اتریوم 2.0 یک ارتقای بزرگ در بلاک چین اتریوم است که هدف آن بهبود مقیاس‌پذیری، امنیت و پایداری شبکه می‌باشد. انتقال به اتریوم 2.0 شامل چندین تغییر مهم است؛ از جمله تغییر مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) به الگوریتم اثبات سهام (PoS).
به‌طور کلی، انتظار می‌رود انتقال به اتریوم 2.0 طی چند مرحله و به‌مدت چندین سال انجام شود. یکی از به‌روزرسانی‌های مهم این شبکه در طول این فاز انتقالی، آپدیت Dencun اتریوم نام دارد که قرار است در اوایل سال ۲۰۲۴ اتفاق بیفتد؛ اما این آپدیت چه تأثیری بر بلاک چین اتریوم و ارز دیجیتال ETH خواهد داشت؟ و باید چگونه خودمان را برای آن آماده کنیم؟ در ادامه این مقاله به جواب این پرسش‌ها می‌رسیم، اما قبل از آن بیایید با بلاک چین اتریوم بیشتر آشنا شویم.
اتریوم چگونه رمز ارزی است؟
اتریوم یک شبکه بلاک چین غیرمتمرکز است که از رمز ارز اتر (ETH) به‌عنوان توکن بومی خود پشتیبانی میکند و به کاربران امکان می‌دهد تا تراکنش انجام دهند، از طریق استیکینگ (Staking) سود کسب کنند، بازی انجام دهند، از شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز بهره ببرند، توکن‌های NFT تولید کنند و موارد فراوان دیگر.
بسیاری از افراد اتریوم را نسل بعدی اینترنت می‌دانند. اگر پلتفرم‌های متمرکز مانند اپ استور اپل را وب نسل دوم در نظر بگیریم، یک شبکه غیرمتمرکز و باقدرت، مانند اتریوم، همان وب نسل سه است؛ وب جدیدی که از برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps)، سیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXs) پشتیبانی میکند.
ارتقای اتریوم به Ethereum 2.0 چگونه است؟
فرایند انتقال بلاک چین Ethereum به اتریوم ۲ به‌صورت یکباره انجام نمی‌پذیرد، بلکه این شبکه طی چندین سال و با طی نمودن فازهای مختلف به شبکه اثبات سهام تغییر پیدا میکند. در ادامه چهار بهروزرسانی اصلی این پروژه را بررسی می‌کنیم:
1- فرانتیر (Frontier): این بهروزرسانی مربوط به راه‌اندازی اولیه اتریوم در سال 2015 بود که توسعه‌دهندگان را قادر ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) در این شبکه ایجاد کنند.
2- هوم استد (Homestead): این بهروزرسانی در سال 2016 ثبات و امنیت شبکه را بهبود بخشید و آن را برای توسعه‌دهندگان و کاربران قابل دسترس‌تر کرد.
3- متروپلیس (Metropolis): این بهروزرسانی به دو فاز بیزانتیوم (Byzantium) و قسطنطنیه (Constantinople) تقسیم شد. بیزانتیوم در سال 2017 منتشر گردید و چندین پیشرفت مانند کاهش پاداش استخراج و بهبود حریم خصوصی را معرفی کرد. قسطنطنیه در سال 2019 ارائه شد و شامل ویژگی‌هایی مانند کاهش هزینه تراکنش و بهبود کارایی شبکه بود.
4- سرنیتی (Serenity): این فاز نهایی انتقال اتریوم است که با نام اتریوم 2.0 نیز شناخته می‌شود. این فاز شامل یک تغییر عمده از مکانیزم اثبات کار (PoW) به مکانیزم اثبات سهام (PoS) است که انتظار می‌رود مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم را بهبود بخشد و مصرف انرژی آن را کاهش دهد.
نکته قابل ملاحظه اینکه آپدیت سرنیتی خود طی۴ مرحله اتفاق می‌افتد که در ادامه آنها را مرور می‌کنیم:
1- فاز صفر آپدیت سرنیتی سه فناوری اصلی را به اکوسیستم اتریوم اضافه کرد: زنجیره بیکن، مکانیسم اجماع PoS (معروف به Casper) و گره‌های اعتبارسنج. این ویژگی‌ها در دسامبر 2020 به‌صورت آزمایشی فعال شدند و به موازات بلاک چین قدیمی اتریوم عمل کردند.
2- در فاز ۱ سرنیتی، بلاک چین اتریوم به 64 زنجیره کوچک‌تر یا شارد (Shard) تقسیم شده و پردازش موازی (parallel processing) فعال آغاز می‌شود. این امر تأخیر ناشی از پردازش خطی با استفاده از یک بلاک چین واحد را کاهش خواهد داد. هنگامی که شاردینگ به‌طور کامل اجرا شد، زنجیره بیکن در نهایت به‌عنوان لایه پایه بلاک چین اتریوم عمل کرده و تسویه و نهایی شدن تراکنش‌های انجام‌شده در زنجیره‌های خرد را فراهم میکند.
3- در فاز 1.5 اجزای مستقل فاز 0 و فاز 1 با یکدیگر ادغام و اتریوم 2.0 به‌طور رسمی فعال شد. شبکه اصلی اتریوم 1.0 که در یک زنجیره خرد یا شارد قرار داشت، قابلیت «قرارداد هوشمند» را در درازمدت به این سیستم جدید می‌آورد. هنگامی که بلاک چین قدیمی اتریوم 1.0 با موفقیت به اکوسیستم اتریوم 2.0 متصل شد و به‌طور کامل آزمایش گردید، فاز 2 اجرایی می‌شود و قابلیت همکاری متقابل و توسعه برنامه‌های بومی در اتریوم 2.0 آغاز خواهد شد. فاز 2 به زنجیره‌های خرد توانایی پردازش تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند را می‌دهد.
4- فاز ۳ اساساً یک فاز فراگیر بوده که برای هر نیاز متفرقه‌ای که احتمال دارد ایجاد شود در نظر گرفته شده است. به‌عنوان مثال، می‌تواند با ایجاد زنجیره‌های خرد اضافی (علاوه‌بر 64 شارد اصلی)، افزایش حریم خصوصی یا تدابیر امنیتی همراه باشد. آپدیت Dencun اتریوم نیز یکی از به‌روزرسانی‌های نهایی فاز سرنیتی است که در ادامه به شرح آن می‌پردازیم.
آپدیت دنکون (Dencun) اتریوم به چه صورت است؟
آپدیت دنکون (Dencun) یک بهروزرسانی در شبکه اتریوم است که تلاش خواهد کرد تا مشکلات حل‌نشده این بلاک چین، از جمله امنیت و مقیاس پذیری آن را (پس از آپدیت شانگهای) برطرف کند.
دنکون پایه و اساس لازم برای دستیابی به مقیاس‌پذیری را با استفاده از رول‌آپ‌های لایه دو (layer-two rollups) فراهم خواهد کرد. از ۹ پروپوزال بهبود اتریوم (EIP) که طی این آپدیت پیاده‌سازی می‌شوند، پروتو دنک شاردینگ (proto-danksharding) یک به روزرسانی کلیدی است که انتظار می‌رود با کاهش کارمزدهای گس اتریوم در زنجیره‌های لایه 2، انتقال شبکه به رول‌آپ‌ها را تسهیل کند.
دنکون (Deneb-Cancun) تلفیقی از آپدیت‌های کنکون (Cancun) و دنب (Deneb) است. کنکون لایه اجرا (execution layer) و دنب لایه اجماع (consensus layer) اتریوم را بهروزرسانی خواهد کرد.
آپدیت کنکون
آپدیت کنکون یک بهروزرسانی در اتریوم است که بر EIPها برای بهبود جنبه‌های مختلف لایه اجرای شبکه (لایه 1) تمرکز خواهد کرد.
آپدیت دنب
آپدیت دنب تکمیل‌کننده بهروزرسانی کنکون بوده و بیشتر بر روی لایه اجماع اتریوم (لایه 2) متمرکز خواهد بود. انتظار می‌رود آپدیت دنکون ظرفیت پردازش تراکنش اتریوم (TPS) را افزایش دهد و در حین حفظ تمرکززدایی، امکان افزایش ترافیک در شبکه را فراهم کند.
آپدیت Dencun در شبکه اتریوم چه زمانی است؟
طبق یادداشتی که در صفحه رسمی Ethereum GitHub منتشر شده است، آپدیت Dencun، در تاریخ 17 ژانویه آزمایش خواهد شد. این آپدیت ابتدا در شبکه آزمایشی Goerli اجرا شده، سپس در 30 ژانویه به شبکه آزمایشی Sepolia و در 7 فوریه به شبکه آزمایشی Holesky اضافه می‌شود. تیم اتریوم هنوز اعلام نکرده است که دنکون چه زمانی در شبکه اصلی یا مین‌نت (Mainnet) به اجرا درمی‌آید.
تاثیرات آپدیت Dencun در شبکه اتریوم چیست؟
انتظار می‌رود آپدیت Dencun اتریوم تاثیرات زیادی بر شبکه و اکوسیستم اتریوم به‌همراه داشته باشد. جدای از حل برخی از رایج‌ترین مسائلی که شبکه با آن مواجه است، این آپدیت همچنین اکوسیستم را به روی کاربران بیشتر و موارد استفاده جدید باز میکند.
1- مقیاس‌پذیری پیشرفته
هدف اصلی دنکون افزایش حجم تراکنش‌هایی است که شبکه اتریوم می‌تواند در هر ثانیه حفظ کند. این امر عمدتاً از طریق فناوری دنک شاردینگ (Dankharding) به دست می‌آید، که فضای ذخیرهسازی موقتی را به شبکه اضافه می‌نماید.
2- کاهش کارمزدهای گس
یکی دیگر از تاثیرات دنکون کاهش کارمزدهای گس در هر تراکنش است. danksharding نوع جدیدی از تراکنش‌ها را معرفی میکند که به تراکنش‌های blob-carrying معروف هستند. این تراکنش‌ها می‌توانند به تراکنش‌های اتریوم متصل شوند تا اطلاعات بیشتری را در بر گیرند.
3- امنیت پیشرفته
آپدیت Dencun اتریوم همچنین شامل پروپوزال EIP-6780 است که کد SELFDESTRUCT را از بین می‌برد. این امر باعث محدود شدن فسخ قراردادهای هوشمند، افزایش حفاظت از داده‌های کاربران و وجوه آنها می‌شود.
4- بهبود ارتباطات بین‌زنجیره‌ای
از طریق پروپوزال EIP-4788 که داده‌های زنجیره Beacon را در معرض لایه‌های اجرایی قرار می‌دهد، انتظار می‌رود تعاملات یکپارچه‌تر و ایمن‌تری بین شبکه‌های مختلف بلاک چین برقرار شوند. این آپدیت در طراحی پل‌های بین بلاک چینی و استخرهای استیکینگ، به‌نوبه خود، قابلیت همکاری با راه‌حل‌های لایه ۲ را بهبود می‌بخشد.
5- ذخیرهسازی بهتر داده‌ها
دنکون هزینه ذخیرهسازی داده‌ها در زنجیره را کاهش می‌دهد و فضای بلاک را بهینه میکند؛ امری که منجر به عملکرد کارآمدتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر شبکه می‌شود.
6- تشویق نوآوری‌های فنی
دنکون همچنین از طریق پروپوزال EIP-5656 تغییرات جزئی را در کدهای اتریوم ایجاد میکند که راه را برای اضافه کردن فناوری‌های جدید به شبکه در آینده هموار خواهد کرد.
تاثیرات آپدیت Dencun بر ولیدیتورها به چه صورت است؟
آپدیت Dencun اتریوم در نحوه پیوستن ولیدیتورها یا همان اعتبارسنج‌های جدید به شبکه که مسئول پردازش تراکنش‌ها و تولید بلاک‌ها هستند، تغییراتی ایجاد میکند.
دنکون محدودیت‌های اعمال‌شده بر اعتبار پیام خروج (exit message) ولیدیتور را حذف کرده و همچنین یک محدودیت روی تعداد اعتبارسنج‌هایی که می‌توانند در طول هر دوره (Epoch) فعال شوند، اضافه میکند.
این یک راه‌حل موقت برای مدیریت تعداد فزاینده اعتبارسنج‌های شبکه است و درعین‌حال، به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد به‌دنبال راه‌حل‌های دائمی‌تر باشند. این راه‌حل‌های آتی می‌توانند منجر به تغییرات بزرگی در قوانین اقتصادی اتریوم شوند که به‌طور بالقوه جرقه‌ای برای عصر جدید استیکینگ در سیستم خواهد بود.
ریسک‌های آپدیت Dencun کدامند؟
درست مانند آپدیت‌های گذشته، آپدیت Dencun اتریوم ممکن است ریسک‌های بالقوه‌ای داشته باشد. یکی از این ریسک‌های بالقوه تأثیری است که این آپدیت روی قراردادهای هوشمند می‌گذارد، زیرا تغییرات و ویژگی‌های جدید می‌توانند مشکلات مربوط به عدم سازگاری (compatibility) ایجاد کنند.
یکپارچگی نیز یک خطر بالقوه دیگر محسوب می‌شود. هدف بهروزرسانی Dencun بهبود ذخیرهسازی داده‌ها برای افزایش کارایی شبکه است. بااین‌حال، هیچ تضمینی وجود ندارد که انتقال داده‌ها هیچ مشکلی در عملیات جاری ایجاد نکند، زیرا این امر نیاز به برنامه‌ریزی و اجرای مناسب دارد.
به‌عنوان یک آپدیت بزرگ، نیاز است که توسعه‌دهندگان اتریوم آزمایش‌های گسترده‌ای را در مرحله پیاده‌سازی انجام دهند تا اطمینان حاصل کنند که همه ذی‌نفعان در مورد خطرات به‌خوبی آگاه هستند تا از هرگونه واکنش بالقوه از سوی جامعه جلوگیری نمایند.
سخن پایانی
مانند سایر آپدیت‌هایی که تاکنون در شبکه اتریوم انجام شده‌اند، آپدیت Dencun اتریوم که قرار است در اوایل سال ۲۰۲۴ اتفاق بیفتد، نویدبخش بهبود شبکه و برداشتن گامی مهم در جهت حل معضل سه‌گانه بلاک چین خواهد بود. از بهبود مقیاس‌پذیری و امنیت شبکه گرفته تا افزایش کارایی کلی آن، این بهروزرسانی نقطه عطفی در بهبود اکوسیستم کلی رمز ارزها و افزایش پذیرش آنها است. بااین‌حال باید صبر کرد و دید که این آپدیت به چه صورت پیاده‌سازی، آزمایش و اجرا می‌شود.
