تراکنش بیت کوین چیست و چگونه انجام می‌شود؟
منظور از تراکنش بیت کوین (Bitcoin transaction) ارسال، دریافت و پرداخت با این رمز ارز است. اگر تاکنون با بیت کوین، تراکنشی را انجام داده باشید، احتمالاً یک احساس جادویی و منحصربه‌فرد را تجربه کرده‌اید؛ چراکه برای انجام این کار، نیازی به هیچ واسطه‌ای ندارید و با استقلال کامل، این کریپتوکارنسی را به نقاط مختلف جهان فرستاده‌اید.
از لحاظ فنی، تراکنش بیت کوین به انتقال ارزش این رمز ارز بر بستر بلاک چین اشاره دارد. به‌این‌ترتیب، زمانی تراکنش اتفاق می‌افتد که کاربر A مقداری از BTCهای خود را برای کاربر B ارسال کند. این انتقال از طریق یکی از انواع کیف پول‌های ارز دیجیتال، مانند نرم‌افزاری، سخت‌افزای، مبتنی بر وب و... ، صورت می‌گیرد. در حالت کلی، انجام تراکنش بیت کوین شامل گام‌های زیر است.
گام اول؛ ایجاد تراکنش بیت کوین
شبکه بیت کوین از رمزنگاری کلید عمومی برای اطمینان از یکپارچگی تراکنش‌های ایجادشده استفاده میکند. به‌منظور انتقال BTC، هر کاربر دارای یک جفت کلید عمومی و خصوصی خواهد بود. کلید عمومی شامل مجموعه‌ای از اعداد و حروف است که افراد برای دریافت رمز ارزها، باید این آدرس را با دیگران به اشتراک بگذارند. در عوض، کلیدهای خصوصی باید پنهان بمانند؛ چراکه این کلیدها هستند که اجازه برداشت بیت کوین را از حساب شما صادر می‌کنند.
بنابراین، ابتدا باید یک تراکنش را در کیف پول ارز دیجیتال خود ایجاد نمایید. این فرایند شامل آدرس فرستنده (کلید عمومی)، آدرس گیرنده (کلید عمومی) و مقدار قیمت لحظه ای بیت کوین ارسالی است. همچنین، باید مشخص کنید که چه مبلغی را برای پردازش تراکنش به ماینر خواهید پرداخت.
گام دوم؛ امضای دیجیتال
برای اثبات اینکه شما مالک بیت کوین‌های ارسالی هستید، باید تراکنش مورد نظرتان را با استفاده از کلید خصوصی‌تان امضا کنید. به این فرایند، «امضای دیجیتال» (Digital Signatures) گفته می‌شود. به این نکته توجه داشته باشید که هرگز نباید کلیدهای خصوصی‌تان را افشا کنید؛ زیرا آن‌ها مانند رمز عبور حسابتان عمل می‌کنند.
گام سوم؛ پخش و تأیید
پس از امضای دیجیتال، تراکنش به‌صورت «پخش» (Broadcasting) به شبکه ارسال شده و به «ممپول» (mempool) می‌رود که اتاق انتظاری برای تراکنش‌های پردازش‌نشده است. اولین ماینری که مسئله پیچیده ریاضی شبکه را حل کند، بلوک بعدی را خواهد ساخت. ماینر برنده بلوک خود را به شبکه اعلام میکند تا مورد تأیید (Confirmations) قرار بگیرد.
گام چهارم؛ نهایی‌سازی تراکنش
بعد از اینکه بلوک جدید تأیید شد، این بلوک به رونوشت وضعیت شبکه در تمام گره‌هایی که در استخراج شرکت دارند، اضافه می‌شود. ازاین‌رو، تراکنش بیت کوین نیز تأییدشده به حساب می‌آید؛ بااین‌حال، به‌طور معمول، حداقل 6 ماینر باید آن را تأیید کنند. برای این کار، باید 6 بلوک به زنجیره اضافه شوند و بعد از بلوک تراکنش شما قرار بگیرند. این روش برای این در نظر گرفته شده تا از عدم وجود هاردفورک یا خرج کردن دوباره دارایی، اطمینان حاصل شود. ازاین‌طریق، تراکنش BTC نهایی خواهد شد.
چه چیزی بیت کوین (BTC) را قابل ردیابی میکند؟
ردیابی تراکنش های بیت کوین امکان‌پذیر است؛ زیرا بلاک چین Bitcoin کاملاً شفاف بوده و همه‌ی تراکنش‌های آن به‌صورت عمومی در یک دفترکل توزیع‌شده ثبت می‌شوند. به همین منظور، از سال 2013، مطالعات مختلفی در زمینه ردیابی تراکنش های بیت کوین انجام شده‌اند. این مطالعات نشان می‌دهند که اگرچه بلاک چین بیت کوین درجاتی از ناشناس بودن را ارائه میدهد، اما امکان انجام تراکنش‌های کاملاً ناشناس، در این شبکه، وجود ندارد.
با توجه به شفافیت بیت کوین، میتوان به‌راحتی جریان مالی آن را ردیابی کرد. حتی اگر هویت یک مالک کیف پول را بشناسید، میتوانید بفهمید که او چه معاملاتی را انجام داده است. همچنین، ازاین‌طریق، جزئیات تراکنش‌های یک ولت بیت کوین نیز به دست می‌آیند. برای مثال، شما قادر هستید که مقدار، تاریخ و آدرس مقصد تراکنش را از طریق شبکه مشاهده کنید.
چرا ردیابی تراکنش‌های بیت کوین مهم است؟
ردیابی تراکنش های بیت کوین نه‌تنها برای کاربران اهمیت دارد، بلکه نقش مهمی در مبارزه با فعالیت‌های غیرقانونی کریپتوکارنسی ایفا میکند. بنابراین، این فرایند هم به کاربران کمک خواهد کرد تا از صحت انجام تراکنش‌هایشان اطمینان حاصل نمایند و هم به مجریان قانون اجازه میدهد تا بر فعالیت‌های رمز ارزی نظارت داشته باشند. همچنین، ردیابی‌تراکنش های بیت کوین خیال شرکت‌ها، مؤسسات و سرمایه‌گذاران را از فعالیت در محیطی سالم راحت میکند.
ازاین‌طریق، سازمان‌های نظارتی می‌توانند تبهکاران را شناسایی کرده و جلوی فعالیت‌های غیرقانونی حوزه کریپتوکارنسی را بگیرند. در واقع، اطلاعاتی که از تراکنش‌ها در بلاک چین باقی می‌مانند، سرنخ‌های خوبی را در این زمینه به ناظران ارائه می‌دهند. با افزایش نظارت بر عملکرد بیت کوین، بانک‌ها و سایر نهادهای مالی به حوزه کریپتوکارنسی اعتماد کرده و مشروعیت آن را مورد تأیید قرار می‌دهند. این مسئله برای بازار رمز ارزها بسیار مفید خواهد بود. برای مثال، کشور ایران سال‌هاست که نظارت دقیقی بر بازار کریپتو دارد و تنها پلتفرم‌های مالی قابل اعتماد را تأیید میکند. در همین راستا، شما با خیال راحت میتوانید معاملات بیت کوین و سایر رمز ارزها را در صرافی ارز دیجیتال اکسبیتو انجام دهید. اکسبیتو یک صرافی دانش‌بنیان است که تمام مجوزهای قانونی را به دست آورده و محیطی امن و قابل اعتماد را برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال، در اختیار شما می‌گذارد.
بهترین روش‌ها برای ردیابی تراکنش بیت کوین کدامند؟
تا اینجای مقاله، اهمیت ردیابی تراکنش های بیت کوین را دانستید. همین‌طور متوجه شدید که این فرایند به چه دلایلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین خاطر، باید بهترین روش‌ها برای ردیابی تراکنش های بیت کوین را نیز برای شما شرح دهیم.
استفاده از کاوشگر بلاک چین
کاوشگر بلاک چین (Blockchain Explorer) یک موتور جستجو است که اطلاعاتی را در مورد وضعیت گذشته و حال بلاک چین‌ها به ما ارائه میدهد. بنابراین، میتوانید از این ابزار برای ردیابی تراکنش های بیت کوین استفاده کرده و همچنین، موجودی و سابقه معاملات یک آدرس را مشاهده کنید. هرکسی که به اینترنت دسترسی داشته باشد، قادر است که از چنین کاوشگری به‌راحتی بهره ببرد.
برای اینکه با روش کار بلاک چین اکسپلورر به‌صورت عملی آشنا شوید، می‌خواهیم یکی از معروف‌ترین تراکنش‌های بیت کوین را با هم ردیابی کنیم. ازاین‌رو، به‌سراغ اولین معامله شناخته‌شده‌ی BTC می‌رویم که طی آن، فردی با پرداخت 10 هزار بیت کوین، دو عدد پیتزای بزرگ خرید. برای این کار، باید کد هش (Hash) تراکنش را داشته باشید که هش این معامله به شرح زیر است:
a1075db55d416d3ca199f55b6084e2115b9345e16c5cf302fc80e9d5fbf5d48d
در ابتدا، باید یک بلاک چین اکسپلورر را برای ردیابی تراکنش های بیت کوین انتخاب کنید. ما در این آموزش، از Blockchain.com استفاده خواهیم کرد. سپس، بر اساس مراحل زیر پیش بروید:
1- کد هش را کپی کنید. به سایت کاوشگر مورد نظرتان بروید و کد را در نوار جستجو بنویسید و بر روی آیتم جستجو کلیک نمایید. دراین‌صورت، با تصویر زیر مواجه خواهید شد. در این تصویر، خلاصه‌ای از ورودی‌ها و خروجی‌های تراکنش بیت کوین وجود دارند. در سمت چپ، BTCهایی هستند که برای دریافت پیتزا پرداخت شده‌اند. این توکن‌ها به حساب تحویل‌دهنده پیتزا ارسال گردیده‌اند.
2- اگر بر روی آدرس دریافت‌کننده (در سمت راست) کلیک کنید، میتوانید با اسکن کردن "QR Code"، آدرس کامل کیف پول مورد نظر را مشاهده نمایید.
3- حالا اگر به صفحه قبلی بازگردید، با رفتن به پایین صفحه، اطلاعات کامل‌تری را خواهید دید. این موارد شامل هش مخصوصِ تراکنش، وضعیت تأیید، مُهر زمانی، تعداد تأییدات، هزینه‌های ماینر و... می‌شوند.
4- همچنین، با کلیک بر روی ارتفاع بلوک (Block Heigh)، جزئیات بلوکی را که تراکنش در آن ثبت شده است، به دست می‌آورید.
5- همان‌طور که در تصویر فوق دیده می‌شود، بلوک مورد نظر شامل دو تراکنش بوده است. این تراکنش‌ها شامل پرداختی پیتزا و کارمزد ماینر هستند. برای مثال، می‌بینید که مبلغ تراکنش 10 هزار بیت کوین بوده و 50.99 BTC نیز به ماینر تعلق گرفته‌اند. در واقع، دستمزد ماینر را 0.99 BTC بابت پردازش تراکنش و 50 بیت کوین برای استخراج بلوک تشکیل می‌دهند. کُره‌های سبز و قرمز سمت راست نیز نشان‌دهنده این هستند که آیا مالک کیف پول آن بیت کوین‌ها را خرج کرده یا خیر. بنابر تصویر فوق، فروشنده پیتزا ارزهایش را به آدرسی دیگر انتقال داده و ماینر هنوز بیت کوین‌هایش را در اختیار دارد.
چک کردن کیف پول
یکی از راه‌های خوب برای ردیابی تراکنش های بیت کوین، چک کردن کیف پول رمز ارزی است. تقریباً این فرایند در اغلب ولت‌ها به‌شکلی یکسان انجام می‌شود. ازاین‌رو، ما در این آموزش، کیف پول «کوین بیس» (Coinbase) را انتخاب کرده‌ایم. برای این کار، مراحل زیر را پشت‌سر بگذارید: 1- پس از تکمیل تراکنش، میتوانید با کلیک بر روی گزینه «مشاهده تراکنش» (view transaction) در صفحه «تأیید» (confirmation)، وضعیت انتقال BTC و سایر رمز ارزها را مشاهده کنید.
2- در تصویر فوق، قادر هستید که اطلاعاتی را شامل نوع ارز دیجیتال، کارمزد کیف پول، هزینه شبکه، حجم انتقال و... ببینید.
3- در ضمن، اگر تراکنش شما زیاد طول کشیده باشد، اجازه دارید تا سرعتش را افزایش داده و یا اینکه آن را لغو نمایید.
خدمات شخص ثالث
استفاده از خدمات شخص ثالث (Third-Party Services) نیز یکی دیگر از راه‌های ردیابی تراکنش های بیت کوین است. این خدمات را پلتفرم‌های گوناگونی به شما ارائه می‌دهند و ممکن است که نسبت به بلاک چین اکسپلورر اطلاعات بیشتری را به نمایش بگذارند. بااین‌حال، در هنگام استفاده از چنین پلتفرم‌هایی، باید احتیاط کنید و کلیدهای خصوصی‌تان را در اختیار پلتفرم نگذارید. در بسیاری از موارد نیز این خدمات توسط خود صرافی‌های متمرکز ارائه می‌شوند. برای مثال، صرافی بایننس انواع شبکه‌های بلاک چین را رصد کرده و به ردیابی تراکنش های بیت کوین و سایر رمز ارزها می‌پردازد. مراحل جستجوی تراکنش از طریق بایننس شامل موارد زیر است:
1- به حساب کاربری خود در صرافی Binance وارد شوید. از بخش "Wallet"، به "Overview" و سپس، به قسمت "Transaction History" بروید.
2- برای ردیابی تراکنش های بیت کوین و سایر رمز ارزها باید بر روی "transaction record" و سپس، "TxID" بزنید. ازاین‌طریق، به خدمات کاوشگر صرافی بایننس منتقل می‌شوید.
3- درصورتی‌که تراکنش شما به‌طور کامل در بلاک چین بیت کوین تأیید نشده باشد، میتوانید حداقل تعداد مورد نیاز تأییدیه‌ها را مشاهده کنید. بنابراین، باید صبور باشید تا تأییدیه‌ها به حد نصاب برسند.
4- پس از تکمیل تراکنش، قادر هستید که اطلاعات کاملی را درباره آدرس‌های فرستنده و گیرنده دریافت نمایید.
دانلود بلاک چین
کاربران حرفه‌ای‌تر، برای ردیابی تراکنش های بیت کوین، می‌توانند یک نسخه کامل از بلاک چین را در سیستم خود دانلود کنند. معمولاً به این فرایند، اجرای یک «گره کامل» (Full Node) گفته می‌شود. ازاین‌طریق، شما میتوانید از روی نسخه دانلودشده‌ی بلاک چین، به ردیابی تراکنش های بیت کوین بپردازید. بااین‌حال، اجرای یک گره کامل به فضای ذخیره‌سازی زیادی نیاز دارد.
برای دانلود بلاک چین بیت کوین مراحل زیر را دنبال کنید:
1- نرم‌افزار «بیت کوین کور» (Bitcoin Core) را دانلود کرده و آن را باز نمایید.
2- در هر دو مرحله اول، بر روی "Next" کلیک کنید.
3- سپس، بر روی "Install" بزنید تا بیت کوین کور بر روی سیستم شما نصب شود.
4- پس از نصب، بر روی "Ok" کلیک کنید.
5- با اتمام نصب، بیت کوین کور به‌طور خودکار کل بلاک چین را دانلود خواهد کرد. این فایل، حدود 150 گیگابات فضا اشغال میکند.
ایجاد برنامه با رابط‌های برنامه‌نویسی
در نهایت، اگر خودتان به دانش رمزنگاری و برنامه‌نویسی مجهز هستید، میتوانید از رابط‌های برنامه‌نویسی (APIs) برای ردیابی تراکنش های بیت کوین استفاده کنید. در این روش، خود شما باید یک برنامه جدید را برای این منظور بنویسید و آن را به اجرا درآورید. البته این روش دشوار است و فقط برنامه‌نویسان حرفه‌ای از پس آن برمی‌آیند.
برای مثال، میتوانید از رابط‌های برنامه‌نویسی سایت «کریپتو ای پی آیز» (Crypto APIs) استفاده کنید. برای این کار، مراحل زیر را پشت‌سر بگذارید:
1- به سایت Cryptoapis.io بروید و در آن، ثبت‌نام کنید.
2- سپس، اطلاعات شخصی‌تان را تکمیل نمایید.
3- در این مرحله، ایمیلی برایتان ارسال می‌شود. ایمیل را باز کرده و آن را تأیید کنید.
4- پس از تأیید حساب کاربری‌تان، به‌طور خودکار وارد آن خواهید شد. در صفحه‌ی زیر، خدمات مورد نظرتان را انتخاب کنید.
5- در نهایت، میتوانید از داشبورد رابط برنامه‌نویسی (APIs) برای ایجاد یک برنامه ردیابی تراکنش های بیت کوین بهره ببرید.
سخن پایانی
در سال‌های اخیر، حجم تراکنش‌های بیت کوین افزایش چشمگیری داشته است؛ به‌طوری که این رمز ارز توسط کاربران، شرکت‌ها، سازمان‌ها و حتی دولت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مسئله ضرورت امکان ردیابی تراکنش های بیت کوین را نشان میدهد. ازاین‌طریق، نه‌تنها کاربران از صحت انجام تراکنش‌هایشان اطمینان حاصل می‌کنند، بلکه نهادهای نظارتی نیز می‌توانند جلوی کلاهبرداری‌های حوزه کریپتوکارنسی را بگیرند. به همین خاطر، در این مقاله از اکسبیتو، به شما آموزش دادیم که چگونه تراکنش‌های بیت کوین را پیگیری نمایید.
