بیت کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال در سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ خود را به بازار معرفی کرد. این ارز دیجیتال توانسته در طول عمر کوتاه خود، رشد زیادی را تجربه کند و بازارهای مالی را متحول سازد. ویژگی اصلی بیت کوین غیرمتمرکز بودن آن است، یعنی هیچ نهادی آن را کنترل نمی‌کند. تکنولوژی بلاک چین، این امکان را برای بیت کوین فراهم کرده که به صورت غیرمتمرکز معامله شود. در این مقاله قصد داریم شما را با تفاوت‌های میان بیت کوین و بلاک چین آشنا کنیم. اگر دقیقا نمی‌دانید بیت کوین با بلاک چین چه فرقی میکند یا بلاک چین چه نقشی در اکوسیستم بیت کوین دارد، با ما همراه باشید.
بیت کوین چیست؟
بیت کوین یک کریپتوکارنسی یا یک رمز ارز به شمار می‌آید که برای معاملات همتا به همتا طراحی شده‌است. بیت کوین در برابر نظام مالی سنتی قد علم کرده و می‌خواهد نقش نظارتی بانک‌های مرکزی و دیگر موسسات مالی را حذف کند. این ارز دیجیتال، تحت مالکیت و کنترل هیچ فرد، گروه یا بانکی نیست و بر بستر یک «دفتر کل توزیع شده» یا «بلاک چین» کار میکند.
بیت کوین برای اولین بار در سال ۲۰۰۹ توسط یک برنامه‌نویس یا گروهی از برنامه‌نویسان ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو خود را به بازار معرفی کرد. در این سال و سال ۲۰۰۸، بانک‌های بزرگ آمریکایی در خطر ورشکستگی بودند و مردم، برای اعتراض به نظام مالی متمرکز و فاسد بانکداری به خیابان‌ها ریختند. ایده یک ارز دیجیتال با پرداخت فرد به فرد و بدون نیاز به واسطه، دقیقا به عنوان راهکاری در برابر این نظام مالی متمرکز مطرح شد. در سال‌های ابتدایی استقبال زیادی از بیت کوین نشد، اما مدتی بعد سرمایه‌گذاران آن را به عنوان یک فرصت تازه دیدند و شروع به خرید بیت کوین کردند.
از آن زمان تاکنون، ارزهای دیجیتال زیادی وارد بازار شده‌اند اما بیت کوین هنوز هم به عنوان مهمترین و باارزش‌ترین ارز دیجیتال بازار شناخته می‌شود. علاوه بر استفاده از ارزهای دیجیتال برای پرداخت، از تکنولوژی آنها که بلاک چین نامیده می‌شود، برای غیرمتمرکز‌ساختن زیرساخت‌های مالی و دیگر زیرساخت‌ها استفاده می‌شود.
بلاک چین چیست ؟
بلاک چین یک «دفتر کل توزیع شده» در میان یک شبکه از کامپیوترهاست. به هرکدام از این کامپیوترها در شبکه نود (Node) گفته می‌شود. این تعریف کمی سخت و پیچیده به نظر می‌رسد، بیایید کمی آن را ساده کنیم. دفتر کل جایی است که همه حساب‌ها و تراکنش‌ها در آن نوشته می‌شود. به عنوان مثال در بانک‌ها، این دفتر کل در سیستم مرکزی بانک قرار دارد و هر تراکنشی در آن ثبت می‌شود. وقتی کسی از حساب خود پول بردارد، مانده حساب او کم شده و اگر پول واریز کند، به مانده حسابش اضافه می‌شود. در سیستم بانکداری مرکزی، دفتر کل نزد بانک‌ها محفوظ است و کسی غیر از بانک به آن دسترسی ندارند. این مساله میتواند منجر به خرابکاری و قدرت گرفتن افراد خاص شود.
بلاک چین این دفتر کل را در اختیار همه قرار می‌دهد. یعنی همه افراد تنها با داشتن یک سیستم کامپیوتری می‌توانند به شبکه وصل شده و اطلاعات مربوط به بلاک چین را دریافت کنند. تراکنش‌ها هم با کمک همه انجام می‌شود و نودها با اجماع خود، تراکنش‌های جدید را تایید کرده و در دفتر کل ثبت می‌کنند. از تکنولوژی بلاک چین تنها در سیستم‌های مالی استفاده نمی‌شود، بلکه موارد استفاده بسیار زیادی در صنایع مختلف دارد. از دیگر کاربردهای بلاک چین عبارتند از:
- قراردادهای هوشمند:
بیت کوین تنها ابتدای راه استفاده از بلاک چین بود. با گسترش این تکنولوژی، حال می‌توانیم قراردادهایی را با نام قرارداد هوشمند روی بلاک چین ثبت کنیم. این قراردادها درست مثل قراردادهای معمولی هستند، با این تفاوت بزرگ که به صورت اتوماتیک و بدون دخالت و نظارت افراد واسطه اجرا می‌شوند. زمانی که موارد ذکر شده در قرارداد هوشمند رعایت شوند، تراکنش‌های آن به صورت اتوماتیک و با دقت بالایی پردازش می‌شوند.
- سیستم ذخیره شفاف و به اشتراک‌گذاری شده
بلاک چین یک راه‌حل مناسب برای ذخیره دارایی‌ها به صورت بلندمدت، شفاف و امن است. همه می‌توانند به راحتی به آن دسترسی داشته باشند و امکان دخالت و تغییر در آن به صفر می‌رسد. برای ثبت اسناد ملکی و حق مالکیت دارایی‌ها، بلاک چین بهترین انتخاب به نظر می‌رسد.
- نظارت بر زنجیره تامین به صورت غیرمتمرکز
بلاک چین به شرکت‌ها و مشتریانشان امکان می‌دهد تا مسیر یک محصول را از ابتدا تا انتها بررسی کنند. اطلاعات هر محصول از مواد اولیه آن تا ساخت و توزیع آن روی بلاک چین ثبت شده و قابل ردیابی است.
بلاک چین و بیت کوین چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
بیت کوین یک ارز دیجیتال است که از تکنولوژی بلاک چین استفاده میکند. درواقع تفاوت میان این دو، تفاوت میان یک تکنولوژی و کاربرد آن است. بلاک چین میتواند به عنوان زیرساخت برای ارزهای دیجیتال متفاوتی مورد استفاده قرار بگیرد و بیت کوین یکی از آنهاست. علاوه بر این، بلاک چین برای ذخیره کردن داده‌های دیگر نیز استفاده می‌شود و تنها به داده‌های مالی و تراکنش‌ها محدود نیست. بیت کوین‌ها، تراکنش‌های بیت کوین و مالکان بیت کوین، همه بر بستر بلاک چین ذخیره شده‌اند و به راحتی قابل دسترس هستند. بلاک چین به بیت کوین امکان می‌دهد تا تراکنش‌هایی همتا به همتا داشته باشد و به نظارت هیچ واسطه‌ای وابسته نباشد.
تفاوت‌های میان بیت کوین و بلاک چین را می‌توانیم در موراد زیر خلاصه کنیم:
- ساختار:
بیت کوین یک ارز دیجیتال است که برای معاملات همتا به همتا و غیرمتمرکز طراحی شده و تحت مالکیت هیچ فرد یا گروهی نیست. بلاکچین یک دفتر کل توزیع شده است که تراکنش‌های بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال روی آن ثبت می‌شوند. هر ارز دیجیتال میتواند بلاک چین مخصوص به خود را داشته باشد. بعضی از ارزهای دیجیتال هم روی بلاک چین‌های دیگر صادر می‌شوند که به آنها توکن می‌گوییم.
- انتقال دارایی:
بیت کوین تنها میتواند به عنوان یک ارز عمل کند و دارایی‌های مالی را انتقال دهد. بلاک چین به دارایی مالی محدود نمی‌شود و می‌توان انواع دارایی را روی آن ثبت کرد و انتقال داد. به عنوان مثال اسناد مالکیت، آثار هنری و دیگر دارایی‌های فیزیکی و دیجیتال روی بلاک چین ثبت شده و انتقال می‌یابند.
- اهداف:
بیت کوین با هدف حذف بانک‌ها و موسسات مالی متمرکز به وجود آمد. این ارز دیجیتال می‌خواهد کنترل این موسسات بزرگ را بر حوزه مالی از میان بردارد و قدرت را به مردم برگرداند. هدف دیگر بیت کوین ساده کردن نقل و انتقال دارایی میان افراد است.
بلاک چین یک تکنولوژی زیرساختی برای بیت کوین است. این تکنولوژی به بیت کوین کمک میکند تا غیرمتمرکز عمل کند و نیاز آن را به یک دفتر کل مرکزی و نظارت از بالا را از بین می‌برد.
- ویژگی‌ها:
بیت کوین تمرکز زیادی بر ناشناس بودن تراکنش‌ها و افرادی دارد که این تراکنش‌ها را انجام می‌دهند. تراکنش‌های بیت کوین از طریق کلید عمومی و کلید خصوصی انجام می‌شوند. کلید عمومی مانند شماره کارت بانکی افراد است که به آن آدرس کیف پول هم گفته می‌شود. آدرس کیف پول از اعداد و کدهایی تشکیل شده که به صورت ناخوانا کنار هم قرار گرفته‌اند، در نتیجه کسی نمی‌تواند از روی آدرس کیف پول، صاحب آن را شناسایی کند. کلید خصوصی هم مانند رمز عبور کارت بانکی است و اطلاعات آن تنها در اختیار صاحب حساب است.
تمرکز اصلی بلاک چین بر شفافیت است. تمام مراودات مالی و تراکنش‌ها بر بستر بلاک چین قابل ردیابی هستند. صنایع مختلف می‌توانند از تکنولوژی بلاک چین در زیرساخت خود استفاده کنند و به صورت کاملا شفاف، نقل و انتقال دارایی و دیگر اسناد را روی آن دنبال کنند.
- انعطاف‌پذیری:
بیت کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال بازار، از امکانات زیادی بهره نمی‌برد. این ارز دیجیتال بیشتر برای مبادلات همتا به همتا به وجود آمده و کاربرد اصلی آن همین است. با روی کار آمدن ارزهای دیجیتال و شبکه‌های غیرمتمرکز تازه، بیت کوین هم در حال ارتقای شبکه خود برای اضافه کردن امکانات مختلف است.
بلاک چین به عنوان یک تکنولوژی، امکان بیشتری برای انعطاف‌پذیری و تطابق خود با شرایط جدید را دارد. به همین دلیل کاربران و کسب و کارها در حوزه‌های مختلف می‌توانند از آن استفاده کنند و امکانات بلاک چین را با توجه به نیازهای خود تغییر دهند.
سخن پایانی
بیت کوین، تکنولوژی بلاک چین را به همگان معرفی کرده و در حال پیشرفت شانه به شانه با آن است. در این مقاله در مورد تفاوت‌های میان بیت کوین و بلاک چین صحبت کردیم و دیدیم که بیت کوین یک ارز دیجیتال بر بستر بلاک چین است. هر ارز دیجیتال میتواند بلاک چین مخصوص به خود را داشته باشد یا روی بلاک چین‌های دیگر صادر شود. تکنولوژی بلاک چین در حال گسترش به حوزه‌های تازه است و هر روز به امکانات خود اضافه میکند. بیت کوین به عنوان مهمترین ارز دیجیتال بازار، هنوز در رتبه اول قرار دارد و تسلط خود را بر بازار حفظ کرده‌است. با اینکه بلاک چین بیت کوین سرعت بالایی ندارد و هزینه تراکنش‌ها در آن بالاست، اما توسعه‌دهندگان این ارز دیجیتال، راهکارهای تازه‌ای را برای منطبق شدن آن ارائه می‌کنند. پذیرش ارزهای دیجیتال و تکنولوژی بلاک چین در دنیای بیرون روز به روز بیشتر می‌شود و دنیای مالی چهره تازه‌ای از خود را به نمایش خواهد گذاشت.
