بیت کوین، اولین و مشهورترین ارز دیجیتال جهان، بر پایه یک فناوری انقلابی موسوم به بلاک چین عمل می‌کند. یکی از مؤلفه‌های کلیدی این فناوری، فرایند ماینینگ یا استخراج است، که در آن افرادی به نام ماینر، از تجهیزات کامپیوتری برای تأیید تراکنش‌های شبکه استفاده میکنند. اما هر چهار سال یک بار، رویدادی مهم به نام «هاوینگ» رخ می‌دهد که طی آن، پاداش استخراج بیت کوین به نصف کاهش می‌یابد. در این مقاله، ابتدا با هاوینگ بیت کوین آشنا می‌شویم، سپس به بررسی تأثیرات این رویداد مهم بر ماینرها و همچنین قیمت بیت کوین می‌پردازیم. همراه ما باشید.
آشنایی با رمز ارز بیت کوین
بیت کوین یک ارز دیجیتال محسوب میشود که هدف آن حذف قدرت‌های مرکزی، مانند بانک‌ها یا دولت‌ها از سیستم مالی است. بیت کوین از فناوری بلاک چین برای انجام تراکنش‌های همتابه‌همتا (P2P) بین کاربران در یک شبکه غیرمتمرکز استفاده می‌کند. این رمز ارز که در سال 2009 توسط یک توسعه‌دهنده ناشناس، با نام مستعار «ساتوشی ناکاموتو»، راه‌اندازی شد، اولین و باارزش‌ترین ارز دیجیتال در جهان به شمار می‌رود.
تراکنش‌های شبکه بیت کوین به کمک یک الگوریتم موسوم به اثبات کار (Proof of Work) تأیید میشوند؛ به این صورت که ماینرهای شبکه تراکنش‌های کاربران را تایید کرده و با اثبات کار و تلاش خود، پاداش بیت کوین (BTC) را دریافت میکنند.
⚠️نکته قابل توجه این است که پاداشی که ماینرهای بیت کوین به دست می‌آورند، هر چهار سال یک بار، به‌واسطه مکانیزمی به نام هاوینگ (Halving) نصف میشود؛ اما هاوینگ دقیقاً چیست و چرا توسعه‌دهندگان بیت کوین این مکانیزم را ابداع کرده‌اند؟ برای رسیدن به پاسخ این سؤال، در ادامه همراه ما باشید.
هاوینگ بیت کوین چیست؟
همان‌طور که در مقدمه گفتیم، هاوینگ بیت کوین رخدادی است که طی آن پاداش استخراج بیت کوین به نصف کاهش می‌یابد. این رویداد هر چهار سال یک بار انجام میشود.
سیاست هاوینگ در کد بیت کوین تعبیه شده تا با افزایش کمیابی آن در طول زمان، با تورم مقابله کند. از لحاظ تئوری، کاهش سرعت تولید بیت کوین باعث کمیابی و ارزشمند شدن آن خواهد شد.
دیوید وایزبرگر، مدیرعامل پلتفرم معاملاتی CoinRoutes می‌گوید: «درحال‌حاضر، نرخ تورم بیت کوین کمتر از 2 درصد است که با هاوینگ بیشتر کاهش می‌یابد.»
کریس کلاین، مدیر عملیات شرکت ماینینگ IRA می‌گوید: «وقتی پاداش استخراج کاهش می‌یابد، عرضه محدود میشود. افزایش تقاضا در زمانی که عرضه محدود است تاثیر مثبتی بر قیمت دارد که می‌تواند بیت کوین را برای سرمایه‌گذاران جذاب کند.»
هاوینگ بیت کوین چگونه عمل می‌کند؟
در بلاک چین بیت کوین، ماینرها اعتبار تراکنش‌ها را به کمک فرایندی به نام ماینینگ (استخراج) تایید میکنند. زمانی که دستگاه‌های ماینر از محاسبات سنگین برای حل معادلات پیچیده ریاضی و اضافه کردن بلوک‌های تراکنش به زنجیره بیت کوین بهره می‌برند، در ازای این کار یک پاداش بلاک دریافت میکنند که درحال‌حاضر (سال 2023) 6.25 بیت کوین است. طبق قیمت فعلی بیت کوین، 6.25 بیت کوین حدود ۲۷۹۰۰۰ دلار ارزش دارد، که انگیزه خوبی برای ماینرها ایجاد می‌کند تا به فعالیت خود و ایمن کردن شبکه ادامه دهند.
این بلوک‌های تراکنش تقریباً هر 10 دقیقه یکبار به بلاک چین اضافه میشوند و کد برنامه‌نویسی بیت‌کوین حکم می‌کند که پس از تولید هر 210000 بلوک، پاداش ماینرها به نصف کاهش یابد. این اتفاق (هاوینگ) تقریباً هر چهار سال یکبار اتفاق میافتد و چون باعث کم شدن تولید بیت کوین میشود، کمیابی و جذابیت آن را برای سرمایه‌گذاران افزایش می‌دهد.
تاثیرات هاوینگ قبلی بیت کوین چه بود؟
آخرین رویداد هاوینگ در سال ۲۰۲۰ اتفاق افتاد که پاداش بلوک را از ۱۲.۵ به ۶.۲۵ بیت کوین کاهش داد. هاوینگ سال ۲۰۲۰ تأثیر قابل توجهی بر قیمت بیت کوین داشت. در ماه‌های بعد از این رویداد که در ۱۱ می اتفاق افتاد، قیمت بیت‌کوین وارد یک روند صعودی شدید شد که کل بازار ارز دیجیتال را تکان داد. تا پایان سال 2020، قیمت بیت کوین به بالاترین حد خود رسید و از 29000 دلار عبور کرد. اما داستان به همین‌جا ختم نشد و بیت کوین در ماه نوامبر سال ۲۰۲۱ به رکورد تاریخی ۶۹۰۰۰ دلار رسید. طی همین برهه بود که بیت کوین و بازار ارز دیجیتال توجه تمامی رسانه‌های دنیا را به خود جلب کردند و بسیاری از مردم به این بازار هجوم آوردند.
پیش بینی اثرات هاوینگ‌های آتی بیت کوین چگونه است؟
هاوینگ بیت کوین رویداد مهم و قابل توجهی است که موارد بسیاری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. لذا بررسی اثرات هاوینگ‌های آینده بیت کوین یکی از کارهای مهمی است که فعالان بازار نباید از آن غافل شوند. برای شناسایی درست و به موقع اثرات نشات گرفته از هاوینگ بیت کوین لازم است این موضوع را از جنبه‌های مختلف بررسی کنیم که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
بررسی اثرات هاوینگ بر ماینرها و صنعت ماینینگ
هاوینگ بیت کوین میزان سودی را که ماینرها از استخراج این ارز دیجیتال به دست می‌آورند، کاهش می‌دهد. کاهش پاداش استخراج نرخ تولید بیت کوینهای جدید را کمتر کرده و عرضه و تقاضا را دست‌خوش تغییر می‌کند. درحالی‌که عرضه کاهش می‌یابد، تقاضا نوسان می‌کند و طبیعتاً قیمت نیز تغییر خواهد کرد.
نرخ تورم بیت کوین نیز به‌دلیل وقوع هاوینگ کاهش می‌یابد. در کریپتو، تورم به نرخ تولید رمز ارزهای جدیدی که وارد گردش میشوند مربوط است. بااین‌حال، بیت کوین به‌صورت ضدتورمی طراحی شده و هاوینگ نقش مهمی در مدل طراحی آن دارد.
نرخ تورم بیت کوین در سال 2011، 50 درصد بود که پس از هاوینگ سال 2012 به 12 درصد و در سال 2016 به 4 الی 5 درصد کاهش یافت. درحال‌حاضر، بیت کوین دارای نرخ تورم 1.74 درصدی است. به زبان ساده، پس از هر هاوینگ، ارزش بیت کوین افزایش می‌یابد. ازاین‌رو، هر رویداد هاوینگ در طول تاریخ منجر به افزایش قیمت بیت کوین شده است. با کاهش عرضه، قیمت افزایش می‌یابد و باعث افزایش تقاضا میشود. بااین‌حال، این روند افزایشی معمولاً تدریجی است.
به‌دلیل هزینه بالای برق مورد استفاده برای تامین انرژی کامپیوترهایی که معماهای ریاضی را حل میکنند، قیمت بیت کوین باید به میزان قابل توجهی افزایش یابد تا ماینرها به سوددهی برسند. اگر قیمت همزمان با کاهش پاداش افزایش پیدا نکند، ماینرها انگیزه‌ای برای رقابت و ادامه فعالیت خود نخواهند داشت.
⚠️ماینرها باید تا حد امکان کارایی تجهیزات ماینینگ خود را افزایش دهند. بنابراین، تهیه دستگاه (ماینر) جدیدی که بتواند در هر ثانیه هش (Hash) بیشتری تولید کند و در عین حال، به انرژی کمتری نیاز داشته باشد و هزینه‌های سربار را کاهش دهد، بسیار مهم است.
علاوه‌بر این، با درگیر شدن کشورهای مختلف با شبکه بیت کوین، اقتصاد آن‌ها ممکن است بر قیمت این ارز دیجیتال تأثیر بگذارد. بااین‌حال، باید گفت که حجم تراکنش‌های شبکه بیت کوین تنها زمانی افزایش می‌یابد که فروشگاه‌ها، کسب‌وکارهای کوچک و مؤسسات بیشتری شروع به استفاده از بیت کوین کنند.
فرایند هاوینگ اثراتی بر صنعت ماینینگ نیز اعمال می‌کند که در زیر خلاصه‌ای از تأثیرات حیاتی هاوینگ بیت کوین بر صنعت ماینینگ را گردآوری کرده‌ایم:
- کاهش درآمد
در ازای اعتبارسنجی و افزودن تراکنش‌ها به بلاک چین، ماینرها اکنون 50 درصد پاداش کمتری دریافت میکنند. این کاهش پاداش به‌شدت سودآوری ماینرها را (به‌خصوص ماینرهایی که هزینه‌های عملیاتی بالاتری دارند) کاهش می‌دهد.
- افزایش رقابت
با کاهش پاداش استخراج، ماینرها مجبور میشوند سخت‌تر کار کنند، تجهیزات بهتری بخرند و به‌دنبال مکان‌هایی مقرون‌به‌صرفه‌تر باشند. در نتیجه، یک جو رقابتی ایجاد میشود که استخراج‌کنندگان برای بقا نیاز به افزایش مقیاس تأسیسات استخراج و افزایش مداوم کارایی خود دارند.
- تأثیر بر عرضه
رویداد هاوینگ با کاهش عرضه در گردش بیت کوین، باعث کمبود این ارز دیجیتال میشود. قیمت بیت کوین اغلب به‌دلیل کمبود افزایش می‌یابد، که ممکن است تاثیر کاهش پاداش بلوک را برای ماینرها جبران کند.
- افزایش قیمت تاریخی
در گذشته، افزایش قیمت قابل توجهی پس از رویداد هاوینگ بیت کوین رخ داده است. قیمت بیت کوین به‌دلیل عرضه محدود و کاهش درآمد ماینرها اغلب افزایش یافته است.
- تکنیک بهره‌وری
برای کاهش اثرات هاوینگ، ماینرها از تکنیک‌های مختلفی مانند افزایش بهره‌وری، استفاده از انرژی‌های پایدار و متنوع کردن منابع درآمدی خود استفاده میکنند. ماینرها باید بیاموزند که نوسانات بازار را به‌طور موثر مدیریت کنند تا در صنعت دائماً درحال تغییر ماینینگ، به موفقیت دست یابند.
انتظارات احتمالی از هاوینگ‌های آینده
هاوینگ بعدی بیت کوین که در سال ۲۰۲۴ اتفاق خواهد افتاد، پیامدهای گسترده‌ای برای ماینرها خواهد داشت. افزایش سختی استخراج و کاهش پاداش بلوک، سازگاری و نوآوری برای حفظ سودآوری را به امری ضروری بدل می‌کند.
درحالی‌که هاوینگ ۲۰۲۴ باعث نگرانی‌هایی در بین ماینرها شده است، ماینرهایی که کارایی را در اولویت قرار می‌دهند، روی سخت‌افزارهای پیشرفته سرمایه‌گذاری میکنند و استراتژی‌های مقرون‌به‌صرفه را به کار می‌گیرند، می‌توانند از فرصت‌های این حوزه درحال تحول بهره ببرند.
رویداد بعدی هاوینگ بدون شک آینده صنعت استخراج بیت کوین را شکل خواهد داد و بر نیاز به سازگاری مداوم و افزایش کارایی به‌عنوان عناصر حیاتی برای موفقیت در یک اکوسیستم پویا و رقابتی تاکید می‌کند. اثرات هاوینگ بر صنعت ماینینگ چگونه خواهد بود؟
سخن پایانی
در این مقاله، به توضیح رویداد هاوینگ و پیش‌بینی اثرات هاوینگ‌های آتی بیت کوین پرداختیم. طبیعتاً کاهش گسترده پاداش استخراج بیت کوین حتی برای شرکت‌های بزرگ ماینینگ نیز چالش‌برانگیز خواهد بود؛ به‌طوری که ممکن است برخی از شرکت‌های ماینینگ مجبور به تعطیلی شوند، مگر اینکه قیمت بیت‌کوین به‌اندازه‌ای افزایش یابد که این کاهش درآمد را جبران کند.
باید اشاره کرد که هاوینگ بر عرضه بیت کوین نیز تأثیر می‌گذارد. با کاهش نرخ تولید بیت کوینهای جدید، تقاضا و به‌طور بالقوه قیمت بیت کوین در طول زمان افزایش می‌یابد. به همین دلیل، بسیاری از سرمایه‌گذاران هاوینگ را به‌عنوان یک محرک بالقوه برای صعود بیت کوین در نظر می‌گیرند و خود را برای آن از مدت‌ها قبل آماده میکنند.
