با افزایش علاقه به توکنهای غیرقابل تعویض (NFTs) در دنیای دیجیتال، پروژههایی که قبلا چندان مورد توجه نبودند، توجه جامعه کاربران بلاک چین را جذب کردند. چیلیز (Chiliz) یکی از این پروژهها است که بر توکنیزه کردن (Tokenization) بازیهای ورزشی تمرکز کرده بود و رمز ارز بومی آن با نماد CHZ به بازار عرضه شده است. پلتفرم چیلیز اولین اکوسیستم هواداری و تشویق علاقهمندان بر پایهٔ بلاک چین محسوب میشود. چیلیز به هواداران اجازه میدهد توکنهای هواداری را خریداری و مبادله کنند. در ادامه به معرفی چیلیز و ارز دیجیتال بومی آن با نماد CHZ میپردازیم.
ارز دیجیتال چیلیز (CHZ) چیست؟
ارز دیجیتال چیلیز (CHZ) توکن بومی پلتفرم چیلیز (Chiliz) محسوب میشود. این پلتفرم با هدف تقویت جامعه هواداران ورزشی بر پایهٔ فناوری بلاک چین ساخته شده است. در این پلتفرم هواداران تیمهای ورزشی میتوانند از توکن CHZ برای خرید و فروش و نیز شرکت در رأیگیریها و نظرسنجیهای مرتبط با تیم مورد علاقهٔ خود استفاده کنند.
حتی در آینده این توکنها میتوانند قابلیت اعمال حاکمیت بر تیمها را داشته و در مدیریت ورزشهای حرفهای از جنبهٔ هدایت تیم و شخصیتهای آن کاربرد داشته باشند. در اکوسیستم چیلیز سه عنصر اساسی وجود دارند:
- Socios.com: این جایی است که توکنهای هواداری (Fan Token) ایجاد شده و برای مبادله با توکن چیلیز (CXZ) آماده میشوند. در این پلتفرم تصمیمات حاکمیتی نیز گرفته شده و کاربران میتوانند با جوایزی دریافت کرده و CHZ بیشتری خریداری کنند.
- Chiliz.net: اولین صرافی ارز دیجیتال دنیا برای ورزش است که به علاقهمندان به ارز دیجیتال و تریدرها اجازه میدهد توکنهای هواداری را حدس بزنند و مبادله کنند.
- CHZ: کل سیستم چیلیز از توکن CHZ نیرو میگیرد.
امروزه پلتفرم Socios میزبان بیش از ۳۴ ورزش برتر است که در صدر جدول آن فوتبال قرار دارد. بیش از ۸۰ ورزشکار حرفهای از بیش از ۲۵ کشور در آن حضور دارند. این پلتفرم همچنان درحال رشد است.
طراحی پلتفرم Socios و توکن CHZ بهشکلی است که به هواداران ورزشی اجازه میدهد از طریق معاملات مبتنی بر بلاک چین به حمایت از ورزشهای مورد علاقهٔ خود بپردازند. تیم توسعهدهنده چیلیز امیدوار است بتواند مشارکت روزانهٔ هواداران ورزشی را در امور روزانهٔ اجرایی تیمهای ورزشی برانگیزد و به تیمهای ورزشی ابزارهای مورد نیاز مبتنی بر بلاک چین ارائه کند تا هم به تشویق و هم درآمدزایی از هواداران خود البته بهآسانی بپردازند.
تاریخچه پیدایش چیلیز به چه صورت است؟
شبکه اصلی چیلیز و پلتفرم Socios در سال ۲۰۱۶ میلادی توسط بنیانگذار چیلیز، الکساندر دریفوس (Alexandre Dreyfus) طراحی شده بود، ولی عملیاتی کردن آن تا سال ۲۰۱۹ که به اجرا گذاشته شد، طول کشید. تیم چیلیز متشکل از بیش از ۸۰ نفر است که در ۲۵ کشور دنیا حضور دارند. همچنین، تعداد زیادی مشاور پروژه به چیلیز در رشد دادن اکوسیستم کمک میکنند.
الکساندر دریفوس بنیانگذار و مدیر ارشد اجرایی چیلیز دارای سابقهٔ طولانی در رسانهها و بازیهای اینترنتی است که به ۱۹۹۵ میلادی برمیگردد. در آن زمان او Mediartis را تأسیس کرد که اولین آژانس وب بود که بر جنبه ارتباطی و نه فناوری تمرکز داشت. این کار با تأسیس Webcity.com در سال ۱۹۹۷ ادامه یافت که اولین شبکه راهنمای شهری در اروپا بود. او با فرارسیدن قرن ۲۱ به فضای بازی آنلاین رفت و همبنیانگذار Winamax و Chilipoker شد. او و دیگر اعضای تیم یعنی مکس رابینوویچ (Max Rabinovitch) و مگنوس لیندر (Magnus Linder) تیم چیلیز را تشکیل میدهند.
چیلیز ابتدا فوتبال را بهعنوان اولین ورزش خود انتخاب کرد و در گامهای بعدی به ورزشهایی مثل فوتبال آمریکایی، بیسبال و بسکتبال پرداخت. حتی مسابقه ماشینرانی NASCAR هم به این مجموعه اضافه شد. باشگاههای فوتبال اف سی بارسلونا، رئال مادرید، اف سی پورتو و غیره از طریق این پلتفرم بخشی از مدیریت فعال خود را به رأی هواداران واگذار کرده و از انتخاب اعضای هیئتمدیره تا رهبری تیم را با مشارکت آنها انجام میدهند. باشگاه اف سی بارسلونا در ژوئن ۲۰۲۰ با ساخت توکن هواداری با نماد $BAR توانست در طی دو ساعت ۱.۳ میلیون دلار سرمایه جذب کند که با فروش ۶۰۰ هزار توکن با نرخ تقریبی ۲.۲۶ دلار انجام شد. دو روز بعد قیمت توکنها به تقریبا ۶.۷۲ دلار رسید و در طی ۲۴ ساعت حجم معاملات آن به حدود ۲.۵ میلیون دلار رسید.
چیلیز شاهد رشد سریعی بود و کاربردهای توکن آن بسیار تقویت شدند و بهویژه با محبوبیت سریع NFT در بین سرمایهگذاران این روند رشد کرد. یک تیم میتواند کاربرد توکن خود را با مشارکت با پلتفرمهای NFT مثل Sorare.com تقویت کند. تیمها نیز بهشدت جذب این روش شدند که از چیلیز برای تشویق پایگاه هواداران خود به مشارکت از طریق این پلتفرم بپردازند. در می ۲۰۲۱ چیلیز به توافق برای همکاری با ۳۴ سازمان مختلف رسید که دو تیم فرمول یک و یک تیم NASCAR جزء آن بودند. امروزه چیلیز دهها همکار ورزشی از ورزشهای مختلف را در کنار خود دارد.
شبکه چیلیز چگونه کار میکند؟
پلتفرم Socios که شبکه چیلیز در آن قرار دارد، دارای دو بلاک چین متفاوت است:
- زنجیره جانبی دارای مجوز: هدف این قسمت رفع نگرانیها در رابطه با متمرکز بودن است و از سوی دیگر امنیت بالاتری بهعلت خصوصی بودن دارد. همهچیز از رأیگیری و مبادله در این زنجیره جانبی انجام شده و کلیه دادهها در دفترکل عمومی ثبت میشوند.
- بلاک چین اصلی اتریوم: اینجا همهچیز بر حسب تراکنشهای CHZ با استاندارد ERC-20 صورت میگیرند. همهٔ این تراکنشها یعنی ایجاد و مبادله توکنهای هواداری و هر مبادله مانده حساب نیز بهطور دائمی و بهشکلی قابل حسابرسی در شبکه اصلی اتریوم ثبت میشوند.
پلتفرم Socios از طریق اپلیکیشن آن در دسترس هواداران قرار دارد و دارای چند قسمت مهم است:
- ارائه توکن هواداری
- حق رأی دادن
- خرید و فروش توکنهای هواداری
- بخش جوایز
- ویژگی مثل پوکمون گو برای بدست آوردن رایگان توکنهای CHZ
- ویژگیهای اتاق رختکن برای ردیابی تقاضای توکن هواداری توسط تیمها
الگوریتم اثبات اعتبار (Proof of Authority – PoA)
چیلیز با داشتن یک زنجیره جانبی مجوزدار قادر به کاهش شدید هزینههای تراکنش به کمک مکانیزم اثبات اعتبار (PoA) است. الگوریتم اجماع اثبات اعتبار برای تأیید تولید بلوکهای جدید به کار میرود. الگوریتم اثبات اعتبار (PoA) با دیگر الگوریتمهای اجماع مثل اثبات کار (PoW) یا اثبات سهام (PoS) متفاوت است. این الگوریتم بر تعداد کمتری از تأییدکنندگان تأییدشده تکیه دارد. درحالیکه مکانیزم PoA روش اجماع کمتر غیرمتمرکز در نظر گرفته میشود، اغلب توسط شبکههای بلاک چینی استفاده شده که بیشتر مقیاسپذیر و کارآمد هستند. در این الگوریتم تعدادی گره قبلا تأییدشده برای صادر کردن و تأیید تراکنشها به کار میروند.
اوراکلها (Oracles)
در صنعت بلاک چین اوراکلها نهادهایی هستند که بلاک چین را به سیستمهای خارجی وصل میکنند. در نتیجه این امکان جذاب را فراهم میآورند که قراردادهای هوشمند بر اساس دادهها و خروجیهای جهان واقعی اجرا شوند. این قابلیت باعث خواهد شد تا فناوری بلاک چین بتواند نقشی واقعی و جدی در بازارهای مالی جهانی، صنعت بیمه، بازی و دیگر صنایع ایفا کند. زیرا ترکیب قابلیتهای اوراکلها و قراردادهای هوشمند یک وب قابل تأیید را میسازد که در آن کاربران قادر هستند دقیقا بدانند که در یک برنامهٔ کاربردی چه میگذرد و کنترل داراییهای خود را در هر لحظه داشته باشند.
چیلیز برای استفاده از قابلیت اوراکلها، همکاری خود با شبکه اوراکل غیرمتمرکز Chainlink را اعلام کرد تا کاربرد پلتفرم Socios خود را گسترش دهد. این سرویس دادههای واقعی برای قراردادهای هوشمند فراهم میکند. چیلیز از طریق این همکاری امیدوار است که بتواند توکنهای غیرمثلی (NFT) مربوط به رویدادهای ویژه مثل قهرمانی ورزشی ایجاد کند. این توکنها در زمان واقعی ساخته میشوند و بر اساس دادههای ارائهشده توسط اوراکلهای Chainlink هستند.
علاوهبر این چیلیز به اجرا و پشتیبانی از قرارداد مرجع قیمت Chainlink برای زوج ارز CHZ/USD پرداخته تا اطلاعات قیمت دقیق روی شبکه برای تبدیل این دو ارز به یکدیگر فراهم کند. این خوراک کلیدی قیمت با ترکیبی از هفت گره ایمنسازی شده است که هر یک از رابطهای برنامهسازی یکپارچهسازی داده متفاوتی استفاده میکنند و در نتیجه بالاترین قابلیت اطمینان را به تبدیل توکن CHZ میدهند.
چه چیزی چیلیز را منحصربفرد میکند؟
در فضای حالحاضر که هواداران تیمهای ورزشی تنها تماسهای تراکنشی بسیار ابتدایی با ورزشکاران و مدیریت تیمهای محبوب خود دارند و تنها قادر به تماشای تیمهای خود در مسابقات یا از طریق رسانههای جمعی هستند، چیلیز یک مزیت منحصربهفرد محسوب میشود؛ زیرا هواداران را قادر به خرید محصولات دارای لیسانس معتبر از تیمهای مورد علاقه و حتی خود ورزشکاران میکند. همچنین امکان اثرگذاری هواداران بر تیمهای ورزشی یا ورزشکاران با کمک چیلیز فراهم میشود.
چیلیز حتی میتواند قابلیت سرمایهگذاری توسط علاقهمندان به ورزش در تشکیل یک تیم ورزشی جدید یا خریدن یک تیم را ممکن سازد. این قابلیت قبلا در انحصار سرمایهداران بزرگ بود که حالا با کمک چیلیز در اختیار همهٔ افراد جامعه قرار میگیرد. در واقع چیلیز کمک میکند که دنیای ورزش بهشکلی دموکراتیکتر تبدیل شود و هواداران نقشی واقعی و عملیاتی در دنیای ورزش ایفا کنند. چیلیز با حل مشکل تأمین مالی و تشویق هواداران با روشی جذاب و مدرن به یک پلتفرم یکتا برای فعالیتهای ورزشی تبدیل شده است.
سخن پایانی
با افزایش تعداد تیمهای ورزشی حاضر در پلتفرم چیلیز، تریدرها و هواداران به آن خوشبینتر شدهاند؛ زیرا اکوسیستم آن بهخوبی درحال رشد است و آیندهٔ مثبتی برای آن تصور میشود. این پروژه بهشدت امیدوارکننده بوده و انتظار میرود که در آیندهای نزدیک، چه در دنیای کریپتو و چه در دنیای ورزش، بیشتر از آن بشنویم.