بیت کوین اولین و بزرگ‌ترین ارز دیجیتال جهان و یک شبکه کاملاً غیرمتمرکز است. این بلاک چین توسط ماینرها و گره‌ها اجرا میشود؛ رایانه‌هایی که نرم‌افزار بیت کوین را به اجرا درمی‌آورند و برای حفظ امنیت شبکه کار می‌کنند.
این ماینرها و گره‌ها به هرگونه به‌روزرسانی شبکه رأی می‌دهند، به اجماع می‌رسند و تصمیم می‌گیرند. این به‌روزرسانی‌ها میتوانند از رفع باگ‌های شبکه یا تغییرات ویژگی‌ها گرفته تا حتی هارد فورک‌ها (Hardfork) را شامل شوند.
بااین‌حال، هماهنگی و دستیابی به اجماع بر سر این تغییرات در یک بلاک چین بزرگ مانند بیت کوین کار سختی است. اینجاست که پروپوزال بهبود بیت کوین یا BIP به کمک ما می‌آید. BIPها به اعضای جامعه بیت کوین اجازه خواهد داد تا به تصمیمات پروتکل به‌روشی سازمان‌یافته، بدون نیاز به یک رهبری متمرکز، رأی دهند.
بااین‌وجود، پروپوزال بهبود بیت کوین چیست و چگونه کار میکند؟ اگر می‌خواهید پروتکل بیت کوین را بشناسید، درک نقش BIPها در این شبکه بسیار مهم است. پس در ادامه همراه ما باشید.
پروپوزال بهبود بیت کوین (BIP) چیست؟
پروپوزال بهبود بیت کوین یا BIP یک سند فنی است که در آن تغییرات، ایدهها یا بهروزرسانیهایی برای بلاک چین بیت کوین پیشنهاد میشوند. این BIPها میتوانند از دستورالعملهای عمومی گرفته تا تغییرات عمده در پروتکل را در بر بگیرند. بااین‌حال، هر BIP معمولاً بر ایجاد یک تغییر کلیدی در بلاک چین متمرکز است.
پروپوزال بهبود بیت کوین (BIP) چگونه کار میکند؟
BIPها نیروی محرکه تکامل مستمر پروتکل بیت کوین هستند و آینده این زنجیره را شکل می‌دهند. بیایید به نحوه کار آنها نگاه کنیم.
پیشنهادهای بهبود بیت کوین چگونه ایجاد میشوند؟
از آنجایی که بیت‌کوین یک پروتکل متن‌باز است، هر کسی می‌تواند با ارسال یک پروپوزال غیررسمی به ایمیل توسعه‌دهندگان بیت‌کوین، یک BIP پیشنهاد دهد.
در وهله اول، نویسندگان BIP بازخورد اولیه جامعه را جمع‌آوری کرده و ایده را بررسی می‌کنند. سپس، هنگامی که نویسنده به پتانسیل ایده مورد نظرش اطمینان پیدا کرد، پیش‌نویس BIP را به لیست ایمیل خود (توسعه دهندگان) ارسال میکند.
در مرحله بعد، جامعه بیت کوین این ایده را مورد بحث قرار داده و موافقت و مخالفت خود را بیان میکند. رد پروپوزال‌ها در این مرحله رایج است، به‌خصوص اگر تضادهای آشکاری مشاهده شود یا BIP تکراری باشد. ضمن اینکه اگر اتفاق‌نظر حاصل نشود، برخی از پیشنهادات ممکن است برای سال‌ها در مرحله بحث باقی بمانند؛ مثل پیشنهاد تغییر اندازه بلاک.
اگر جامعه موافق باشد که این ایده ارزشمند است، پروپوزال یک شماره BIP دریافت میکند و به یک سند BIP تبدیل میشود. سپس، ویراستاران BIP به‌دقت آن را بررسی می‌کنند و ایرادات را برطرف می‌نمایند. BIP در این مرحله از یک سند «غیررسمی» به پروپوزال «رسمی» تبدیل میشود.
⚠️ البته باید به این نکته توجه داشت که BIP هنوز برای اجرا تایید نشده است. در این مرحله، جامعه احساس میکند این ایده نیاز به بحث بیشتر دارد. آنها همچنین پروپوزال را در بخش BIP صفحه گیت‌هاب بیت کوین منتشر می‌کنند. در این بخش تمام پروپوزالهای بهبود بیت کوین تا به امروز ثبت شده‌اند
BIP ها چگونه تایید میشوند؟
برای تبدیل شدن به بخشی از پروتکل بیت کوین، جامعه باید بر سر پروپوزال بهبود بیت کوین به اجماع برسد. برای انجام این کار، BIP توسط توسعه‌دهندگان و جامعه گسترده بیت کوین مورد بررسی و تجزیه‌و‌تحلیل کامل قرار می‌گیرد. در صورت نیاز به هرگونه تغییر در کد، توسعه‌دهندگان شروع به تست و پیاده‌سازی آن می‌کنند؛ روندی که ممکن است طولانی و پیچیده باشد.
اگر توسعه‌دهندگان متوجه شوند که کد ایراد دارد یا چالش‌هایی را ایجاد میکند که قابل حل نیستند، BIP را رد خواهند کرد؛ اما اگر همه‌چیز خوب به نظر برسد، توسعه‌دهندگان پیاده‌سازی و فعال‌سازی آن را آغاز می‌کنند.
انواع پیشنهادهای بهبود بیت کوین (BIP)
فرآیند تأیید BIP عمدتاً به نوع آن بستگی دارد. به‌طور کلی، سه نوع BIP وجود دارند: BIP اطلاعاتی، BIP استاندارد ترک و BIP فرآیندی. بیایید هر یک از آنها را بررسی کنیم.
BIP استاندارد ترک
BIPهای استاندارد ترک (Standard Track) پیشنهادهایی هستند که جنبه‌های پروتکل را تغییر می‌دهند؛ مثل اعتبارسنجی تراکنش یا بلاک یا طرح‌های رمزگذاری (Encoding). برای مثال، هنگام هارد فورک، زمانی که زنجیره به دو قسمت تقسیم میشود، BIP Standard Track امکان همکاری بین زنجیره قدیمی و زنجیره جدید را فراهم میکند. ازآنجایی‌که این BIPها شامل تغییرات قابل توجهی در کدها هستند، نیاز به اجماع در جامعه دارند.
BIP اطلاعاتی
BIPهای اطلاعاتی دانش و اطلاعات پیرامون برنامه‌های آتی بیت کوین را به اشتراک می‌گذارند. این اسناد دستورالعملهای کلی، مشکلات طراحی یا اطلاعات مربوط به جامعه بیت کوین را ارائه می‌دهند. ازآنجایی‌که آنها بیشتر جنبه آگاهی‌بخشی دارند، نیازی به اجماع نخواهند داشت.
BIP فرآیندی
BIP فرآیندی (Process BIPs یا consensus BIPs) رویه‌‌ها، دستورالعمل‌ها یا تغییرات در فرآیند تصمیم‌گیری بیت‌کوین یا مکانیزم اجماع را ترسیم میکند. آنها مشابه BIPهای اطلاعاتی هستند، اما نیاز به اجماع در بین اعضای جامعه دارند.
BIPهای فرآیندی روی تغییرات خارج از پروتکل بیت کوین متمرکز هستند؛ به این معنی که بر کد بیت کوین تأثیر نمی‌گذارند. به‌عنوان مثال، پیاده‌سازی یک سافت فورک و به‌روزرسانی نرم‌افزار ماینر در سراسر شبکه نیازمند یک Process BIP است.
معروف‌ترین پروپوزالهای بهبود بیت کوین کدامند؟
پروپوزالهای بهبود بیت کوین (BIP) کلید پیشرفت بیت کوین هستند. در دهه گذشته، BIPها شبکه بیت کوین را شکل داده و به مسائل مهم رسیدگی کرده و بر قابلیت‌های بلاک افزوده‌اند. بیایید به برخی از BIPهای تاریخی، اهمیت آنها در روند توسعه بیت کوین و تأثیر آنها بر جامعه نگاهی بیندازیم.
BIP 001 و 002 BIP
BIP 001 به‌عنوان اولین پروپوزال بیت کوین که توسط امیر تاکی (Amir Taaki) ارائه شد، اساساً سندی بود در مورد اینکه یک BIP باید چه باشد. به عبارت دیگر، این سند فرآیند ثبت یک BIP و بحث در مورد آن را توضیح می‌دهد، به جزئیات انواع BIP، گردش کار، روش‌های ثبت پروپوزال و موارد دیگر می‌پردازد.
از سوی دیگر، BIP 002 برخی از این دستورالعمل‌ها را اصلاح میکند، فرآیندهای کلیدی تأیید پروپوزال را به تفصیل توضیح داده و به سؤالات رایج در مورد BIP پاسخ می‌دهد. همچنین مجوز BIP، نظرات و دستورالعملهای فرمتینگ (Formatting) را اضافه میکند. هر دوی این پروپوزال‌ها BIP فرآیندی بودند که جامعه باید بر سر آنها به توافق می‌رسید. این دو BIP با هم زمینه را برای تکامل مداوم بیت کوین فراهم کردند.
BIP 8 و 9 BIP
BIP 8 و BIP 9 هر دو پروپوزالهای اجماع (فرایندی) هستند که سافت‌فورک‌ها را در پروتکل بیت کوین امکان‌پذیر می‌کنند. سافت‌فورک یک تغییر عمده در پروتکل است که اکثریت ذی‌نفعان شبکه با آن موافق هستند؛ بنابراین ماینرها فقط میتوانند نرم‌افزار خود را ارتقا دهند تا با شبکه همگام شوند.
BIP 8 و 9 BIP مکانیزم‌هایی را برای سیگنال‌دهی و فعال‌سازی این تغییرات عمده ارائه می‌کنند.
BIB32
BIP 32 پروپوزالی است که استاندارد کیف پول‌های قطعی سلسله‌مراتبی (Hierarchical Deterministic یا HD) و کلیدهای طولانی (Extended Keys) را به بیت کوین اضافه کرد.
BIP 32 از چند جهت پیشرفت قابل توجهی برای کیف پول بیت کوین بود. اول اینکه کیف پول‌های HD تعامل‌پذیری والت‌ها را بسیار بهبود بخشیدند؛ زیرا مجموعه‌ای از کلیدها را می‌توان با یک کلید خصوصی طولانی (Extended Private Key) بین نرم‌افزار کیف پول منتقل کرد.
به همین ترتیب، قابلیت بازیابی کیف پول‌ها بهبود یافته است؛ زیرا با یک سید (Seed) می‌توان کل کیف پول را بازیابی کرد. این پیشرفت با پروپوزال BIP 39 گسترش یافت که ذخیره و به‌خاطر سپردن سیدها را آسان تر کرد.
BIP44
BIP44 پروتکلی است که روشی ساختاریافته برای ایجاد و سازماندهی کلیدها در یک کیف پول ارائه میکند. BIP44 در امتداد پروپوزال BIP32 که مفهوم کیف پول‌های سلسله‌مراتبی (HD) را معرفی کرده بود، ارائه شد. BIP44 سلسله‌مراتب خاصی را برای ساختارهای کیف پول ارائه میکند که سازماندهی، کاربرد و سازگاری آنها را بهبود می‌بخشد.
BIP44 توسط مارک پالاتینوس (Marek Palatinus) و پاول روسناک (Pavol Rusnak)، از بنیان‌گذاران ساتوشی لبز (SatoshiLabs) و توسعه‌دهنده کیف پول سخت‌افزاری ترزور (Trezor) به نگارش درآمد. این پروپوزال بهبود بیت کوین برای تکمیل پروپوزال BIP32 معرفی شد که فاقد ساختار تعریف‌شده برای کشف و ایجاد حساب (Account) بود.
SegWit
یکی از محبوب‌ترین به‌روزرسانی‌های بیت کوین، سگویت (Segwit) است که نتیجه یک‌سری از BIPها، یعنی BIP-91 ،BIP-141 و BIP-148 بود. BIP-141 آپدیت سگویت را معرفی کرد؛ درحالی‌که BIP-148 سافت‌فورک مورد نیاز برای اجرای آن را فعال نمود. از سوی دیگر، BIP-91 آستانه اجماع را به 80 درصد کاهش داد تا Segwit با موفقیت اجرا شود.
سگویت با کاهش حجم داده‌های تراکنش، شبکه بیت کوین را مقیاس‌پذیر کرد. با متادیتای (Metadata) کمتر، بلاک‌های بیت‌کوین میتوانند تراکنش‌های بیشتری را در خود جای دهند و سرعت کلی را پس از آپدیت سگویت افزایش دهند. Segwit همچنین برای توسعه شبکه‌های محبوب لایه 2 بیت کوین، مانند لایتنینگ (Lightning)، کلیدی بود.
تپ‌روت
تپ‌روت (Taproot) به‌عنوان آخرین آپدیت پروتکل بیت کوین، متشکل از سه پروپوزال بود: BIP 340 (Schnorr signatures) ،BIP 341 و (BIP 342 (Tapscript. با آپدیت تپ‌روت، حریم خصوصی در شبکه بیت کوین ارتقا یافت و همچنین قابلیت‌هایی مانند اوردینالز (Ordinals) به آن اضافه شد.
ایده اولیه تپ‌روت در ژانویه 2018 توسط یک توسعه‌دهنده نرم‌افزار، با نام «گرگ مکسول» (Greg Maxwell)، مطرح شد. پس از آن، دیگر توسعه‌دهندگان بیت کوین مثل «پیتر ویل»، «تیم رافینگ»، «ای. تاونز» و «جوناس نیک» روی اجرای آن کار کردند. تقریباً چهار سال پس از پیشنهاد اولیه، تپ‌روت سرانجام در نوامبر 2021 اجرایی شد.
سخن پایانی
BIP راه‌حلی برای مشکلات و محدودیت‌های شبکه بیت کوین ارائه می‌دهد و با امکان‌پذیر کردن دستیابی به اجماع در مورد تغییرات مربوط به شبکه، پروتکل و کد بیت کوین، ماهیت غیرمتمرکز این شبکه را حفظ میکند.
پروپوزال بهبود بیت کوین (BIP) اطلاعات این تغییرات را به‌راحتی در دسترس جامعه بیت کوین قرار می‌دهد. کاربران و توسعه‌دهندگان بیت کوین نیز میتوانند به‌طور فعال در بهبود و اصلاح شبکه شرکت کنند. ضمناً، شما به‌راحتی میتوانید به اطلاعات مورد نیاز در مورد BIPها در صفحه گیت‌هاب بیت کوین دسترسی داشته باشید.
