یکی از جذاب‌ترین پروژه‌ها و سکه‌های ارز دیجیتال در اوایل سال ۲۰۱۹ میلادی، کازماس (Cosmos) و توکن آن اتم (ATOM) بود. این پروژه جاه‌طلبی خاص خود را دارد و قصد دارد بلاک چینی ایجاد کند که دیگر بلاک چینها را در کنار هم قرار دهد و در فوریه ۲۰۲۰ به نظر می‌رسید که می‌تواند به موفقیت دست یابد؛ یعنی کازماس ممکن است بتواند به اینترنت بلاک چینها تبدیل شود که با عنوان دیگر آن یعنی کازماس هاب هم همخوانی دارد.
در ادامه به معرفی کازماس و ویژگی‌های جذاب آن می‌پردازیم.
شبکه کازماس چیست؟
کازماس خود را اکوسیستمی از بلاک چین‌های متصل به‌هم می‌داند که در بالاترین وضعیت قابل تنظیم بودن، مقیاس‌پذیری و قدرتمند است. این یک شبکه غیرمتمرکز از بلاک چین‌های مستقل بوده که توسط الگوریتم‌های خاص تقویت شده است. الگوریتم تحمل خطای بیزانسی (BFT) این بلاک چین را قادر به دستیابی به اجماع حتی در صورت وجود گره‌های آلوده میکند. کازماس اولین بلاک چینی است که بر شبکه کازماس اجرا شد و کار آن متصل کردن دیگر بلاک چینها است. در این پلتفرم به بلاک چین‌های دیگر منطقه (Zone) گفته میشود. اتصال هر منطقه که کامل شود، می‌توان توکن‌ها را به‌سرعت و با امنیت از یک منطقه به دیگری منتقل کرد.
سه بخش بنیادی در شبکه کازموس وجود دارند:
- Tendermint Core: این یک پیاده‌سازی نرم‌افزاری حاوی الگوریتم Tendermint BFT برای اجماع و پروتکل ارتباطات درون بلاک چینی (IBC) است که اجماع و لایه‌های شبکه را متصل میکند تا ارتباطات بین هاب و دیگر منطقه‌ها را ساده سازد.
- رابط کاربری بلاک چین (ABCI): همانندسازی DAppها را به زبان‌های برنامه‌نویسی گوناگون ممکن میکند؛ چون ABCI محدود به هیچ زبان برنامه‌نویسی خاصی نشده است، توسعه‌دهندگان می‌توانند به هر زبان دلخواه خود برنامهٔ کاربردی برای بلاک چین خود ایجاد کنند. ABCI به‌صورت اتصالی بین Tendermint Core و Cosmos SDK عمل خواهند کرد.
- Cosmos SDK: این لایه کاربردی شبکه کازماس است و به توسعه‌دهندگان فریم‌ورک ابتدایی برنامه بلاک چین ارائه میکند. این بخش به کاهش پیچیدگی منجر میشود؛ زیرا متداول‌ترین عملکردهای بلاک چین از قبیل حاکمیت، توکن‌ها و سهام‌گذاری را عرضه میکند. توسعه‌دهندگان می‌توانند با افزودن پلاگین‌های دلخواه خود ویژگی‌های بیشتری تولید نمایند.
وقتی این‌ها در کنار یکدیگر قرار بگیرند، Tendermint Core اجماع را در Cosmos Hub عرضه میکند؛ درحالی‌که بلاک چین‌های منطقه اجماع خود را بدون نیاز به Tendermint حفظ خواهند کرد.
Cosmos SDK به توسعه‌دهندگان ابزاری می‌دهد که یک بلاک چین و dAppها را در شرایطی بسازند که تنها باید مراقب لایه کاربردی باشند. با افزوده شدن ABCI وضعیت برنامهٔ کاربردی با فرایند اجماع مجزایی مدیریت میشود و به کازماس اجازه می‌دهد از زبان‌های اسکریپتی و ارزهای دیجیتال بسیاری پشتیبانی کند.
تاریخچه قیمتی کازماس چگونه است؟
قیمت آغاز به کار ATOM در مارس ۲۰۱۹ برابر ۶.۴۹ دلار بود و کمترین قیمت تاریخی آن در مارس ۲۰۲۰ برابر ۱.۶۹ دلار و بالاترین قیمت تاریخی آن در ژانویه ۲۰۲۲ برابر ۴۲.۱۰ دلار گزارش شده است. درحال‌حاضر (مارس 2024)، متوسط قیمت اتم برابر ۱۳.۷ دلار مشاهده میشود.
بنا به تحلیل Changelly.com بازده سرمایه‌گذاری در ATOM در سال ۲۰۲۴ الی ۲۰۵۰ مثبت است و از ۱۴۴.۷ درصد در ۲۰۲۵ میلادی تا بیش از ۱۲۸ هزار درصد در ۲۰۵۰ میلادی افزایش خواهد یافت.
موارد استفاده کازماس کدامند؟
کازماس به‌عنوان یک شبکه یکپارچه‌ساز بلاک چین‌های دیگر دارای کاربردهای متنوعی است که در ادامه برخی از مهم‌ترین آن‌ها را تشریح کرده‌ایم.
حاکمیت
در کازماس گره‌ها دارای امکان رأی دادن هستند. قدرت رأی معادل میزان توکن ATOM سهام‌گذاری شده است. باید به این نکته توجه داشت که می‌توان نمایندگی توکن‌ها را به دیگر تأییدکنندگان واگذار کرد. وقتی نمایندگی توکن‌ها را واگذار کنید هنوز بخشی از پاداش بلوک را دریافت خواهید کرد. در واقع کازماس تنها یک بلاک چین اثبات سهام نیست، بلکه از حاکمیت بر زنجیره استفاده میکند.
با اینکه بعضی شبکه‌های مثل اتریوم هیچ حاکمیت بر زنجیره‌ای ارائه نکرده‌اند، بلاک چین‌هایی مثل کازماس با حاکمیت بر زنجیره خود پتانسیل‌های جذاب فراوان و متمایزی از مشارکت کلیه سهام‌داران ارائه می‌دهند.
تغییرات کازماس از طریق حاکمیت بر زنجیره به اجرا درمی‌آید. بدین ترتیب که وقتی یک توصیف متنی از تغییرات با شبکه به اشتراک گذاشته شد که به توصیف مشکل و راه‌حل احتمالی می‌پردازد، سیگنال‌های پیشنهادات متنی ارسال می‌شوند که یک نظرسنجی به حساب می‌آید. تغییرات پارامترها یا پیشنهادهای ارتقای نرم‌افزار، تغییرات فنی در نحوه اجرای شبکه هستند، که در حالت ایده‌آل، شبکه را به‌طور قابل توجهی از نظر خرابی متوقف یا مختل نمی‌کند. مثال‌هایی از این مشکلات عبارتند از:
- نرخ تورم شبکه
- به‌کارگیری پارامترهای اسلشینگ
- توزیع پاداش‌ها
- حد نصاب مورد نیاز
- طول دوره قطع ضمانت
مراحل به‌روزرسانی‌های شبکه چنین هستند:
- مرحله سپرده‌گذاری: هر کسی می‌تواند یک پیشنهاد برای مشاهده عمومی در شبکه ثبت کند. هزینه این کار ۰.۰۰۰۰۰۱ ATOM است.
- مرحله رأی‌گیری: این مرحله نیز ۲ هفته طول می‌کشد. رأی‌های ممکن شامل بله، خیر، خیر همراه با وتو، یا ممتنع هستند.
- مرحله محاسبه: شمارش آرا و اتخاذ تصمیم نهایی به این مرحله مربوط است.
اگر طرحی رأی نیاورد، سپرده‌های مرتبط با پروپوزال مردود برگردانده خواهند شد و به استخر جامعه کاربری بازمی‌گردند؛ ولی به‌محض رأی آوردن یک پیشنهاد تغییر یا به‌روزرسانی نرم‌افزار باید آن اقدام در نسخه بعدی شبکه کازماس اجرایی شود.
متصل کردن بلاک چینها
کازماس مشکلی با جذب همکاران به اکوسیستم خود ندارد. تعداد بسیار زیادی از پروژه‌ها درحال کار بر اساس فناوری کازماس هستند. برای مثال گروهی کوچک از این موارد را ملاحظه کنید:
- Binance Chain: یک پلتفرم صادر کردن توکن از پروژه غیرمتمرکز Binance Launchpad که بر اکوسیستم کازماس ساخته شده است.
- Akash: تلاش میکند محاسبات بدون سرور را به کازماس بیاورد که به‌صورت یک ابر ویژه نظیربه‌نظیر برای محاسبات بدون سرور کار میکند و می‌تواند به توسعه‌دهندگان یک بازار باز، امن و بدون مجوز برای سیکل‌های کامپیوتر استفاده‌نشده ارائه دهد.
- e-Money: یک صادرکننده استیبل کوین اروپایی است که استیبل کوین را با پشتوانه ارز فیات صادر میکند و پرداخت بهره و حفاظت توسط صندوق ورشکستگی دارد.
- IOV: درحال خلق پروتکلی بین بلاک چینها و کیف‌های پول است، برای اینکه بتوان به ارسال و دریافت هر ارز دیجیتالی از یک آدرس ثابت پرداخت.
- IRISnet: یک بلاک چین BPoS است که با استفاده از Cosmos SDK ساخته شده و تعامل بین بلاک چینها برای ارائه زیرساخت نسل بعدی برنامه‌های کاربردی تجاری توزیع‌شده را دنبال میکند.
- Kava: با شبکه کازماس همکاری دارد تا کیف‌های پول، صرافی‌ها و بلاک چینها را با لیکوئیدیتی و تعامل فناوری Interledger مجهز سازد.
- Loom: با بلاک چین اتریوم شروع به کار کرد و بعدا به کازماس سوئیچ کرد تا از مزایای فناوری Tendermint برای توسعه بازی‌ها و dApp های در تعامل با کاربر به‌شدت مقیاس‌پذیر بهره‌مند شود.
- dYdX: صرافی غیرمتمرکز dYdX اعلام کرد احتمالا از شبکه اتریوم خارج شده و بلاک چین خود را در کازماس توسعه خواهد داد.
هزینه‌ها و سهام‌گذاری برای پاداش
بنا به گزارش صرافی ارز دیجیتال بایننس هزینه‌های تراکنش در اکوسیستم تعاملی کازماس در بین کمترین‌ها بوده و به‌طور میانگین حول ۰.۰۱ دلار برای هر تراکنش است. نکتهٔ جذاب کازماس وابسته نبودن هزینه برداشت به میزان انتقال ATOM بوده و تفاوتی ندارد چقدر ATOM جابه‌جا کنید. هزینه متوسط برداشت برابر ۰.۰۳۶۵ ATOM است.
در کازماس پاداش به تأییدکنندگان و نمایندگان با توکن ATOM پرداخت میشود. بنا به طراحی شبکه کازماس از نظر تئوری هر ارز دیجیتال را می‌توان برای توکن پاداش استفاده کرد. همچنین در این سیستم هر گره که رفتار ناشایستی انجام دهد از شبکه حذف شده و توکن‌های آن ضبط می‌شوند.
یک اکوسیستم از بلاک چینها
اکوسیستم کازماس یک شبکه گسترده متشکل از ۵۰ بلاک چین متصل بوده که با کمک Cosmos SDK ساخته شده و مرتبا درحال گسترش است. کد پایه مشترکی که SDK ارائه کرده قابلیت‌های عملیاتی مثل سهام‌گذاری و حاکمیت را در کل این زنجیره‌ها عرضه میکند. قابلیت جذاب کازماس در تسهیل مبادله توکن‌های مختلف و ارتباطات این زنجیره‌ها باعث شده Cosmos Hub به هسته مرکزی این پروژه تبدیل شود.
در کازماس هر قرارداد هوشمند یا برنامهٔ کاربردی اساسا خود یک بلاک چین بوده و عدم تداخل آن با دیگران و حفظ یک فرآیند تراکنش روان تضمین شده است. فراهم کردن یک محیط طراحی مورد پسند توسعه‌دهنده برای ساخت بلاک چین‌های مستقل با سرعت و هزینه پایین از مزایای خاص اکوسیستم کازماس به حساب می‌آید. سیستم تعاملی کازماس اجازه می‌دهد ارتباطات بین‌زنجیره‌ای به‌سادگی انجام شود، درحالی‌که برای مثال شبکه اتریوم نمی‌تواند بدون مبادلات توکن پیچیده و ناامن چنین کاری انجام دهد.
سخن پایانی
کازماس (Cosmos) یکی از جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های بلاک چین دنیا است که تلاش دارد همه بلاک چین‌های دیگر را در شبکه خود به هم متصل کند و تاکنون توانسته گام‌های موفقی در این زمینه بردارد. فراهم کردن قابلیت‌های مفید برای توسعه‌دهندگان زمینه رشد خوبی را برای این شبکه فراهم کرده و تاکنون ۵۰ بلاک چین به این شبکه پیوسته‌اند. همچنین هزینه‌های پایین و امکانات جالب آن از قبیل ارسال توکن بین بلاک چینها برای کاربران و تریدرها فرصت جذابی فراهم ساخته است. این پروژه مرتبا درحال رشد و توسعه بوده و این احتمال وجود دارد که بتواند یک «اینترنت بلاک چینها» در آینده‌ای نزدیک باشد.
