روش‌های گوناگونی برای معامله و سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی وجود دارد. هرکدام از این معاملات، با توجه به نوع بازار و شکل معامله، ویژگی‌های خاص خود را دارند. انجام این معاملات به مهارت‌های مخصوصی نیاز دارد و هرکدام از آن‌ها، علاوه‌بر اینکه می‌توانند سودآور باشند، ممکن است که ضررهای مالی جبران‌ناپذیری را به شما بزنند.
یکی از شیوه‌های کسب درآمد از بازارهای مالی، معامله سهام (Stock Trading) است. بسیاری از فعالان بازارهای مالی، به معامله سهام علاقه‌مندند و صرفاً روی این نوع از سرمایه‌گذاری تمرکز دارند. معامله یا ترید سهام نیز مانند تمام روش‌های معاملاتی ریزه‌کاری‌ها و فنون خاص خود را دارد. بنابراین یادگیری تکنیک‌ها و خصوصیات معامله سهام برای تمام معامله‌گران بازار بورس ضروری است. به همین خاطر در این مقاله ضمن آموزش معامله سهام، می‌خواهیم به سوالاتی مانند معاملات سهام چیست، انواع معاملات سهام کدام‌اند، خرید سهام باید چگونه باشد و ... پاسخ بدهیم. یادگیری این مطالب به شما کمک می‌کند که در هنگام ترید سهام، بتوانید آگاهانه و با دانش کافی تصمیم بگیرید و سودآور باشید.
معاملات سهام (Stock Trading) چیست؟
منظور از معاملات سهام (Stock Trading) کسب سود از طریق خرید و فروش اوراق بهادار است. معمولاً زمانی که صحبت از معامله سهام می‌شود، منظور ما ترید سهام در کوتاهمدت است. این اوراق بهادار معمولاً توسط یکی از دو بازار بورس سهام در آمریکا، یعنی نزدک (NAZDAQ) یا نیویورک (NYSE)، ارائه می‌شوند. از طرفی معامله‌گران سهام می‌توانند شرکت‌ها یا افرادی باشند که بهطور انفرادی دست به معامله سهام می‌زنند. معمولاً شرکت‌ها بهطور مستقیم با بازار بورس معامله کرده و معامله‌گران شخصی از طریق کارگزاری‌ها به خرید و فروش سهام می‌پردازند.
این معامله‌گران با توجه به استراتژی معاملاتی خود، در بازار سهام معامله می‌کنند. استراتژی معاملاتی یک تریدر سهام ممکن است که شامل یکی از روش‌های تحلیلی زیر باشد:
- تحلیل بنیادین (Fundamental): به بررسی پایه‌ای و اصولی یک سهم و عوامل اقتصادی تأثیر‌گذار بر آن، تحلیل فاندامنتال می‌گویند. این نوع از تحلیل معمولاً در معاملات بلندمدت استفاده می‌شود، اما آگاهی از روش‌های تحلیل بنیادین به تریدرها نیز کمک می‌کند، که دید بهتری نسبت به سهام موردنظر پیدا کنند. تحلیل فاندامنتال باعث می‌شود که با درک ارزش واقعی سهام، بتوانید قیمت آینده‌ی آن را پیش‌بینی کنید.
- تحلیل تکنیکال (Technical): منظور از تحلیل تکنیکال، استفاده از ابزارهایی خاص برای بررسی نمودار قیمت یک سهام است. این ابزار به شما کمک می‌کنند، که روند حرکت قیمت نمودار را در آینده پیش‌بینی کنید.
- ترکیبی از تحلیل تکنیکال و بنیادین: اغلب تریدرهای موفق، برای رسیدن به درک درستی از ارزش و قیمت یک سهام، استراتژی معاملاتی خود را بر مبنای ترکیبی از تحلیل بنیادین و تکنیکال طراحی می‌کنند.
انواع معاملات سهام کدام‌اند؟
در بازارهای مالی گوناگون، انواع روش‌های معاملاتی نیز وجود دارد. اصولاً معامله‌گران، نوعی از معاملات را انتخاب می‌کنند که با استراتژی معاملاتی آن‌ها سازگارتر باشد. برخی از این افراد هم در چند نوع از معاملات، بهطور همزمان سرمایه‌گذاری می‌کنند. این مسئله در بازار سهام هم وجود دارد و به همین خاطر در این بخش، انواع معاملات سهام را به شما معرفی می‌کنیم، تا با دیدی باز، بتوانید استراتژی معاملاتی خود را طراحی کنید.
معامله فعال
منظور از معامله فعال (Active Trading)، خرید و فروش اوراق بهادار بر اساس نوسانات کوتاهمدت نمودار قیمت بازار سهام است. معامله فعال، نقطه‌ی مقابل سرمایه‌گذاری غیرفعال (Passive Investing) محسوب می‌شود، چون‌که در سرمایه‌گذاری غیرفعال، افراد یک سهام را می‌خرند و برای مدتی طولانی آن را نگه‌داری می‌کنند.
افرادی که روی معاملات فعال تمرکز دارند، معمولاً بین 1 تا 10 معامله را در ماه انجام می‌دهند. معامله‌گران فعال از روش‌های گوناگون تحلیلی برای افزایش سودآوری خود استفاده می‌کنند. در این تحلیل‌ها، تمرکز معامله‌گران بیشتر روی نمودار قیمت است و به کیفیت بنیادین شرکت‌ها توجه زیادی ندارند. این افراد ممکن است که معاملات خود را در زمینه‌ی اوراق بهادار، ارزهای فیات، ارزهای دیجیتال و ... انجام دهند. از طرفی این افراد برای افزایش سود خود، از روش‌های معاملاتی نوینی مانند فیوچرز (Futures)، مشتقات (Derivatives) و ... استفاده می‌کنند.
مزایا و معایب معاملات فعال عبارت‌اند از:
معاملات روزانه
معاملات روزانه (Day Trading) به‌نوعی زیرمجموعه‌ای از معاملات فعال محسوب می‌شوند. در این نوع از معاملات سهام، معامله‌گران به خرید و فروش اوراق بهادار در طول یک روز کاری می‌پردازند. بنابراین معامله‌گران در این روش، بر اساس نمودار قیمت، معامله‌ای را انجام می‌دهند و در پایان روز کاری معاملات خود را می‌بندند. این نوع از معاملات سهام، بیشتر توسط معامله‌گران انفرادی انجام می‌شود و شرکت‌ها معمولاً به‌دنبال معاملاتی با مدت‌زمانی بلندتر هستند. اگرچه ممکن است که شرکت‌ها نیز گاهی به معاملات روزانه توجه داشته باشند.
مزایا و معایب معاملات روزانه عبارت‌اند از:
معامله‌گران معاملات سهام به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
معامله‌گر سهام (Stock Trader) شخصی است که می‌خواهد با خرید و فروش اوراق بهادار سود کسب کند. این معامله‌گران می‌توانند برای یک شرکت حقوقی کار کنند و یا بهطور انفرادی دست به خرید و فروش سهام بزنند. به همین خاطر در این بخش، این دو نوع از معامله‌گران را بهطور کامل توضیح خواهیم داد.
معامله‌گر انفرادی چه‌کسی است؟
منظور از معامله‌گران انفرادی (Individual Stock Trader) افرادی هستند که به‌صورت شخصی و با استفاده از کارگزاری‌ها به خرید و فروش سهام اقدام می‌کنند. این افراد معمولاً نسبت به شرکت‌ها سرمایه‌ی کمتری دارند و در مدت‌زمانی کوتاه‌تر معامله می‌کنند. معاملات انفرادی سهام می‌تواند شامل معاملات فعال و روزانه باشد. بنابراین یک معامله‌گر انفرادی با استفاده از روش‌های تحلیل نمودار قیمت اوراق بهادار، دست به معامله می‌زند.
معامله‌گر نهادی کیست؟
معامله‌گر نهادی (Institutional Stock Trader) شخصی است که برای یک نهاد یا شرکت معامله می‌کند. این افراد معمولاً مدیر سرمایه‌گذاری یک نهاد محسوب می‌شوند و سبدی از سرمایه را برای شرکت موردنظر طراحی می‌کنند. یک معامله‌گر نهادی، ممکن است که مجموعه‌ی از معاملات فعال و سرمایه‌گذاری‌های غیرفعال را برای افزایش سود شرکت موردنظر، در سبد سرمایه‌ی خود بگنجاند. بنابراین در اغلب موارد یک معامله‌گر نهادی سهام، مدیر سرمایه‌گذاری و سبدگردانی یک شرکت است و بهطور مستقیم با بازار بورس کشور معامله می‌کند.
کدام سهام‌ها را برای معامله انتخاب کنیم؟
در هر بازار مالی، گونه‌های مختلفی از ارزها، اوراق بهادار، فلزات گران‌بها و ... برای سرمایه‌گذاری وجود دارند. هر شخصی که می‌خواهد معاملات موفقی را انجام دهد، باید بتواند از این بین، بهترین گزینه را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کند. اگر شما هم به سرمایه‌گذاری در بازار بورس و معاملات سهام علاقه‌مندید، باید بتوانید بهترین اوراق بهادار را برای انجام معامله پیدا کنید. به همین خاطر در این بخش، به خصوصیات و ویژگی‌های یک سهام خوب برای سرمایه‌گذاری می‌پردازیم.
ارزش بازار یک سهام چه اهمیتی دارد؟
منظور از ارزش بازار (Market Cap)، کل ارزش یک شرکت در بازار سهام است. این مقدار بر اساس ضرب قیمت هر واحد سهام آن شرکت در تعداد کل سهام آن محاسبه می‌شود. بنابراین هر تغییری در قیمت واحدهای سهام یک شرکت، روی ارزش کل بازار آن نیز تاثیر می‌گذارد. بهطور کلی ارزش بازار یک سهام، نشان می‌دهد که بازار برای خرید سهام موردنظر، حاضر است که چه‌قدر بپردازد. بنابراین این مقدار نشان‌دهنده‌ی ارزش واقعی آن سهام نیست.
شرکت‌ها از نظر ارزش بازار به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- ارزش بازار زیاد: این شرکت‌ها دارای ارزش بازاری بالای 10 میلیارد دلار هستند. معمولاً شرکت‌های باسابقه و معروف چنین ارزش بازاری دارند.
- ارزش بازار متوسط: شرکت‌هایی که ارزش بازاری بین 3 تا 10 میلیارد دلار دارند، در این دسته قرار می‌گیرند. معمولاً شرکت‌هایی که در صنایع رو به رشد فعالیت می‌کنند، چنین ارزش بازاری را به خود اختصاص می‌دهند.
- ارزش بازار کم: این شرکت‌ها ارزش بازاری کمتر از 3 میلیارد دلار دارند. شرکت‌های نوپا، صنایع نوظهور و خدمات خاص در چنین دسته‌ای قرار دارند.
بنابراین ارزش بازار یک شرکت نشان می‌دهد که در چه مرحله‌ای از توسعه‌ی خود قرار دارد. بهطور کلی سرمایه‌گذاری روی شرکت‌های توسعه‌یافته‌ای با حجم بازار بالا، به‌خاطر نوسانات کم، ریسک پایین‌تری دارد. در نتیجه شرکت‌هایی با ارزش بازار زیاد بیشتر به‌درد سرمایه‌گذاری بلندمدت می‌خورند و اگر کسی می‌خواهد معاملات سهام را در مدت کوتاهی انجام دهد، باید با تحلیل دقیق، به‌سراغ دو مورد دیگر برود. از طرفی در انتخاب شرکت‌های نوظهور باید بسیار محتاط بود، چون‌که سرمایه‌گذاری روی این شرکت‌ها، بدون انجام تحلیل کافی، ریسک بالایی دارد.
سهام‌های بخش صنعتی چه ارزشی دارند؟
اگر می‌خواهید که به معاملات سهام بپردازید، بخش‌های گوناگونی پیش روی شما قرار دارد. برخی از این بخش‌ها عبارت‌اند از:
- انرژی: شرکت‌های نفتی، تولیدکنندگان خطوط لوله و پالایشگاه‌ها در این بخش قرار دارند.
- فناوری اطلاعات: شرکت‌های تولیدکننده‌ی خدمات کامپیوتری، تلفن‌های همراه و ... از جمله‌ی شرکت‌های بخش فناوری اطلاعات هستند.
- کالاهای مصرفی: اغلب کالاهایی که بهطور روزمره مصرف می‌کنید، توسط چنین شرکت‌هایی تولید می‌شوند.
- مراقبت‌های بهداشتی: شرکت‌های دارویی و خدمات پزشکی در بخش داروسازان قرار دارند.
- صنعت: خودروسازان، ماشین‌آلات کشاورزی و .. در این دسته قرار می‌گیرند.
و ...
تجربه نشان داده است که در بین بخش‌های مختلف بازار بورس، شرکت‌های صنعتی بیشترین رشد را دارند. بنابراین اگر می‌خواهید سهام مناسبی را برای انجام معامله پیدا کنید، توجه به صنعتی بودن آن به شما کمک خواهد کرد. شرکت‌های نوظهور صنعتی، خصوصاً آن‌هایی که در صنایع رو به رشد فعالیت می‌کنند، یکی از بهترین گزینه‌های انجام سرمایه‌گذاری در بازار بورس هستند.
ارزش یا رشد؛ کدام مهم‌تر است؟
افرادی که سهامی را تحلیل می‌کنند تا گزینه‌ی مناسبی را برای سرمایه‌گذاری بیابند، معمولاً به دو شاخصه‌ی ارزش (Value) و رشد (Growth) آن شرکت توجه می‌کنند. انتخاب یکی از این دو مورد، باعث ایجاد یک استراتژی معاملاتی خاص می‌شود. هردوی این استراتژی‌ها اگر بهطور مناسبی به‌کار گرفته شوند، می‌توانند سودآور باشند. بنابراین در این بخش به بررسی هریک از این دو نوع استراتژی می‌پردازیم:
استراتژی معاملاتی بر مبانی ارزش: در این نوع از استراتژی، سهام شرکت‌هایی انتخاب می‌شود، که ارزش بازار بالایی دارند. این شرکت‌ها به‌دنبال رشد سهامشان در بلندمدت هستند و در نتیجه سرمایه‌گذاری روی آن‌ها ریسک پایینی دارد.
استراتژی معاملاتی بر مبنای رشد: در استراتژی مبتنی بر رشد، معامله‌گران به‌سراغ شرکت‌های در حال رشد می‌روند. معمولاً این شرکت‌ها ارزش بازاری متوسط یا کم دارند و در زمینه‌ی صنایع نوظهور فعالیت می‌کنند. معمولاً این معاملات سود بالایی دارند، اما به‌خاطر نوسانات بالای نمودار قیمت سهام این شرکت‌ها، ریسک آن‌ها نیز زیاد است.
اصولاً افرادی که به‌دنبال کسب سود خوب و کاهش ریسک بازار هستند، با استفاده از روش‌های سبدگردانی، استراتژی معاملاتی خود را بر اساس مجموعه‌ای از دو نوع استراتژی نام‌برده پایه‌گذاری می‌کنند. این مسئله باعث می‌شود که در کنار کسب سود مناسب، بتوانید ریسک بازار را نیز تا حد مطلوبی کنترل کنید.
صندوق قابل‌معامله (ETFs) چیست؟
صندوق‌های قابل‌معامله (Exchange Traded Fund) یا ETFs مجموعه‌ای از سهام است که توسط کارگزاری‌های گوناگون در اختیار کاربران قرار گرفته است. این صندوق‌ها معمولاً توسط مدیران سرمایه‌گذاری و سبدگردانی ایجاد و مدیریت می‌شوند. این افراد با استفاده از دانش و تجربه‌ی خود، مجموعه‌ای از سهام را گردآوری می‌کنند تا افرادی که وقت و دانش کافی را ندارند، بتوانند از آن استفاده کنند. معامله‌گران با هر میزان سرمایه‌ای، می‌توانند بخشی از این صندوق را خریداری کنند. در نتیجه با توجه به تخصص مدیران این صندوق‌ها در مدیریت سرمایه، کاربران می‌توانند ریسک بازار را کنترل کرده و سود خوبی را کسب کنند.
معاملات سهام را کجا انجام دهیم؟
معمولاً شرکت‌ها، معاملات نهادی را مستقیماً در بازار بورس سهام انجام می‌دهند و معامله‌گران در معاملات انفرادی به‌سراغ کارگزاری‌ها می‌روند. از طرفی در سالیان اخیر، کارگزاری‌های آنلاین گوناگونی برای خدمات‌رسانی به معامله‌گران در نقاط مختلف دنیا راه‌اندازی شده‌اند. بنابراین اگر شما هم می‌خواهید، معاملات سهام را انجام دهید، باید از یک کارگزاری آنلاین استفاده کنید. هرکدام از کارگزاری‌های آنلاین ویژگی‌های خاص خود را دارند و خدمات گوناگونی را به کاربران ارائه می‌کنند. در این بخش به معرفی بهترین کارگزاری‌های آنلاین، می‌پردازیم. این فهرست بر اساس نظرات معتبرترین کارشناسان بازار بورس جمع‌آوری شده است:
1_ Fidelity: شرکت سرمایه‌گذاری فیدلیتی با گرفتن نمره‌ی 5 از 5 یکی از محبوب‌ترین کارگزاری‌های آنلاین دنیا است. این شرکت چندملیتی در آمریکا تأسیس شده و خدمات سرمایه‌گذاری، معاملات سهام، صندوق‌های قابل‌معامله و ... را به کاربران خود ارائه می‌کند.
2_ E-Trade: ئی-ترید نیز یک شرکت خدمات مالی در آمریکا است و خدماتی مانند معاملات سهام، صندوق‌های قابل‌معامله، خدمات بانک‌داری الکترونیک و ... را به کاربران خود عرضه می‌کند. این شرکت نیز نمره‌ی 5 از 5 را کسب کرده است.
3_ IBKR Lite: این شرکت خود را به‌عنوان راهی بی‌دردسر برای معامله، معرفی می‌کند. IBKR Lite توانسته است که نمره‌ی 5 را از 5 دریافت کند. این شرکت، معاملات سهام بورس آمریکا و انواع معاملات مالی را به کاربران خود عرضه می‌کند.
4_ TD Ameritrade: تی‌دی امریترید نیز یک شرکت معتبر بورس در آمریکا است. این کارگزاری نیز با نمره‌ی 5 از 5، انواع معاملات بورس اوراق بهادار، صندوق قابل‌معامله، مدیریت سرمایه‌گذاری و ... را در اختیار کاربران می‌گذارد.
5_ Merrill Edge: پلتفرم معاملاتی مریل ادج، یک کارگزاری آنلاین است. این پلتفرم نیز با نمره‌ی 4.7 از 5، یکی از کارگزاری‌های آنلاین معتبر دنیا محسوب می‌شود. مریل ادج مجموعه‌ای از معاملات سهام، صندوق‌های قابل‌معامله و ... را ارائه می‌کند.
نحوه مدیریت ریسک معاملات سهام چگونه است؟
هرکسی که در بازارهای مالی معامله می‌کند، باید مدیریت ریسک را نیز بیاموزد. این مسئله به شما کمک می‌کند که ضررهای احتمالی را کاهش دهید و از سرمایه‌های خود مراقبت کنید. بنابراین مدیریت ریسک باعث افزایش سودآوری شما می‌شود. به همین خاطر در این بخش به راهکارهایی می‌پردازیم که باعث مدیریت ریسک می‌شوند.
برای معاملات خود برنامه‌ریزی کنید
معامله‌کردن بدون داشتن یک برنامه‌ی مشخص و دقیق، کار بسیار اشتباهی است. بنابراین برای طراحی یک برنامه‌ی مشخص معامله‌گری، از موارد زیر کمک بگیرید:
- کارگزاری مناسب خود را پیدا کنید. مطمئن شوید که کارمزدها و هزینه‌هایی که می‌پردازید، ضرر زیادی را به شما وارد نمی‌کنند. کارگزاری‌ای را انتخاب کنید که برای انجام تعداد معاملات بالا مناسب باشد.
- با استفاده از تحلیل درست نمودار قیمت، حد سود (Take Profit) و حد ضرر (Stop Loss) خود را قبل از شروع معامله مشخص کنید.
- به استراتژی معاملاتی خود پایبند باشید و دچار هیجانات لحظه‌ای نشوید.
از قانون یک‌درصد معاملاتی استفاده کنید
قانون یک‌درصد معاملاتی توسط بهترین اقتصاددانان دنیا معرفی شده است و به ما می‌گوید که هرگز نباید بیش از یک‌درصد سرمایه‌ی خود را در یک معامله، سرمایه‌گذاری کنیم. این قانون به شما کمک می‌کند که با تقسیم سرمایه‌ی خود بین معاملات مختلف، ریسک احتمالی را تا حد ممکن کاهش دهید.
سبدگردانی کنید
به‌جای سرمایه‌گذاری و معامله با یک سهام مشخص، سرمایه‌ی خود را در بین چند سهام گوناگون پخش کنید. این مسئله به شما کمک می‌کند که با استفاده از سود برخی از معاملاتتان، بتوانید ضررهای معاملات دیگر را جبران کرده و در نهایت سود کنید.
از صندوق‌های قابل‌معامله کمک بگیرید
همان‌طور که گفتیم صندوق‌های قابل‌معامله یا ETFs توسط مدیران حرفه‌ای سرمایه‌گذاری ایجاد می‌شوند. بنابراین این افراد با توجه به دانش خود، این صندوق را طوری طراحی می‌کنند، که تنوع سهام‌ها باعث کنترل ریسک و افزایش سودآوری شود. در نتیجه اگر معامله سهام خود را روی یکی از این صندوق‌های قابل‌معامله برنامه‌ریزی کنید، می‌توانید ریسک و ضررهای احتمالی را کاهش دهید.
نحوه‌ی انجام معاملات سهام چگونه است؟
هر شخصی که می‌خواهد معاملات سهام را انجام دهد، باید مراحلی را طی کند. اگر شما از آن افرادی هستید، که می‌خواهید برای اولین‌بار معاملات سهام را انجام دهید، راهنمای گام‌به‌گامی که در این بخش ارائه می‌شود، به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید برای خرید و فروش اوراق بهادار اقدام کنید:
1ـ یک کارگزاری را انتخاب کنید: اولین قدم، پیدا کردن یک کارگزاری آنلاین بورس است. در هنگام انتخاب کارگزاری، حتماً به کارمزدها و هزینه‌های افتتاح حساب دقت کنید.
2ـ یک حساب کاربری ایجاد کنید: پس از انتخاب کارگزاری آنلاین بورس، باید در این پلتفرم ثبت‌نام کنید.
3ـ مبلغ مورد نیاز را واریز کنید: مقدار پولی را که برای انجام معاملات نیاز دارید، به کیف‌پول حساب کاربری خود انتقال دهید.
4ـ سهام مختلف را بررسی کنید: برای تحلیل نمودار قیمت سهام شرکت‌های گوناگون، باید از قبل دانش کافی را کسب کرده باشید. دانش تحلیلی به شما کمک می‌کند، که با بررسی نمودار قیمت هر سهام، بتوانید آینده‌ی قیمت آن را پیش‌بینی کنید.
5ـ معامله کنید: در نهایت، پس از گذراندن مراحلی که گفتیم و پیدا کردن سهام موردنظرتان، می‌توانید معاملات سهام را انجام داده و سود کسب کنید.
سخن پایانی
امروزه به لطف پیشرفت فناوری، معاملات سهام برای مبتدیان نیز آسان شده است. با این حال، از آنجایی که معامله در هر بازار مالی، خطرات خود را دارد، باید دقت کافی را به خرج دهید. بنابراین، مدیریت سرمایه‌گذاری و استفاده از روش‌های کاهش ریسک معاملات سهام، بسیار ضروری است. استفاده از این امکانات، تا حد زیادی کار را برای شما آسان می‌کند و حتی افرادی که وقت کافی را برای بررسی و تحلیل بازار بورس در اختیار ندارند، می‌توانند از این طریق دست به معامله سهام بزنند.
در هر صورت، سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی، همیشه نیاز به کسب آگاهی و تحقیق دارد. به همین خاطر در این مقاله به صفر تا صد معاملات سهام پرداختیم، تا با شناخت تمام جوانب ترید سهام، بتوانید بهترین تصمیم را در استراتژی معاملاتی خود بگیرید و سودآور باشید.
