ارزهای دیجیتال بر پایه فناوری بلاک چین راهاندازی میشوند. این داراییهای رمزنگاریشده فرصت خوبی را برای تمرکززدایی از امور مالی سنتی فراهم کردهاند. بااینحال، با گسترش استفاده از فناوری بلاک چین، محدودیتهای این حوزه آشکار شدند. در این میان، اتریوم بهعنوان بزرگترین بستر امور مالی غیرمتمرکز (Defi) با مشکل سرعت و مقیاسپذیری مواجه است. برای حل این مشکلات، زیلیکا (Zilliqa) پدید آمد. زیلیکا بهشکل یک بلاک چین کارآمد و مقیاسپذیر ایجاد شده و زیرساخت مناسبی را برای ساخت نرمافزارها و شبکههایی که به توان عملیاتی بالا نیاز دارند، فراهم میکند. این ویژگیها باعث شدهاند که بسیاری از افراد به خرید ارز زیلیکا (ZIL) که توکن بومی این پروژه است، علاقه نشان دهند.
از طرفی، سرمایهگذاری بر روی هر ارز دیجیتالی، نیازمند تحلیل و بررسی دقیق است. به همین منظور، یکی از راههای تحلیل ZIL، مطالعه وایت پیپر زیلیکا محسوب میشود. وایت پیپر زیلیکا متنی است که توسط بنیانگذاران این پروژه ارائه شده و جنبههای فنی Zilliqa را توضیح میدهد. مطالعه این متن به شما کمک میکند تا با عوامل موثر بر ارزش و قیمت ارز دیجیتال زیلیکا آشنا شوید. ازاینطریق، میتوانید برای خرید زیلیکا تصمیم مناسبی بگیرید.
معرفی ارز دیجیتال زیلیکا ZIL
زیلیکا (Zilliqa) یک بلاک چین سازگار با استاندارد ERC-20 است که با تمرکز بر توان عملیاتی بالا راهاندازی شد. درحالحاضر، زیلیکا میتواند 2828 تراکنش را در ثانیه پردازش کند. ارز دیجیتال زیلیکا (ZIL) توکن بومی این شبکه است که برای پرداخت کارمزد تراکنشها و اجرای قراردادهای هوشمند به کار میرود.
شبکه زیلیکا با استفاده از یک پایگاه داده «شاردشده» یا «خردشده» (Sharded Database) تراکنشهای سطح بالایی خود را اجرا میکند. این تراکنشهای خردشده توسط گرهها تأیید میشوند و سپس، به زنجیره اصلی منتقل خواهند شد.
علاوهبر این موارد، Zailliqa از مکانیزم اجماع خاصی برخوردار است که مقیاسپذیری آن را تا حد بسیار مطلوبی افزایش میدهد. برای اینکه با مکانیزم و سایر ویژگیهای این شبکه آشنا شویم، باید به مطالعه وایت پیپر زیلیکا بپردازیم. ازاینطریق، شما میتوانید با شناخت بهتری به خرید زیلیکا اقدام کنید.
خلاصه وایت پیپر زیلیکا (Zilliqa)
رمز ارزها و پلتفرمهای موجود از مشکل مقیاسپذیری رنج میبرند؛ یعنی تعداد تراکنشهایی که میتوانند در ثانیه پردازش کنند، محدود است. با افزایش تعداد نرمافزارهای غیرمتمرکزی که از قراردادهای هوشمند استفاده میکنند، تقاضا برای پردازش سریعتر تراکنشها نیز بالا خواهد رفت.
برای حل این چالش، وایت پیپر زیلیکا، شبکهای مقیاسپذیر را معرفی میکند که قادر به پردازش نرخ بالایی از تراکنشها در ثانیه است. شبکه و ارز زیلیکا (ZIL) با این هدف راهاندازی شدهاند که تعداد تراکنشهای شبکه اتریوم را تا 1000 برابر افزایش دهند. به همین منظور، زیلیکا از فناوری «شاردینگ» (Sharding) بهره میبرد و شبکهی استخراج را به قطعات خردشدهای تقسیم میکند. این قطعات میتوانند بهصورت موازی اعتبارسنجی و تأیید شوند.
علاوهبر آن، وایت پیپر زیلیکا یک زبان برنامهنویسی قرارداد هوشمند و محیط نوآورانه را پیشنهاد میدهد که از معماری زیربنایی برای ارائه یک پلتفرم محاسباتی در مقیاس بزرگ و بسیار کارآمد استفاده میکند.
برخی از کاربردهای این سیستم جدید عبارتاند از:
- محاسبات ساده؛ مانند جستجو، مرتبسازی، محاسبات جبر خطی
- محاسبات پیچیده؛ مانند آموزش شبکههای عصبی، دادهکاوی، مدلسازی مالی، محاسبات مالی و محاسبات علمی
مقدمه وایت پیپر زیلیکا (Zilliqa)
ارزهای دیجیتال و پلتفرمهای قراردادهای هوشمند درحال تبدیل شدن به یک منبع محاسباتی واحد هستند. در واقع، این پلتفرمها نسل جدیدی از رایانهها محسوب میشوند که بین هزاران کامپیوتر شخصی توزیع شدهاند. بااینحال، رمز ارزها و پلتفرمهای قراردادهای هوشمند با مشکل مقیاسپذیری مواجهاند. نرخ پردازش تراکنش در شبکههایی مانند بیت کوین و اتریوم به 10 تراکنش در ثانیه محدود شده است. ازاینرو، نرمافزارهای غیرمتمرکزی که از این پلتفرمها استفاده میکنند، در هنگام ترافیک تراکنشهای شبکه با چالش روبهرو میشوند.
این محدودیت شبکه ریشه در معماری زیرساختی آنها دارد. بنابراین، حتی اگر این در ساختار فنی این شبکهها تجدیدنظر هم صورت گیرد، آنها نمیتوانند بهاندازهی کافی به مقیاسپذیری دست یابند. به همین منظور، وایت پیپر زیلیکا، شبکه Zilliqa را بهعنوان یک شبکه مقیاسپذیر برای افزایش نرخ تراکنشها معرفی میکند. پروژه ارز زیلیکا به اتریوم اجازه میدهد تا با بالا بردن تعداد گرهها، نرخ تراکنشهای خود را چندبرابر سازد. ازآنجاییکه در زمان نگارش وایت پیپر زیلیکا، شبکه اتریوم از حدود 30000 گره برخوردار است، انتظار میرود که زیلیکا نرخ تراکنش این شبکه را هزار برابر کند.
شبکه و ارز زیلیکا (ZIL) یک معماری مجدد هستند که حدود 2 سال پژوهش را به خود اختصاص داده و از پایه طراحی شدهاند. طراحی زیلیکا بهشکلی بوده که تراکنشها را به «خردها» (Shards) تقسیم میکند و این خردها میتوانند بهصورت موازی پردازش شوند. برای مثال، اگر زیلیکا دارای 8000 ماینر باشد، میتواند 10 شبکه فرعی را با 800 ماینر تشکیل دهد. این شبکهها بهصورت خودکار، غیرمتمرکز و بدون نیاز به مجوز ایجاد میشوند. ازاینطریق، اگر یک شبکه فرعی بتواند 10 تراکنش را در یک زمان مشخص پردازش کند، مجموع شبکهها 100 تراکنش را در زمان مورد نظر نهایی خواهند کرد.
علاوهبر آن، شبکه و توکن زیلیکا (ZIL) از یک زبان برنامهنویسی قدرتمند و کارآمد برای قراردادهای هوشمند بهره میبرند. این ویژگی به Zilliqa کمک میکند تا معماری زیربنایی خود را بهشکلی ارائه دهد که بستر مناسبی برای انجام محاسبات پیچیده فراهم شود. زبان قرارداد هوشمند زیلیکا از یک سبک «برنامهنویسی جریانداده» (Dataflow Programming) پیروی میکند که در آن، قرارداد هوشمند میتواند بهصورت یک «گراف جهتدار» (Directed Graph) نمایش داده شود. در این گراف، گرهها عملیات یا توابع هستند؛ درحالیکه قوس میان دو گره نشاندهنده ورودی و خروجی خواهد بود.
تنظیم سرویس و فرضیات زیلیکا (Zilliqa)
این بخش از وایت پیپر زیلیکا (Zilliqa) به وضعیت سرویس خود میپردازد. زیلیکا از دو نهاد اصلی تشکیل شده است:
- کاربران (Users): کاربر یک نهاد خارجی محسوب میشود که از زیرساخت Zilliqa برای انتقال وجوه یا اجرای قراردادهای هوشمند بهره میبرد.
- ماینرها (Miners): ماینرها گرههایی در شبکه هستند که پروتکل اجماع Zilliqa را اجرا کرده و بابت خدمات خود پاداش دریافت میکنند.
شبکه ماینینگ زیلیکا به چندین شبکه کوچکتر تقسیم میشود که «شارد» (Shard) نام دارند. هر ماینر در مجموعهای از ماینرها به نام «گرههای دی اس» (DS Nodes) قرار میگیرد و در یک شارد مشغول به کار میشود. به این مجموعه، «کمیته DS» نیز میگوییم.
هر شارد و کمیته یک رهبر دارد. رهبرها نقشی اساسی را در پیشبرد شبکه زیلیکا ایفا میکنند. از طرفی، هر کاربر دارای یک جفت کلید عمومی و خصوصی برای امضای دیجیتال است و هر ماینر نیز در شبکه از طریق یک آدرس IP مرتبط و یک کلید عمومی شناسایی میشود.
علاوهبر این موارد، ارز دیجیتال زیلیکا که Zillings یا بهاختصار ZIL نام دارد، توکن بومی این شبکه است. کاربرانی که به خرید زیلیکا اقدام کنند، میتوانند با این رمز ارز، هزینه استفاده از قراردادهای هوشمند و سایر خدمات را بپردازند. همچنین، ارز زیلیکا بهعنوان پاداش به ماینرها نیز پرداخت میشود.
درصورتیکه شما نیز قصد استفاده از خدمات این شبکه و یا سرمایهگذاری بر روی ZIL را دارید، بهراحتی میتوانید از طریق صرافی ارزدیجیتال اکسبیتو به خرید زیلیکا (ZIL) اقدام کنید. صرافی اکسبیتو امکان خرید ZIL را با کمترین قیمت زیلیکا و با پایینترین کارمزد برای شما فراهم کرده است.
لایه رمزنگاری زیلیکا (Zilliqa Cryptographic Layer)
بخش بعدی وایت پیپر زیلیکا (Zilliqa Whitepaper) به لایه رمزنگاری این شبکه اختصاص دارد. مانند برخی از پلتفرمهای بلاک چین، Zilliqa بر «رمزنگاری منحنی بیضوی» (Elliptic Curve Cryptography) برای امضای دیجیتال متکی بوده و از یک «تابع هش مموری هارد» (memory-hard hash) برای الگوریتم اثبات کار (PoW) بهره میبرد.
در سراسر وایت پیپر زیلیکا، از تابع هش SHA3 نام برده میشود. این تابع بهطور گسترده در انواع بلاک چین، خصوصاً اتریوم، مورد استفاده قرار میگیرد. SHA3 بر اساس الگوریتم هش Keccak طراحی شده و زیلیکا نیز احتمال دارد که در آینده به تابع Keccak روی بیاورد.
امضای اشنور (Schnorr Signature)
زیلیکا (Zilliqa) از الگوریتم «امضای اشنور مبتنی بر منحنی بیضوی» (EC-Schnorr) بهعنوان الگوریتم امضای پایه استفاده میکند. همین منحنی در اتریوم و بیت کوین نیز به کار میرود، اما برای الگوریتم امضای متفاوتی به نام ECDSA کاربرد دارد.
انتخاب ECSchnorr بهجای ECDSA چندین مزیت را بههمراه داشته که در ادامه وایت پیپر زیلیکا به آنها خواهیم پرداخت:
- عدم تغییرپذیری (Non-malleability): عدم تغییرپذیری به این معناست که بر روی یک پیام، با استفاده از کلید خصوصی، امضایی ایجاد شود؛ بهطوری که شبیهسازی آن پیام برای یک فرد مهاجم دشوار باشد. در واقع، کلید عمومی ایجادشده توسط ECDSA تغییرپذیر است، اما در EC-Schnorr نمیتوان کلید عمومی را تغییر داد.
- چندامضایی (Multisignature): قابلیت چندامضایی به کاربران اجازه میدهد تا چندین امضا را در یک پیام بگنجانند. سپس، این امضاهای تجمیعشده بهصورت یکجا اعتبارسنجی میشوند. البته ECDSA نیز این قابلیت را دارد، اما انعطافپذیری آن پایینتر است. در عوض، زیلیکا از الگوریتم EC-Schnorr برای کاهش اندازه امضاها بهره میبرد.
- سرعت (Speed): الگوریتم EC-Schnorr سریعتر از ECDSA است؛ زیرا ECDSA به محاسبه یک «مدول وارونه» (Inverse Modulo) نیاز دارد. بااینوجود، تابع مورد استفادهی ارز زیلیکا به هیچ نوع وارونگیای وابسته نیست.
اثبات کار زیلیکا (Zilliqa Proof of Work)
بااینکه بلاک چینهایی مانند بیت کوین و اتریوم از الگوریتم اثبات کار (PoW) برای اعتبارسنجی استفاده میکنند، بهگفتهی وایت پیپر زیلیکا (Zilliqa Whitepaper)، این شبکه از اثبات کار فقط برای جلوگیری از حملات «سیبیل» (Sybil) و تعیین هویت گره بهره میبرد.
اثبات کار زیلیکا بر اساس Ethash بنا شده که یک «تابع هش مموری هارد» (memory-hard hash) است. این تابع به کارتهای گرافیکی اجازه استخراج را میدهد، اما در مقابل دستگاههای Asic مقاوم خواهد بود. ازآنجاییکه، محاسبه Ethash به مقدار قابل توجهی حافظه (بر حسب گیگابایت) و پهنای باند ورودی/خروجی نیاز دارد؛ این تابع نمیتواند بهصورت موازی در سختافزار محاسباتی تخصصی، مانند ایسیک، فراخوانی شود.
بهطور کلی، Ethash یک داده (بهعنوان مثال یک هدر بلوک) و یک عدد 64 بیتی را بهصورت ورودی میگیرد و یک خلاصه 256 بیتی ایجاد میکند.
لایه داده زیلیکا (Zilliqa DATA LAYER)
وایت پیپر زیلیکا توضیح میدهد که لایه داده این شبکه وضعیت جهانی Zilliqa را حفظ میکند. این لایه شامل چند بخش میشود:
- حسابها، آدرسها و وضعیت: در این لایه، حسابهای عادی و حسابهای قراردادهای هوشمند قرار دارند. از طرفی، حسابهای قراردادی توسط اکانتهای شخصی تولید میشوند.
- تراکنشها: هر تراکنش توسط یک آدرس حساب ساده ارسال شده و وضعیت جهانی شبکه و ارز زیلیکا را بهروزرسانی میکند.
- بلوکها: پروتکل زیلیکا دو نوع بلوک را معرفی کرده است که بلوکهای تراکنش (TX-Block) و بلوکهای خدمات دایرکتوری (DS-Block) را شامل میشوند. TX-Block حاوی تراکنشهای ارسالشده توسط کاربران بوده؛ درحالیکه DS-Block شامل ابردادههای ماینرهایی است که در پروتکل اجماع شرکت کردهاند.
لایه شبکه زیلیکا (Zillica Network Layer)
زیلیکا طوری طراحی شده است تا نرخ تراکنشها را افزایش دهد. بنابراین، از فناوری شاردینگ بهره میبرد تا با خرد کردن تراکنشها، آنها را بهصورت موازی پردازش کند. به همین دلیل، در این بخش از وایت پیپر زیلیکا، به بخشهای مختلف لایه شبکه Zilliqa پرداخته خواهد شد:
- کمیته سرویس دایرکتوری (Directory Service Committee): برای تسهیل فرایند شاردینگ، در ابتدا گروهی از تراکنشها را انتخاب کرده و آنها را «کمیته DS» مینامیم. این کمیتهها بهطور خودکار و توسط الگوریتم اثبات کار انتخاب میشوند.
- کانال عمومی (Public Channel): گرههای DC اطلاعات خاصی را مانند هویت و دادههای اتصال، در کانال عمومی منتشر میکنند. کانال عمومی بدون نیاز به اعتماد عمل کرده و این فرض را در نظر میگیرد که همه گرهها در دسترس هستند.
- گرههای جدید (New Nodes): گرههایی که قصد پیوستن به DC را دارند، باید با استفاده از الگوریتم اثبات کار، هویت دیجیتالی خود را به اثبات برسانند.
- شاردینگ و پردازش تراکنشها (Transaction Sharding and Processing): همانطور که در بخشهای قبلی وایت پیپر زیلیکا گفتیم، تراکنشها برای تأیید باید به خردها تبدیل شده و بهصورت موازی پردازش شوند.
لایه اجماع زیلیکا (Zilliqa Consensus Layer)
هر شارد و کمیته DC یک پروتکل اجماع را بر روی بلوکهای اولیه و نهایی به اجرا درمیآورند. به همین دلیل، در این بخش از وایت پیپر زیلیکا، بهسراغ لایه اجماع Zilliqa میرویم.
تحمل خطای بیزانس عملی (Practical Byzantine Fault Tolerance)
پروتکل اجماع پروژه و ارز زیلیکا (ZIL) بر روی مکانیزم «تحمل خطای بیزانس عملی» (Practical Byzantine Fault Tolerance) تمرکز دارد. بااینحال، زیلیکا این مکانیزم را با فناوری «امضای اشنور» (Schnorr Signature) بهبود میبخشد.
اجماع زیلیکا (Zilliqa Consensus)
همانطور که در بخش قبلی وایت پیپر زیلیکا بیان شد، Zilliqa از تحمل خطای بیزانس عملی برای رسیدن به اجماع بهره میبرد. همچنین، این شبکه از دو دور امضاهای اشنور بهعنوان جایگزینی برای آمادهسازی و تعهد گرهها استفاده میکند.
تغییر رهبر (Leader Change)
در تحمل خطای بیزانس عملی، اگر رهبر صادق محسوب شود، میتواند بهطور مداوم گرههای اعتبارسنج را انتخاب کند؛ اما اگر رهبر دارای خطای بیزانسی باشد، قادر خواهد بود که انتخاب گرهها را به تعویق بیندازد. برای پیشگیری از این مشکل، شبکه زیلیکا (Zilliqa) در هر دور، رهبر اجماع را تغییر میدهد.
لایه قرارداد هوشمند زیلیکا (Zilliqa Smart Contract Layer)
زیلیکا (Zilliqa) از یک زبان هوشمند نوآورانه بهره میبرد تا محیط مناسب و کارآمدی را برای اجرای قراردادهای هوشمند فراهم کند. این محیط محاسباتی به بخشهای مختلفی تقسیم میشود که در ادامه وایت پیپر زیلیکا، آنها را توضیح میدهیم.
شاردینگ محاسباتی (Computational Sharding)
برای اینکه زبان برنامهنویسی و محیط قراردادهای هوشمند کارآمد باشند، فقط یک شارد محاسبات را انجام میدهد. وایت پیپر زیلیکا این فرایند را شاردینگ یا تقسیمبندی محاسباتی مینامد. نسبت به شبکههای بلاک چین موجود، شاردینگ محاسباتی در زیلیکا بر اساس رویکرد بسیار متفاوتی بنا شده است. برای مثال، در اتریوم، هر گره کامل باید همه محاسبات را انجام دهد تا نتیجه تراکنش را تأیید کرده و سپس، وضعیت شبکه را بهصورت جهانی بهروزرسانی کند.
بااینکه این روش بسیار ایمن است؛ اما شامل تلاشهای زائدی میشود که مقیاسپذیری را کاهش میدهند. رویکرد شاردینگ محاسباتی Zilliqa بر یک زبان قرارداد هوشمند جدید متکی است که تورینگ کامل نیست؛ اما برای بسیاری از نرمافزارها مقیاسپذیری بهتری را بههمراه میآورد. زبان قرارداد هوشمند در زیلیکا، از سبک «برنامهنویسی جریانداده» (Dataflow Programming) پیروی میکند.
ویژگی اصلی رویکرد جریانداده این است که میتوان بیش از یک دستور را بهطور همزمان اجرا کرد. بنابراین، اگر چندین گره در گراف بهصورت همزمان فعال شوند، امکان اجرای موازی آنها وجود خواهد داشت. این مسئله مقیاسپذیری شبکه را تا حد مطلوبی بهبود میبخشد.
بودجهبندی امنیتی هوشمند (Smart Security Budgeting)
علاوهبر موارد پیشین ذکرشده در وایت پیپر زیلیکا، این شبکه از «بودجهبندی امنیتی هوشمند» (Smart Security Budgeting) نیز برای انعطافپذیری فرایند شاردینگ بهره میبرد. این ویژگی با تقسیمبندی قدرت محاسباتی در لایه بالایی زیلیکا فراهم میشود.
ازاینطریق، برنامههای درحال اجرا بر روی این شبکه میتوانند اندازه گروههای مختلف را برای انجام محاسبات تعیین کنند.
پس از آن، گرهها اجازه دارند که بودجه مورد نظر خود را برای پردازش تراکنشها تعیین نمایند. برای مثال، اگر یک کاربر محاسبات پیچیدهتری انجام میدهد، قادر است که هزینه بالاتری را برای فعالیت خود در نظر بگیرد.
لایه مشوق زیلیکا (Zillica Incentive Layer)
منظور از لایه مشوق در وایت پیپر زیلیکا، جنبههای گوناگونی هستند که به ارز زیلیکا (ZIL) مربوط میشوند. ازآنجاییکه توکن زیلیکا نقشی اساسی را در اقتصاد این پروژه بر عهده داشته و بهعنوان مشوق نیز به گرهها تعلق میگیرد، باید به کاربردهای آن در این پروژه توجه کنید.
عرضه توکن زیلیکا (ZIL Token Supply)
عرضه کل ارز دیجیتال زیلیکا (ZIL) به 21 میلیارد واحد محدود شده است. ارز زیلیکا را میتوان تا 12 رقم اعشار تقسیم کرد. این رمز ارز بهعنوان پاداش بلوک به ماینرها تعلق میگیرد. این پاداش در یک دوره 10 ساله توزیع میشود؛ بهطوری که با گذشت زمان، میزان عرضه کاهش پیدا خواهد کرد. هدف پروژه Zilliqa این است که در 4 سال اول 80 درصد از توکنها و در 6 سال بعدی، 20 درصد باقیمانده را عرضه کند.
انتظار میرود که پس از 10 سال، عرضه در گردش بازار ارز زیلیکا به حد مطلوبی رسیده و تعداد زیادی از ماینرها نیز در این شبکه مشغول فعالیت باشند.
تشویق ماینرها (Incentivizing Miners)
ماینرها در مورد تراکنشها به توافق میرسند، آنها را پردازش میکنند، محاسبات را طبق قرارداد هوشمند انجام میدهند و وضعیت جهانی شبکه را بهروز میسازند. ازاینرو، آنها باید پاداشی را دریافت نمایند تا برای ادامه فعالیت در شبکه انگیزه داشته باشند.
این پاداشها از محل کارمزدهایی که کاربران میپردازند، تأمین میشوند. در نتیجه، همه افراد برای استفاده از خدمات این شبکه، باید به خرید زیلیکا اقدام کنند. این مسئله نشاندهنده کاربردهای ZIL بوده و میتواند بر روی قیمت زیلیکا تأثیر مثبتی بگذارد.
سخن پایانی
با توجه به آنچه از وایت پیپر زیلیکا برمیآید، این پروژه نقشی اساسی را در بهبود کارایی و عملکرد نرمافزارهای کاربردی بر عهده دارد. در این میان، ارز زیلیکا (ZIL) نیز بهعنوان یک توکن کاربردی، در فعالیتهای گوناگون این شبکه حضور داشته و اقتصاد آن را بهبود میبخشد. بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که توکن ZIL دارای فلسفه و ارزش ذاتی است و این ویژگیها بر روی قیمت زیلیکا نیز تأثیرگذار هستند. با توجه به این موارد، درصورتیکه شما به سرمایهگذاری بر روی Zilliqa علاقه دارید، میتوانید از طریق صرافی ارز دیجیتال اکسبیتو، به خرید زیلیکا با کمترین قیمت و پایینترین کارمزد اقدام کنید.