هربار که از بانکی وام گرفته‌اید، حتماً متوجه شده‌اید که باید مبلغ بیشتری را نسبت به میزان وام اولیه به بانک برگردانید. این مبلغِ اضافه را بانک برای جلوگیری از کاهش ارزش پول از شما می‌گیرد و به آن نرخ بهره (Interest Rate) یا نرخ سود می‌گویند. نرخ بهره یکی از مهم‌ترین متغیرهای اقتصادی است، که تاثیر بسیار زیادی روی بازارهای مالی و اقتصاد کلان میگذارد. سیستم‌های بانکداری کشورهای مختلف، تصمیمات گوناگونی را در مورد نرخ بهرۀ بانک‌ها می‌گیرند، تا به اهداف اقتصادی خاص خودشان برسند. این کشورها هر هدفی که برای تغییر نرخ بهره داشته باشند، چه جلوگیری از تورم و چه افزایش شغل، در هر صورت تاثیر نرخ بهره بر ارزش پول اجتناب‌ناپذیر است. افزایش نرخ بهره وام یا کاهش آن در ایالات متحده، بر بازارهای مالی تاثیر بسیار زیادی میگذارد.
بنابراین تغییر سیاست‌های آمریکا دربارۀ امور مالی که بر نرخ بهره هم اثر‌گذار است، ارزش پول آن کشور را جابه‌جا میکند. با تغییر ارزش پول‌هایی مانند دلار، ارزش ارزهای دیگر نیز نمی‌تواند ثابت بماند. در نتیجه تغییرات نرخ بهره وام بانکی تأثیرات گسترده‌ای بر ارزش انواع ارزها دارد. در این مقاله می‌خواهیم به شما بگوییم که نرخ بهره بانکی چیست، رابطۀ نرخ بهره و تورم چگونه است؛ و با بررسی عوامل موثر بر نرخ بهره، ببینیم که چطور با افزایش نرخ بهره و یا کاهش آن می‌توانید در مورد بازارهای مالی و ارزهای دیجیتال تصمیم بگیرید، تا بیشترین سودآوری را داشته باشید.
نرخ بهره چیست؟
در پاسخ به این سوال که نرخ بهره بانکی چیست، باید بگوییم که نرخ بهره (Interest Rate) در واقع مبلغی است، که سیستم بانکداری یک کشور تعیین میکند، تا از گیرندگان وام، علاوه بر مبلغ اصلی، دریافت کند. هدف از گرفتن نرخ بهره‌ای پول در بانک، جلوگیری از کاهش ارزش پول است. یعنی زمانی که شما وامی را دریافت می‌کنید و می‌خواهید آن را در آینده بپردازید، ممکن است که ارزش پول در زمان بازپرداخت وام، کمتر از زمان حال باشد. به همین خاطر بانک‌ها مبلغی را برای جبران این خسارت از شما دریافت می‌کنند.
بعضی از کارشناسان علوم اقتصادی با محاسبه نرخ بهره در کشورهای گوناگون، معتقدند که نرخ بهره بانکی این کشورها بیش از مقدار کاهش ارزش پولشان است؛ و در واقع شامل کارمزد خود بانک هم می‌شود. یعنی بعضی از کشورها علاوه بر جبران خسارت ناشی از کاهش ارزش پول، از وام‌گیرندگان سود هم دریافت می‌کنند.
از سوی مقابل، ممکن است که شما مبلغی را در یک بانک سپرده‌گذاری کنید. پول شما به بانک این فرصت را می‌دهد، که قادر باشد به دیگران وام بدهد. شرکت‌ها و کارخانه‌های مختلف با دریافت این وام‌ها موجب رشد اقتصادی کشور می‌شوند. در نتیجه بانک با دریافت بهره وام‌ها، مبلغی را به‌عنوان سود بانکی به شما پرداخت میکند.
انواع نرخ بهره کدام‌اند؟
در نظام‌های اقتصادی و بانکداری کشورها، انواع نرخ بهره وجود دارد و محاسبه نرخ بهره در هر یک از آن‌ها متفاوت است. انواع نرخ بهره ممکن است، تأثیرات گوناگونی را بر ارزش پول و بازارهای مالی داشته باشد و فرمول محاسبه نرخ بهره نیز در هر یک از آن‌ها با دیگری تفاوت دارد. به همین خاطر در ادامه انواع نرخ بهره و شیوه‌های محاسبه نرخ بهره را به شما معرفی کرده و به‌طور کامل توضیح می‌دهیم.
نرخ بهره ساده چیست؟
ساده‌ترین روش محاسبه نرخ بهره را نرخ بهره ساده (Simple Interest Rate) یا به‌اختصار SI می‌نامند. برای مثال اگر از بانکی 100 میلیون تومان وام بگیرید و به شما بگویند که بهره ساده این وام 4درصد در سال است، شما باید کل مبلغ 100 میلیون تومان را به‌علاوۀ 4 درصد اضافه‌تر، یعنی در مجموع 104 میلیون تومان به بانک برگردانید.
در واقع فرمول محاسبه نرخ بهره ساده، بهصورت Simple Interest=P×i×n محاسبه می‌شود. در این فرمول «P» اصل مبلغ وام، «i» نرخ بهره سالانه و «n» مدت‌زمان بازپرداخت وام است. در فرمول محاسبه نرخ بهره ساده، می‌توان نرخ بهره را تقسیم بر 12 کرده و کل فرمول را بهصورت روزانه در نظر گرفت.
نرخ بهره مرکب چیست؟
در نرخ بهره مرکب (Compound Interest Rate) سود بیشتری نصیب وام‌دهنده یا بانک می‌شود. در این روش از انواع نرخ بهره، بانک‌ها بهره انباشته‌شده از سال‌های قبل را نیز در نظر می‌گیرند و بابت آن‌ها هم بهره دریافت می‌کنند. در واقع بانک فرض میکند، که وام‌گیرنده در پایان هر سال مبلغ وام و بهرۀ آن را بدهکار است؛ و در نتیجه دوباره روی کل این مبلغ بهره اعمال میکند. هرچه تعداد سال‌های بازپرداخت وام بیشتر باشد، مقدار بهره‌ای که به بدهی‌های انباشته تعلق می‌گیرد زیادتر است.
با توجه به متغیرهای «n»، «i» و «P» که در فرمول محاسبه نرخ بهره ساده گفتیم، فرمول محاسبه نرخ بهره مرکب بهصورت زیر است:
Compound Interest Rate=P×[1+in-1]
چگونه فدرال رزرو از نرخ بهره در اقتصاد استفاده میکند؟
فدرال رزرو (Federal Reserve) یا FRS بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا است، که به‌عنوان قوی‌ترین موسسه مالی در سطح جهان شناخته می‌شود. فدرال رزرو توسط کنگره ملی آمریکا و با هدف حفظ تعادل در اقتصاد این کشور تاسیس شد. این سازمان مالی که بیش از یک قرن قدمت دارد، آن‌قدر قدرتمند است، که تمام تصمیمات آن، می‌تواند بر بازارهای مالی جهان تاثیر بگذارد. اهداف اصلی فدرال رزرو عبارت‌اند از:
- ایجاد یک سیستم بانکی قدرتمند
- حمایت از ارز ملی آن کشور
- جبران کاهش قیمت ارز و اوراق بهادار مرتبط با آن
- نظارت کلی بر سیستم بانکداری ایالات متحده
- مدیریت تورم
- تعیین نرخ بهره وام
و ...
بانک مرکزی ایالات متحده باید سطح مشخصی از ثبات را در سیستم مالی این کشور حفظ کند. فدرال رزرو از ابزارهای مختلفی برای رسیدن به این منظور و اجرای سیاست‌های اقتصادی و مالی دولت استفاده میکند. تاثیرگذارترین ابزار فدرال رزرو برای کنترل سیاست‌های مالی، نرخ بهره است. کوچک‌ترین تغییر در نرخ بهره فدرال رزرو اثرات زیادی بر اجزای تشکیل‌دهندۀ اقتصاد کلان، مانند میزان تقاضای وام توسط شرکت‌ها و کارخانه‌ها میگذارد. بنابراین فدرال رزرو با افزایش نرخ بهره آمریکا و یا کاهش آن می‌تواند اقتصاد را بهصورت زیر کنترل کند:
- کاهش نرخ بهره فدرال رزرو: هنگامی که اقتصاد ایالات متحده دچار رکود اقتصادی می‌شود، فدرال رزرو نرخ بهره‌ای پول در بانک را کاهش می‌دهد. کاهش نرخ بهره، باعث آسان‌شدن دریافت وام می‌شود. در نتیجه افراد، شرکت‌ها و فعالان اقتصادی به دریافت وام اقدام می‌کنند. این مسئله باعث می‌شود که اقتصاد این کشور از حالت رکود خارج شده و به یک اقتصاد پویا تبدیل شود. البته باید به این نکته توجه داشت، که کاهش نرخ بهره فدرال رزرو، ممکن است سرمایه‌گذاران را از سپرده‌گذاری در بانک‌ها منصرف کند.
- افزایش نرخ بهره فدرال رزرو: زمانی که نرخ رشد اقتصادی ایالات متحده مثبت باشد، زمان افزایش نرخ بهره فدرال رزرو از راه می‌رسد. افزایش نرخ بهره فدرال رزرو، وام‌گیری را برای شرکت‌ها، بانک‌های خصوصی، افراد و ... دشوار میکند. از طرفی با افزایش نرخ بهره وام سرمایه‌گذاران ترغیب می‌شوند، که برای دریافت سود زیاد، دارایی‌شان را سپرده‌گذارای کنند. در نتیجه میزان نقدینگی پول در بازار کم شده و با کاهش نرخ تورم، تاثیر نرخ بهره بر ارزش پول خودش را نشان می‌دهد. بیل کلینتون (Bill Clinton)، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، دربارۀ افزایش نرخ بهره بانکی می‌گوید: «شما می‌دانید که نرخ بهره بالاتر به چه‌معنا است؟ نرخ بهره بالاتر یعنی تاجران دیگر وام کمتری می‌گیرند و به همان اندازه میزان سرمایه‌گذاری کاهش می‌یابد. در نتیجه مشاغل جدید ایجاد نمی‌شود و حقوق‌ها کم می‌شود. همۀ این مسائل، میزان ثروت را در جامعه کاهش می‌دهد.»
چگونه نرخ‌های بهره بالاتر بر بازار ارزهای دیجیتال تأثیر میگذارد؟
⚠️ دیدیم که افزایش نرخ بهره فدرال رزرو یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر اقتصاد است. در نتیجه افزایش نرخ بهره وام بر بازارهای مالی نیز اثرات خاص خودش را دارد. اما رابطۀ بین ارزهای دیجیتال و ارزش دلار یک رابطۀ دوطرفه است. یعنی فقط سیاست‌های مالی آمریکا نیست، که بر ارزهای دیجیتال اثر می‌گذارند، بلکه این تأثیر متقابل است.
- تاثیر ارزهای دیجیتال بر دلار: بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند اثرگذاری فدرال رزرو را بر اقتصاد کاهش دهد. به این صورت که افزایش استفاده از ارزهای دیجیتال، میزان استفاده از پول‌های رایج را کاهش می‌دهد. از طرفی گسترش ارزهای دیجیتال با کاهش نقدینگی در بازار آمریکا، باعث کاهش تورم می‌شود. در حالی که فدرال رزرو مجبور بود، که با تغییر نرخ بهره جلوی این تورم را بگیرد. بنابراین ارزهای دیجیتال نیز بهصورت غیرمستقیم از عوامل موثر بر نرخ بهره محسوب می‌شوند.
- تاثیر دلار بر ارزهای دیجیتال: اگرچه ارزهای دیجیتال، پول رایج کشوری نیستند و از قوانین سنتی امور مالی پیروی نمی‌کنند، اما تصمیم‌گیری‌ها درمورد اقتصاد کلان، روی آن‌ها اثر میگذارد. به این صورت که با افزایش نرخ بهره فدرال رزرو و کاهش تورم، ارزش پول‌هایی که تحت‌عنوان جفت‌ارز در مقابل دلار معامله می‌شوند، زیاد می‌شود. این مسئله باعث افزایش استفاده از ارزهای فیات و در نتیجه کاهش ارزش بازار ارزهای دیجیتال می‌شود.
با توجه به آن‌چه که گفتیم، رابطۀ ارزهای دیجیتال و دلار، رابطه‌ای دوسویه است و با کاهش ارزش یکی از آن‌ها توقع داریم، که ارزش دیگری افزایش داشته باشد. در حالت کلی افزایش نرخ بهره وام در آمریکا می‌تواند روی بازار کریپتوکارنسی، سهام، طلا، نفت و ... اثر بگذارد.
استراتژی‌های سرمایه‌گذاری چگونه با افزایش نرخ بهره تغییر میکند؟
زمانی که افزایش نرخ بهره آمریکا را شاهد باشیم، در نتیجه توقع داریم که قیمت ارزهای دیجیتال هم کاهش پیدا کند. بنابراین باید استراتژی معاملاتی خود را بر اساس افزایش نرخ بهره فدرال رزرو تنظیم کنیم. استراتژی معاملاتی شما در زمان افزایش نرخ بهره فدرال رزرو می‌تواند بهصورت زیر باشد:
- افزایش بلندمدت نرخ بهره: زمانی که یک سرمایه‌گذاری بلندمدت را انجام داده‌اید، قطعاً از پیش ارزش واقعی آن ارز را در آینده در نظر گرفته‌اید. بنابراین در صورتی که نرخ بهره فدرال رزرو افزایش یابد، نباید نگران کاهش قیمت ارز دیجیتال‌تان باشید. به این خاطر که قیمت ارز شما در زمان افزایش بهره بانکی آمریکا، برابر با ارزش واقعی آن نیست و انتظار می‌رود که در آینده به‌سمتی حرکت کند که به ارزش واقعی خود برسد. در نتیجه باید به استراتژی معاملاتی خود پایبند باشید و تا زمانی که برای فروش در نظر گرفته بودید، صبر کنید. پیتر لینچ (Peter Lynch)، سرمایه‌گذار مطرح، معتقد است: «زمانی که نمی‌توانید آیندۀ نرخ بهره و تاثیر آن بر اقتصاد را پیش‌بینی کنید، روی ویژگی‌های سرمایه‌گذاری خودتان تمرکز داشته باشید.»
- نوسان نرخ بهره: در صورتی که نرخ بهره فدرال رزرو مدام تغییر کند و دچار نوسان باشد، ممکن است که در موج افزایش نرخ بهره وام، قیمت ارز شما کاهش یابد. در این صورت می‌توانید صبر کنید تا ارز دیجیتال‌تان را در موج بعدی، که با کاهش نرخ بهره بانکی همراه است، بفروشید.
- افزایش کوتاه‌مدت نرخ بهره در سرمایه‌گذاری بلندمدت: ممکن است که شما یک سرمایه‌گذاری بلندمدت را انجام داده باشید. در میانۀ این سرمایه‌گذاری، فدرال رزرو تصمیم به افزایش نرخ بهره وام بانکی می‌گیرد، اما تشخیص می‌دهید که این افزایش نرخ بهره فدرال رزرو کوتاه‌مدت است. بنابراین دلیلی برای نگرانی وجود ندارد و کاهش مجدد نرخ بهره، باعث می‌شود که ارز شما به ارزش واقعی‌اش بازگردد.
نمونه‌هایی از زمان‌هایی که با افزایش نرخ بهره بازار کریپتو تضعیف شده است کدامند؟
همان‌طور که دیدیم، افزایش نرخ بهره فدرال رزرو یا کاهش آن روی بازار کریپتو بسیار تأثیرگذار است. برخی از تاثیرات مهمی که تغییر نرخ بهره وام در آمریکا بر بازار ارزهای دیجیتال گذاشته‌اند، عبارت‌اند از:
- در سال 2020 و شیوع بیماری کرونا، بانک مرکزی آمریکا تصمیم گرفت، که برای مبارزه با رکود اقتصادی، نرخ بهره وام بانکی را کاهش دهد. این مسئله باعث شد که حجم نقدینگی در بازار افزایش یافته و تقاضای وام زیاد شود. این تصمیم فدرال رزرو باعث رشد چشم‌گیری در بازار ارزهای دیجیتال شد. در آن زمان به‌خاطر تعطیل‌شدن بسیاری از کسب‌و‌کارها، افراد زیادی به سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال روی آورده بودند. خود من هم در پاندمی کرونا مقداری بیت کوین را خریده و در کیف‌پولی نگه‌داری می‌کردم. در نتیجه با رشد بازار کریپتو، قیمت بیت کوین‌های من هم بسیار افزایش پیدا کرد.
- سیاست‌های اقتصادی دولت آمریکا و فدرال رزرو در دوران پاندمی، به تورمی افسارگسیخته در اواخر سال 2021 منجر شد. در نتیجه فدرال رزرو تصمیم به افزایش نرخ بهره وام بانکی گرفت. این تصمیم در اوایل سال 2022 اجرایی شد و شاهد افزایش نرخ بهره فدرال رزرو در چند مرحله بودیم که بازار رمز ارزها را تحت تاثیر قرار داد و باعث کاهش قیمت ارزهای دیجیتال شد.
سخن پایانی
هرکسی که در بازار ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری میکند، باید نسبت به عوامل موثر بر بازار کریپتوکارنسی آگاهی داشته باشد. شناخت عوامل تأثیرگذار بر بازارهای مالی، باعث می‌شود، که بهصورت آگاهانه در مورد سرمایه‌هایتان تصمیم بگیرید و ریسک‌ها و خطرات احتمالی را تا حد‌ممکن کاهش دهید. یکی از مهم‌ترین اطلاعاتی که هر سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال باید از آن آگاهی داشته باشد، شناخت تبعات افزایش نرخ بهره آمریکا است. به همین خاطر در این مقاله به شما گفتیم، که نرخ بهره چیست (به زبان ساده) و تاثیر نرخ بهره بر ارزش پول و ارزهای دیجیتال به چه شکل است.
شما به‌عنوان کسی که در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت و سرمایه‌گذاری می‌کنید، باید با آگاهی از عوامل موثر بر افزایش نرخ بهره و پیگیری آخرین اخبار نرخ بهره آمریکا، تاریخ افزایش نرخ بهره فدرال رزرو را بدانید و بتوانید از تاثیرات آن بر بازار ارزهای دیجیتال، به نفع سرمایه‌گذاری خودتان استفاده کنید. این مسئله به شما کمک میکند، که نه‌تنها از ریسک بازار جلوگیری کرده، بلکه با در نظر گرفتن افزایش نرخ بهره وام، از افزایش قیمت ارزهای دیجیتال سود کسب کنید.
