ارزهای دیجیتال با هدف تبدیل شدن به پول‌های رایج در جهان ظهور کردند؛ اما بیشتر از اینکه وسیله‌ای برای مبادله باشند، به وسیله‌ای برای سرمایهگذاری و ذخیره ارزش تبدیل شدند. در واقع، بیت کوین به‌عنوان شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال در جهان، بیشتر از اینکه به ارزهای فیات شباهت داشته باشد، با طلا مقایسه میشود. آنچه بیش از هر چیز دیگر در مورد بیت کوین اهمیت دارد، ارزشمندی آن است. هیچکس نمیتواند منکر ارزشمندی بیت کوین شود؛ چراکه درحال‌حاضر (دسامبر 2023) هر واحد بیت کوین با قیمت بالاتر از 43 هزار دلار مورد معامله قرار می‌گیرد؛ اما چه چیزی باعث شده بیت کوین تا این اندازه ارزشمند شود؟ در این مطلب به بررسی دلایل ارزش بیت کوین می‌پردازیم.
آشنایی با بیت کوین
بیت کوین (Bitcoin) اولین ارز دیجیتال جهان بود که در سال 2009 توسط یک خالق ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) معرفی شد. بیت کوین توسط یک شبکه توزیع‌شده غیرمتمرکز به نام بلاک چین (Blockchain) ارائه میشود که تحت‌نظارت هیچ نهاد یا حکومتی قرار ندارد. اگرچه بیت کوین در ابتدا ارزش چندانی نداشت و بسیار ناشناخته بود، اما به‌مرور فناوری زیربنایی آن مورد توجه قرار گرفت و بیت کوینی که زیر یک دلار قیمت داشت، توانست به بالای هزاران دلار صعود کند. شبکه بلاک چین بیت کوین برای تأیید تراکنش‌ها و تولید بلوک‌های جدید داده از الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) استفاده می‌کند؛ به‌طوری که دستگاه‌های ماینر از سراسر جهان در برابر فعالیت در این شبکه، از آن پاداش می‌گیرند. پس از بیت کوین هزاران ارز دیجیتال دیگر ایجاد شدند؛ اما بیت کوین همچنان ارزشمندترین ارز دیجیتال در بازار کریپتو است.
چرا قیمت بیت کوین (BTC) نوسانی است؟
قیمت بیت کوین نوسان زیادی دارد؛ چراکه تحت‌تأثیر عرضه و تقاضا، احساسات سرمایهگذاران و کاربران، مقررات دولتی و تبلیغات رسانه‌ای است. همه این عوامل با هم می‌توانند روی نرخ خرید بیت کوین تأثیر بگذارند. هریک از این عوامل به‌صورت زیر روی قیمت خرید بیت کوین تأثیر خواهند داشت:
1- عرضه و تقاضا: عرضه و تقاضا بیش از هر عامل دیگری بر قیمت اکثر کالاها تأثیر می‌گذارند. یک نبرد همیشگی بین تعداد کوین‌های در گردش و تمایل مردم برای خرید آن‌ها وجود دارد. بیت کوین تا 21 میلیون واحد خواهد داشت و از این بیشتر نخواهد بود. هرچه عرضه در گردش بیت کوین به این حد نزدیکتر شود، احتمالاً قیمت‌های بالاتری از این رمز ارز را شاهد خواهیم بود.
2- رفتار سرمایه گذاران بیت کوین: با کمتر شدن عرضه بیت کوین، تقاضا برای خرید آن افزایش پیدا می‌کند. از طرفی، سرمایهگذاران بلندمدت و ثروتمند بیت‌کوین‌های خود را نگه می‌دارند. طبق آمار، یک‌سوم کل بیت کوین‌ها در پایان سال 2020 در اختیار 10000 سرمایه‌گذار برتر قرار داشتند. با استخراج بیت کوین‌های بیشتر، مؤسسات و سرمایهگذاران بزرگ سهم بیشتری از بیت کوین خواهند داشت. نوسانات قیمت خرید بیت کوین نیز تا حدی توسط این سرمایهگذاران هدایت می‌شوند. اگر نهنگ‌ها (سرمایهگذاران بزرگی که هزاران بیت کوین دارند) بهطور ناگهانی شروع به فروش دارایی‌های بیت کوین خود کنند، قیمت‌ها به‌شدت کاهش می‌یابند؛ چراکه سایر سرمایهگذاران وحشت‌زده می‌شوند؛ برعکس این حالت نیز می‌تواند موجب افزایش ناگهانی قیمت بیت کوین در صرافی گردد. پس رفتار سرمایهگذاران و کاربران بر نوسان قیمت بیت کوین تأثیر مستقیم دارد.
3- مقررات دولتی: شایعات در مورد مقررات دولتی و همچنین قوانین دولت‌ها در مورد بیت کوین در کوتاه‌مدت روی قیمت آن تأثیر می‌گذارند. کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۱، اولین صندوق ETF بیت کوین را تصویب کرد. این خبر همان چیزی بود که جامعه رمز ارزها مدت‌ها انتظار آن را می‌کشید. با پذیرش این ای‌تی‌اف، سرمایهگذاران سنتی صنایع مالی که از خرید بیت کوین در بازار کریپتو اجتناب می‌کردند، به سرمایهگذاران این رمز ارز تبدیل شدند و قیمت بیت کوین بالا رفت. بنابراین مقررات دولتی می‌توانند یکی از عوامل نوسان قیمت بیت کوین باشند.
4- تبلیغات رسانه‌ای: ازآنجایی‌که اخبار و رسانه‌ها کسب‌وکارهایی هستند که به محتوا برای خوانندگان و بینندگان خود نیاز دارند، اطلاعات و پیش‌بینی‌های متفاوتی را در مورد ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهند. در رسانه‌ها، نظر اشخاصی را می‌شنویم که در بیت کوین سرمایهگذاری کرده‌اند و همین نوع محتوا بر باورهای عمومی مبنی بر ارزشمندی بیت کوین تأثیر می‌گذارد. برخی دیگر از متخصصان در رسانه‌ها، ارزهای دیجیتال جدیدی را تبلیغ می‌کنند تا سهم بازار را از بیت کوین بگیرند. بااین‌حال، بیشتر توجه و تبلیغات رسانه‌ای برای تأثیرگذاری بر قیمت بیت کوین، به نفع افرادی است که تعداد زیادی از این ارز دیجیتال را در اختیار دارند و معمولاً سبب افزایش قیمت آن می‌شوند.
دلیل ارزشمندی پول فیات رایج بین مردم چیست؟
پول‌های رایج بسیاری در بین مردم وجود دارند که برای مبادلات روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر کشور برحسب قوانین سیاسی خود، از نوع خاصی از پول‌های فیات استفاده می‌کند. معروف‌ترین پول‌های فیات شناخته‌شده در جهان، دلار آمریکا (USD)، یورو (EUR) و پوند (GBP) هستند. این ارزها ارزش بالایی دارند. از جمله دلایل ارزشمندی پول‌های فیات رایج در بین مردم می‌توان موارد زیر را بیان کرد:
کمبود (Scarcity)
کمبود به این معنا است که منبع یک ارز نباید در دسترس عموم باشد. یعنی باید فقط تعداد محدودی از آن در دسترس قرار بگیرند. اگر قرار باشد یک ارز به‌صورت نامحدود تولید شود یا تمام افراد بتوانند آن را تولید کنند، این موضوع سبب خواهد شد که آن ارز به دلیل فراوانی بیش از حد، ارزش نداشته باشد. هر ارز فیات با مقدار مشخص توسط دولت‌ها به بازار عرضه میشود؛ بنابراین، محدودیت عرضه سبب کمبود و ارزشمندی این ارزها شده است.
تقسیم‌پذیری (Divisibility)
یکی از ویژگی‌هایی که انواع ارز فیات رایج را به گزینه‌های ارزشمندی برای مبادله تبدیل کرده، خاصیت تقسیم‌پذیری آن‌ها است. برای مثال، یک دلار را می‌توان به 100 سنت (Cent) تقسیم کرد. همچنین یورو نیز قابل تقسیم به 100 سنت است.
مقبولیت (Acceptability)
مقبولیت به‌معنای پذیرش عمومی یک ارز در جامعه است. پول‌های فیات همچون دلار، یورو، پوند یا هر ارز فیات دیگر، توسط جامعه وسیعی از انسان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ بنابراین مقبولیت دارند و این مقبولیت عامل دیگری برای ارزشمندی آن‌ها محسوب میشود.
قابل حمل (Portability)
یک ارز برای اینکه بتواند توسط همه انسان‌ها در هر زمان، مکان و موقعیتی مورد استفاده قرار بگیرد، باید قابل حمل باشد. شکل پول از زمان‌های گذشته تا به امروز با تغییرات زیادی همراه بوده است؛ به‌طوری که در زمان‌های خیلی دور، از صدف یا استخوان به‌عنوان پول استفاده می‌کردند. بعدها پول به‌صورت سکه‌های طلا یا نقره توسط حکومت‌ها ایجاد شد. عامل مشترک بین تمام اشکال پول از گذشته تا به امروز، قابل حمل بودن آن‌ها است. مردم چیزهایی را به‌عنوان پول و وسیله مبادله خود انتخاب می‌کردند که بتوانند به‌راحتی آن را حمل کنند. ارزهای فیات امروزی که به‌شکل اسکناس عرضه شده‌اند، به‌راحتی در کیف پول‌ها حمل می‌شوند. همچنین می‌توان آن‌ها را به‌صورت دیجیتال روی کارت‌های بانکی نگهداری کرد یا به سایر حساب‌های بانکی انتقال داد.
ماندگاری (Durability)
یک ارز باید ماندگاری بالایی داشته باشد تا مردم برای مدت طولانی بتوانند از آن استفاده کنند. ارزهای فیات به دلیل داشتن قالب، شکل و جنس مشخص، ماندگاری بالایی دارند. همچنین اشکال دیجیتالی این ارزها که در حساب‌های بانکی رایج هستند و به‌شکل اعتباری مورد استفاده قرار می‌گیرند، ماندگاری بی‌پایانی دارند.
یکنواختی (Uniformity)
تمام واحدهای یک ارز باید با هم برابر باشند. در مورد پول‌های فیات می‌توان گفت که ارزش یک دلار همیشه با ارزش یک دلار دیگر برابری می‌کند و هیچ تفاوتی بین دلارهای مختلف از یک نوع وجود ندارد. یکنواختی سبب میشود تا یک دلار در هر مکان ارزش برابری داشته باشد؛ به همین دلیل، مردم بدون نگرانی می‌توانند از یک ارز خاص در هر نقطه از جهان استفاده کنند که مُهر دیگری بر ارزشمندی ارزهای فیات است.
دلیل ارزشمندی بیت کوین (BTC) در بین مردم چیست؟
ازآنجایی‌که بیت کوین به‌عنوان یک وسیله مبادله پذیرفته شده است، ارزش را ذخیره می‌کند، به‌عنوان یک واحد حساب شناخته شده و شکلی از پول در نظر گرفته میشود. بنابراین بیت کوین نیز مانند ارزهای فیات ارزش دارد. در اینجا می‌خواهیم ویژگی‌هایی را که سبب ارزشمندی ارزهای فیات شده بودند، در مورد بیت کوین بررسی کنیم:
کمبود (Scarcity)
همانطور که قبلاً اشاره کردیم، تنها 21 میلیون بیت کوین وجود خواهند داشت؛ بنابراین بیت کوین نیز مانند ارزهای فیات عرضه محدودی دارد. همین عرضه محدود سبب میشود تقاضا بر عرضه پیشی بگیرد و هربار ارزش بیت کوین بالاتر برود.
تقسیم‌پذیری (Divisibility)
بیت کوین بسیار بیشتر از ارزهای فیات قابل تقسیم است. یک بیت کوین را می‌توان با هشت رقم اعشار به واحدهای کوچکتری به‌نام ساتوشی تقسیم کرد. در واقع، هر یک واحد بیت کوین می‌تواند به 100 میلیون ساتوشی (Satoshi) تقسیم شود.
مقبولیت (Acceptability)
در عصر حاضر، هر بار افراد بیشتری با ارزهای دیجیتال آشنا می‌شوند و شهروندان بسیاری از کشورها از این ارزها استفاده می‌کنند؛ چراکه بلاک چین و ارزهای دیجیتال می‌توانند مرزهای مالی سنتی را جابه‌جا کرده و فضای ایده‌آل‌تری برای مبادلات برون مرزی فراهم کنند. بنابراین حتی افرادی که در برابر پذیرش ارزهای دیجیتال مقاومت دارند، در برخی از موارد ملزم به پذیرش آن‌ها خواهند بود.
قابل حمل (Portability)
بیت کوین می‌تواند در سراسر جهان مورد استفاده قرار گیرد. در واقع، افراد از دورافتاده‌ترین نقاط جهان، تنها با اتصال به اینترنت می‌توانند به بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال دسترسی داشته باشند. بیت کوین به تمام افراد این امکان را می‌دهد تا در اقتصاد جهانی مشارکت کنند و به خدمات مالی دسترسی داشته باشند.
ماندگاری (Durability)
ازآنجایی‌که بیت کوین یک فضای دیجیتال را اشغال می‌کند، تازمانی‌که یک منطقه دیجیتالی برای ذخیره آن وجود داشته باشد، می‌تواند دوام بیاورد. بنابراین می‌توان گفت که بیت کوین مانند ارزهای فیات ماندگار است و حتی به‌دلیل خاصیت دیجیتالی بودن خود می‌تواند ماندگاری بی‌پایانی داشته باشد.
یکنواختی (Uniformity)
بیت‌کوین‌ها را نمیتوان جعل کرد؛ همچنین این ارز ظاهر فیزیکی ندارند. به‌صورت دیجیتالی هر واحد بیت کوین با یک واحد بیت کوین دیگر کاملاً برابر است. پس بیت کوین نیز مانند ارزهای فیات خاصیت یکنواختی دارد و این موضوع یکی دیگر از دلایل ارزش بیت کوین محسوب میشود.
سخن پایانی
بیت کوین شبکه‌ای غیرمتمرکز است که می‌تواند پرداخت مالی در هر نقطه از جهان را ممکن کند. استفاده از بیت کوین مانند استفاده از ارزهای فیات به قوانین سیاسی کشورها وابسته نیست؛ بنابراین به‌آسانی می‌توان از آن برای پرداخت‌های برون‌مرزی استفاده کرد. در این مطلب، دلایل ارزش بیت کوین و ارزهای فیات را بررسی کردیم. این بررسی به ما نشان داد که بیت کوین به‌عنوان نماینده ارزهای دیجیتال، می‌تواند از هر لحاظ مانند ارزهای فیات ارزشمند باشد و حتی در برخی موارد ارزشمندتر از ارزهای فیات است. به نظر شما بیت کوین می‌تواند جایگزین کامل ارزهای فیات شود؟!
