بلاک چین یک فناوری نسبتا جدید است که حدود ده سال از پیدایش آن می‌گذرد. این فناوری مدرن و نوآورانه در سال‌های اخیر توانسته است بسیاری از مشکلات دنیای واقعی را برطرف کند و به همین جهت، مورد توجه کاربران قرار گرفته است. بلاک چین انواع مختلفی دارد و در تلاش است که مشکلات زیادی را از روی دوش کاربران بردارد. بلاک چین خصوصی یکی از انواع بلاک چین است که امنیت و انعطاف‌پذیری زیادی دارد. با توجه به این موضوع، شاهد افزایش محبوبیت بلاک چین خصوصی و استقبال سازمان‌ها از آن هستیم. در این مقاله از صرافی اکسبیتو، بررسی خواهیم کرد که بلاک چین خصوصی چیست، چه مزایا و معایبی دارد و چگونه کار میکند.
بلاک چین خصوصی (Private Blockchain) چیست؟
بلاک چین خصوصی (Private Blockchain) به شبکه‌های بلاک چینی گفته می‌شود که برای مجموعه محدودی از کاربران قابل دسترس است. در واقع، این شبکه‌ها به‌صورت خصوصی ساخته می‌شوند و تنها افراد تاییدشده و واجد شرایط می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. بلاک چین‌های خصوصی توسط شرکت‌ها، موسسات و سازمان‌ها ایجاد می‌شوند تا کاربران بتوانند نیازهای خود را به‌وسیله آن‌ها برطرف کنند.
در واقع، بلاک چین‌های خصوصی همانند یک پایگاه داده متمرکز هستند که برای پیشبرد اهداف خود، از فناوری دفتر کل توزیع شده (distributed ledger technology) استفاده می‌کنند. این بلاک چین‌ها با توجه به جامعه محدودی که دارند، نسبت به سایر بلاک چین‌ها سریع‌تر، کارآمدتر و امن‌تر هستند. کاربران با استفاده از بلاک چین‌های خصوصی، می‌توانند تراکنش‌های خود را با سرعت و کیفیت بالایی انجام دهند.
بلاک چین‌های خصوصی انعطاف‌پذیری بسیار خوبی دارند؛ به همین جهت، توسط سازمان‌ها انتخاب می‌شوند؛ چراکه سازمان‌ها با استفاده از شبکه بلاک چین خصوصی خود، می‌توانند با کاربرانشان ارتباط برقرار کرده و نیازهای آن‌ها را برطرف کنند. امروزه، استفاده از بلاک چین‌های خصوصی در میان سازمان‌ها افزایش یافته است؛ چراکه این سازمان‌ها می‌توانند یک شبکه بلاک چین سفارشی را مطابق با استانداردهای مورد نیازشان راه‌اندازی کنند. از مهمترین و شناخته‌شده‌ترین بلاک چین‌های خصوصی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کوردا (Corda)
- هایپر لجر فابریک (Hyperledger Fabric)
- کروم (Quorum)
- مالتی چین (MultiChain)
- کوردا آر 3 (R3 Corda Enterprise)
بلاک چین‌های خصوصی چگونه کار می‌کنند؟
بلاک چین‌های خصوصی دفترکل‌های غیرمتمرکزی هستند که وظیفه ثبت و ذخیره‌سازی داده‌های تراکنش‌ها را بر عهده دارند. این بلاک چین‌ها تنها برای گروهی خاص از کاربران که توسط مدیر شبکه تعیین می‌شوند، در دسترس هستند. در این بخش، نحوه عملکرد بلاک چین خصوصی و نکاتی را که لازم است درباره آن بدانید، برای شما شرح می‌دهیم.
- بلاک چین‌های خصوصی نیاز به مجوز دارند. این بدین معنی است که تنها کاربران مجاز می‌توانند وارد شبکه شده و از امکانات آن استفاده کنند.
- تراکنش‌های موجود در بلاک چین خصوصی در ابتدا با استفاده از مکانیزم اجماع تایید شده و سپس به دفترکل اضافه می‌شوند. این قضیه نشان می‌دهد که کاربران در مورد وضعیت بلاک چین با یک‌دیگر به توافق رسیده‌اند.
- مکانیزم اجماعی که توسط بلاک چین خصوصی استفاده می‌شود، با توجه به پلتفرم و نیازهای یک سازمان کاملا متفاوت است.
- مکانیزم‌هایی که در بلاک چین خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرند، شامل تحمل خطای بیزانسی (pBFT)، اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS) هستند.
- بلاک چین‌های خصوصی امکان سفارشی‌سازی را برای سازمان‌ها فراهم می‌کنند تا بتوانند قوانین لازم را در شبکه اعمال کرده و نظارت بهتری روی بلاک چین داشته باشند. این ویژگی باعث می‌شود که بلاک چین خصوصی کارآمدتر بوده و با سازمان‌ها به‌طور کامل سازگار شود.
در حالت کلی، بلاک چین‌های خصوصی با توجه به عملکردی که دارند، به یک گزینه امن و ایدئال برای سازمان‌ها تبدیل می‌شوند. سازمان‌ها با استفاده از این نوع از بلاک چین، می‌توانند دادهها و اطلاعات مورد نیاز را بین گروه خاصی از کاربران به اشتراک گذاشته و در عین حال، نظارت و کنترل بهتری روی عملکرد شبکه داشته باشند.
موارد استفاده بلاک چین خصوصی کدام‌اند؟
بلاک چین‌های خصوصی یکی از انواع بلاک چین هستند که ویژگی‌های کاربردی زیادی دارند. بهره‌مندی از این خصوصیات سبب شده است که بلاک چین‌های خصوصی موارد استفاده زیادی داشته و در صنایع مختلفی به کار روند. بنابراین، اگر می‌خواهید شناخت بهتری از چنین بلاک چینی داشته باشید، لازم است که کاربردهای آن را بدانید. به‌طور کلی، موارد استفاده از بلاک چین خصوصی عبارت‌اند از:
خدمات مالی (Financial services)
بانک‌ها و موسسات مالی می‌توانند از شبکه‌های بلاک چین خصوصی برای انجام امن‌تر و سریع‌تر پرداختی‌های خود استفاده کنند.
تراکنش‌های بین کسب و کار (Business-to-business transactions)
تراکنش‌های بین کسب و کار (B2B) یکی دیگر از کاربردهای بلاک چین خصوصی است. این شبکه‌ها شرایط لازم برای انجام تراکنش‌های ایمن و کارآمد بین چند شرکت یا موسسه را فراهم می‌کنند.
نظارت و ردیابی منابع (Resource monitoring and tracking)
از شبکه بلاک چین خصوصی میتوان برای ردیابی منابع محصولات، در زنجیره تامین استفاده کرد. هدف از انجام این کار نظارت بهتر بر امور و جلوگیری از کلاهبرداری است.
بخش سلامت (Health sector)
از بلاک چین خصوصی میتوان در بخش سلامت، ازجمله بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و سایر مراکز درمانی، استفاده کرد. بدین صورت که بخش سلامت میتواند داده‌های مهم پزشکی را به‌صورت ایمن و محرمانه روی بلاک چین به اشتراک بگذارد.
مزایا و معایب بلاک چین خصوصی چیست؟
بلاک چین خصوصی به‌صورت کنترل‌شده کار می‌کنند و تنها افرادی که دارای مجوز ورود باشند، می‌توانند از آن استفاده کنند. در واقع، افراد برای شرکت در بلاک چین خصوصی، باید دارای هویت و اطلاعاتی معتبر و تاییدشده باشند. این بلاک چین‌ها برای سازمان‌ها و شرکت‌هایی که از دفترکل توزیع‌شده برای مصارف داخلی و محدود استفاده می‌کنند، مناسب هستند. بلاک چین‌های خصوصی مزایا و معایب خاص خود را دارند. بنابراین، اگر شما هم جزء افرادی هستید که می‌خواهید بلاک چین خصوصی خود را داشته باشید، باید خصوصیات این شبکه‌ها را به‌طور کامل بشناسید.
مزایای بلاک چین خصوصی
بلاک چین‌های خصوصی نسبت به بلاک چین‌های عمومی مزایای زیادی دارند. این موضوع سبب می‌شود که سازمان‌ها بتوانند با خیال راحت، از بلاک چین خصوصی برای پیشبرد اهداف خود استفاده کنند. به‌طور کلی، مزایای کلیدی بلاک چین خصوصی عبارت‌اند از:
- امنیت بالا: بلاک چین‌های خصوصی از امنیت بالایی برخوردارند؛ چون افراد محدودی به آن‌ها دسترسی دارند. این موضوع سبب می‌شود که بلاک چین مورد نظر، آسیب‌پذیری کمتری در برابر حملات هکرها و افراد سودجو داشته باشد و امنیت کاربران را تامین کند.
- کارایی زیاد: بلاک چین‌های خصوصی به شما این امکان را می‌دهند که بتوانید فرآیندها را ساده کرده و نیاز به واسطه‌ها را کاهش دهید. کارایی بالای بلاک چین خصوصی باعث می‌شود که معاملات سریع‌تر انجام شوند و هزینه‌ها به‌شدت کاهش یابند.
- حفظ حریم خصوصی: این بلاک چین‌ها به سازمان‌ها اجازه می‌دهند که حریم خصوصی خود را حفظ کرده و کنترل بیشتری روی دادهها و تراکنش‌هایشان داشته باشند. بهره‌مندی از این ویژگی سبب می‌شود که سازمان‌ها به‌خوبی از بلاک چین‌های خصوصی استقبال کنند.
- قابلیت سفارشی‌سازی: بلاک چین‌های خصوصی دارای قابلیت سفارشی‌سازی هستند؛ به همین جهت، شما می‌توانید ویژگی‌ها و امکانات مورد نیاز را روی آن‌ها پیاده‌سازی کنید. در واقع، شما می‌توانید بلاک چین خصوصی را مطابق نیازهای کاربران تنظیم کرده و تجربه کاربری آن‌ها را بهبود ببخشید.
- فعالیت متمرکز: این بلاک چین‌ها دارای یک دفترکل توزیع‌شده هستند که به عنوان پایگاه داده ایمن عمل کرده و نیازهای کاربران را سازمان‌دهی میکند. این ویژگی باعث می‌شود که سازمان‌ها بتوانند بلاک چین خصوصی خود را مطابق با مقررات و استانداردهای سازمانی پیاده‌سازی کنند.
- سرعت تراکنش بالا: بلاک چین‌های خصوصی جامعه محدودتری دارند، این موضوع باعث می‌شود که سرعت پردازش تراکنش‌ها افزایش یافته و در نهایت، تراکنش‌ها با سرعت بالاتری انجام شوند. طبق تحقیقات انجام‌شده، یک بلاک چین خصوصی میتواند در هر ثانیه 100 تراکنش را پردازش کند.
- ادغام با سایر سیستم‌ها: این بلاک چین‌ها انعطاف‌پذیری بالایی دارند و به‌راحتی می‌توانند با سایر سیستم‌ها ادغام شوند. شما می‌توانید بلاک چین خصوصی را با سایر زنجیره‌ها ادغام کرده و یک سیستم حسابداری سه طرفه (Triple-Entry Accounting) را بسازید.
معایب بلاک چین خصوصی
بلاک چین‌های خصوصی در کنار مزایای بسیارشان، یک سری معایب خاص هم دارند. بنابراین، قبل از راه‌اندازی بلاک چین خصوصی، باید این معایب را به‌طور کامل بشناسید. در این بخش، مهمترین معایب بلاک چین خصوصی را به شما معرفی می‌کنیم.
- جامعه محدود: بلاک چین‌های خصوصی به گروهی از افراد خاص محدود می‌شوند. در واقع، تنها افراد تاییدشده می‌توانند به آن‌ها دسترسی داشته باشند و از قابلیت‌های این شبکه‌ها استفاده کنند.
- هزینه بالا: راه‌اندازی، مدیریت و نگهداری بلاک چین‌های خصوصی در مقایسه با سایر بلاک چین‌ها گران‌تر است.
- احراز هویت اجباری: افرادی که قصد فعالیت در بلاک چین خصوصی را دارند، باید فرآیند احراز هویت را به‌طور کامل انجام دهند تا به مجوزهای لازم دسترسی داشته باشند.
سخن پایانی
بلاک چین خصوصی یکی از انواع شبکه‌های بلاک چین است که توسط سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌ها مورد استفاده قرار میگیرد. این فناوری مزایای بسیار زیادی دارد و به کاربران این امکان را می‌دهد که بتوانند در یک محیط امن و انعطاف‌پذیر تراکنش‌های خود را انجام دهند. بلاک چین خصوصی به‌صورت قانونمند و طبق استانداردهای سازمان ایجاد می‌شود و تنها افرادی که توسط سازمان تایید شوند، می‌توانند از این بلاک چین استفاده کنند. محدودیت جامعه کاربری، امنیت بالا، کارایی زیاد، انعطاف‌پذیری، سرعت بالای تراکنش‌ها و قابلیت ادغام با سایر سیستم‌ها ازجمله ویژگی‌های مثبت بلاک چین خصوصی به شمار می‌روند. در این مقاله، بررسی کردیم که بلاک چین خصوصی چیست و چگونه کار میکند. امیدواریم که از خواندن این مقاله لذت برده باشید و مطالب ارائه‌شده برای شما مفید بوده باشند.
