آشنایی با بیت کوین (BTC)
بیت کوین نوعی ارز دیجیتال است که خارج از اختیارات دولت‌ها عمل می‌کند. بیت کوین توسط شخص یا گروهی از افراد با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو در سال 2009 ساخته شد. هدف آنها این بود که از این ارز دیجیتال به‌عنوان روشی سریع و ارزان برای پرداخت بدون نظارت دولت‌ها استفاده شود. بااین‌حال، بیشتر کسب و کارها و مصرف‌کنندگان هنوز بیت کوین را به‌عنوان روش پرداخت قبول نکرده‌اند؛ زیرا این رمز ارز درحال‌حاضر به‌عنوان یک جایگزین برای ارزهای مرسوم بسیار بی‌ثبات است. بیت کوین برای عملکرد به دو مکانیزم اساسی اتکا دارد: بلاک چین و فرایند استخراج.
بلاک چین چیست؟
بلاک چین یک پایگاه داده (دیتابیس) اشتراکی است که اطلاعات تمام تراکنشها در آن ثبت می‌شوند. تراکنش‌های ارز دیجیتال توسط ماینرها در «بلاک‌ها» قرار می‌گیرند. سپس قبل از اینکه بلاک مورد نظر به زنجیره پیوند بخورد، با رمزنگاری ایمن شده و اطلاعات آن (تراکنشها) تایید می‌شوند. بلاک چین در هر زمان برای همه افراد در شبکه قابل دسترسی است و تمامی افراد می‌توانند اطلاعات تراکنشها را مشاهده کنند.
ماینینگ چیست؟
ماینینگ فرایندی است که برای تولید بلاک و تایید اعتبار تراکنشها در بلاک چین انجام می‌شود. پس از تایید یک بلاک که حاوی تعدادی تراکنش است، واحدهای جدید بیت کوین (BTC) در قالب «پاداش بلاک» تولید خواهند شد. ماینرها می‌توانند با فروش آنلاین بیت کوین، آنها را مستقیماً به بازار تزریق کنند. آنها به‌دلیل نقش حیاتی خود در این فرایند، می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر شبکه بیت کوین داشته باشند.
بیت کوین با دلار و یورو چه تفاوتی دارد؟
دلار و یورو ارزهای فیات هستند. پول فیات نوعی ارز است که توسط یک دولت صادر می‌شود. این ارزها توسط یک کالای فیزیکی مانند طلا پشتیبانی نمی‌شوند، بلکه دولت‌ها هستند که از این واحدهای پولی حمایت می‌کنند. ارزش ارزهای فیات مانند دلار یا یورو بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود.
برخلاف ارزهای دیجیتال، ارزهای فیات تا حد زیادی پایدار و کنترل‌شده هستند. چنین ثباتی به نهادهای رگلاتوری و دولت‌ها اجازه می‌دهد تا در برابر رکود و تورم مقاومت کنند. بانک‌های مرکزی که بر ارزهای فیات کنترل دارند، با مدیریت متغیرهای اقتصادی مثل نرخ بهره، ثبات اقتصادی را حفظ می‌کنند.
اگرچه ارزهایی مانند دلار و یورو به‌طور کلی پایدار هستند، اما همیشه هم این‌طور نیست؛ بلکه با وجود مقررات حاکم، تورم و رکود همچنان تغییراتی در قیمت آنها رخ می‌دهند. یک نگرانی دیگر این است که دولت‌ها احتمال دارد که با چاپ بیش‌از‌حد پول، تورم شدیدی ایجاد کنند.
اما بیت کوین یک ارز دیجیتال است که به‌عنوان وسیله مبادله عمل می‌کند و با رمزنگاری ایمن می‌شود. این سیستم به‌صورت یک سیستم پرداخت همتابه‌همتا (Peer to Peer) ایجاد شد. برخلاف ارزهای فیات، تراکنش‌های بیت کوین نیازی به واسطه ندارند.
بیت کوین همچنین توسط یک مقام دولتی یا بانک مرکزی کنترل نمی‌شود. پول فیات را میتوان در هر زمان چاپ کرد؛ بااین‌حال، اغلب ارزهای دیجیتال دارای عرضه ثابتی هستند. ازآنجایی‌که ارز دیجیتال توسط یک دولت تنظیم یا حمایت نمی‌شود، بی‌ثبات‌تر از فیات است.
دلار و یورو توسط دولت‌ها صادر شده و به‌عنوان پول قانونی برای انتقال مالی در نظر گرفته می‌شوند؛ اما بیت کوین غیرمتمرکز است، بنابراین هیچ نهاد حاکمیتی برای کنترل ارزش آن وجود ندارد. به‌علاوه، این ارز دیجیتال در اکثر کشورها پول قانونی به حساب نمی‌آید.
همچنین دلار و یورو ارزهای فیزیکی هستند و در قالب اسکناس و سکه نیز ارائه شده‌اند؛ اما بیت کوین کاملاً دیجیتالی است و باید در یک کیف پول دیجیتال یا والت (Wallet) ذخیره شود.
آیا بیت کوین میتواند جای پول را بگیرد؟
دهه آینده از نظر تکامل بیت کوین از اهمیت بسیاری برخوردار است. به غیر از تحولات داخلی این اکوسیستم مالی، چند حوزه در اکوسیستم بیت‌کوین وجود دارند که سرمایهگذاران باید به آنها توجه زیادی داشته باشند. درحال‌حاضر، ارز دیجیتال ابزاری برای ذخیره ارزش و همچنین وسیله‌ای برای تراکنش‌های روزانه است.
سرمایهگذاران سازمانی مشتاق هستند تا وارد عمل شوند و از نوسانات قیمت بیت کوین سود ببرند. حتی دولت‌های سراسر جهان، مانند ژاپن، آن را نوعی پرداخت معتبر برای کالاها اعلام کرده‌اند.
بااین‌حال مشکلات مربوط به ظرفیت شبکه و امنیت مانع از وقوع این دو اتفاق شده‌اند. چکیب بودا (Chakib Bouda)، مدیر ارشد فناوری شرکت پرداخت رامبوس (Rambus) گفت: «بی‌تردید بزرگ‌ترین شکست بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در سال‌های گذشته مربوط به امنیت است.» بودا به میلیاردها دلار بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال اشاره دارد که توسط هکرها از صرافی‌ها به سرقت رفته‌اند. به گفته وی، یک اکوسیستم امن منجر به پذیرش گسترده بیت کوین خواهد شد. او گفت: «انتظار داریم تا 10 سال دیگر، بیت کوین به جریان اصلی تبدیل شود و اعتبار بسیار بیشتری پیدا کند.»
البته عمومی شدن بیت کوین به‌صورت یک روش پرداخت، بدون پیشرفت‌های تکنولوژیکی در اکوسیستم آن رخ نخواهد داد. برای اینکه بلاک چین بیت کوین به‌عنوان یک دارایی بادوام یا روش پرداخت در نظر گرفته شود، باید بتواند میلیون‌ها تراکنش را در یک بازه زمانی کوتاه پردازش کند. گفتنی است، چندین فناوری نوین، مانند شبکه لایتنینگ (Lightning Network)، نوید مقیاس‌پذیر کردن این شبکه را می‌دهند. همچنین رمز ارزهای جدیدی در نتیجه هارد فورک بلاک چین بیت کوین شکل گرفتند (مثل بیت کوین کش و بیت کوین گلد) تا بتوانند تراکنش‌های بیشتری را در ثانیه پردازش کنند.
دیوید شوارتز (David Schwartz)، مدیر ارشد فناوری ریپل، بیت کوین را با ماشین فورد مدل تی (T) در سال 2018 مقایسه می‌کند. این شرکت خودروسازی منادی انقلابی در حمل و نقل بود، چنانکه کل این اکوسیستم، از بزرگراه‌ها گرفته تا پمپ‌بنزین‌ها، برای خدمت‌رسانی به این خودرو تکامل یافتند.
شوارتز پیش‌بینی می‌کند که بیت کوین نیز در دهه آینده منجر به انفجاری در زمینه پرداخت‌های کم‌هزینه و پرسرعت خواهد شد و مبادله پول را به همان صورتی که اینترنت تبادل اطلاعات را متحول کرد، دستخوش تغییر نماید.
در سال 2021، قیمت ارز دیجیتال بیت کوین تقریباً به 70000 دلار رسید و سپس به حدود 40000 دلار سقوط کرد و سال 2022 حتی بدتر بود، چراکه قیمت بیت کوین تا حدود ۱۵۰۰۰ دلار ریزش کرد؛ اما بانک‌های بزرگ همچنان به این ارز دیجیتال توجه نشان می‌دهند، همانطور که گلدمن ساکس پلتفرم معاملات ارز دیجیتال خود را اخیراً بازگشایی کرد.
شوارتز گفت بیت کوین میتواند به ارز منتخب برای تجارت بین‌المللی در آینده تبدیل شود. این درحالی است که شرکت‌های غولی چون پی پل (PayPal) و تسلا (Tesla) نیز در اوایل سال 2021 روی این ارز دیجیتال سرمایهگذاری کردند. او افزود که آینده بیت کوین هنوز بسیار نامشخص است، اما در آستانه پذیرش عمومی قرار دارد. وی همچنین بیان داشت که علاقه سرمایهگذاران سازمانی باعث توجه گسترده به خرید بیت کوین می‌شود، اما مسائل مربوط به حضانت، امنیت و بهره‌وری سرمایه همچنان برای داراییهای دیجیتال چالش برانگیز هستند.
کدام ویژگی‌های بیت کوین با دنیای آینده سازگاری دارند؟
بیت کوین دارای ویژگی‌های متعددی است که آن را به یک گزینه مناسب برای دنیای مالی آینده تبدیل می‌کند:
غیرمتمرکز بودن
هر چه مردم دنیا بیشتر به هم متصل می‌شوند، سیستم‌های غیرمتمرکز مانند بیت کوین اهمیت بالاتری پیدا می‌کنند. به‌دلیل عدم وجود قدرت مرکزی برای کنترل این ارز، بیت کوین سطحی از شفافیت و امنیت را ارائه می‌دهد که ارزهای فیات از ارائه آن ناتوان هستند.
دسترسی جهانی
بیت کوین برای هر کسی که به اینترنت متصل باشد قابل دسترس است؛ امری که آن را به یک گزینه ایدئال برای مردم کشورهای کمتر توسعه‌یافته تبدیل می‌کند. این شبکه همچنین امکان انجام تراکنش‌های فرامرزی سریع‌تر و ارزان‌تر را در مقایسه با روشهای پرداخت مرسوم فراهم خواهد کرد.
کارمزد تراکنش کمتر
تراکنش‌های بیت کوین بدون واسطه پردازش می‌شوند، که به‌معنای کارمزد کمتر تراکنش در مقایسه با روشهای پرداخت سنتی است. این امر آن را به گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه‌تر برای مشاغل و افراد تبدیل می‌کند.
امنیت
تراکنش‌های بیت‌کوین با استفاده از رمزنگاری ایمن می‌شوند که جعل کردن آنها را تقریباً غیرممکن می‌کند. فناوری بلاک چین تضمین کرده است که هر تراکنشی که در شبکه انجام می‌گیرد، معتبر باشد؛ امری که آن را نسبت به دیگر روشهای پرداخت امن‌تر می‌سازد.
عرضه محدود
بیت کوین به‌دلیل عرضه محدود 21 میلیونی خود، یک ارز ضد تورمی به حساب می‌آید. این بدان معناست که با افزایش تقاضا و خرید بیت کوین، ارزش آن نیز احتمالاً افزایش خواهد یافت. این امر آن را به یک ابزار سرمایهگذاری جذاب برای افرادی تبدیل می‌کند که به‌دنبال حفظ ارزش پول خود هستند.
به‌طور کلی، ویژگی‌های بیت کوین که این رمز ارز را با دنیای آینده سازگار می‌کنند، غیرمتمرکز بودن، دسترسی جهانی، هزینه تراکنش‌های کمتر، امنیت و عرضه محدود آن هستند. همانطور که جهان دیجیتالی‌تر و به‌هم‌پیوسته‌تر می‌شود، بیت کوین این پتانسیل را دارد که به یک ارز همه‌گیر تبدیل شده و نقش مهمی در اقتصاد جهانی ایفا کند.
جایگاه بیت کوین در دنیای آینده چگونه است؟
درحال‌حاضر نمیتوان در مورد جایگاه بیت کوین در دنیای آینده اظهار نظر قطعی کرد، اما این ارز دیجیتال این پتانسیل را دارد که نقش مهمی در اقتصاد جهانی ایفا کند. ماهیت غیرمتمرکز بیت کوین، دسترسی جهانی، کارمزد تراکنش کمتر، امنیت و عرضه محدود بیت کوین را به گزینه‌ای جذاب برای مردم در آینده تبدیل خواهند کرد.
برخی از کارشناسان بر این باورند که بیت کوین میتواند در آینده به یکی از ارزهای اصلی در جهان تبدیل شود، درحالی‌که برخی دیگر معتقدند که این بازار کوچک هرگز رشد چندانی نخواهد کرد. بااین‌حال، همانطور که مشاغل و افراد بیشتری شروع به پذیرش بیت کوین به‌عنوان نوعی پرداخت می‌کنند، نرخ پذیرش آن احتمالاً افزایش می‌یابد.
علاوه‌بر این، فناوری زیربنایی بیت‌کوین پتانسیل ایجاد انقلابی در صنایع مختلف از جمله صنعت مالی، مراقبت‌های بهداشتی و زنجیره تأمین را دارد؛ امری که میتواند منجر به افزایش تقاضا برای بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در آینده شود. به‌طور کلی، درحالی‌که آینده بیت کوین نامشخص است، این پتانسیل را دارد که به بخش مهمی از اقتصاد جهانی تبدیل شده و نقش مهمی در شکل دادن به آینده پول و فایننس ایفا کند.
سخن پایانی
آینده بیت کوین هم هیجان‌انگیز و هم نامشخص است. درحالی‌که این ارز دیجیتال پتانسیل قابل توجهی را به‌عنوان یک شبکه پرداخت غیرمتمرکز نشان داده، قابلیت حیات و نقش بلندمدت آن در اقتصاد جهانی همچنان مبهم به نظر می‌رسد. چالش‌هایی که با آن مواجه است، از جمله مسائل رگلاتوری، مشکل مقیاس‌پذیری و رقابت با سایر ارزهای دیجیتال، قابل توجه هستند. بااین‌حال، روند پذیرش فعلی بیت کوین نشان می‌دهد که این ارز دیجیتال در سال‌های آینده یک نیروی مهم در دنیای مالی باقی خواهد ماند.
در نهایت، تنها زمان نشان خواهد داد که آیا بیت کوین تبدیل به یک ارز جهانی خواهد شد یا یک دارایی خاص برای گروهی از کاربران باقی می‌ماند. صرف نظر از سرنوشت آن، بیت کوین تأثیر عمیقی بر صنعت مالی داشته و راه را برای عصر جدیدی از امور مالی غیرمتمرکز و به چالش کشیدن مفاهیم سنتی پول هموار کرده است.
