IOTA یک دفترکل توزیع شده غیرمتمرکز بوده که بهطور خاص برای «اینترنت اشیا» (IoT) ساخته شده است؛ یک نوع شبکه منحصربهفرد که برای تبادل ارزش و داده بین انسان و رایانه استفاده میشود. آیوتا از بلاک چین استفاده نمیکند؛ حداقل نه به همان روشی که اکثر پروژههای دیگر با آن سروکار دارند. آیوتا چشماندازی از نوع دیگری از بلاک چین داشت و تصمیم گرفت تا سیستم گرههای اعتبارسنجی خود را به نام Tangle طراحی کند. ارز دیجیتال بومی شبکه آیوتا MIOTA است.
آشنایی با رمز ارز آیوتا IOTA
آیوتا (MIOTA) یک دفترکل توزیعشده بوده که برای ثبت و اجرای تراکنشهای بین ماشینها و دستگاهها در اکوسیستم اینترنت اشیا (IoT) طراحی شده است. دفترکل از یک ارز دیجیتال به نام MIOTA برای حسابداری تراکنشهای شبکه خود استفاده میکند. نوآوری کلیدی آیوتا Tangle است؛ سیستمی از گرهها که برای تایید تراکنشها استفاده میشود. آیوتا ادعا میکند که Tangle سریعتر و کارآمدتر از بلاک چینهای معمولی مورد استفاده در ارزهای دیجیتال است.
آیوتا قصد دارد به حالت استاندارد انجام تراکنشها بر روی دستگاهها تبدیل شود. بنیانگذاران آن، این دفتر را بهعنوان یک «ستون اصلی بدون مجوز عمومی برای اینترنت اشیا که قابلیت همکاری بین چندین دستگاه را امکانپذیر میکند» توصیف کردهاند. به عبارت ساده، این بدان معنی است که تراکنش بین دستگاههای متصل را فعال میکند و هر کسی میتواند به آن دسترسی داشته باشد.
بنیانگذاران آیوتا ادعا میکنند این شبکه مشکلات متعددی را که ارزهای دیجیتالی بر روی بلاک چینهای استاندارد داشتند، از بین برده است. این مشکلات شامل متمرکز شدن استخراج توسط یک گروه خاص، سرعت کم شبکه و مقیاسپذیری میشوند.
مشکلات بلاک چینها در درجه اول بهدلیل انباشت تراکنشها در بلاک چین به وجود میآیند. آیوتا این مشکلات را با پیکربندی مجدد معماری بلاک چین در Tangle حل میکند؛ روشی جدید برای سازماندهی دادهها و تایید تراکنشها.
آیوتا برخلاف ارزهای رمزپایه مبتنی بر بلاک چین، ساختار داده متفاوتی به نام Tangle را پیشنهاد کرده است. این نوع ساختار، نمایشهای عددی را بهشیوهای منحصربهفرد ذخیره و مدیریت میکند. این به شبکه آیوتا اجازه میدهد تا با حذف موانع توپوگرافی و محدودیتهای معمول مرتبط با استفاده از بلاک چین «سنتی» بر مشکل مقیاسپذیری شبکههای سنتی غلبه کند.
برخلاف دیگر بلاک چینها، تراکنشهای شبکه Tangle آیوتا را میتوان بهطور همزمان پردازش کرد. آنها ملزم به پیروی از یک ترتیب متوالی که در آن تراکنشهای تاییدنشده در یک صف ذخیره میشوند، نیستند. علاوهبر این، آیوتا بهگونهای طراحی شده که با افزایش گرههای Tangle، شبکه کارآمدتر و ایمنتر میشود. سیستم آیوتا نسبت به سیستمهای سنتی مبتنی بر بلاک چین ارزانتر، کارآمدتر و کممصرفتر است؛ زیرا Tangle به ماینرهای گره کامل نیاز ندارد.
آیوتا چه چالشهایی را برطرف میکند؟
آیوتا تلاش میکند تا برخی از مشکلات آشکاری را که بخشهای اینترنت اشیا و بلاک چین با آن مواجه هستند، اصلاح کند و برای اولینبار، به توسعهدهندگان جایگزینی برای شبکههای بلاک چین برای برنامهنویسی Dapps میدهد. این تنوع باعث توزیع بهتر اطلاعات میشود.
در وضعیت فعلی، دادههای اینترنت اشیا بسیار تقسیمبندیشده هستند. تبادل بسیار کمی در راه بهاشتراکگذاری داده وجود دارد. بااینحال، IOTA استانداردهایی را معرفی کرده و روشی قابل اعتماد و مقرونبهصرفه را برای همه این دستگاهها فراهم میکند تا از سنسورهای دیگر در شبکه بهطور موثر بهره ببرند؛ این استراتژی راه را برای برخی از عملکردهای بسیار شگفتانگیز باز میکند.
بهعنوان مثال، تصور کنید که یخچال هوشمند شما احساس میکند که شیر کم شده است. سپس یخچال درخواستی برای یک گالن دیگر به ماشین هوشمند یا پلتفرم سفارش فروشگاه مواد غذایی ارسال میکند. از آنجا، ماشین هوشمند به فروشگاه میرود و سفارش شما را تحویل میگیرد، یا فروشگاه میتواند یک پهپاد را با سفارش شما مستقیماً به درب منزل ارسال کند. همه اینها و موارد بیشتر از طریق پیشرفت شبکههای اینترنت اشیا امکانپذیر هستند. بهتر از همه، میتوانید همهچیز را مستقیماً از تلفن هوشمند خود ردیابی کنید.
مقیاسپذیری یکی دیگر از مسائل مهمی است که IOTA آن را حذف میکند. ساختار منحصربهفرد این پلتفرم به این معنی است که با پیوستن کاربران بیشتر به شبکه، پلتفرم سریعتر و پایدارتر میشود. در مقایسه، بلاک چینهای امروزی هر زمان که کاربران هجوم زیادی داشته باشند، زمان معاملات کُند و کارمزدهای بالاتری را تجربه میکنند. در سال 2017، شبکه بیت کوین بهدلیل ازدحام دچار مشکل شد. فناوری آیوتا این نگرانیها را از بین میبرد؛ زیرا توانایی برآوردن نیازهای اقتصاد جهانی را دارد.
آینده فناوری آیوتا چگونه است؟
IOTA مجموعهای از ارزشهای پیشنهادی منحصربهفرد را ارائه میکند که آن را از سایر DLTها متمایز کرده و به شما این امکان را میدهد که در آینده دیجیتال مستقل زندگی، کار و تراکنش داشته باشید:
بی احساسی برای دارندگان توکن
همه کاربران با داشتن توکن، رمز ارز مانا (توکن دیگر این پروژه) را تولید میکنند. این همان چیزی است که سهمی از ظرفیت شبکه را بدون پرداخت هزینه از توکن تضمین خواهد کرد. همچنین، صدور بلاکها مستلزم هزینهای نیست که سهم توکن را کاهش دهد.
بنابراین، IOTA ابزار شبکه را در اولویت قرار میدهد و ارزش توکن IOTA را حفظ میکند؛ نهاینکه به اعتبارسنجیهای شخص ثالث اجازه دهد که ارزش را از طریق هزینهها استخراج کنند، بدون اینکه قصد استفاده از شبکه را داشته باشند.
توکنومیک و مشوقهای مبتنی بر ابزار پایدار
توکنومیک IOTA یک سیستم منصفانه است که با همه شرکتکنندگان بهطور یکسان رفتار میکند؛ بدون تفاوت بین کاربران و تولیدکنندگان بلوک. مقدار ثابتی از توکنهای IOTA وجود دارد و با نگه داشتن توکنهای IOTA، توکن Mana را تولید میکنید. برخلاف سایر DLTها، IOTA از اشباع شدن و تورم و اثر ترکیبی که ثروتمندان را غنی میسازد، جلوگیری خواهد کرد.
اجماع مشترک و ناهمزمان مبتنی بر ناکاموتو
در IOTA، گرهها میتوانند بلوکهایی را اضافه کنند و اجازه میدهند تا اجماع بلادرنگ بدون تکیه بر بلوکهای دورهای مانند بلاک چینهای سنتی ایجاد شود. این فرایند اجماع غیرمتمرکز از کنترل بیشازحد و سانسور یا دستکاری اطلاعات توسط دیگران جلوگیری میکند. تصمیماتی که بهصورت محلی گرفته میشوند به تمام گرههای دیگر منتقل شده تا زمانی که تمام گرههای شبکه در نهایت از همه تغییرات ایجادشده در دفتر مطلع شوند.
حل تعارض مبتنی بر واقعیت
هنگام استفاده از IOTA، میتوانید از پردازش بلوک مداوم لذت ببرید. هنگامی که یک تضاد شناسایی میشود، یک گره کپی محلی ایجاد کرده و هر دو نسخه را ردیابی میکند. تراکنشهای غیرمرتبط با تضاد تحتتأثیر واقعیتهای چندگانه ایجادشده قرار نمیگیرند. این یکپارچگی دفترکل را در طول تضادها دستنخورده نگه میدارد و امکان انجام عملیات بدون وقفه برای همه تراکنشهای بلامنازع را فراهم میآورد.
آیوتا چه اهداف بلندمدتی دارد؟
اگرچه ارزش بازار آیوتا نسبت به بالاترین حد خود در سال 2017 به میزان قابل توجهی کاهش یافته بود، اما ثروت این ارز دیجیتال تا اواخر سال 2020 نشانههایی از بهبود را نشان داد. این ارز دیجیتال در سال 2020 با ارزش بازار 446 میلیون دلار شروع شد و تا 19 دسامبر 2020 بالاتر از 900 میلیون دلار بود؛ یعنی رشدی بیش از 100 درصد.
همکاری مستمر آیوتا با شرکتهای بزرگ و تمرکز بر اینترنت همهچیز درحال رشد (IoT) به متمایز کردن آن از سایر ارزهای دیجیتال و ایجاد علاقه در سرمایهگذاران کمک میکند. به نظر میرسد که این اهداف نتیجه خوبی در پی دارند؛ زیرا تا 28 سپتامبر 2021، ارزش بازار IOTA حدود 3.2 میلیارد دلار بوده است.
آیوتا در چه زمینههایی به کار گرفته خواهد شد؟
ویژگیها و مزایای منحصربهفرد آیوتا آن را به یک پلتفرم جذاب برای برنامههای مختلف در دنیای واقعی تبدیل میکند. در اینجا برخی از موارد استفاده امیدوارکننده برای تراکنشهای آیوتا معرفی شدهاند:
همانطور که قبلا گفتیم، یکی از مهمترین کاربردهای تراکنشهای آیوتا در اکوسیستم اینترنت اشیا است. اینترنت اشیا شبکهای از دستگاههای متصل بوده که با یکدیگر ارتباط و تراکنش دارند و فناوری Tangle آیوتا برای پشتیبانی از این تراکنشهای ماشینبهماشین طراحی شده است. بهعنوان مثال، IOTA میتواند برای تسهیل تراکنشهای کوچک بین دستگاههای IoT استفاده شود. مثلا یک یخچال هوشمند میتواند از IOTA برای سفارش خودکار مواد غذایی در صورت کم شدن منابع استفاده کند.
IOTA همچنین میتواند برای فعال کردن مدلهای تجاری جدید در فضای اینترنت اشیا استفاده شود. بهعنوان مثال، IOTA میتواند برای ایجاد بازارهایی برای دادههای تولیدشده توسط دستگاههای IoT به کار رود؛ جایی که دستگاهها میتوانند دادههای خود را مستقیما به خریداران علاقهمند بفروشند. این جریانها درآمد جدیدی را برای دارندگان دستگاههای اینترنت اشیا ایجاد کرده و انگیزهای برای رشد اکوسیستم اینترنت اشیا میکند.
یکی دیگر از کاربردهای امیدوارکننده تراکنشهای آیوتا در مدیریت زنجیره تامین است. هزینه تراکنشهای صفر و سرعت تراکنشهای سریع آیوتا آن را به یک پلتفرم ایدهآل برای ردیابی و پردازش تراکنشها در زنجیره تامین تبدیل میکند. بهعنوان مثال، IOTA میتواند برای ردیابی جابهجایی کالا از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده شده و یک زنجیره تامین شفاف و قابل ممیزی ایجاد کند. همچنین به کسبوکارها در شناسایی تنگناها و ناکارآمدیها در زنجیره تامین کمک کرده که این امر بهنوبهی خود میتواند منجر به صرفهجویی در هزینه و بهبود عملیات شود.
IOTA همچنین میتواند برای تسهیل پرداختها در زنجیره تامین مورد استفاده قرار گیرد. با روشهای پرداخت سنتی، مانند کارتهای اعتباری و حوالههای بانکی، پردازش پرداختها ممکن است روزها یا حتی هفتهها طول بکشد.
با IOTA، پرداختها را میتوان فورا پردازش کرد، این اتفاق جریان نقدینگی را بهبود بخشیده و خطر تقلب و بازپرداخت وجه را کاهش میدهد.
آیوتا چندین کاربرد بالقوه دیگر فراتر از اینترنت اشیا و مدیریت زنجیره تامین دارد. بهعنوان مثال، IOTA میتواند برای پرداختهای خرد همتابههمتا استفاده شود که مدلهای کسبوکار جدید و جریانهای درآمد را فعال میکند. IOTA همچنین میتواند برای سیستمهای رایگیری قابل استفاده باشد، جایی که تراکنشها نشاندهنده آرای یک انتخابات هستند.
Tangle بهدلیل ویژگیهای ذکرشده قبلی، برای ایجاد خدمات ارتباطی غیرمتمرکز ایدهآل است. سرویسهای جدید آیوتا میتوانند به رقابت خطرناکی برای سرویسهای مرکزی بزرگ امروزی مانند اینستاگرام، واتساپ و غیره تبدیل شوند. بنابراین، آیوتا میتواند به غلبه بر وابستگی به آنها کمک کند و حریم خصوصی کاربران را بازگرداند؛ زیرا اطلاعات شخصی دیگر قابل ذخیرهسازی نیستند.
بااینحال، این ویژگی مزایایی هم ارائه میدهد. بهعنوان مثال، دیگر در چتها مدیری وجود نخواهد داشت که بتواند متنهای توهینآمیز را حذف کند. از سوی دیگر، این بدان معناست که آزادی بیان بدون محدودیت توسعه مییابد.
سخن پایانی
رمز ارز آیوتا این پتانسیل را دارد که در بخش اینترنت اشیا به یک افشاگر تبدیل شود و آینده آیوتا احتمالا درخشان است. بااینحال، انتقادات زیادی در مورد این رمز ارز مطرح شدهاند؛ بهویژه در مورد عدم تمرکز پروژه که مانعی برای بسیاری از سرمایهگذاران است. در پیشبینی بلندمدت IOTA، این موضوع میتواند رشد و پذیرش آن را کند سازد.
⚠️توجه به این نکته ضروری است که مانند هر سرمایهگذاری، ریسکهایی نیز وجود دارند. بازار ارزهای دیجیتال بسیار بیثبات و در معرض نوسانات ناگهانی است؛ بنابراین، سرمایهگذاری در IOTA یا هر ارز دیجیتال باید با احتیاط و با دید بلندمدت انجام شود
