کلاهبرداران همیشه به دنبال راه‌های جدیدی برای سرقت پول و دارایی‌های شما هستند. رشد گسترده ارزهای دیجیتال در سال‌های اخیر فرصت‌های زیادی برای کلاهبرداری ایجاد کرده است. رکورد جرائم مربوط به ارزهای دیجیتال در سال 2021 شکسته شده و نگرانی‌های زیادی را برای سرمایه‌گذاران رمزارزی ایجاد کرده است.
طبق گزارش شرکت اطلاعات بلاکچین Chainalysis، کلاهبرداران در سال 2021 حدود 14 میلیارد دلار ارز دیجیتال را سرقت کردند. اگر به بازار ارزهای دیجیتال علاقه دارید باید از خطرات آن آگاه باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کلاهبرداریهای رایج ارزهای دیجیتال، نحوه شناسایی و نحوه جلوگیری از آن‌ها ادامه این مقاله را بخوانید.
انواع کلاهبرداریهای ارزهای دیجیتال
کلاهبرداریهای ارز دیجیتال انواع مختلفی دارد. برخی از رایجترین آن‌ها عبارتند از وب‌سایت‌های جعلی، کلاهبرداریهای فیشینگ، روش پامپ و دامپ، برنامه‌های جعلی، تبلیغ جعلی افراد مشهور، کلاهبرداریهای هدیه، باج‌خواهی و اخاذی، کلاهبرداریهای استخراج ابری، عرضه اولیه ارز تقلبی (ICO). در ادامه هر کدام از این موارد را به صورت مجزا برایتان شرح می‌دهیم.
وب‌سایت‌های جعلی
کلاهبرداران حوزه ارزهای دیجیتال، گاهی اوقات برای فریب سرمایه‌گذاران ناآگاه، از پلتفرم‌های معاملاتی جعلی استفاده می‌کنند. این افراد همچنین نسخه‌هایی تقلبی از کیف پول‌های ارز دیجیتال می‌سازند تا از این طریق، دارایی سرمایه‌گذاران رمزارزی را سرقت کنند. نام دامنه‌ی این وب‌سایت‌های جعلی معمولاً مشابه دامنه‌ی سایت‌هایی است که از آن‌ها کپی می‌کنند. اما کمی متفاوت با سایت‌هایی دارند که سعی می‌کنند از آن‌ها کپی کنند. آن‌ها بسیار شبیه به سایت‌های قانونی هستند و تشخیص تفاوت‌های آن‌ها دشوار است. سایت‌های ارز دیجیتال جعلی اغلب از طریق ساخت صفحات فیشینگ یا سرقت مستقیم کلاهبرداری انجام می‌دهند.
- به‌عنوان صفحات فیشینگ: در این صفحات تمام جزئیاتی که وارد میکنید، مانند رمز عبور کیف پول ارز دیجیتال، عبارت بازیابی و سایر اطلاعات مالی درنهایت به دست کلاهبرداران می‌رسند.
- به‌عنوان سرقت مستقیم: در ابتدا سایت ممکن است به شما اجازه دهد مقدار کمی پول برداشت کنید. ازآنجایی‌که به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری‌های شما عملکرد خوبی دارند و شما از آن‌ها رضایت دارید، احتمالاً پول بیشتری در این سایت‌ها سرمایه‌گذاری میکنید. بااین‌حال، هنگامی‌که برای دفعات بعدی می‌خواهید پول خود را برداشت کنید، سایت یا بسته میشود یا درخواست شما را رد میکند.
کلاهبرداریهای فیشینگ
کلاهبرداریهای فیشینگ ارز دیجیتال معمولاً اطلاعات مربوط به کیف پول‌های آنلاین را هدف قرار می‌دهند. هدف کلاهبرداران کلیدهای خصوصی کیف پول است که برای دسترسی به دارایی‌های درون کیف پول به آن نیاز دارند. روش کار آن‌ها شبیه به سایر اقدامات فیشینگ و مربوط به وب‌سایت‌های جعلی است که در بالا توضیح دادیم. آن‌ها یک ایمیل می‌فرستند و گیرندگان را به یک وب‌سایت جعلی می‌برند. سپس از آن‌ها می‌خواهند که اطلاعات کلید خصوصی خود را وارد کنند. هنگامی‌که هکرها این اطلاعات را به دست آوردند، ارز دیجیتال موجود در آن کیف پول‌ها را سرقت می‌کنند.
روش پامپ و دامپ
این روش شامل یک ارز دیجیتال یا توکن خاص است که توسط کلاهبرداران از طریق ایمیل یا رسانه‌های اجتماعی مانند توییتر، فیس‌بوک یا تلگرام تبلیغ میشود. معامله گران که نمی‌خواهند این فرصت را از دست بدهند، برای خرید ارزها عجله می‌کنند و قیمت آن ارز بالا می‌رود. پس از موفقیت در افزایش قیمت کلاهبرداران دارایی خود را می‌فروشند که باعث سقوط قیمت ارز دیجیتال میشود. این روش می‌تواند در عرض چند دقیقه اتفاق بیفتد.
برنامه‌های جعلی
یکی دیگر از روش‌های رایج کلاهبرداران برای فریب سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال از طریق برنامه‌های جعلی است که در گوگل پلی و اپ استور در دسترس هستند. اگرچه این برنامه‌های جعلی به‌سرعت ردیابی و حذف می‌شوند، اما این بدان معنا نیست که هیچ‌کس گول این برنامه‌ها را نمی‌خورد. هزاران نفر تابه‌حال اپلیکیشن‌های جعلی ارزهای دیجیتال را دانلود کرده‌اند.
تبلیغ جعلی افراد مشهور
کلاهبرداران ارزهای دیجیتال گاهی اوقات برای جلب‌توجه سرمایه‌گذاران خود را به‌عنوان افراد مشهور، تاجران یا افراد تأثیرگذار جا می‌زنند. گاهی اوقات آن‌ها ارزهای دیجیتالی که وجود ندارند را به سرمایه‌گذاران مبتدی می‌فروشند. این کلاهبرداریها می‌توانند پیچیده باشند و شامل وب‌سایت‌ها و بروشورهای جذاب و هیجان‌انگیز هستند که به نظر می‌رسد تأییدیه‌های افراد مشهور مانند ایلان ماسک را دارند.
کلاهبرداریهای هدیه
در این روش کلاهبرداران قول می‌دهند که اگر برایشان ارز دیجیتال بفرستید آن را چند برابر می‌کنند. پیام‌های هوشمندانه از یک حساب رسانه اجتماعی معتبر می‌توانند حس اعتماد ایجاد کنند. در این حالت افراد طمع می‌کنند و به امید دریافت ارز بیشتر گول کلاهبرداران را می‌خورند.
کلاهبرداری باج‌خواهی و اخاذی
روش دیگری که کلاهبرداران استفاده می‌کنند باج‌گیری است. آن‌ها ایمیل‌هایی ارسال می‌کنند که نشان میدهد سابقه بازدید وب‌سایت‌های بزرگ‌سالان توسط کاربر را دارند و تهدید می‌کنند که آن‌ها را افشا می‌کنند، مگر اینکه کلیدهای خصوصی را به اشتراک بگذارند یا ارز دیجیتال را برای کلاه‌بردار بفرستند.
کلاهبرداریهای استخراج ابری
استخراج ابری به شرکت‌هایی اطلاق میشود که به شما اجازه می‌دهند درازای پرداخت هزینه ثابت و دریافت سهمی از درآمد، سخت‌افزار استخراج را اجاره کنید. این موضوع به افراد امکان میدهد تا بدون خرید سخت‌افزار گران‌قیمت ماینینگ از راه دور ارز دیجیتال استخراج کنند. بااین‌حال، بسیاری از شرکت‌های استخراج ابری کلاه‌بردار یا در بهترین حالت بی‌اثر هستند. به‌این‌ترتیب درنهایت پول خود را از دست می‌دهید یا کمتر از آنچه گفته شده درآمد کسب خواهید کرد.
عرضه اولیه ارز تقلبی (ICO)
عرضه اولیه ارز یا ICO راهی برای شرکت‌های تازه‌کار در دنیای ارزهای دیجیتال برای جمع‌آوری پول از کاربران و سرمایه‌گذاران است. به‌طورمعمول، به مشتریان درازای ارسال ارزهای دیجیتال فعال مانند ارز بیت کوین یا یک ارز دیجیتال محبوب دیگر تخفیف داده میشود. چندین ICO کلاه‌بردار بوده و مجرمان برای فریب سرمایه‌گذاران تلاش زیادی کرده‌اند.
چگونه کلاهبرداریهای ارزهای دیجیتال را تشخیص دهیم؟
حالا باید ببینیم چگونه میتوان یک کلاهبرداری ارز دیجیتال را تشخیص داد؟ علائم هشداردهنده‌ای که باید مراقب آن‌ها باشید عبارت‌اند از:
- وعده‌های سود تضمین‌شده: هیچ سرمایه‌گذاری مالی نمی‌تواند بازده آتی را تضمین کند، زیرا ارزهای دیجیتال نوسان دارند. هر پیشنهاد معاملاتی ارز دیجیتال که به شما وعده سود زیاد میدهد، یک علامت خطر است.
- وایت پیپر ضعیف یا ناموجود: هر ارز دیجیتال باید یک وایت پیپر داشته باشد، زیرا این ویژگی یکی از حیاتی‌ترین جنبه‌های عرضه اولیه یک ارز دیجیتال است. وایت پیپر باید توضیح دهد که ارز دیجیتال چگونه طراحی شده و چگونه کار خواهد کرد. اگر وایت پیپر یک پروژه ضعیف است یا اصلاً وایت پیپر ندارد باید با دقت قدم بردارید.
- تبلیغات بیش‌ازحد: تمام مشاغل معمولاً برای رونق کسب‌وکار خود تبلیغ می‌کنند، اما یکی از راه‌هایی که کلاهبرداران ارز دیجیتال با آن افراد را جذب می‌کنند، سرمایه‌گذاری با تبلیغات بیش‌ازحد است. تبلیغات آنلاین، اینفلوئنسرهای پولی، تبلیغات آفلاین و ... این روش برای دسترسی به سرمایه‌گذاران زیاد و درنتیجه پول زیاد در کوتاه‌ترین زمان ممکن کاربرد دارد. اگر احساس میکنید که بازاریابی برای یک ارز دیجیتال بیش‌ازحد در حال انجام است تحقیقات بیشتری در مورد آن انجام دهید.
- اعضای تیم ناشناس: در اکثر مشاغل سرمایه‌گذاری باید فهمید که افراد تیم پشت آن چه کسانی هستند. سرمایه‌گذاران می‌توانند بیوگرافی افراد تیم را با جستجو در اینترنت و رسانه‌های اجتماعی پیدا کنند. اگر نمی‌توانید اطلاعاتی در مورد اعضای تیم پروژه پیدا کنید باید در خرید آن ارز دقت داشته باشید.
- پول رایگان: هر فرصت سرمایه‌گذاری که وعده پول رایگان چه به‌صورت نقدی و چه به‌صورت ارز دیجیتال را میدهد احتمالاً جعلی است.
چگونه از ارزهای دیجیتال خود در برابر کلاهبرداری محافظت کنیم؟
بسیاری از کلاهبرداریهای ارزهای دیجیتال پیچیده و به‌گونه‌ای قابل‌باور هستند. در اینجا روش‌هایی وجود دارد که می‌توانید برای محافظت از دارایی‌های خود انجام دهید:
- از کیف پول خود محافظت کنید: برای سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال به یک کیف پول با کلیدهای خصوصی نیاز دارید. اگر یک شرکت از شما بخواهد که کلیدهای خود را برای مشارکت در یک فرصت سرمایه‌گذاری به اشتراک بگذارید، به‌احتمال‌زیاد یک کلاهبرداری است. کلیدهای کیف پول خود را خصوصی نگه‌دارید.
- مراقب برنامه کیف پول خود باشید: اولین باری که از یک کیف پول استفاده میکنید، فقط مقدار کمی از ارزهای دیجیتال را برای اطمینان به برنامه کیف پول خود انتقال دهید. اگر در حال به‌روزرسانی برنامه کیف پول خود متوجه رفتار مشکوکی شدید، به‌روزرسانی را لغو کرده و برنامه را حذف نصب کنید.
- فقط روی چیزهایی سرمایه‌گذاری کنید که آن‌ها را درک کرده باشید: اگر برای شما روشن نیست که یک ارز دیجیتال چگونه کار میکند، بهتر است قبل از تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری کمی مکث کنید و تحقیقات بیشتری در مورد آن انجام دهید.
- اصلاً عجله نکنید: کلاهبرداران معمولاً از تاکتیک‌های مصرانه استفاده می‌کنند تا سرمایه‌گذاران را وادار به سرمایه‌گذاری سریع کنند. برای مثال، کلاهبرداران با وعده پاداش یا تخفیف در صورت مشارکت فوری کاربران را گول می‌زنند. قبل از سرمایه‌گذاری وقت بگذارید و تحقیقات خود را به‌صورت کامل انجام دهید.
- مراقب تبلیغات رسانه‌های اجتماعی باشید: کلاهبرداران ارزهای دیجیتال معمولاً از رسانه‌های اجتماعی برای تبلیغ طرح‌های کلاهبرداری خود استفاده می‌کنند. کلاهبرداران ممکن است از تصاویر غیرمجاز افراد مشهور یا تاجران باسابقه برای ایجاد حس اعتماد استفاده کنند یا وعده هدایا و پول نقد رایگان بدهند. هنگامی‌که می‌بینید تبلیغ‌های زیادی برای یک ارز دیجیتال در رسانه‌های اجتماعی انجام میشود باید به مورد اعتماد بودن آن سایت و پروژه شک کنید.
- تماس‌های بازاریابی را نادیده بگیرید: اگر شخصی با شما تماس گرفت تا فرصت سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال را به شما اطلاع دهد احتمالاً یک کلاهبرداری است. هرگز اطلاعات شخصی خود را به کسی ندهید یا برای کسی که از این طریق با شما تماس می‌گیرد پول یا ارز دیجیتال نفرستید.
- برنامه‌ها را فقط از پلتفرم‌های رسمی دانلود کنید: اگرچه برنامه‌های جعلی در فروشگاه‌هایی مانند گوگل پلی و اپ استور هم قرار می‌گیرند، دانلود برنامه‌ها از این پلتفرم‌ها نسبت به جاهای دیگر امن‌تر است.
- تحقیق کنید: محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال کلاهبرداری نیستند، اما اگر در مورد ارز دیجیتال خاصی چیز زیادی نشنیده‌اید، درباره آن تحقیق کنید. حتماً دقت کنید که پروژه وایت پیپر داشته باشد و آن را بررسی کنید تا بفهمید چه کسانی آن پروژه را اجرا می‌کنند و پروژه چگونه کار میکند. قبل از سرمایه‌گذاری به دنبال لیست به‌روز و معتبر ارزهای دیجیتال جعلی باشید.
- خوب بودن بیش‌ازحد: شرکت‌هایی که وعده سود تضمینی می‌دهند یا میگویند یک‌شبه شما را ثروتمند می‌کنند احتمالاً کلاه‌بردار هستند. اگر یک پروژه خیلی خوب به نظر می‌رسد، در مورد آن دقت کنید.
درنهایت، مانند هر فرصت سرمایه‌گذاری دیگر هرگز پول‌های موردنیاز خود را سرمایه‌گذاری نکنید. حتی اگر از شما کلاهبرداری هم نشود باید بدانید که ارزهای دیجیتال بسیار بی‌ثبات هستند، بنابراین درک خطرات این بازار ضروری است.
اگر قربانی یک کلاهبرداری ارز دیجیتال شدیم چه‌کار کنیم؟
قربانی کلاهبرداری شدن می‌تواند بسیار دردناک باشد، مخصوصاً اگر کلاهبرداری در بازار ارزهای دیجیتال اتفاق بیفتد. اگر پرداختی انجام داده‌اید یا اطلاعات شخصی خود را فاش کرده‌اید، باید سریع وارد عمل شوید.
در صورت مشاهده موارد زیر فوراً با بانک یا صرافی خود تماس بگیرید:
- پرداختی با استفاده از کارت نقدی یا اعتباری شما انجام شد.
- از طریق حواله بانکی پرداختی صورت گرفت.
- اطلاعات شخصی خود را با کسی به اشتراک گذاشتید.
کلاهبرداران ارز دیجیتال معمولاً جزئیاتی را که به دست آورده‌اند به مجرمان دیگر می‌فروشند. بنابراین، ضروری است که نام کاربری و رمز عبور خود را به‌طور کامل تغییر دهید تا از آسیب بیشتر جلوگیری کنید. اگر قربانی یک کلاهبرداری ارز دیجیتال در رسانه‌های اجتماعی هستید، می‌توانید آن را به پلتفرم رسانه اجتماعی مربوطه گزارش دهید. شما همچنین می‌توانید کلاهبرداریها را از طریق نهاد مربوطه در حوزه قضایی پیگیری کنید. در آخر هم مهم است که از صرافی‌های امن مانند صرافی ایرانی اکسبیتو استفاده کنید.
