آموزش در سایت متاورس، نوعی آموزش در فضای مجازی است و برای دسترسی به آن نیازی به حضور فیزیکی در مکان آموزش ندارید. آموزش در فضای متاورس، به کاربران اجازه می دهد تا از طریق دستگاه های خود به طور مستقل و به صورت همزمان با دیگران به آموزش پرداخته و با محتوای آموزشی ارائه شده تعامل داشته باشند.
در این مقاله به بررسی فضای آموزشی در متاورس میپردازیم و ابعاد مختلف آن را بررسی می‌کنیم. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
مفهوم متاورس چیست؟
متاورس (Metaverse) یک جهان مجازی سه‌بعدی است که بخش‌های مختلفی از جمله: جوامع مجازی، محتواهای دیجیتال، شخصیت‌ها، اشیاء و ارتباطات مجازی دارد. در واقع متاورس دنیایی بزرگ است که از طریق اینترنت و فناوریهای پیشرفته برای کاربران قابل دسترس است.
در متاورس کاربران می‌توانند با استفاده از شخصیت‌های مجازی که برای خود می‌سازند با دیگر کاربران تعامل داشته باشند، بازی کنند، محتواهای مختلف را تماشا کنند و به سایر تجربه‌ها و فناوریهای دیجیتال دیگر از طریق اینترنت دسترسی داشته باشند.
متاورس در حال حاضر مورد توجه بسیاری از شرکت‌های فناوری قرار گرفته است و به عنوان یکی از رویدادهای مهم در آینده اینترنت و فناوریهای دیجیتال شناخته می‌شود.
ویژگی‌های متاورس کدامند؟
از آنجایی که متاورس پلتفرمی جدید برای برقراری ارتباط در دنیای مجازی است، با سایر شبکه‌های اجتماعی تفاوت‌های بزرگی دارد. متاورس برای گشودن دریچه‌‌های جدید در فضای اینترنت و ایجاد تعامل بین افراد، ویژگی‌ها و امکانات جالب و جدیدی را در اختیار کاربران گذاشته است که با دیگر پلتفرم‌های مجازی بسیار متفاوت است. در این قسمت به معرفی این ویژگی‌ها میپردازیم.
۱ـ امکان سفارشی‌سازی: سفارشی‌سازی به این معنی است که کاربران می‌توانند دنیای مجازی خود را با علایق و سلیقه‌ی خود بسازند. این کار را می‌توانند بدون نیاز به کدنویسی و تنها با انتخاب یا خرید گزینه‌های مختلف انجام دهند.
۲ـ تجربه دیداری 3بعدی: متاورس با استفاده از تکنولوژی تصویرسازی 3بعدی تعامل کاربران را واقع‌گرایانه‌تر ساخته است.
۳ـ ارتباط اجتماعی: کاربران می‌توانند با یکدیگر در دنیای مجازی ارتباط برقرار کنند، چت و بازی کنند.
۴ـ امنیت: سایت متاورس به دلیل استفاده از تکنولوژی بلاکچین امنیت بالایی را برای کاربران خود ایجاد کرده است.
۵ـ موسیقی: متاورس امکان دسترسی آسان به موسیقی را در پلتفرم خود برای کاربران ایجاد کرده است.
۶ـ خرید و فروش: کاربران می‌توانند کالاها و خدمات خود را در دنیای مجازی بفروشند و از آن‌ها درآمد کسب کنند. متقابلا می‌توان تمامی کالاها را در خود پلتفرم خریداری کرد.
۷ـ تعامل با شرکت‌ها: شرکت‌هایی مانند Nike و Warner Bros در متاورس حضور دارند و به کاربران این امکان را می‌دهند تا با محصولات آن‌ها در دنیای مجازی تعامل کنند.
۸ـ دسترسی: متاورس برای همه قابل دسترسی است و هیچ گونه محدودیتی در مورد سن، جنسیت یا جامعه مصرف کننده ندارد.
متاورس در حوزه یادگیری چگونه خواهد بود؟
سایت متاورس با هدف ایجاد تغییر در حوزه یادگیری، راه‌کارهای جالبی را برای مخاطبان خود درنظر گرفته است. این سایت به دانشجویان و اساتید کمک می‌کند تا روش یادگیری مناسبی برای خود انتخاب کنند و در این مسیر عملکرد بهتری داشته باشند. برای مثال افرادی که به دنبال بهبود مهارت‌های یادگیری هستند می‌توانند از روش‌هایی مانند ایجاد انگیزه، استفاده از تکنیک‌های مختلف، پیگیری روند پیشرفت، دریافت بازخورد و ارزیابی‌های مستمر استفاده کنند.
چارچوب متاورس در آموزش و پرورش چیست؟
متاورس برای آموزش از فناوریهای جدید استفاده می‌کند؛ بنابراین هرنوع پیشرفت تکنولوژی، زیرساختی برای آموزش در متاورس محسوب می‌شود. حال باهم به بررسی این زیرساخت‌ها میپردازیم.
ارتباطات با سرعت بالا
شبکه های پرسرعت مانند 5G از مهم‌ترین نیازهای اولیه برای استفاده از دنیای متاورس است. شبکه‌های پرسرعت فرصت بسیار خوبی را برای آموزش از راه دور برای دانش‌آموزان فراهم می‌کنند و در کمترین زمان با انتقال داده‌های مورد نیاز، آموزش را سرعت می‌بخشند. برای مثال زبان‌آموزان به راحتی از راه دور و به صورت یکپارچه، از کلاس‌های شلوغ فیزیکی به محیط‌های آموزشی در متاورس روی می‌آورند.
فناوری های محاسباتی
متاورس فضای بزرگی شبیه به بازی دارد که توسط چندین بازیکن به صورت همزمان مورد استفاده میگیرد. به دلیل بزرگی و پیچیدگی این فضا، نیاز به فناوریهای محاسباتی مانند محاسبات لبه (edge)، ابری و توزیع شده وجود دارد تا اطلاعات و داده‌های مختلفی که بین دنیای مجازی و واقعی و همچنین بین کاربران تبادل می‌شوند را پردازش و ذخیره کنند. این فناوری‌ها به فراگیران نیز کمک می‌کنند تا اطلاعات و داده‌های خود را به صورت دقیق‌تر، کارآمدتر و هماهنگ‌تر ذخیره کنند (مانند سوابق و منابع یادگیری و...).
فناوری های تحلیلی
توسعه فناوریهای تحلیلی مانند هوش مصنوعی، big data یا ابرداده و استخراج اطلاعات از متن در حوزه آموزش ابزارهای مفیدی هستند. هوش مصنوعی در فضای مجازی می‌تواند در نقش مربی(NPC)، دانش‌آموز و همراه برای ارائه خدمات آموزشی مانند داوری، شبیه‌سازی و مشاوره برای تصمیم‌گیری در تمام کارهای مربوط به آموزش استفاده شود.
با استفاده از فناوریهای تحلیلی می‌توان داده‌هایی مهم درباره‌ی روند یادگیری دانش‌آموزان جمع‌آوری کرد و از آن‌ها برای بهبود آموزش استفاده کرد. به عنوان مثال رفتارها، احساسات، ترجیحات و عملکرد دانش آموزان از مهم‌ترین موارد برای بررسی روند یادگیری است که متاورس به آن‌ها دسترسی دارد. با توجه به این داده‌ها، فضای مجازی نه تنها به معلمان در ارزیابی جامع دانش‌آموزان کمک می‌کند، بلکه منابع و خدمات شخصی‌سازی شده را نیز به دانش‌آموزان ارائه می‌دهد.
فناوری های مدل سازی و رندرینگ
متاورس با ترکیب دنیای مجازی و واقعی، یک فضای دیجیتال سه بعدی می‌سازد که شامل صحنه‌های شبیه‌سازی شده یا آینه‌ای، آواتارها، NPCها و... است. برای ایجاد اشیاء مجازی چندین نرم افزار و برنامه وجود دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به Sketch Up،Unity و Blender اشاره کرد. همچنین، روند جهانی تحقیقات در زمینه VR (واقعیت مجازی) یا AR(واقعیت افزوده)، امکان ساخت محتوای سه بعدی با کیفیت فوتوریستیک را فراهم کرده است. اما فضای متاورس بیشتر نزدیک به XR (واقعیت تعمیم یافته) است. فناوری‌هایی مانند دوقلوهای دیجیتال، هولوگرافی و MR (واقعیت تلفیقی) نیز می‌توانند برای مدلسازی و رندرینگ دنیای متاورس استفاده شوند. بنابراین فناوریهای مدلسازی و رندرینگ برای ساخت یک فضای آموزشی پویا از واجبات متاورس است.
فناوری های تعاملی
از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد سایت متاورس نسبت به اینترنت سنتی می‌توان به تعاملات چندحسی و جسمی بین کاربران اشاره کرد. تکنولوژی‌های مختلفی مانند واقعیت مجازی، واقعیت تعمیم یافته، سنسورها، ردیابی در زمان واقعی، اینترنت اشیا و رابط مغز-کامپیوتر از ابزارهای تعاملی مورد استفاده در متاورس است. با استفاده از این تکنولوژی‌ها، کاربران می‌توانند در فعالیت‌های یادگیری اکتشافی، همکاری و اجتماعی شرکت کرده، حس‌های گوناگون شامل بینایی، شنوایی و حس حرکتی را تجربه کنند و بازخوردهای واقعی داشته باشند. پس متاورس می‌تواند تجربیات یادگیری جسمی و واقعی را برای یادگیرندگان فراهم کند.
فن‌آوری های احراز هویت
استفاده از تکنولوژی بلاکچین در متاورس برای تضمین امنیت و شفافیت کاربران است. این تکنولوژی می‌تواند به کاربران کمک کند تا اطلاعات و کارهایشان در فضای مجازی امن و غیرقابل تقلید باشد. بلاکچین می‌تواند برای جلوگیری از مشکلاتی مانند تقلب و کلاهبرداری مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به پیشرفت تکنولوژی، انتظار می‌رود که اجزای متاورس در آینده بیشتر گسترش یابند. در موضوع آموزش، علاوه بر زیرساخت تکنولوژیک، اجزای دیگری هم در دنیای واقعی و متاورس باید مورد توجه قرار گیرند.
دستگاه پوشیدنی هوشمند
دستگاه‌های پوشیدنی هوشمند در متاورس ابزاری هستند که کاربران می‌توانند آن‌ها را بر بدن خود قرار داده و از آن‌ها در فضای مجازی استفاده کنند. این دستگاه‌ها عموماً دارای امکاناتی هستند که به کاربران اجازه تعامل با متاورس و برقراری ارتباط بی سیم با سایر کاربران در این فضا می‌دهند.
بعضی از مثال‌های دستگاه‌های هوشمند در متاورس عبارتند از:
- عینک هوشمند: این دستگاه، عینکی است که قابلیت نمایش تصاویر و ویدیوها را دارد. با استفاده از این دستگاه، کاربران می‌توانند در متاورس یک تجربه بصری متفاوت داشته باشند و با دیگر کاربران در این فضا ارتباط برقرار کنند.
- ساعت هوشمند: این دستگاه، کاربران را قادر می‌سازد تا در متاورس به راحتی از اطلاعات مختلف استفاده کنند. مثلاً کاربران می‌توانند با استفاده از ساعت هوشمند خود، پیام‌های دیگر کاربران را دریافت کنند یا حتی از امکانات حرکتی این دستگاه برای کنترل شخصیت خود در متاورس بهره ببرند.
- دستکش هوشمند: این دستگاه، به کاربران اجازه می‌دهد تا از امکانات حرکتی خود استفاده کنند و با استفاده از دستان خود در متاورس شخصیت مجازی خود را کنترل کنند.
از طرف دیگر، برای استفاده از دستگاه‌های هوشمند پوشیدنی لازم است که این دستگاه‌ها با تکنولوژی‌های مختلفی از جمله ارتباط بی‌سیم، تشخیص حرکت، پردازشگرهای هوشمند و غیره تجهیز شده باشند. به علاوه، تکنولوژی‌هایی مانند حسگرهای حرکتی و حسگرهای فشاری در دستگاه‌های هوشمند به کار رفته است تا کاربران بتوانند به صورت دقیق با شخصیت خود در متاورس تعامل کنند.
آواتار
آواتار در متاورس به شخصیت دیجیتالی یا نمایشگر دیجیتالی اطلاق می‌شود که توسط کاربر ایجاد شده است. این شخصیت می‌تواند دارای تصویر، صدا و حرکاتی باشد که توسط کاربر در متاورس ایجاد شده است. به طور کلی آواتار در متاورس به کاربر این امکان را می‌دهد تا یک هویت دیجیتالی را در این فضا ایجاد کند و با دیگران در ارتباط باشد.
این شخصیت می‌تواند با استفاده از تکنولوژی‌های مختلفی از جمله مدل سازی ۳D، بازیابی حرکت و صدا، و یا با استفاده از تصاویر و فیلم‌ها ایجاد شود.
شخصیت غیر بازیکن (NPC)
NPC مخفف عبارت Non-Player Character است و به شخصیت‌هایی در بازی‌ها و فضای مجازی گفته می‌شود که توسط کامپیوتر کنترل می‌شوند و بازیکن واقعی می‌تواند با آن‌ها تعامل کند. در متاورس نیز برای اهداف آموزشی نقش‌های مختلفی به ان پی سی‌ها داده شده است. برای مثال معلمان، دانش‌آموزان و دوستانNPC می‌توانند در تصمیم‌گیری، شبیه‌سازی و داوری برای اهداف آموزشی، نقش مهمی ایفا کنند
دانش‌آموزان می‌توانند با NPC بحث و یا تمرین مهارت‌های مختلف داشته باشند و همچنین معلمان هم می‌توانند در هر زمان از دانش‌آموزان NPC کمک بگیرند یا تدریس را شبیه‌سازی کنند. به این ترتیب، ارائه این عوامل هوشمند می‌تواند به برآورده کردن نیازهای شخصی سازی شده و افزایش تعامل بین دانش‌آموزان و معلمان کمک شایانی کند.
فضای یادگیری
با استفاده از تکنولوژی‌های متعددی مانند واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و سایر تکنولوژی‌های مرتبط می‌توان در متاورس محیط آموزشی ایجاد کرد. در این محیط‌ها کاربران می‌توانند با استفاده از تکنولوژی‌های مختلف به طور مستقیم با محتوای آموزشی در ارتباط باشند و در کنار دیگر کاربران در فرایند یادگیری شرکت کنند.
محیط‌های آموزشی شامل کلاس‌های آنلاین، آموزش‌های تعاملی، سمینارها، وبینارها و موارد دیگر است. این محیط‌ها می‌توانند در فضاهای آموزشی مختلفی از جمله دانشگاه‌ها، موسسات آموزشی، آموزشگاه‌ها، شرکت‌ها و سایر موسسات آموزشی ایجاد شوند.
به عنوان مثال کاربران می‌توانند به کمک واقعیت مجازی در محیط‌های شبیه‌سازی شده، تجربیات شغلی مختلفی داشته باشند و برای بهبود مهارت‌های خود در آن حوزه کاری تلاش کنند.
منابع یادگیری
منبع یادگیری در متاورس به منابعی اطلاق می‌شود که برای یادگیری و آموزش استفاده می‌شوند. این منابع شامل کتاب‌های الکترونیکی، ویدئو، نرم‌افزار و بازی‌های آموزشی و... است.
یکی از ویژگی‌های مهم منابع یادگیری در متاورس، قابلیت تعاملی بودن آن‌ها است. به این معنی که کاربران می‌توانند با استفاده از آواتار خود با منابع یادگیری تعامل داشته باشند و از آن‌ها برای یادگیری استفاده کنند. همچنین می‌توان به وسیله تکنولوژی‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، این منابع را به شکلی واقعی به کاربران نشان داد.
ورودی اطلاعات در یادگیری
ورودی اطلاعات در متاورس به معنای ثبت و ذخیره‌سازی داده‌های مربوط به فعالیت‌های یادگیری کاربران است. این فعالیت‌ها ممکن است شامل پیشرفت در یادگیری، پرسش و پاسخ در فضاهای آموزشی، حضور در کلاس‌های آموزشی مجازی و یا ارتباط با منبع آموزشی باشد.
در واقع ورودی اطلاعات در یادگیری برای اندازه‌گیری و بررسی پیشرفت و عملکرد کاربران در فرایند یادگیری استفاده می‌شود. با ثبت و ذخیره‌سازی داده‌های مربوط به فعالیت‌های یادگیری کاربران، می‌توان به تحلیل و بررسی آن‌ها پرداخت و با ارائه بازخورد مناسب، فرایند یادگیری را بهبود بخشید.
تحلیل یادگیری
تحلیل یادگیری در متاورس به معنای تحلیل داده‌های مربوط به فعالیت‌های یادگیری کاربران است. با استفاده از این فناوری می‌توان به داده‌های مربوط به فعالیت‌های یادگیری در فضاهای مجازی دسترسی پیدا کرد و آن‌ها را تحلیل کرد.
با توجه به روند رو به رشد فناوریهای مجازی، در آینده انتظار می‌رود استفاده از تحلیل یادگیری در متاورس به عنوان یکی از روش‌های اصلی برای بهبود عملکرد کاربران در فرایند یادگیری به کار گرفته شود.
احراز هویت در بخش یادگیری
این ویژگی برای تأیید هویت کاربران در فرایند یادگیری است. به دلیل اینکه فضاهای مجازی برای یادگیری در متاورس شامل دانش‌آموزان، معلمان و افراد دیگری هستند، امنیت و تأیید هویت کاربران بسیار مهم است.
با استفاده از تایید هویت می‌توان به صورت دقیق‌تر کاربران را شناسایی کرده و مطمئن شد که فردی که در فضای مجازی فعالیت می‌کند، واقعی است. این فناوری به کاربران اجازه می‌دهد تا با استفاده از روش‌های مختلفی مانند نام کاربری و رمز عبور، تأیید هویت خود را انجام دهند.
این ویژگی نه تنها به دانش‌آموزان و معلمان اجازه می‌دهد تا با اطمینان بیشتری در فضای مجازی به فعالیت‌های یادگیری خود بپردازند، بلکه به امنیت و حفاظت از اطلاعات شخصی آن‌ها نیز کمک می‌کند.
سخن پایانی
سایت متاورس فضایی مجازی و شبیه سازی شده از دنیای واقعی است که در آن امکانات زیادی برای افراد وجود دارد. از متاورس برای یادگیری نیز می‌توان استفاده کرد که در این مقاله به توضیح مزایا، روند و امکانات آن پرداختیم.
متا: متاورس فضایی است که در آن علاوه بر امکان برقراری ارتباط، امکان یادگیری نیز وجود دارد. برای بررسی بیشتر این موضوع ابعاد مختلف آن را بررسی می‌کنیم.
