میزان عرضه پول فیات در هر کشوری توسط بانک مرکزی و سیاست‌های آن کشور تعیین میشود اما عرضه ارزهای دیجیتال اینگونه نیست. در این مورد تیم توسعه‌دهنده بدون دخالت نهاد‌های نظارتی و با در نظر گرفتن منافع پلتفرم، توسعه دهندگان، کاربران و … میزان و نحوه عرضه رمزارز‌ها را مشخص می‌کند.
با استناد به وایت پیپر بیت کوین، عرضه نهایی این ارز 21 میلیون سکه بیت کوین است اما فرایند عرضه متفاوت بوده و دستیابی به بیت کوین هر 4 سال سخت‌تر میشود. این فرایند که هاوینگ نامیده میشود می‌تواند موجب نوساناتی در قیمت رمز ارز محبوب بیت کوین شود. در این مقاله به تعریف مفهوم هاوینگ و نحوه انجام آن می‌پردازیم. همینطور اثرات هاوینگ بر قیمت بیت کوین را بررسی خواهیم کرد.
هاوینگ (Halving) چیست؟
قبل از اینکه به سوال «هاوینگ بیت کوین چیست» بپردازیم، ابتدا باید بدانیم هاوینگ به تنهایی چه مفهومی را می‌رساند. فعل هاوینگ (Halving) در زبان انگلیسی به معنای تقسیم چیزی به قسمت‌های مساوی است. این تعریف به‌اندازه‌ای واضح بیان شده‌است که می‌تواند گویای همه‌‌‌چیز باشد و پاسخ به سوال هاوینگ چیست را کاملا مشخص بیان کند. در مبحث کریپتوکارنسی میتوان گفت هاوینگ به معنای تقسیم شدن پاداش استخراج یک رمزارز به دو قسمت مساوی است.
ساتوشی، خالق قوی‌ترین رمز ارز بازار ارزهای دیجیتال یعنی بیت کوین، نخستین بار هاوینگ را در کنار پروتکل اثبات کار یا Proof of Work -PoW برای بیت کوین ارائه داد تا میزان عرضه و تقاضا را کنترل کند. البته رمز ارزهای دیگری بعد از آن از این پروتکل استفاده کرده‌اند، اما هاوینگ بیت کوین مهم‌ترین و اثرگذار‌ترین در میان آنهاست.
هاوینگ یا هالوینگ؛ کدام یک صحیح‌تر است؟
هاوینگ در اصل واژه‌ای انگلیسی است و به شکل Halving نگارش میشود. گاهی برخی از فارسی‌زبانان آن را هالوینگ تلفظ میکنند که به‌طور کامل اشتباه است و حرف L در این واژه تلفظ نمی‌شود. شکل درست تر آن «هَوینگ» است اما در زبان فارسی هاوینگ هم تلفظ میشود و نمی‌توان از این تلفظ ایرادی گرفت.
هاوینگ (Halving) بیت کوین چیست؟
تا اینجا با واژه و اصطلاح هاوینگ آشنا شدیم اما در این قسمت می‌خواهیم بدانیم هاوینگ بیت کوین چیست و چه اثری بر آن می‌گذارد؟
همانطور که اشاره شد، بیت کوین از آن ارزهایی است که قابلیت ماینینگ یا همان استخراج را دارد و از الگوریتم اثبات کار (POW) استفاده می‌کند. ماینینگ رمز ارز بیت کوین، به وسیله دستگاه‌هایی به نام ماینر و تجهیزات الکترونیکی مخصوص، انجام میشود. در این فرآیند، ماینرها معادلات پیچیده ریاضی را حل میکنند و در ازای آن بیت کوین تولید میشود. در حقیقت این بیت کوین‌ها پاداش ماینرها برای حل مسائل و معادلات پیچیده ریاضی هستند.
میتوان گفت هاوینگ کاهش برنامه ریزی شده در پاداش‌هایی است که استخراج کنندگان دریافت میکنند. این همان قانون وضع‌شده از طرف ساتوشی ناکاموتو یعنی نصف شدن پاداش بیت کوین، در هر چهار سال یکبار است. به عبارتی دیگر هرگاه تعداد واحدهای بیت کوین به 210 هزار بلاک برسد (هر چهار سال یکبار به این مقدار می‌رسد) پاداش آن توسط ماینرها نصف میشود. هاوینگ بر میزان قیمت و یک‌سری از معاملات تریدرها تاثیر می‌گذارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
هدف از انجام هاوینگ (Halving) چیست؟
کاهش پاداش ماینرها یکی از جنبه‌های مهم توکنومیک بیت کوین است. این کار برای کنترل عرضه بیت کوین و البته با هدف ایجاد یک دارایی دیجیتال کمیاب و ارزشمند طراحی شده است. همانطور که اشاره شد مجموع عرضه بیت کوین نهایتا به 21 میلیون می‌رسد و فرایند هاوینگ تضمین کننده آن است که بیت کوین با نرخ قابل پیش بینی به سقف عرضه خود خواهد رسید.
در واقع چون نوسانات ارز دیجیتال بیت کوین به شدت بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، میتوان گفت هاوینگ ضامن این است این نوسانات بیش از حدِ انتظار نرود و ثبات بازار را ارتقاء بخشد. زیرا اگر عرضه بیت کوینهای جدید به طور نامحدود با نرخ بالا ادامه یابد، می‌تواند منجر به تورم شدید و حتی نوسانات سرسام‌آور در بازار شود. به علاوه سیستم هاوینگ باعث میشود توزیع بیت کوین به صورت عادلانه‌تری انجام شده و تفاوتی میان تازه‌واردان با افراد قدیمی بازار کریپتو نباشد. به طور خلاصه میتوان گفت دلایل وجود هاوینگ عبارتند از:
- ایجاد اصل نایابی و عرضه کنترل شده
- کنترل تورم
- نیروهای بازار و اقتصاد
- تاثیرات قیمتی
تاریخچه هاوینگ
تا اینجا با هاوینگ و دلایل اهمیت آن آشنا شدیم اما بد نیست بدانیم بیت کوین از زمان ظهور تا به امروز چه مسیری را در زمان هاوینگ طی کرده‌است.
ساتوشی، که نخستین ماینر رمز ارز بیت کوین است، زمانی که بیت کوین هیچ ارزش پولی نداشت، نخستین بلاک خود را با نام بلاک صفر، بلاک جنسیس یا بلاک اولیه استخراج کرد. ساتوشی اعلام کرد که در تمامی مدت‌زمان سال 2009، تنها فرد استخراج‌کننده بیت کوین بوده‌است. او هدف خود را از این کار یک کنجکاوی شخصی اعلام کرد. ماینرها در آن زمان در هر 10 دقیقه 50 عدد بیت کوین پاداش می‌گرفتند.
در سال 2010 میلادی اولین مبادله با بیت کوین انجام شد و در سال 2011 بیت کوین به اندازه‌ای معروف بود که ارزشش به بالای یک دلار رسید و این یک آغاز جدی برای بیت کوین به حساب می‌آمد.
بیت کوینهای استخراج‌شده به سرعت رشد کردند و به ارزشی معادل 12 دلار رسیدند. ساتوشی ناکاموتو قانونی وضع کرده بود که طی آن، هر چهار سال یکبار، پاداش بیت کوین نصف شود. سپس بدون هیچ توضیحی درست یک‌سال بعد از آن تا به امروز ناپدید شد و هویتش هم‌چنان ناشناس باقی ماند.
نخستین هاوینگ بیت کوین
عرضه اولیه فراوان بیت کوین توسط ماینرها و تقاضای بالای کاربران باعث شد تا ارزش آن بیشتر از ده دلار شود. اما همانطور که گفته‌شد در اواخر سال یعنی 28 نوامبر 2012، تیم توسعه‌دهنده بیت کوین تصمیم گرفتند تا برای کنترل قیمت بیت کوین، اولین هاوینگ را اجرا کنند. پس با انجام این کار، 50 کوین آن طی هاوینگ به 25 کوین در ده دقیقه تبدیل شد و یک کاهش 50 درصدی داشت.
پس از اولین هاوینگ، قیمت بیت کوین آن‌چنان بالا نرفت اما اوایل سال 2013 به تدریج یک روند رو به رشد تجربه کرد. در این زمان، بهای بیت کوین به 1100 رسید. اما در سال 2015 ارزش آن سقوط کرد و قیمت 152 دلار را به خود دید. این شرایط پایدار نبود و قبل از هاوینگ دوم، قیمت بیت کوین دوباره افزایش پیدا کرد.
دومین هاوینگ بیت کوین
درست چهار سال بعد از اولین هاوینگ، در تاریخ 9 جولای 2016 بیت کوین، هاوینگ دیگری داشت که تعداد پاداش آن از 25 کوین به 12.5 کوین در ده دقیقه رسید. در این دوران مجددا بیت کوین یک روند نزولی و سپس یک روند صعودی را طی کرد و قیمت آن دوباره افزایش داشت.
افزایش قیمتی سال 2017 به دلیل محبوبیت زیاد این رمز ارز در میان کاربران رخ داد و قیمت بیت کوین به حدود 20000 دلار رسید. این نرخ رشد، بالاترین نرخی بود که بیت کوین تا به آن زمان تجربه می‌کرد. در همین زمان بود که تقاضا برای خرید بین کوین زیاد شد و ارزش آن به سرعت بالا رفت اما بعد از آن در یک سیر نزولی قرار گرفت.
سومین هاوینگ بیت کوین
در 11 مه 2020 بیت کوین سومین هاوینگ خود را تجربه کرد و تعداد کوینهای آن به 6.25 کاهش یافت. بعد از این هاوینگ، بیت کوین سیر صعودی فوری نداشت و همه‌گیری ویروس کرونا در سراسر جهان و هاوینگ، اوضاع این رمز ارز جنجالی را کمی تغییر داد.
اگر به دلیل هاوینگ، ماینر‌های زیادی تصمیم به توقف عمل استخراج بگیرند چه میشود؟
این عمل مستقیما نرخ هش و چندین جنبه دیگر شبکه بیت کوین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با کاهش چشمگیر استخراج ماینرها، نرخ هش کلی شبکه افت می‌کند و این موضوع منجر به طولانی شدن زمان تشکیل بلوک و کاهش امنیت شبکه میشود.
در این حالت کاربران برای تسریع امور خود به زنجیره‌ها و پلتفرم‌های دیگر مهاجرت میکنند که ممکن است زمینه را برای حمله‌های مهاجمین شبکه تسهیل کند و کاربران متقلب موفق شوند قسمتی از شبکه را بگیرند.
اما بررسی شواهد نشان می‌دهد رویداد هاوینگ تاکنون چنین پیامد‌هایی را در پی نداشته است.
هنگامی که اولین هاوینگ در سال 2012 اتفاق افتاد، نرخ هش بیت کوین از دسامبر 2012 تا اواسط فوریه 2013 برای مدتی کوتاهی کاهش یافت اما بلافاصله هم نرخ هش و هم سودآوری استخراج افزایش پیدا کرد. زیرا عملا هاوینگ هم برای ماینرها و هم برای کل شبکه مفید است.
در هاوینگ دوم بیت کوین مدت زمان بیشتری لازم بود تا اثرات سودمند آن نمایان شود. در این رویداد نرخ هش افزایش یافت اما حدود یک سال طول کشید تا سودآوری استخراج به ماینرها برگردد. میتوان نتیجه گرفت اگر این الگو برای رویداد بعدی ادامه یابد، سودآوری استخراج ممکن است در بلندمدت کاهش پیدا کند.
تاثیر هاوینگ بر قیمت بیت کوین چیست؟
شاید شما هم فکر کنید که هاوینگ بیت کوین باعث افت شدید قیمت بیت کوین شده و یا قیمت آن را به صورت نجومی افزایش دهد. طبق نظریات اقتصادی اگر عرضه کم و تقاضا ثابت باشد، قیمت باید افزایش پیدا کند تا بتواند جوابگوی تقاضا باشد. پس از نظر تئوری هاوینگ باید باعث بالا رفتن قیمت بیت کوین شود.
اگر بخواهیم به صورت دقیق پاسخ این پرسش را به کاربران بدهیم، باید بگوییم که این بازار قابل پیش‌بینی نیست و هیچ رخدادی در آن صد در صد امکان عملی‌شدن ندارد. به عنوان مثال بیت کوین در دو هاوینگ اولیه خود رشد مثبتی را تجربه کرد اما در سومین هاوینگ خود، به دلیل مواجهه با کرونا مسیر بازار بورس در دنیای واقعی را پیش‌گرفت و رشد چشمگیری نداشت. به علاوه اثرات هاوینگ آنی نیست و چندین ماه زمان می‌برد تا قیمت را تحت تاثیر قرار دهد.
در واقع وقتی نخستین هاوینگ بیت کوین انجام شد، ارزش بیت کوین حدودا 12 دلار بود و یک‌باره رشد قیمتی نداشت؛ چون افزایش قیمت بلافاصله بعد از هاوینگ اتفاق نمی‌افتد. همین موضوع باعث شده‌بود که بعضی از افراد گمان کنند که هاوینگ هیچ تاثیری بر رشد قیمت بیت کوین ندارد. بعد از گذشت چند ماه، بیت کوین به قیمت 230 دلار رسید اما هم‌چنان عده‌ای عقیده داشتند که هاوینگ موثر نبوده‌است.
در سال 2016 میلادی، هنگامی که دومین هاوینگ انجام شد، بیت کوین آن‌چنان که باید رشد قیمت را تجربه نکرد؛ یعنی قیمت آن از 650 دلار تنها به 675 رسید اما موضوع به همین‌جا ختم نشد و چند ماه بعد در سال 2017 به بالاترین نرخ خود یعنی حدود 20000 افزایش یافت.
اما همانطور که گفته‌شد در هاوینگ سوم با افزایش قیمت آن‌چنانی مواجه نشدیم و این موضوع درباره هاوینگ‌های بعدی نیز صدق می‌کند. یعنی ممکن است کاهش عرضه اولیه در هاوینگ‌های بعدی، تاثیر کاهش عرضه‌های اولیه را نداشته‌باشد و در ابتدا منجر به افزایش قیمت زیادی نشود.
⚠️این نکته گفتنی است که افزایش قیمت‌ها بعد از هاوینگ به دلیل هجوم کاربران برای خرید بیت کوین است. به عبارتی رفتار کاربران در خرید و فروش بیت کوین در قیمت آن نقش اساسی بازی می‌کند.
از آن‌جایی که این چرخه تا سال 2140 ادامه دارد تحلیل‌گران به این نتیجه رسیده‌اند که این قانون ساتوشی، برای رفع تورم موجود و از بین بردن کاهش ارزش بیت کوین در طول زمان‌های مختلف بوده‌است. البته از بابت استخراج نشدن بیت کوین از سال 2140 به بعد نگران نباشید؛ چون تا زمانی که رمز ارز بیت کوین وجود دارد، استخراج آن نیز ممکن است اما دیگر به وسیله ماینرها پاداش داده نمی‌شود و پاداش آن تنها از طریق کارمزد به کاربران پرداخت میشود.
تاثیر هاوینگ بر معاملات تریدرها چیست؟
تریدرها، معامله‌گران بازار ارزهای دیجیتال‌اند که رفتاری متفاوت نسبت به هولدرها دارند و برخلاف هولدرها که سرمایه‌گذاری در بلندمدت انتخاب اولیه آن‌ها است، در زمان مناسب، دارایی‌های خود را ترید (معامله) میکنند.
معامله‌گران درباره هاوینگ بیت کوین اطلاعات کاملی دارند و می‌دانند که بعد از هاوینگ یک افزایش قیمت برای بیت کوین اتفاق میافتد. پس قبل از هاوینگ، شروع به خرید بیت کوین میکنند تا بعد از هاوینگ هنگامی که قیمت‌ها بالاتر رفت آن را بفروشند و سود کسب کنند.
اما ممکن است بعد از هاوینگ در یک بازه زمانی طولانی، بیت کوین افزایش قیمت نداشته باشد، در این زمان است که تریدرها دارایی‌های خود را می‌فروشند و خود را از معامله‌ها کنار می‌کشند. این رفتار تریدرها باعث پایین آمدن قیمت بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتال میشود.
اگر هاوینگ بیت کوین انجام نمی‌شد چه اتفاقی می‌افتاد؟
با توجه به تمامی آن‌چه که گفته‌شد، باید ببینیم اگر هاوینگ انجام نمی‌شد، چه آینده‌ای در انتظار این بازار بود؟ اگر هر چهار سال یکبار هاوینگ انجام نمی‌شد، تمام بلاک‌های بیت کوین به سرعت برق استخراج می‌شد. در این هنگام پاداش بین همه استخراج‌کنندگان به صورت یکسان توزیع می‌شد و دیگر هیچ انتظاری نمی‌رفت تا بیت کوین افزایش قیمت داشته‌باشد. ممکن است بپرسید چرا دیگر افزایش قیمت ممکن نبود؟
پاسخی که تحلیل‌گران می‌دهند این است که در چنین شرایطی، بیت کوین آنقدر زیاد عرضه می‌شد که دسترسی به آن آسان‌ترین کار ممکن بود. پس در این شرایط، بیت کوین دیگر فرصتی برای قدرت‌نمایی و نشان دادن خود نداشت و ارزش آن به سرعت دچار افت شدید می‌شد.
⚠️بهتر است بدانید یکی از مهم‌ترین دلایلی که بیت کوین را تا این اندازه در میان کاربران محبوب کرده‌است محدود بودن تعداد بلاک‌ها و عرضه کم آن است. پس هاوینگ بیت کوین را نمی‌توان دست کم گرفت و بدون‌شک خالق آن برنامه‌ای هوشمندانه و پرقدرت در پس این قوانین، داشته‌است.
هاوینگ بعدی بیت کوین چه زمانی است؟
طبق محاسبات انتظار می‌رود هاوینگ بعدی بیت کوین تقریباً چهار سال پس از آخرین هاوینگ خود و در سال 2024 انجام شود. نمی‌توان تاریخ دقیقی برای این رویداد مشخص کرد زیرا الگوریتم استخراج بیت کوین با هدف یافتن بلوک های جدید هر 10 دقیقه یک بار تنظیم شده است اما ایجاد برخی بلوک‌ها بیش از 10 دقیقه و یا حتی کمتر از آن طول می‌کشد. برای مثال، اگر بلاک‌ها به طور متوالی 9.66 دقیقه استخراج شوند، حدود 1409 روز طول می کشد تا 210000 بلوک مورد نیاز استخراج شود (چهار سال 1461 روز است، از جمله یک روز برای یک سال کبیسه).
تا به امروز بیش از 90 درصد از کل بیت کوین ها استخراج شده است و تخمین زده میشود که آخرین بیت کوین تا سال 2140 استخراج شود.
هاوینگ بعدی در سال 2024، پاداش بلاک را به 3.125 بیت کوین کاهش می‌دهد. پس از انجام 32 هاوینگ، فرایند متوقف میشود و با تکمیل استخراج 21 میلیون سکه، بیت کوین دیگری ایجاد نخواهد شد.
سخن پایانی
با توجه به تاریخچه هاوینگ از ابتدا تا به زمان حال، اطلاعات بسیار مهمی در رابطه با آن به‌دست آورده‌ایم. ارزدیجیتال بیت کوین نیز به عنوان یک رمز ارز پرقدرت، هم‌چنان در بازار ارزهای دیجیتال سرآمد است و محبوبیت بسیاری در میان کاربران دارد. خرید ارز دیجیتال بیت کوین تا به امروز، یکی از سودآورترین خریدهای کاربران دنیای کریپتوکارنسی بوده‌است و بسیاری از افراد آن را برای سرمایه‌گذاری بلند مدت پیشنهاد می‌دهند. برای خرید و فروش بیت کوین، این رمز ارز محبوب و پرسود کافی است تا به صرافی اکسبیتو مراجعه کنید. صرافی آنلاین ارز دیجیتال اکسبیتو این امکان را برای شما کاربران به‌وجود آورده است تا بتوانید به راحتی و در شرایطی امن و مطمئن معاملات خود را انجام دهید و از قیمت لحظه‌ای بیت کوین آگاه شوید.
