سرانجام در تاریخ ۱۲ آوریل ۲۰۲۳ (23 فروردین ۱۴۰۲) آپدیت شاپلا اتریوم انجام شد. آپدیت شاپلا اتریوم بخشی از مسیر ادغام این بلاک چین و تبدیل مکانیزم اجماع آن از اثبات کار به اثبات سهام بود. رویداد آپدیت شاپلا اتریوم یا همان شاپلا (Shapella) نام خود را از ترکیب دو واژه شانگهای (شهر شانگهای در چین که محل برگزاری کنفرانس بزرگ دِوکان (Devcon) اتریوم در سال ۲۰۲۴ محسوب می‌شود) و کاپلا (Capella) (به معنی عیوق، درخشان‌ترین ستاره برج فلکی ارابه‌ران) گرفته است. آپدیت شاپلا اتریوم هفت ماه پس‌ازآن صورت می‌گیرد که برنامه‌نویسان اصلی اتریوم مرج یا همان ادغام (The Merge) را فعال کرده و انتقال شبکه را از اثبات کار آغاز کردند. هدف اصلی این اقدام کاهش مصرف انرژی شبکه و یک اثر جانبی تغییر توکنومیک (tokenomics) در آن بود.
ارز دیجیتال اتریوم (ETH) چیست؟
اتر (ETH)، ارز دیجیتال بومی شبکه اتریوم، دومین رمز دیجیتال محبوب پس از فروش و خرید آنلاین بیت کوین است که توسط ویتالی دیمیتریویچ ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) یک برنامه‌نویس و نویسنده روسی-کانادایی ایجاد شده است. ETH رگ حیاتی اتریوم محسوب می‌شود. اتر به‌طور کلی چهار هدف دارد؛ این اهداف شامل معامله‌گری در صرافی آنلاین ارز دیجیتال، سرمایهگذاری بلندمدت، خرید کالاها و خدمات و همچنین، ارائه ابزاری برای پرداخت هزینه تراکنش‌های شبکه هستند. هنگامی که اتریوم ارسال می‌کنید یا از یک برنامه اتریوم بهره می‌برید، برای استفاده از شبکه اتریوم هزینه‌ای را به‌صورت ETH می‌پردازید. این کارمزد انگیزه‌ای برای تولیدکنندگان بلاک است تا آنچه را که می‌خواهید انجام دهید پردازش و تایید کنند. امروزه، میلیاردها نفر نمی‌توانند حساب بانکی باز کرده و پرداخت‌های بسیاری دیگر مسدود شده‌اند،
درحالی‌که سیستم مالی غیرمتمرکز اتریوم هرگز نمی‌خوابد یا تبعیض قائل نمی‌شود. تنها با اتصال به اینترنت، می‌توانید در هر نقطه از جهان پول خود را ارسال و دریافت کنید، وام بگیرید، کسب سود کرده و دورادور هر نهادی را تامین مالی نمایید.
آپدیت شاپلا (Shapella) چیست؟
آپدیت شاپلا اتریوم ، به‌روزرسانی بزرگ بعدی اتریوم پس از ادغام (مرج) بود. فعال‌سازی آپدیت شاپلا اتریوم به سهامداران اجازه میدهد اتر (ETH) را از سهامداری خارج کنند، امکانی که از زمان راه‌اندازی شبکه اتریوم ۲.۰ به‌مدت بیش از دو سال قفل شده بود. دلیل این به‌روزرسانی این است که عملیات اتریوم، پس از مرج، به دو لایه تقسیم می‌شد:
- لایه اجرا (Execution layer): این لایه یک بلاک چین اتریوم به نام Beacon Chain را اجرا خواهد کرد؛ جایی که سیستم حسابداری شبکه را ذخیره میکند. برخی از نودها یک کپی از شبکه را در خود نگه می‌دارند.
- لایه اجماع(Consensus layer): این لایه جایی است که نودهای اعتبارسنج سهامداری عمل می‌کنند. اینجا جایی بوده که هر نود تراکنش‌ها را تایید و اعتبارسنجی خواهد کرد.
به‌روزرسانی شانگهای برای لایه اجرا اعمال می‌شود، درحالی‌که برنامه‌نویسان کاپلا لایه اجماع را به کار می‌برند. هر گره در هر لایه باید نرم‌افزار خود را به آخرین نسخه ارتقا دهد. مشتریان مختلف اتریوم، چه در لایه‌های اجماع و چه در لایه‌های اجرایی، درحال‌حاضر جدیدترین نسخه آپدیت شاپلا اتریوم را در اختیار دارند.
از زمان ادغام (مرج)، سرمایهگذاری اتر یک سیستم یک‌طرفه بوده است. در این سیستم شما می‌توانستید اتر را سرمایهگذاری کنید، اما نمی‌توانستید آن را پس بگیرید. هدف آپدیت شاپلا اتریوم این است که این مشکل را برطرف کرده و اعتبارسنج‌ها و کاربران را قادر سازد تا سرمایه اتر خود را از شبکه خارج کنند.
آپدیت شاپلا اتریوم به کاربران اجازه میدهد تا به بیش از 18 میلیون ETH موجود در زنجیره فانوس دریایی (beacon chain) - شبکه لایه اجماع اتریوم - دسترسی داشته باشند و هر وقت که بخواهند سرمایه خود را خارج کنند. ویژگی اصلی آپدیت شاپلا اتریوم پیشنهاد بهبود اتریوم Ethereum Improvement Proposal) 4895) نامیده می‌شود که امکان برداشت اترهای سرمایه‌گذاری‌شده در این شبکه را برای کاربران فراهم میکند.
برنامه‌نویسان همچنین ویژگی‌های بیشتری را در آپدیت شاپلا اتریوم برای بهینه‌سازی کارمزد تراکنش برای فعالیت‌های خاص در این شبکه برنامه‌ریزی کرده‌اند. برنامه‌نویسان اتریوم چندین ماه آپدیت شاپلا اتریوم را در شبکه‌های آزمایشی عمومی با موفقیت مورد آزمایش قرار دادند. آپدیت شاپلا اتریوم به اعتبارسنج‌ها اجازه میدهد تا برای اولین‌بار اتر سرمایه‌گذاری‌شده را خارج کنند.
برداشت‌ها پس از آپدیت شاپلا چگونه خواهد بود؟
آپدیت شاپلا اتریوم تغییرات قابل توجهی را در شبکه اتریوم به ارمغان می‌آورد و گزینه‌های برداشت جدیدی را به اعتبارسنج‌ها معرفی میکند. در آپدیت شاپلا اتریوم برداشت‌ها به دو صورت برداشت کامل و برداشت جزئی امکان‌پذیر هستند. در برداشت جزئی کاربران می‌توانند مازاد بالای 32 ETH انباشته‌شده را برداشت کنند. با این کار، گره اعتبارسنج همچنان عملیاتی می‌ماند. در برداشت کامل کاربران مازاد به اضافه 32 ETH را از گره خارج می‌کنند. این گزینه گره اعتبارسنج را خاموش خواهد کرد.
کاربران نمی‌توانند به‌طور یک‌باره سرمایه خود را دریافت کرده یا از آن خارج شوند، زیرا محدودیتی در تعداد اعتبارسنج‌هایی که می‌توانند هرروز در یک صف برداشت کنند، وجود خواهد داشت.
برداشت‌های جزئی (Partial withdrawals)
برداشت‌های جزئی (که به‌عنوان خروج نیز شناخته می‌شوند) به‌طور خودکار پاداش‌های سهام انباشته (موجودی بیش از 32 ETH) را برداشت می‌کنند؛ درصورتی‌که اعتبارسنجی‌ها اعتبار برداشت لازم را داشته باشند.
برداشت‌های کامل (Full Withdrawals)
برداشت‌های کامل (که به‌عنوان خروج نیز شناخته می‌شوند) شامل اعتبارسنج‌هایی هستند که پس از عبور از یک صف خروج، کل سهام خود را برداشت می‌کنند. برداشت‌های کامل به تعداد اعتباردهندگانی که مایل به خروج هستند و یک دوره انصراف (1-5 روز) بستگی دارند.
آپدیت شاپلا اتریوم چه تاثیراتی بر استیکینگ خواهد داشت؟
آپدیت شاپلا اتریوم بخشی از مرحله‌ای در اتریوم است که به‌عنوان خیزش (Surge) شناخته می‌شود. در ابتدا آن‌ها قصد داشتند تکنیکی به نام شاردینگ (sharding) را در این مرحله فعال کنند. شاردینگ یا تکه‌سازی نوعی تفکیک و جداسازی پایگاه داده است که داده‌های بزرگ را به قطعات کوچک‌تر، سریع‌تر و با سهولت مدیریت بیشتر تقسیم میکند. شانگپنگ ژائو (Changpeng Zhao) مدیرعامل بایننس، معتقد است که آپدیت شاپلا اتریوم بسیار مهم‌تر از Merge محسوب می‌شود. پس از آپدیت شاپلا اتریوم، سرمایه‌گذاران اتریوم می‌توانند
پاداش‌های انباشته‌شده خود را پس بگیرند. بااین‌حال، با توجه به خواسته‌های جامعه و در مواجهه با تاخیرهای احتمالی که ممکن است Surge متحمل شود، برنامه‌نویسان اتریوم ترجیح دادند موضوع برداشت را در اولویت قرار دهند. شاردینگ مرحله‌ای حیاتی است که به شبکه اجازه خواهد داد تا مقیاسپذیری را افزایش دهد. زنجیره Beacon به 32 زیرشبکه یا «شارد» تقسیم می‌شود که هرکدام اعتبار‌دهنده‌های خود را دارند. شاردینگ به شبکه این امکان را میدهد تا ظرفیت خود را افزایش داده و هم‌زمان از ازدحام جلوگیری کند.
کن تیمسیت (Ken Timsit) مدیرعامل آزمایشگاه‌های کرونوس (Cronos Labs)، برنامه‌نویس بلاک چین کرونوس، در مورد میزان خروج اتر پس از آپدیت شاپلا اتریوم می‌گوید: «در دوره‌ای که نقدینگی در خط مقدم ذهن ما قرار دارد، توجه به این نکته مهم است که کاربران می‌توانند پاداش‌های خود را بدون خروج سرمایه خود برداشت کنند. ثبات اتریوم با این واقعیت که تمامی موارد خروج سرمایه در یک صف پردازش می‌شوند، مصون‌تر می‌ماند و تنها در صورت وجود تقاضای برداشت زیاد، آن هم به‌تدریج رخ میدهد.» طبق تخمین‌های پوجا رانجان، (Pooja Ranjan) بنیان‌گذار شرکت اتر ورلد
(EtherWorld.co) و مدیر پروژه در گروه چوپانان گربه اتریوم (Ethereum Cat Herders) ، پس از آپدیت شاپلا اتریوم برای خروج کامل سرمایه روزانه حداکثر تا 1800 اعتبارسنجی مجاز خواهد بود، که معادل 57600 ETH (صد و نُه میلیون دلار) در روز است و می‌تواند علاوه‌بر برداشت‌های جزئی دریافت شود.
برداشت جزئی (partial withdrawal) چگونه خواهد بود؟
پس از آپدیت شاپلا اتریوم برداشت‌های جزئی به‌طور خودکار امکان دریافت پاداش‌های سهام انباشته را درصورتی‌که اعتبارسنجی‌ها اعتبار برداشت لازم را داشته باشند، میسر می‌سازند. در آپدیت شاپلا اتریوم برداشت‌های جزئی به اعتبارسنج‌ها اجازه می‌دهند تا به موجودی خود بیش از 32 ETH مورد نیاز برای ایجاد یک گره اعتبارسنج، دسترسی داشته باشند. در هر بلوک اتریوم، 16 اعتبارسنج می‌توانند برداشت‌های جزئی انجام دهند و کاربران قادرند که در پایان هر هفته، پاداش‌های خود را جمع‌آوری کنند.
برداشت کامل (full withdrawals) در آپدیت شاپلا چگونه اثرگذار خواهد بود؟
در آپدیت شاپلا اتریوم، برداشت‌های کامل رویداد مهم‌تری برای ردیابی خواهند بود، زیرا آن‌ها اعتبارسنج‌ها را قادر می‌سازند تا به‌طور کامل از سهام خود در زنجیره فانوس دریایی (beacon chain) خارج شوند و کل موجودی ETH خود، ازجمله 32 ETH اصلی و هرگونه پاداش یا جریمه انباشته‌شده در هر دوره را دریافت کنند. این فرایند از تغییرات ناگهانی در شماره اعتبارسنجی جلوگیری کرده و امنیت شبکه را تضمین میکند.
سخن پایانی
آپدیت شاپلا اتریوم اگرچه در قیاس با مرج ارتقایی کوچک محسوب می‌شود، اما موجب جذابیت بیشتر اتریوم برای بسیاری از سرمایه‌گذاران شده است. از طرفی، این رمز ارز ثابت کرده که در زمینه‌هایی مانند امور مالی غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند کاربردهایی عملی دارد. بنابراین، انتظار می‌رود که اتریوم علی‌رغم برخی نوسانات در طول مسیر، در درازمدت، عملکرد بهتری در بازار داشته باشد.
