آیوتا (IOTA) یک پروژهٔ قدیمی معروف در فضای کریپتو به حساب می‌آید. نقطهٔ برجستگی این پروژه در شبکه توزیع‌شدهٔ آن برای دستگاه‌های متصل به اینترنت است. پروژهٔ آیوتا علاوه‌بر تمرکز پیشگامانه بر اینترنت اشیا (IoT) توزیعشده، از فناوری منحصربه‌فردی استفاده می‌کند که وجه تمایز آن با دیگر شبکه‌های مبتنی بر بلاک چین است. در این مقاله جزئیات بیشتری از آیوتا را در اختیار شما می‌گذاریم.
آیوتا (IOTA) چیست؟
آیوتا یک ارز دیجیتال منحصربه‌فرد و یک دفترکل توزیعشده متنباز است که به‌روشی متفاوت با دیگر ارزهای دیجیتال کار می‌کند. شبکه آیوتا به‌جای استفاده از فناوری بلاک چین بر برنامه‌های کاربردی اینترنت اشیا (IoT) متکی است. هدف آیوتا ایجاد راهکاری به‌صورت یک پلتفرم بوده که مقیاس‌پذیری بی‌نظیری داشته باشد و قابلیت‌های بی‌شماری برای تجارت ایجاد کند. بنا به گفتهٔ بنیان‌گذاران آیوتا، آن‌ها با طراحی مجدد فناوری دفترکل توزیعشده توانسته‌اند مبادله امن ارزش و داده را بدون هیچ هزینه‌ای ممکن کنند. هدف بنیاد آیوتا، ممکن ساختن اقتصاد ماشینی روبه‌رشدی است که کلیه پرداخت‌های مورد نیاز ماشین‌به‌ماشین در اینترنت اشیا را تأمین کند. کلیه دستگاه‌های محاسباتی ماشین‌های موجود در خانه‌ها، مراکز تجاری و کارخانجات می‌توانند از طریق شبکه آیوتا به ارتباطات بدون هزینه ارسال و دریافت داده در شبکه تنگل آیوتا دست یابند و پرداخت‌های کوچک را برای در گردش نگه داشتن داده انجام دهند. ارز دیجیتال آیوتا، میوتا (MIOTA) نام دارد.
آیوتا در سال ۲۰۱۵ میلادی در برلین، پایتخت آلمان توسط هم‌بنیان‌گذارانی شامل سرگئی ایوانچگلو (Sergey Ivancheglo)، سرگئو پاپوف (Serguei Popov)، دیوید سونستبو (David Sonstebo) و دومینیک شیه‌نر (Dominic Schiener) پایه‌گذاری شد. آن‌ها در ابتدا قصد تولید چیپ‌های سخت‌افزاری به‌صورت یک ابزار اینترنت اشیا را داشتند که بتواند تراکنشهای بین ماشین‌ها و دستگاه‌ها را در اکوسیستم اینترنت اشیا ثبت و تسهیل کند. تأمین سرمایه اولیه برای پروژهٔ آیوتا در فروش عمومی ۲۰۱۵ رخ داد که ۱۳۳۷ بیت کوین برای آن گردآوری شد که در آن زمان ارزشی برابر ۵۰۰ هزار دلار داشت.
در حالت کلی، جنبه‌های مهم آیوتا عبارت‌اند از:
- استفاده از مکانیزم اجماع گراف جهت‌دار غیرمدور (Directive Acyclic Graph)
- قابلیت پردازش ۱۰۰۰ تراکنش در ثانیه
- دارای ارز دیجیتال بومی میوتا شیمر (MIOTA & Shimmer) با نماد SMR
- دارای هزینه‌های صفر برای تراکنش
- قابلیت مقیاس‌پذیری عالی
تاریخچه قیمت آیوتا IOTA
شبکه آیوتا در جولای ۲۰۱۶ آغاز به فعالیت کرد و نرخ اولیه تبادل ارز دیجیتال بومی آن یعنی میوتا (MIOTA) برابر ۰.۶۰۳۸۸۲۵ دلار بود که با کمترین قیمت ۰.۱۰۹۴۶۲۶ دلار در مارس ۲۰۲۰ و بالاترین قیمت آن برابر ۵.۱۷ دلار در دسامبر ۲۰۱۷ ادامه یافت. ارزش توکن آیوتا در اولین سال با ۵۸۷.۸۶ درصد رشد نسبت به شروع کار همراه بود که در بهترین سال فعالیت آن یعنی ۲۰۲۱ میلادی، قیمت متوسط آن به ۱.۲۱ دلار می‌رسید. بدترین سال مالی آیوتا هم ۲۰۱۸ میلادی بوده است. درحال‌حاضر (فوریه 2024)، آیوتا به دلار تقریبا ۰.۲۷۷ دلار معامله می‌شود.
نمودار تغییرات قیمت ارز دیجیتال آیوتا از سال ۲۰۱۷ تا کنون را می‌توانید در نمودار زیر مشاهده کنید.
چه ویژگی‌هایی بر روی قیمت آیوتا تاثیر میگذارند؟
آیوتا دارای ویژگی‌های متنوعی است که عملاً بر قیمت آن تأثیر میگذارند. در ادامه فهرستی از این موارد را توضیح داده‌ایم.
بدون هزینه‌های تراکنش
از آنجا که در آیوتا نیاز نیست مثل شبکه اتریوم هزینه گس بپردازید یا مثل بیت کوین به ماینرها برای کامل کردن تراکنش‌ها پاداش دهید، آیوتا یک پروتکل انتقال داده و ارزش رایگان است که مزیت بزرگی در دنیای ارزهای دیجیتال و اینترنت اشیا به حساب می‌آید.
تراکنشهای سریع‌تر
بلاک چین‌های متداول از یک تنگنا در زمان مورد نیاز برای ساخت یک بلوک رنج می‌برند. بیت کوین به‌سختی از ۵ تراکنش در ثانیه و اتریوم از ۱۵ تراکنش در ثانیه گذر می‌کنند؛ ولی آیوتا تا ۱۰۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش می‌کند. بااین‌حال تا کنون کارایی این شبکه در مقیاس بزرگ به معرض آزمون گذاشته نشده است.
مصرف انرژی بهینه
آیوتا برای استفاده توسط دستگاه‌هایی که در محیط‌های کم‌انرژی فعالیت دارند طراحی شده است. در نتیجه با کمترین توان محاسباتی کار می‌کند تا دستگاه‌هایی ساده مثل قهوه‌ساز هم بتوانند به شبکه تنگل آیوتا وصل شوند.
قابل استفاده برای نیازهای مختلف
ممکن است شرکت‌های بزرگ از کاربردهای انفرادی آیوتا استفاده کنند. برای مثال یک فریم‌ورک متنباز میتواند از طریق آیوتا اجازهٔ دسترسی به سیستم‌های کنترلی خود را در یک ماشین به شخصی دیگر به‌صورت ریموت بدهد. کاربردهای متنوعی که آیوتا میتواند ایجاد کند بی‌شمار هستند.
مسیر حرکت غیرمتمرکز
بنیاد آیوتا اعلام کرده که نسخه ۲.۰ آیوتا کاملا غیرمتمرکز است و در نیمه اول سال ۲۰۲۴ میلادی پروتکل جدیدی برای آن پیاده‌سازی خواهد شد و در همین سال به‌روزرسانی بزرگ به نسخه ۲.۰ اجرایی شده و غیرمتمرکز بودن شبکه تنگل را فعال خواهد کرد.
عرضه و تقاضا
از آنجا که هدف آیوتا کاربردی بودن برای اینترنت اشیا است، عرضه و تقاضا در موفقیت آن نقش مهمی دارند. هرچه تقاضا برای کاربردهای اینترنت اشیا افزایش یابد، تقاضا برای ابزارهایی مثل آیوتا بالا می‌رود و در نتیجه قیمت آن بالاتر خواهد رفت. از طرفی توکن آیوتا دارای تعداد محدودی است که آن را به کاندیدایی قوی برای ذخیره کردن ارزش تبدیل می‌کند. در نتیجه مدل درآمدی آیوتا کاربران را تشویق به تهیه توکن آیوتا خواهد کرد. از طرفی نگهداری کردن از مقداری توکن آیوتا برای کسانی که به‌دنبال سرمایه‌گذاری بلندمدت هستند امیدبخش است؛ چراکه علاوه‌بر ارزش سرمایه‌گذاری باعث مشارکت در حاکمیت می‌شود.
افزایش تعداد کاربران
یکی از ویژگی‌های شبکهٔ آیوتا این است که با افزایش تعداد کاربران سرعت شبکه افزایش می‌یابد. این برخلاف دیگر ارزهای دیجیتال است؛ زیرا مکانیزم‌های طراحی‌شده در آن به‌نحوی سازماندهی شده‌اند که با افزایش تعداد کاربران، سرعت تأیید تراکنش‌ها نیز بیشتر می‌شود و کارایی شبکه افزایش می‌یابد.
چشم‌انداز آینده آیوتا (IOTA) چگونه است؟
با وجود تلاش دولت‌ها برای تقویت زیرساخت‌های اینترنت اشیا به نظر می‌رسد آیوتا نیز از این روند روبه‌رشد سود خواهد برد. ایالات متحدهٔ آمریکا به‌روشنی جذب پروژه‌های اینترنت اشیا شده است و این روند نویدبخش آیندهٔ روشنی برای صنعت اینترنت اشیا خواهد بود.
در مورد چشم‌انداز آیندهٔ آیوتا و دسترس‌پذیر بودن آن انتقاداتی وجود دارد. درحالی‌که بسیاری بر کاربردهای اینترنت اشیا تمرکز دارند، نباید فراموش کرد که کاربردهای ذخیره‌سازی داده، ارتباطات، تراکنشهای خرد، قراردادهای هوشمند و غیره نیز با کمک آیوتا امکان‌پذیر هستند. رایگان بودن آیوتا و قابلیت مقیاسپذیر امیدوارکنندهٔ آن ارزشمند محسوب می‌شوند؛ ولی سوالاتی نیز در مورد قابلیت‌های شبکه، آسیب‌پذیری آن و غیرمتمرکز بودن آن نیز مطرح شده‌اند. به عبارتی دیگر، مدافعین مسیر رشد طراحی‌شده برای آیوتا را بسیار روشن می‌دانند؛ زیرا آیوتا تغییراتی در مسیر توسعه برای بهتر شدن انجام داده و پروتکل‌های امنیتی قوی‌تری به کار برده است. دیگر مدافعین آیوتا را پروژه‌ای بسیار جاه‌طلبانه می‌دانند که هدف آن فراهم کردن شبکه دفترکل بدون نیاز به مجوز، خودکارسازی‌شده، غیرمتمرکز و بدون هزینه است تا در تسهیل استفاده از اینترنت اشیا به کار رود و میتواند در گسترهٔ وسیعی از صنایع تأثیرگذار باشد. در ادامه برخی از جنبه‌های چشم‌انداز آیوتا را بررسی می‌کنیم.
اینترنت اشیا (IoT)
یکی از دلایل منحصربه‌فرد بودن شبکه آیوتا این است که در واقع یک ارز دیجیتال متفاوت با رقبا به حساب می‌آید. تکیهٔ آیوتا بر برنامه‌های کاربردی اینترنت اشیا باعث می‌شود این پلتفرم دارای مقیاس‌پذیری گسترده بوده و قابلیت‌های بسیاری را برای بازار فراهم کند. با گسترش جهانی تمایل به توسعهٔ اینترنت اشیا به‌راحتی می‌توان حدس زد که آیوتا با پلتفرم خود بتواند نقش مهمی ایفا کند. یکی از نشانه‌های زودهنگام برای موفقیت آیوتا امضا شدن قراردادهای همکاری آن با شرکت‌هایی مثل بوش برای گسترش خدمات اینترنت اشیا است.
مدیریت زنجیره تأمین
تجارت امروزه بسیار پیچیده و هزینه‌بر است و بیشتر بر اسناد کاغذی و دادههای انباشته و هماهنگی‌های ناکارآمد تکیه دارد. داده در یک زنجیرهٔ تأمین در هر نقطه باید قبل از ارسال کالا و اجناس تأیید شود. آیوتا با کمک دفترکل توزیعشده خود میتواند بین فعالان صنعت زنجیره تأمین هماهنگی و اعتماد ایجاد کرده و یکسان‌سازی داده در بین آن‌ها را تضمین کند. در نتیجه تجارتی بهتر، سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر ایجاد خواهد شد.
تأمین مالی غیرمتمرکز (DeFi)
به‌طور کلی آیوتا قابلیت انتقال داده و ارزش دارد و در نتیجه در تأمین مالی غیرمتمرکز (DeFi) قابل استفاده است؛ اما بنیاد آیوتا در سندی جامع از تلاش‌های خود برای ارائه تعریف مشخصی از تأمین مالی غیرمتمرکز (DeFi) با نظرسنجی گسترده از سهام‌داران خود و رسیدن به تعریفی تلفیقی از DeFi خبر داد. بنیاد آیوتا در این سند اعلام کرد که روند حضور دارایی‌های واقعی در بلاک چین و تأمین مالی غیرمتمرکز (DeFi) درحال تغییر دادن مدیریت مالی با توکن‌دار کردن کلیه دارایی‌های فیزیکی از قبیل املاک یا کالاها هستند. این بنیاد اعلام کرد ضمن رسیدن به تعریفی مشخص از DeFi با کمک سهام‌داران خود، تلاش‌های گسترده آتی برای خدمت‌رسانی در حوزهٔ DeFi بر اساس تعاریف مورد توافق خواهد داشت.
مدیریت انرژی
از کاربردهای جذاب آیوتا در بستر اینترنت اشیا تمرکز بر مدیریت مصرف انرژی است. آیوتا با قابلیت ایجاد ارتباط سریع و رایگان بین دستگاه‌های مختلف میتواند برای مثال واسط مناسبی برای انتقال دادههای سنسورهای تشخیص دما به دستگاه‌های گرمایشی و سرمایشی باشد و حداقل مصرف انرژی را باعث شود. بدین ترتیب حتی می‌توان مدیریت انرژی را به صورت خارجی پیاده‌سازی کرد و دستاوردهای ارزشمندی از پلتفرم آیوتا کسب کرد.
گیمینگ
پروتکل دفترکل توزیعشده که توسط آیوتا عرضه شده قابلیت یکپارچه‌سازی با سیستم پرداخت و استفاده در هر برنامهٔ کاربردی یا گیم را دارد. بدین ترتیب کلیهٔ پلتفرم‌های بازی از قبیل ایکس‌باکس وان، وب‌اب، ویندوز، اندروید، پلی‌استیشن، لینوکس و iOS می‌توانند از این قابلیت استفاده کنند که فرصت جدیدی برای توسعه صنعت بازی به شمار می‌رود.
آیا آیوتا سرمایه‌گذاری خوبی به حساب می‌آید؟
با اینکه آیوتا پروژه‌ای جذاب برای آیندهٔ فناوری به‌ویژه در حوزهٔ اینترنت اشیا است، با قطعیت نمی‌توان در مورد پیشرفت‌های آیندهٔ آن سخن گفت. این پروژه درحال‌حاضر توانسته با مشتریان تجاری قدرتمندی قرارداد امضا کند که نویدبخش آینده‌ای روشن برای آن است. بااین‌حال سرمایه‌گذاری در آیوتا مثل دیگر پروژه‌های ارز دیجیتال نیازمند تحلیل دقیق و کارشناسانه است.
ویژگی‌های این پروژه باعث شده‌اند که بسیاری از سرمایه‌گذاران به خرید آیوتا علاقه‌مند شوند. درصورتی‌که شما نیز به خرید آیوتا تمایل دارید، به‌راحتی می‌توانید این کار را از طریق صرافی ارز دیجیتال اکسبیتو انجام دهید. اکسبیتو امکان خرید آیوتا را با کمترین قیمت و پایین‌ترین کارمزد برای شما فراهم کرده است.
سخن پایانی
آیوتا با فناوری‌های متفاوت از دیگر بلاک چین‌ها با تمرکز بر اینترنت اشیا تلاش دارد با ارائه فرصت‌های کم‌نظیری مثل تراکنشهای بدون هزینه و امکان مبادله سریع مبالغ کوچک مالی و بسته‌های دادهٔ کوچک به کاربردهای جدید و نوینی دست یابد که برای دیگر بلاک چین‌ها به‌راحتی قابل دسترسی نیست. این پروژه هنوز دوران طفولیت خود را طی می‌کند، ولی نویدبخش پیشرفت‌های بزرگی در آینده است.
