از اولین روزی که بیت کوین در سال 2008 توسط ساتوشی ناکاموتو به دنیا معرفی شد تا امروز ارزهای دیجیتال توانسته‌اند خود را به خوبی به عنوان یک بازار مالی جهانی جا بیندازند. بالا رفتن حجم معاملات و قیمت بیت کوین نشان داد که این بازار پتانسیل‌های بزرگی دارد که می‌تواند به رقم خوردن آینده‌ای بهتر برای ما منجر شود. با این که بیتکوین تنها به عنوان یک روش جایگزین برای پرداخت‌های با واسطه معرفی شده بود ولی بر سر کار آمدن اتریوم باعث شد که ارزهای دیجیتال کاربردهای جدیدی به جز روش پرداخت پیدا کنند. امروزه از ارزهای دیجیتال برای مقاصد مختلفی استفاده می‌شود که می‌توان از میان آن‌ها به بازی‌های کریپتویی، صرافی‌های غیرمتمرکز، وام‌های کریپتویی، توکن‌های غیر‌مثلی و... اشاره کرد. با این حال کریپتوکارنسی هنوز هم با چالش‌هایی روبه‌روست که باعث شده توسط قشر زیادی از جامعه پذیرفته نشود. در این مقاله به شرح و تفصیل این چالش‌ها خواهیم پرداخت.
چرا پذیرش کریپتو پس از این همه سال هنوز چالش برانگیز است؟
بعد از گذشت 15 سال از انتشار وایت پیپر بیت کوین هنوز بخشی از جامعه و همچنین شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری نسبت به کریپتوکارنسی با احتیاط عمل می‌کنند و در واقع آن را مورد پذیرش قرار نداده‌اند. این موضوع علل مختلفی دارد که مربوط به بحث‌های فنی، قانونی و محیط زیستی است. حل شدن هر‌کدام از این چالش‌ها برای کریپتوکارنسی می‌تواند به جهش قیمتی در بازار آن منجر شود. این نکته نیز حائز اهمیت است که در آینده ارزها و زنجیره‌های جدیدی بر سر کار خواهند آمد که مشکلات فعلی را ندارند و راحت‌تر مورد پذیرش قرار خواهند گرفت. در ادامه به بررسی 15 چالشی که بر سر راه کریپتوکارنسی قرار دارند خواهیم پرداخت. همه چالش‌ها برای کریپتو خطرناک نیستند به همین خاطر برخی از آن‌ها را به عنوان چالشهای اصلی جدا کردیم و به آن‌ها پرداختیم.
چالشهای اصلی کریپتو کدامند؟
چالشهای اصلی کریپتو عبارتند از:
عدم درک مفهوم ارز دیجیتال و کارایی آن
معمولا زمان زیادی طول می‌کشد تا مردم یک فناوری جدید را بپذیرند. این موضوع درباره اینترنت که امروزه زندگی کردن بدون آن دشوار است هم صدق می‌کند. سال‌ها طول کشید تا مردم اینترنت را به عنوان بخشی کارآمد از زندگی خود بپذیرند. کریپتوکارنسی هم از این موضوع مستثنی نیست و از آن جایی که مردم برای استفاده و سرمایه‌گذاری در آن باید هزینه بپردازند بسیار با احتیاط به آن نگاه می‌کنند. از حق نگذریم سیستم بلاک‌چین آنقدرها هم مفهوم ساده‌ای ندارد که انتظار داشته باشیم همه به راحتی آن را درک کنند. شاید حتی اگر از خیلی از سرمایه‌گذاران بیتکوین هم بپرسید هنوز به چگونگی کارکرد آن پی نبرده باشند. وقتی مردم نتوانند چیزی را درک کنند حتما نسبت به آن شک و تردید خواهند داشت و آن را به راحتی نمی‌پذیرند.
نوسانات ارز دیجیتال
بازار ارزهای دیجیتال در مقایسه با بازارهای مالی دیگر از جمله فارکس نوسان‌های شدیدی دارد. علت این موضوع مارکت‌کپ کوچک‌تری است که کریپتوکارنسی نسبت به فارکس دارد. اگرچه این نوسان‌ها در این چند ساله به بسیاری از سرمایه‌گذاران سود رسانده ولی باعث ضرر خیلی‌ها نیز شده است. این نوسانات باعث شد بسیاری از سرمایه‌گذاران برای ورود به بازار ارزهای دیجیتال احتیاط کنند. بیشترین نوسان‌ها در بازار ارزهای دیجیتال مربوط به ارزهایی است که آن‌ها را با نام «شت کوین» می‌شناسیم. این ارزها با جهش‌های چند برابری سرمایه یک گروه را چندین برابر می‌کنند و با ریزش‌هایشان ممکن است ارزش دارایی سرمایه‌گذار را نزدیک به صفر کنند.
فقدان چارچوب‌های نظارتی
در این سال‌ها نسبت به سال‌های قبل چارچوب‌های نظارتی بیشتری برای ارزهای دیجیتال تعیین شده است. با این حال از آنجایی که ذات این فناوری غیرمتمرکز است هنوز کنترل آن به طور کامل امکان پذیر نیست. برخی از توسعه دهندگان این را یک مزیت برای ارزهای دیجیتال و راهی برای مقابله با سانسور حکومت‌ها می‌دانند، با این وجود وقتی قانون و چارچوب‌های نظارتی برای ارزهای دیجیتال وجود نداشته باشد احتمال سوء استفاده گروه‌های بزهکار افزایش میابد و حتی ممکن است از آن برای پولشویی استفاده شود. وجود پلتفرم‌های غیرمتمرکز که از آن‌ها برای پرداخت وام و مبادلات ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود یکی از مواردی است که چالش فقدان چهارچوب‌های نظارتی را برای کریپتوکارنسی سخت‌تر خواهد کرد.
مصرف انرژی بالا
ارزهایی نظیر بیتکوین، اتریوم و... توسط کاربران در سراسر دنیا مورد استخراج قرار می‌گیرند. فرایند استخراج هم به برق زیادی احتیاج دارد، هم باعث بوجود آمدن انبوهی از زباله‌های الکترونیکی غیرقابل استفاده خواهد شد. هر دوی این موارد برای محیط زیست بسیار زیان آور هستند. حامیان محیط زیست از مخالفان سرسخت ارزهای دیجیتال هستند و به خاطر تاثیرگذاری آن بر دولت‌ها برای کریپتوکارنسی چالش ایجاد می‌کنند. ممنوعیت استخراج بیتکوین در چین یکی از تبعات آسیب‌های استخراج به محیط زیست است که تاثیر بدی بر بازار ارزهای دیجیتال هم گذاشت. توسعه دهندگان به این فکر هستند که راهکارهایی برای حل این مشکل پیدا کنند تا مصرف انرژی بالا بیشتر از این برای ارزهای دیجیتال تبدیل به معضل نشود.
عدم اطمینان در مورد مالیات
سرمایه‌داران در همه جای دنیا دوست دارند کمتر مالیات بپردازند. تا پیش از این که قوانین مالیاتی در ایالات متحده و دیگر کشورها برای ارزهای دیجیتال تصویب شود، این ارزها راه خوبی برای فرار از دادن مالیات‌های سنگین بود ولی اکنون اوضاع تغییر کرده‌است. با این وجود قوانین قدرتمند مالیاتی درباره رمز‌ارزها هنوز در خیلی از کشورها وجود ندارد و کاربران و سرمایه‌گذاران در این زمینه بلاتکلیف مانده‌اند. این موضوع برای کسانی که به دنبال سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت هستند اهمیت بیشتری دارد. به همین خاطر سعی می‌کنند به سمت بازارهایی بروند که تکلیف مالیات آن‌ها در سال‌های آتی مشخص باشد.
خطرات امنیتی
بلاک چین از نظر امنیتی قدرتمند است با این حال در این زمینه بی‌نقص نیست و سوابق نشان می‌دهند که هکرها بارها توانسته‌اند به روش‌‌های گوناگون به صرافی‌ها و کیف پول‌ها نفوذ کنند و دارایی‌ها را به غارت ببرند. خطرات امنیتی مختلفی در دنیای کریپتو وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به حمله 51 درصد، مشکل فورکینگ، حملات کسوف، باگ‌های اپلیکیشن‌ها و اسکمرها اشاره کرد. این نگرانی‌ها تاکنون برای کریپتوکارنسی چالش بوده‌اند و باید دید آیا در آینده به حداقل خواهند رسید یا خیر.
فقدان حریم خصوصی
یکی از ویژگی‌های کریپتوکارنسی این است که تراکنش‌های صورت گرفته در آن برای عموم قابل مشاهده هستند. این موضوع اگرچه ویژگی‌های مثبتی هم به همراه دارد اما کریپتوکارنسی را با چالش فقدان حریم خصوصی مواجه می‌کند. شفافیت بلاکچین‌هایی مانند اتریوم و بیتکوین باعث جلوگیری از ایجاد تراکنش‌های جعلی می‌شود. توسعه دهندگان امروزه به این فکر هستند که راهی برای پنهان کردن اطلاعاتی پیدا کنند که کاربران تمایلی به آشکار بودن آن‌ها برای دیگران ندارند. در حال حاضر فقدان حریم خصوصی یکی از چالش‌هایی است که کریپتوکارنسی باید از پیش رو بردارد.
برگشت‌ناپذیری تراکنش
ساتوشی ناکاموتو در وایت‌پیپر بیت کوین یکی از دستاوردهای بیتکوین را برگشت‌ناپذیری تراکنش‌ها عنوان می‌کند. با این حال امروزه یکی از خطراتی که کاربران را در ارزهای دیجیتال تهدید می‌کند همین برگشت‌ناپذیری است. اگر کاربران مقداری ارز دیجیتال را به یک کیف پول اشتباه منتقل کنند دیگر نمی‌توانند به آن دسترسی داشته باشند چرا که این تراکنش به هیچ عنوان برگشت‌پذیر نیست. تنها راه این است که کاربر، صاحب کیف پول مدنظر را بیابد و از او بخواهد دارایی را دوباره به کیف پول او برگرداند که این‌کار عملاً غیرممکن است. خطر دیگر برگشت‌ناپذیری تراکنش‌ها آنجاست که اگر کاربر پول را به آدرس کیف پولی واریز کند که وجود خارجی ندارد، دیگر هرگز به دارایی خود دست پیدا نخواهد کرد. بزرگترین خطری که به خاطر برگشت‌ناپذیری تراکنش‌ها کریپتوکارنسی را تهدید می‌کند این است که اگر یک پلتفرم هک شود و مقدار زیادی دارایی به کیف پول هکرها واریز گردد دیگر راهی برای برگرداندن آن دارایی هک شده وجود ندارد.
مسائل مقیاس‌پذیری
به توانایی پاسخگویی یک شبکه به میزان تقاضا در بلاک‌چین مقیاس‌پذیری می‌گویند. مقیاس‌پذیری بر تعداد تراکنش در هر ثانیه، حجم مورد نیاز برای ذخیره در شبکه بلاک‌چین و سرعت انتقال در اطلاعات شبکه تاثیرگذار است. هرچه مقیاس‌پذیری یک شبکه ضعیف‌تر باشد سرعت انجام تراکنش‌ها پایین‌تر خواهد بود. TPS یا توانایی شبکه برای تایید و ثبت تراکنش‌ها مهم‌ترین عنصری است که در میزان مقیاس‌پذیری تاثیرگذار است. احتمالا طراحان بیتکوین احتمال نمی‌دادند روزی تا این حد پرطرفدار شود و حجم تراکنش‌های آن به این تعداد برسد، به همین دلیل اهمیت زیادی به موضوع مقیاس‌پذیری ندادند و این باعث شده اکنون مقیاس‌پذیری این شبکه راضی‌کننده نباشد.
عدم پذیرش کریپتو توسط تاجران
علی‌رغم این که برخی از ارزهای دیجیتال هزینه تراکنش بسیار اندکی دارند ولی هنوز توسط تاجران مطرح پذیرفته نشده‌اند. یکی از معیارهای مهمی که باعث بالا رفتن قیمت ارزهای دیجیتال می‌شود همین پذیرفته شدن توسط تاجران و فروشگاه‌های مطرح جهان است. برای فهم بهتر این مسئله به این فکر کنید که یک شرکت خودروسازی بزرگ اعلام کند از این به بعد افراد می‌توانند با بیتکوین هم ماشین خریداری کنند، به نظرتان این اتفاق چه تاثیری بر قیمت بیتکوین خواهد گذاشت؟ قطعا آن را با رشد چند برابری روبه‌رو خواهد کرد. در سال‌های گذشته ایلان ماسک به عنوان صاحب چند شرکت بزرگ در دنیا از بیتکوین تمجید کرد و صحبت‌های او باعث بالا رفتن قیمت بیتکوین و دیگر ارزهای دیجیتال شد، ولی نهایتا او به بهانه آسیب بیتکوین به محیط زیست حمایت خود را کم کرد و همین موضوع تبدیل به یکی از دلایل افت قیمت بیتکوین شد.
ازدحام شبکه
تراکنش‌ها در بلاک‌چین بعد از تایید شدن توسط شبکه انجام می‌شوند. اگر حجم تراکنش‌ها به قدری زیاد باشد که در شبکه ازدحام ایجاد شود سرعت پردازش تراکنش‌ها کم می‌شود و از آنجایی که ماینرها به انجام تراکنش‌هایی با فی بالاتر علاقه بیشتری دارند تراکنش‌های که مبلغ آن‌ها بسیار پایین است ممکن است چندین روز در نوبت بمانند. این مسئله به خصوص درباره بیت کوین به عنوان یک روش پرداخت صدق می‌کند. تراکنش‌های با مقدار کم که برای ماینرها اهمیت کمتری دارند حتی ممکن است چند ماه در نوبت بمانند و این موضوع یک چالش برای ارزهای دیجیتال بویژه بیت کوین است که می‌تواند آینده بلاک‌چین را تحت تاثیر قرار دهد.
عدم اعتماد به ارزهای دیجیتال
برخی از دلایلی که تا اینجا ذکر کردیم باعث شد بخش زیادی از مردم ارزهای دیجیتال را قابل اعتماد ندانند. این اعتماد زمانی به ارزهای دیجیتال جلب خواهد شد که منفی بافی‌های رسانه‌ای درباره این فناوری تمام شود و قانون به صورت کامل آن را پوشش داده و از آن پشتیبانی کند. این بی اعتمادی‌ها زمانی افزایش پیدا می‌کند که هرچند وقت یکبار خبر یک هک درباره این بازار منتشر می‌شود. از طرفی افراد بسیار ثروتمند نظیر ایلان ماسک ممکن است با استفاده از مارکت‌کپ کوچک بازار ارزهای دیجیتال، بازار را کنترل کنند. این موضوع نیز از مواردی است که باعث ایجاد بی‌اعتمادی نسبت به ارزهای دیجیتال می‌شود.
مسائل کلید خصوصی
کلید خصوصی برای دسترسی به دارایی کیف پول، انتقال و خرج کردن آن‌ها به کار میرود. هرکسی که کلید خصوصی یک کیف پول را داشته باشد مالک آن به حساب می‌آید. این کلید در واقع یک عدد 256 بیتی است که به شکل تصادفی برای سازنده کیف پول ساخته می‌شود. حدس زدن یک کلید خصوصی غیر ممکن نیست و حتی یک هکر توانست با استفاده از حدس زدن این کلید 45 هزار اتریوم از داخل کیف پول‌های مختلف سرقت کند. این هک با پیدا کردن کلید خصوصی 732 والت مختلف صورت گرفت و کلید خصوصی را نیز به یکی از چالشهای آینده بلاک‌چین تبدیل کرد.
حمله 51 درصدی
در وایت‌پیپر بیتکوین آمده است که زمانی یک گروه خرابکار می‌توانند کنترل شبکه را به دست بگیرند که صاحب 51 درصد از سیستم‌های پردازنده آن باشند. این کار به نظر ساتوشی ناکاموتو غیرممکن می‌آید با این حال اگر بخواهیم بدبین باشیم احتمال آن صفر نیست. این موضوع فقط به بیتکوین ختم نمی‌شود و بلاک‌چین‌های خصوصی هم به همان اندازه در مقابل این حمله آسیب‌پذیر هستند. احتمال حمله 51 درصدی زمانی بالاتر میرود که در یک بلاک‌چین هش پاور به شکل مناسب توزیع نشده باشد.
اعمال مجرمانه
با توجه به این که کریپتوکارنسی قابل کنترل و تحت حاکمیت قانون نیست می‌توان از آن برای انجام تراکنش‌های مجرمانه استفاده کرد. داده‌های آماری نشان می‌دهند که اینگونه سوء استفاده‌ها از کریپتوکارنسی در حال کاهش است. در سال 2013 برخی جرایم بزرگ بین‌المللی که با دارک وب در ارتباط بودند به کمک بیتکوین به وقوع پیوستند. این موضوع نگرانی‌ها درباره استفاده از ارز دیجیتال برای اعمال مجرمانه را چند برابر کرد. ارزهایی نظیر مونرو (XMR)، دش (Dash)، زی کش (ZEC) و دیگر ارزهای حریم خصوصی محور پتانسیل بیشتری برای استفاده در اینگونه اعمال را دارند.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی چالش‌هایی پرداختیم که اگر برطرف نشوند مانعی بر سر راه بیتکوین و دیگر ارزهای دیجیتال خواهند بود. البته باید در نظر داشت که این چالش‌ها در مقابل خدمات و خواص بیشمار ارزهای دیجیتال قرار دارند، به همین خاطر توسعه دهندگان بیش از هر زمان دیگری به دنبال برطرف کردن آن‌ها هستند. به هر حال اگر قصد سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال را دارید باید این کار را با هوشمندی، مدیریت ریسک و دقت بالا انجام دهید و چالشهای پیش روی آن را در نظر بگیرید تا نهایتا برای شما سودمند باشد.
