در گستره وسیع دنیای دیجیتال، جایی که نوآوری هیچ حدومرزی نمی‌شناسد و سرعت بسیار مهم است، شبکه Solana به‌عنوان نمود کارایی و مقیاس‌پذیری شناخته می‌شود. شبکه سولانا مانند یک کلان‌شهر شلوغ است و در آن، نودهای به‌هم‌پیوسته که هرکدام درحال فعالیت هستند، به‌طور یکپارچه تراکنش‌ها را با سرعت برق پردازش میکنند.
سولانا در بطن خود چیزی بیش از یک شبکه و در واقع یک پارادایم شیفت است؛ انقلابی در تصورات و نحوه تعامل ما با سیستم‌های توزیع‌شده. دنیایی را تصور کنید که در آن تراکنش‌ها در میلی ثانیه انجام می‌شوند؛ جایی که مقیاس‌پذیری دیگر مانع چیزی نیست، بلکه سنگ بنای موفقیت است. این همان وعده سولانا بوده؛ شبکه‌ای که برای رسیدگی به نیازهای اقتصاد دیجیتال فردا، با دقت و ظرافت طراحی شده است.
بااین‌حال چه چیزی سولانا را از همتایانش متمایز میکند؟ همه‌چیز به یک کلمه خلاصه می‌شود: نوآوری. سولانا که از پایه با یک فناوری پیشرفته ساخته شده، از ترکیبی منحصربه‌فرد از مکانیزم‌های توافقی، از جمله اثبات تاریخچه (PoH) و اثبات سهام (PoS) برای دستیابی به توان عملیاتی و کارایی بی‌نظیر خود استفاده میکند... نتیجه؟ شبکه‌ای که قادر است بیش از ۶۵۰۰۰ تراکنش را در ثانیه پردازش کند.
از طرفی، جذابیت سولانا بسیار فراتر از قابلیت‌های فنی چشمگیر آن است. سولانا یک جامعه محسوب می‌شود؛ یک اکوسیستم پرجنب‌و‌جوش از توسعه‌دهندگان، کارآفرینان و علاقه‌مندان که با یک چشم‌انداز مشترک از آینده، متحد شده‌اند. هرگونه احتمالی در سولانا، با مجموعه‌ای روبه‌رشد از برنامههای غیرمتمرکز (dApps) و پلتفرم‌های ساخته‌شده بر روی Solana، از پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) تا بازار NFT، امکان‌پذیر است. بنابراین فرقی نمی‌کند که از طرفداران قدیمی بلاک چین هستید یا یک تازه‌وارد کنجکاو، در بررسی صفر تا صد شبکه سولانا با ما همراه باشید.
سولانا (SOL) چیست؟
سولانا (SOL) یک پلتفرم بلاک چین با کارایی بالا محسوب می‌شود که برای ارائه برنامههای غیرمتمرکز سریع، ایمن و مقیاس‌پذیر (dApps) و ارزهای دیجیتال طراحی شده است. سولانا که در سال ۲۰۲۰ توسط بنیاد سولانا راه‌اندازی شد، قصد دارد با استفاده از فناوری‌های نوآورانه و مکانیزم‌های اجماع، برخی از محدودیت‌های کلیدی موجود در شبکه‌های بلاک چین، مانند سرعت پایین تراکنش و کارمزدهای بالا را برطرف کند.
سولانا از یک مکانیزم جدید اجماع به نام اثبات تاریخ (PoH) پشتیبانی میکند. Proof of History یا PoH یک تکنیک رمزنگاری است که توسط تیم Solana توسعه یافته و یک رکورد قابل تایید از رویدادهای تاریخی در بلاک چین ارائه می‌دهد. PoH با ایجاد برچسب زمانی برای هر تراکنش یا رویداد، قبل از اضافه شدن به بلاک چین، به ایجاد یک ترتیب زمانی قابل اعتماد در تراکنش‌ها کمک و اعتبارسنجی و پردازش سریع آنها را آسان‌تر میکند.
بلاک چین سولانا برای پشتیبانی از هزاران تراکنش در ثانیه (TPS) طراحی شده و یکی از سریع‌ترین و مقیاس‌پذیرترین شبکه‌های بلاک چین محسوب می‌شود. لورا شین، مجری پادکست Unchained نیز به‌تازگی در برنامه خود گفته:
⚠️ تعهد سولانا به مقیاس‌پذیری و تمرکززدایی در ساختار قوی و اکوسیستم پررونق آن مشهود است. این روند، راه را برای عصر جدیدی از امور مالی غیرمتمرکز هموار میکند، جایی که تراکنش‌ها سریع، ایمن و در دسترس همه هستند.
یکی از ویژگی‌های کلیدی سولانا این است که می‌تواند تعداد زیادی از نودها و تراکنش‌ها را بدون به خطر انداختن عملکرد یا امنیت آنها در خود جای دهد. این امر از طریق مفهومی به نام شاردینگ عملی شده که در آن شبکه به بخش‌های کوچک‌تر و به‌هم‌پیوسته‌ای به نام شارد تقسیم می‌شود که هر کدام قادر به پردازش معاملات مستقل هستند.
سولانا علاوهبر سرعت و مقیاس‌پذیری، کارمزد کمی هم برای تراکنش‌ها می‌گیرد و همین ویژگی، آن را به گزینه‌ای جذاب برای توسعه‌دهندگان و کاربران تبدیل میکند. ساختار Solana متشکل از مجموعه‌ای از ابزارها و پروتکل‌های خاص است که برای ساده‌سازی فرایند ساخت و استقرار dApps طراحی شده‌اند. این ابزارها و پروتکل‌ها شامل زبان برنامه‌نویسی بومی سولانا یعنی Rust که در راستای بهترین عملکرد و امنیت بهینه شده و طیف وسیعی از APIها برای پشتیبانی از توسعه‌دهندگان در طول چرخه عمر توسعه می‌شوند.
شبکه بلاک چین سولانا (Solana) چگونه کار میکند؟
در ادامه، نحوه کارکرد سولانا به کمک دو مکانیزم اجماع را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
اثبات تاریخ (POH)
شبکه بلاک چین سولانا بر اساس یک مکانیزم اجماع منحصربه‌فرد و نوآورانه به نام اثبات تاریخ (PoH) عمل میکند. PoH ستون فقرات بلاک چین Solana است و یک رکورد قابل تایید از رویدادهای تاریخی را ارائه می‌دهد که شبکه را قادر می‌سازد تا به یک توان عملیاتی بالا، تاخیر کم در تراکنش‌ها و امنیت بالا دست پیدا کند. در این بخش، به نحوه عملکرد PoH و نقش آن در شبکه بلاک چین سولانا خواهیم پرداخت.
اثبات تاریخ (PoH) یک تکنیک رمزنگاری بوده که توسط تیم سولانا برای ایجاد یک ترتیب زمانی قابل اعتماد برای تراکنش‌ها در بلاک چین توسعه یافته است. برخلاف شبکه‌های بلاک چین سنتی که نودها باید از طریق فرایندی به نام استخراج یا اعتبارسنجی به یکدیگر برسند، سولانا از PoH برای از پیش تعیین کردن ترتیب تراکنش‌ها قبل از اضافه شدن به بلاک چین استفاده میکند. PoH این کارها از طریق یک‌سری هش انجام می‌دهد که بر اساس یک تابع تاخیر قابل تایید (VDF) تولید می‌شوند. VDF به‌عنوان یک معیار ایمن و غیرقابل دستکاری عمل میکند که یک اندازه ثابت و قابل تایید از زمان را به تمام نودهای شبکه ارائه می‌دهد.
برای ایجاد یک بلاک جدید در بلاک چین Solana، نودها باید ابتدا یک ورودی PoH را با انجام یک‌سری محاسبات بر اساس ورودی PoH قبلی، برچسب زمانی فعلی و سایر پارامترها ایجاد کنند. این محاسبات به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که زمان‌بر و فشرده باشند. وقتی یک ورودی جدید PoH ایجاد شود، همراه با تراکنش‌هایی که در آن بازه زمانی رخ داده‌اند، به بلاک چین اضافه می‌شود. این فرایند یک رکورد قابل تایید از رویدادها در بلاک چین ایجاد میکند و به نودها اجازه می‌دهد تا به‌طور مستقل، نظم و صحت تراکنش‌ها را بدون وابستگی به یک مرجع متمرکز یا مکانیزم اجماع، تایید کنند.
اثبات سهام (POS)
سولانا همراه با سایر فناوری‌های نوآورانه مانند PoH، از PoS نیز استفاده میکند. در این بخش، نحوه عملکرد PoS در شبکه بلاک چین سولانا و نقش آن در حفظ یکپارچگی شبکه را بررسی خواهیم کرد. در شبکه بلاک چین سولانا، اعتبارسنج‌ها (validators) مسئول ایجاد بلاک‌های جدید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها هستند. اعتبارسنج‌ها بر اساس سهام خود انتخاب می‌شوند، یعنی آن مقدار از ارز دیجیتال سولانا که مایل‌اند به‌عنوان وثیقه برای مشارکت در شبکه، به اشتراک بگذارند.
پس اعتبارسنج‌ها باید مقدار مشخصی از ارز سولانا را برای شرکت در شبکه به اشتراک بگذارند تا واجد شرایط ایجاد بلاک‌های جدید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها شوند. هر چه یک اعتبارسنج، SOL بیشتری داشته باشد، شانس بیشتری برای انتخاب شدن برای ایجاد یک بلاک جدید و کسب پاداش دارد. اعتبارسنج‌ها بر اساس ترکیبی از عوامل، از جمله میزان سهام، سابقه عملکرد و سایر پارامترهای تعیین‌شده توسط پروتکل شبکه انتخاب می‌شوند. اعتبارسنج‌ها تراکنش‌ها را با بررسی صحت آنها تایید و مطابقت آنها با قوانین شبکه و پروتکل اجماع را چک میکنند. سپس تراکنش‌هایی که معیارهای لازم را دارند در بلاک جدید گنجانده شده و به بلاک چین اضافه می‌شوند.
اعتبارسنج‌ها برای مشارکت در شبکه، از طریق کارمزد تراکنش و پاداش بلاک، پول دریافت میکنند. بااین‌حال، ممکن است برای رفتارهای مخرب یا ناتوانی در انجام تعهدات، مانند تلاش برای دستکاری شبکه نیز با مجازات‌هایی روبه‌رو شوند. PoS موجب می‌شود تا اعتبارسنج‌ها صادقانه عمل و از قوانین پروتکل پیروی کنند.
ویژگی‌های بلاک چین سولانا (Solana) چیست؟
ویژگی‌های اصلی سولانا عبارت‌اند از:
- توان عملیاتی بالا: یکی از قابل توجه‌ترین ویژگی‌های بلاک چین سولانا، توانایی آن در پردازش تعداد زیادی تراکنش در ثانیه (TPS) است. سولانا قادر به پشتیبانی از ۶۵۰۰۰ تراکنش در ثانیه بوده و در این زمینه، از بسیاری دیگر از شبکه‌های بلاک چین پیشی گرفته است. این توان عملیاتی بالا از ترکیبی از مکانیزم‌های اجماع نوآورانه، پردازش موازی و پروتکل‌های شبکه بهینه ریشه می‌گیرد.
- تاخیر کم: سولانا تاخیر بسیار کمی دارد و تراکنش‌ها به‌جای چند دقیقه، در میلی ثانیه تایید می‌شوند. این زمان تایید تقریبا آنی، امکان پردازش سریع و کارآمد تراکنش‌ها را فراهم میکند.
- کارمزد پویا: سولانا دارای یک بازار با کارمزد پویا است و کارمزد تراکنش‌ها را بر اساس تقاضای شبکه تنظیم میکند. بدین ترتیب، کاربران هزینه منصفانه‌ای برای تراکنش‌های خود پرداخت میکنند و درعین‌حال، اعتبارسنج‌ها نیز تشویق می‌شوند تا تراکنش‌های با ارزش بالا را در اولویت قرار دهند.
سخن پایانی
شبکه Solana یک جهش انقلابی در حوزه فناوری بلاک چین است. سولانا آنچه را که در دنیای برنامههای غیرمتمرکز و ارزهای دیجیتال امکان‌پذیر است، دوباره تعریف میکند و همان‌طور که بررسی کردیم، ویژگی‌های نوآورانه سولانا، آن را به خط مقدم فضای بلاک چین سوق داده و توسعه‌دهندگان، کسب‌و‌کارها و کاربران را از سراسر جهان جذب کرده است. سولانا یک کاتالیزور برای نوآوری و یک پلتفرم برای ساختن آینده غیرمتمرکز محسوب می‌شود.
