برای برخی افراد و به‌ویژه برای تریدرهای روزانه، نوسانات شاید جذاب‌ترین ویژگی ارزهای دیجیتال باشد؛ اما برای برخی دیگر، درست عکس آن صادق است. نوسانات به‌عنوان یک نقطه ضعف برای ارزهای دیجیتال دیده می‌شوند، استدلالی که مخالفان این صنعت اغلب برای انتقاد از ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند.
بااین‌حال، برای حل این مشکل، نوع جدیدی از دارایی‌های دیجیتال به نام استیبل کوین‌ها (Stablecoin) ظهور کردند که قیمت آنها همیشه ثابت باقی می‌ماند. یکی از محبوب‌ترین استیبل کوین‌ها درحال‌حاضر توکن دای (DAI) بوده که از دیگر استیبل کوین‌های بازار متمایز است؛ اما چرا دای با استیبل کوین‌های دیگر فرق می‌کند؟ ارز دیجیتال DAI چه عملکردی دارد و مزایا و معایب آن کدام‌اند؟ با ما در این مقاله همراه باشید.
ارز دیجیتال دای (DAI) چیست؟
دای (DAI) اولین استیبل کوین غیرمتمرکز و با پشتوانه وثیقه است. این یک توکن ERC-20 بوده که سعی دارد تا با قفل کردن (وثیقه‌گذاری) یک رمز ارز دیگر در قراردادهای هوشمند، نسبت یک‌به‌یک خود را با دلار آمریکا حفظ کند.
برخلاف سایر استیبل کوین‌ها که توسط یک مرجع مرکزی صادر و کنترل می‌شوند، DAI توکن اصلی پروتکل میکر (Maker) است؛ یک اکوسیستم مستقل غیرمتمرکز از قراردادهای هوشمندی که بر روی بلاک چین اتریوم اجرا می‌شوند.
پروتکل Maker، از طریق قراردادهای هوشمندی که بر روی اتریوم به اجرا درمی‌آیند، به وام‌گیرندگان این امکان را می‌دهد تا ETH و سایر ارزهای دیجیتال را به‌عنوان وثیقه در شبکه قفل کرده تا توکن‌های جدید DAI را در قالب وام تولید کنند.
اگر وام‌گیرندگان بخواهند ETH قفل‌شده را آزاد سازند، باید DAI را به پروتکل برگردانند و هزینه‌ای بپردازند. در صورت انحلال وام، پروتکل میکر وثیقه را می‌گیرد و با استفاده از مکانیزم مزایده داخلی آن را نقد می‌کند.
با توجه به طراحی دای، عرضه این توکن توسط هیچ بازیگری در شبکه قابل تغییر نیست؛ بلکه از طریق سیستمی از قراردادهای هوشمند، سعی می‌کند تا قیمت خود را برابر با دلار آمریکا نگه دارد.
اگر کاربران بخواهند DAI را به دست آورند، می‌توانند اتر (ETH) را برای خرید معادل دلاری DAI در صرافی ارز دیجیتال بفروشند یا ETH و سایر دارایی‌ها را با استفاده از پروتکل Maker وثیقه بگذارند.
روش دوم به کاربرانی که نمی‌خواهند ETH خود را بفروشند اجازه می‌دهد همچنان DAI را به دست آورند.
موقعیت‌های بدهی وثیقهگذاریشده (CDP) قراردادهای هوشمند پروتکل میکر هستند که کاربران می‌توانند برای قفل کردن وثیقه خود (یعنی ETH یا BAT) و تولید DAI از آنها استفاده کنند.
CDP ها را می‌توان به عنوان خزانه‌هایی برای ذخیره وثیقه در نظر گرفت. برای محاسبه نوسانات وثیقه، به وام DAI اغلب وثیقه مازاد تعلق می‌گیرد، به این معنی که مبلغ وثیقه مورد نیاز معمولاً بالاتر از مبلغ وام DAI است.
در نهایت، برای آزاد‌سازی ETH وثیقهگذاریشده، کاربر باید DAI را برگرداند و کارمزد پایداری (Stability fee) را نیز بپردازد.
مزایای ارز دیجیتال دای چیست؟
از مزایای ارز دیجیتال دای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
امنیت
DAI یک استیبل کوین امن و غیرمتمرکز با سابقه امنیتی طولانی می‌باشد و هیچ‌وقت تحت حملات هکری قرار نگرفته است. حاکمیت دای غیرمتمرکز است؛ به این معنی که هیچ نهاد واحدی بر استیبل کوین کنترل ندارد که این امر خطر دستکاری یا سانسور را کاهش می‌دهد.
همچنین MakerDAO بهطور منظم پارامترهای ریسک مانند نسبت‌های وثیقه و کارمزد پایداری را برای اطمینان از ثبات و امنیت استیبل کوین دای نظارت و تنظیم می‌کند.
در شرایط بحرانی که پایداری توکن Dai در خطر است، میکردائو این توانایی را دارد که قطعی اضطراری را فعال سازد که به‌عنوان Global Settlement نیز شناخته میشود. این مکانیزم به سیستم اجازه می‌دهد تا بهطور امن از کار بیفتد تا از دارایی‌های کاربران محافظت کرده و از یکپارچگی پروتکل اطمینان حاصل کند.
عدم وابستگی به بانک‌ها
استیبل کوین دای به بانک‌ها وابستگی ندارد و کاملاً متفاوت از تتر (USDT) عمل می‌کند؛ به عبارت دیگر، خطر بسته شدن یا توقیف حساب بانکی که از پروتکل پشتیبانی کرده وجود ندارد و همچنین نیاز به اعتماد به یک موسسه مالی نیست.
ابزار مالی غیرمتمرکز
دای فرایند ساخت ابزارهای غیرمتمرکز و تأمین مالی را تسهیل می‌کند. در واقع، این توکن یکی از پذیرفته‌شده‌ترین ارزها در دنیای دیفای و صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) است.
استیبل کوین دای در پروژه‌ها و برنامه‌های بلاک چینی مختلف ادغام شده و موارد استفاده آن رو‌به‌گسترش هستند. به‌عنوان مثال، رمز ارز DAI را می‌توان برای پرداخت‌ها، حواله‌ها، خریدهای آنلاین و حتی به‌عنوان یک ذخیره ارزش استفاده کرد.
ثبات قیمت
ثبات قیمت دای باعث ایجاد اطمینان در عملکرد آن میشود. حتی در بدترین سناریوها، MakerDAO توانسته است قیمت DAI را به‌میزان قابل قبولی حفظ کند و در واقع ثبات آن را در طول زمان بهبود ببخشد.
میکردائو از مکانیزم‌های مختلفی مانند نرخ پس‌انداز دای (DSR) و کارمزد پایداری (Stability Fee) برای کمک به تثبیت قیمت ارز دیجیتال دای استفاده می‌کند. این مکانیزم‌ها، کاربران را مشتاق می‌سازد تا دای را بر اساس شرایط بازار تولید کرده یا بسوزانند تا ارزش آن را نزدیک به 1 دلار نگه دارند.
دسترس‌پذیری
دای به‌راحتی قابل دسترسی است و به حریم خصوصی کاربران خود احترام می‌گذارد. هر کسی می‌تواند بدون نیاز به احراز هویت (KYC) به این سیستم دسترسی داشته باشد یا توکن‌های خود را به شخص ثالث انتقال دهد.
کسب سود
امکان ایجاد اعتبار و کسب بهره از دای آن را به گزینه‌ای قدرتمند برای سرمایه‌گذاری تبدیل می‌کند.
اکوسیستم بزرگ دیفای
دای درحال‌حاضر یکی از بزرگ‌ترین اکوسیستم‌های دیفای در جهان است که ارزش آن بیش از 1400 میلیارد دلار می‌باشد.
ارز دیجیتال DAI معمولاً برای استقراض و اعطای وام در پروتکل‌های دیفای مانند Compound ،Aave و MakerDAO استفاده میشود. کاربران می‌توانند توکن DAI را به‌عنوان وثیقه برای استقراض سایر رمز ارزها استفاده کنند یا با وام دادن دای خود به وام‌گیرندگان، سود به دست آورند.
پشتیبانی گسترده
دای یک استیبل کوین است که بهطور گسترده‌ای در بسیاری از صرافیهای ارز دیجیتال پشتیبانی میشود.
ریسک سرمایه‌گذاری پایین
سرمایه‌گذاری در استیبل کوین دای را می‌توان به‌دلیل ثبات و پیوند آن با دلار آمریکا یک گزینه کم‌ریسک در نظر گرفت.
حاکمیت غیرمتمرکز
یکی از جنبه‌های جالب استیبل کوین دای، مدل حاکمیت غیرمتمرکز آن از طریق MakerDAO است. میکردائو بر اساس یک مدل حاکمیت غیرمتمرکز عمل می‌کند که در آن دارندگان توکن MKR حق رأی برای تصمیم‌گیری در مورد پروتکل را خواهند داشت. دارندگان MKR می‌توانند با پیشنهاد و رأی دادن به تغییرات در سیستم، مانند تعدیل هزینه‌های پایداری، افزودن انواع جدید وثیقه یا ارتقای پروتکل، در حاکمیت پلتفرم شرکت کنند.
معایب ارز دیجیتال دای چیست؟
استیبل کوین DAI در کنار مزیت‌های متعدد خود، معایبی نیز به‌همراه دارد که به‌شرح زیر هستند:
پیچیدگی فنی
دای در سطح فنی کمی پیچیده است که دسترسی به آن را برای افرادی که تازه وارد دنیای دیفای شده‌اند کمی دشوار می‌کند.
تنوع محدود وثیقه‌ها
تنوع محدود ارزهای وثیقه به‌عنوان یک مشکل سیستماتیک دیده میشود. در واقع، توکن‌هایی مانند Compound یا YFI هنوز در این پلتفرم به‌عنوان وثیقه پذیرفته نشده‌اند؛ درحالی‌که MANA (یک توکن کمتر معروف) پذیرفته میشود.
خطرات استفاده از میکر والت
هنگام استفاده از میکر والت (Maker Vault) خطراتی وجود دارند؛ چراکه برای تولید DAI باید مالکیت دارایی‌های خود را به یک قرارداد هوشمند واگذار کنید که بتواند دارایی‌های شما را در صورت رکود بازار بفروشد.
هر خزانه‌ای که دای ایجاد می‌کند، یک قیمت تسویه حساب دارد؛ یعنی قیمت دارایی پایه که خزانه با آن نقد میشود. استفاده از اهرم نیز ریسک اضافی به‌همراه دارد. پتانسیل کسب پاداش از طریق اهرم بیشتر است، اما احتمال ضرر نیز بالاتر می‌رود. حفظ نسبت وثیقه بالا برای محافظت از سرمایه در برابر خطرات بازار و در نتیجه لیکوئید شدن، یک رویه رایج در میان کاربران است.
احتمال هک قرارداد هوشمند
یک قرارداد هوشمند شفاف و غیرقابل تغییر است، اما می‌توان آن را هک کرد؛ بنابراین این یک عیب بزرگ برای استیبل کوین دای محسوب میشود.
جایگزین‌های متعدد
یکی از معایب استیبل کوین DAI وجود جایگزین‌های متعدد در بازار استیبل کوین ها است. درحالی‌که داشتن گزینه‌های متعدد می‌تواند انعطاف‌پذیری را برای کاربران فراهم کند، همچنین می‌تواند منجر به افزایش رقابت و چالش‌های بالقوه برای دای برای حفظ سهم بازار و ثبات قیمت آن شود.
در دسترس بودن استیبل کوین‌های متعدد می‌تواند رقابت شدیدی برای نقدینگی ایجاد کند، زیرا کاربران و معامله‌گران ممکن است بر اساس عواملی مانند کارمزد، ثبات و سهولت دسترسی، از استیبل کوین‌های دیگری استفاده کنند؛ امری که می‌تواند بر نقدینگی و حجم معاملات دای تأثیر بگذارد.
وجود جایگزین‌های متعدد ممکن است سوالاتی را در مورد اعتبار شرکت صادرکننده دای ایجاد کند. کاربران شاید نیاز به انجام تحقیقات بیشتر داشته باشند تا دریابند کدام استیبل کوین قابل اعتمادتر است؛ امری که بهطور بالقوه منجر به عدم اطمینان و تردید در پذیرش Dai میشود.
فرصت‌های ترید محدود
دای به‌عنوان یک استیبل کوین پیوند‌خورده به دلار آمریکا، برای حفظ ارزش خود در طول زمان طراحی شده است. درحالی‌که ثبات یک ویژگی مطلوب برای یک وسیله مبادله و ذخیره ارزش است، همچنین می‌تواند فرصت‌های معاملاتی را برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گرانی که به‌دنبال سود از نوسانات قیمت در بازار هستند، محدود کند.
نوسانات کم توکن دای به این معنی است که ارزش آن در مقایسه با ارزهای دیجیتال بی‌ثبات‌تر نسبتاً ثابت باقی می‌ماند. این ثبات می‌تواند برای معامله‌گرانی که برای کسب سود از طریق استراتژی‌های معاملاتی مانند آربیتراژ، معاملات سوئینگ یا معاملات روزانه به نوسانات قیمت متکی هستند، یک نقطه ضعف باشد.
علاوه‌بر این، نوسانات کم دای ممکن است منجر به کاهش علاقه معامله‌گران و سرمایه‌گذارانی شوند که به‌دنبال فرصت‌های پرریسک و پرسود در بازار ارزهای دیجیتال هستند. این افراد ممکن است دارایی‌هایی با نوسان قیمت و پتانسیل سود بیشتر را ترجیح دهند که می‌تواند منجر به کاهش حجم معاملات و نقدینگی دای شود.
کمبود نقدینگی
یکی از عواملی که به نقدینگی پایین دای دامن می‌زند، محدود بودن جفت‌های معاملاتی DAI در صرافیهای ارزهای دیجیتال است. همه صرافی‌ها جفت‌های معاملاتی Dai را ارائه نمی‌دهند که می‌تواند توانایی کاربران را برای دسترسی و معامله این استیبل کوین محدود کند. این عدم دسترسی ممکن است منجر به حجم معاملات و نقدینگی پایین‌تر برای دای در مقایسه با دیگر استیبل کوین‌های بازار شود.
علاوه‌بر این، نقدینگی پایین می‌تواند اختلاف قیمت شدید در پیشنهادات خرید و فروش را در پی داشته باشد. اسپردهای (اختلاف قیمت) گسترده می‌تواند کارمزدهای معاملاتی کاربران را افزایش داده و جذابیت معامله Dai را به‌خصوص برای تراکنش‌های بزرگ کاهش دهد. علاوه‌بر این، نقدینگی پایین می‌تواند خطر دستکاری قیمت و نوسانات بازار دای را بالا ببرد.
سخن پایانی
DAI یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین استیبل کوین‌های بازار محسوب میشود. این پروژه با پشت‌سر گذاشتن فرازونشیب‌های متعدد و پیروی از خواسته‌ها و نیازهای مختلف، سابقه خوبی از خود در بازار به‌جای گذاشته است. امروزه، دای یکی از سه استیبل کوین برتر بازار به حساب میآید و تنها استیبل کوینی است که قصد دارد واقعاً غیرمتمرکز شود.
اگر به حوزه دیفای علاقه دارید، این استیبل کوین می‌تواند برای شما یک گزینه مناسب باشد، زیرا نهاد صادرکننده آن متمرکز نیست. به‌علاوه، هر کسی می‌تواند فرایند صدور DAI را آغاز کند. هدف آن این است که واقعاً بی‌نیاز به مجوز باشد؛ به‌طوری که شما میتوانید آن را با وثیقه‌گذاری رمز ارزهای بی‌شماری تولید کنید. به‌علاوه، به‌عنوان یک توکن ERC-20، ایمن کردن و مدیریت دای در کیف پول‌های دیجیتال آسان است.
