بازار ارزهای دیجیتال به بی‌ثباتی معروفند و همین مسئله آن‌ها را به اهداف اصلی برای لیکویید شدن، تبدیل می‌کند. معاملات اهرم دار ارزهای دیجیتال، عامل لیکویید شدن است و زمانی اتفاق می‌افتد که سرمایه‌گذار نتواند با مبلغ در نظر گرفته شده برای معامله (margin)، مبلغ قرض گرفته شده را برای معامله اهرمی خود تامین کند. معامله‌گران وجوهی را که می‌توانند با آن‌ها معامله کنند، با استقراض از شخص ثالث که در این مورد صرافی است افزایش می‌دهند.
در حالی که اهرم یا استقراض وجوه، برای افزایش حجم معاملات می‌تواند سودهای بالقوه را چند برابر کند، اما از آن طرف هم بسیار خطرناک است. اگر بازار برخلاف موقعیت اهرمی شما حرکت کند، ممکن است مبلغ قرض گرفته شده =و سرمایه اولیه خود را از دست بدهید. این مقاله به معنای لیکوئید شدن کریپتو، چگونگی اجتناب از آن و اقداماتی که در زمان وقوع آن باید انجام دهید، می‌پردازد.
لیکوئید شدن کریپتو چیست؟
لیکوئید شدن به فرآیند فروش دارایی‌های کریپتو درگیر معامله اهرم دار، جهت تامین پول نقد برای به حداقل رساندن ضرر، به ویژه در صورت سقوط بازار، اشاره دارد. با این حال، در فضای رمزنگاری، اصطلاح لیکوئید شدن عمدتاً برای توصیف بسته شدن اجباری موقعیت یک معامله گر به دلیل از دست دادن جزئی یا کلی حاشیه اولیه معامله‌گر استفاده می‌شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که معامله‌گران نتوانند الزامات مالی برای موقعیت اهرمی خود را برآورده کنند - به عنوان مثال، آن‌ها بودجه کافی برای باز نگه داشتن تجارت ندارند. زمانی که قیمت دارایی پایه، تغییرات ناگهانی خلاف جهت معامله می‌کند، معمولا پول اصلی قرار داده شده در معامله یا همان مارجین معامله‌گر درگیر می‌شود.
هنگامی که این اتفاق می افتد، صرافی به طور خودکار موقعیت را می‌بندد و در نتیجه، سرمایه درگیر معامله فرد از دست می‌رود. شدت این ضرر به مارجین اولیه و میزان کاهش قیمت بستگی دارد. معامله‌گران می‌توانند انتخاب کنند که تمام داراییشان درگیر ریسک معامله نباشد ولی در برخی موارد، می‌تواند منجر به از دست دادن کل سرمایه گذاری شود.
لیکوئید شدن را می‌توان به دو دسته جزئی و کل تقسیم کرد. به عنوان مثال: لیکوئید شدن جزئی: لیکوئید شدنی که یک موقعیت را تا حدی زودتر می‌بندد تا معامله را کوچک کند و اهرم مورد استفاده معامله‌گر را کاهش دهد. لیکوئید شدن کلی: برای بستن یک موقعیت که در آن، تقریباً تمام مارجین اولیه یک معامله گر استفاده شده است.
لیکوئید شدن می‌تواند هم در معاملات آتی و هم در معاملات اسپات (از نوع مارجین) اتفاق بیافتد. اگرچه معامله‌گران باید توجه داشته باشند که هنگام خرید قرارداد (ورود به معامله)، قیمت به جای خود دارایی، از دارایی اصلی استخراج می‌شود.
عملکرد لیکوئید شدن
لیکوئید شدن زمانی اتفاق می‌افتد که یک صرافی یا کارگزاری، معامله معامله‌گر را ببندد، زیرا دیگر نمی‌تواند الزامات مارجین را برآورده کند. مارجین، درصدی از ارزش کل معامله است که برای باز کردن و حفظ موقعیت باید نزد کارگزار سپرده شود و به ازای این وثیقه، صرافی مبلغی را به فرد قرض می‌دهد تا وارد معامله با حجم بزرگ‌تری شود. حالا اگر ضرر معامله بیشتر از حجم مبلغ وثیقه شود، صرافی به اجبار معامله را می‌بندد و مبلغ وثیقه را برای خودش برمی‌دارد تا ضرر پول قرض داده شده جبران شود.
زمان لیکوئید شدن
زمانی که حساب مارجین معامله‌گر از سطحی که قبلاً با صرافی توافق شده بود پایین بیاید، پوزیشن‌ها به طور خودکار شروع به نقد شدن می‌کنند. هنگامی که موقعیت اهرمی شما به آستانه لیکوئید شدن رسید، با یک "مارجین" مواجه خواهید شد، که به این معنی است که باید سود بیشتری ایجاد کنید یا مبلغ مارجین خود را افزایش دهید. لیکوئید شدن، بیشتر در قراردادهای آتی اتفاق می‌افتد، جایی که معامله‌گران از مقادیر بالاتری از اهرم استفاده می‌کنند.
در آن مرحله، دو گزینه وجود دارد: یا می‌توانید وجوهی را به حاشیه خود اضافه کنید تا اهرم خود را به بالاتر از اهرم مورد نیاز بازگردانید، یا کارگزار به طور خودکار موقعیت شما را تسویه خواهد کرد.
نحوه لیکوئید شدن
در ادامه مثال ما از مارجین اولیه 1000 دلاری، فرض کنید که شما وارد معامله‌ای با اهرم 10 برابری شده‌اید، به این معنی که حجم معامله اهرمی شما اکنون 10000 دلار است – یعنی 1000 دلار از پول خودتان و 9000 دلاری که از صرافی وام گرفته‌اید.
فرض کنید بیت کوین شما 10 درصد کاهش یافته است. اکنون مبلغ معامله شما 9000 دلار است. اگر نزول ادامه یابد و زیان پوزیشن افزایش یابد، برای وجوه استقراضی اعمال خواهد شد. برای جلوگیری از ضرر سرمایه قرض گرفته شده، صرافی موقعیت شما را برای محافظت از پولی که به شما قرض داده شده است، نقد می‌کند. موقعیت شما بسته شده است - و با آن، سرمایه اولیه 1000 دلاری شما از بین می‌رود.
این تمام ماجرا نیست! صرافی‌ها معمولاً از شما کارمزد لیکوئید شدن دریافت می‌کنند. ایده این است که معامله‌گران را تشویق کنیم تا موقعیت‌های خود را قبل از لیکوئید شدن خودکار ببندند. نکته مهمی که باید بدانید این است که اهرم به هر دو صورت افزایش و کاهش قیمت کاهش می‌یابد: اهرم بالاتر، زمانی که معامله به خوبی پیش می‌رود، پول بیشتری را برای شما به ارمغان می‌آورد. اما فقط به یک حرکت خفیف قیمت در جهت خلاف معامله نیاز دارد تا یک لیکوئید شدن آغاز شود. به عنوان مثال، یک موقعیت معاملاتی با اهرم 50 برابری برای شروع لیکوئید شدن، فقط 2 درصد کاهش قیمت دارد.
با این حال، موارد دیگری وجود دارد که در آن برخی صرافی‌ها، نوع دیگری از مارجین را پیشنهاد می‌دهند که به جای قیمت ورودی، 0.5٪ از قیمت ورشکستگی، ثابت است. این مدل همچنین به این معنی است که معامله یک معامله‌گر تا حدی تسویه نمی‌شود، بلکه تنها در صورتی نقد می‌شود که 0.5٪ از مارجین اولیه باقی مانده باشد. به هر صورت، اگر باید از اهرم استفاده کنید، ممکن است بخواهید خودتان را به مقداری که بتوانید مدیریت کنید، محدود کنید.
لیکوئید شدن بیت کوین
یک معامله‌گر ممکن است برای پوشش یک موقعیت کوتاه یا برای انجام سایر تعهدات مالی، نیاز به نقدینگی بیت کوین خود داشته باشد. وقتی این اتفاق می‌افتد، معامله‌گر معمولاً بیت کوین خود را با قیمت فعلی بازار می‌فروشد، صرف نظر از اینکه قیمت آن بالاتر یا پایین‌تر از قیمت خرید اصلی باشد. با این حال، در برخی موارد، یک معامله‌گر ممکن است مجبور شود بیت کوین خود را با قیمتی کمتر از نرخ بازار بفروشد. این ممکن است به قیمت لیکوئید شدن تبدیل شود و معمولاً توسط صرافی که بیت کوین در آن فروخته شده تعیین می‌شود.
در اوایل ژانویه، زمانی که بیت کوین به زیر 43 هزار سقوط کرد، بیش از 812 میلیون دلار از معاملات آتی کریپتو منحل شد که منجر به زیان زیادی برای معامله‌گران ارزهای دیجیتال طولانی مدت شد. این مسئله به دلیل از دست دادن جزئی یا کلی حاشیه اولیه برای معامله‌گران اتفاق افتاد.
توجه به این نکته مهم است که بسته به شرایط فعلی بازار، قیمت لیکوئید شدن می‌تواند در هر زمان تغییر کند. بنابراین اگر به فروش بیت کوین خود فکر می‌کنید، همیشه ایده خوبی است که قبل از تصمیم گیری نهایی، آخرین قیمت لیکوئید شدن را بررسی کنید. با انجام این کار، می‌توانید مطمئن شوید که بهترین معامله ممکن را انجام می‌دهید.
لیکویید شدن اجباری در معاملات
لیکویید شدن اجباری به تبدیل غیرارادی دارایی‌ها به پول نقد یا معادل‌های نقدی (مانند استیبل کوین) اشاره دارد. این مکانیزمی است که سفارشات بازار ارز دیجیتال را برای خروج از معاملات اهرمی ایجاد می‌کند. اصطلاح لیکویید شدن به سادگی به معنای فروش دارایی به صورت نقدی است. لیکویید شدن اجباری به این معنی است که این فروش به صورت خودکار، زمانی که شرایط خاصی برآورده می شود، اتفاق می‌افتد.
در زمینه ارزهای دیجیتال، لیکویید شدن اجباری زمانی اتفاق می‌افتد که سرمایه‌گذار یا معامله‌گر نتواند الزامات حاشیه برای یک موقعیت اهرمی را برآورده کند. مفهوم لیکویید شدن برای معاملات آتی و مارجین نیز کاربرد دارد. هنگامی که با اهرم معامله می‌کنید، قیمت نقدینگی چیزی است که باید به دقت مراقب آن باشید. هرچه اهرمی که استفاده می‌کنید بیشتر باشد، قیمت لیکویید شدن به ورود شما نزدیک تر است. چطور؟ بیایید به یک مثال نگاه کنیم.
یک مثال دقیق
شما با 50 دلار شروع می‌کنید. شما در بازار BTC/USDT با اهرم 10 برابری وارد یک موقعیت خرید اهرمی می‌شوید، به این معنی که اندازه موقعیت شما 500 دلار خواهد بود. بنابراین، این 500 دلار شامل 50 دلار به علاوه 450 دلاری است که قرض می‌گیرید. اگر قیمت بیت کوین 10 درصد کاهش یابد چه اتفاقی می‌افتد؟ ارزش این معامله اکنون 450 دلار است. اگر معامله متحمل زیان‌های بیشتری شود، این ضررها برای وجوه قرض گرفته شده اعمال می‌شود. وام دهنده آن وجوه، از طرف شما با خطر ضرر مواجه نمی‌شود. بنابراین موقعیت شما را برای محافظت از سرمایه خود تسویه می‌کند. این به این معنی است که موقعیت بسته شده است و شما سرمایه اولیه 50 دلاری خود را از دست داده اید.
لیکویید شدن اجباری معمولاً هزینه لیکویید شدن اضافی را به همراه دارد. این در هر پلتفرم متفاوت است، اما برای تشویق معامله‌گران به بستن دستی موقعیت‌های خود قبل از لیکویید شدن خودکار وجود دارد. بنابراین مطمئن شوید که قبل از ورود به یک موقعیت اهرمی، تمام خطرات را درک کرده‌اید. بسیاری از پلتفرم های معاملاتی به شما این امکان را می‌دهند که قبل از وارد شدن به یک موقعیت، قیمت لیکوئید شدن خود را محاسبه کنید.
Binance Futures دارای یک ماشین حساب مفید است که به شما امکان می دهد PNL(سود و زیان)، قیمت هدف و قیمت لیکویید شدن را از قبل محاسبه کنید. در محیط‌های سنتی‌تر، لیکویید شدن در چارچوب رویه‌های ورشکستگی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، که در آن واحد تجاری مجبور است دارایی‌های خود را نقد کند.
جلوگیری از لیکوئید شدن
در حالی که همیشه این احتمال وجود دارد که در یک معامله پول خود را از دست بدهید، استفاده از استراتژی‌های معاملاتی هوشمند مانند استفاده از اهرم کمتر و حاشیه نظارت، می‌تواند به معامله‌گر کمک کند تا از لیکویید شدن جلوگیری کند. صرافی‌های کریپتو همچنین صندوق‌های بیمه را به عنوان راهی برای به حداقل رساندن ضررهای معاملاتی ارائه می‌کنند.
صندوق های بیمه
صندوق بیمه، انباشتی از پول است که به عنوان یک مکانیسم دفاعی در برابر ضرر مالی عمل می‌کند و برای پوشش دادن به این ضرر، از قرارداد استفاده می‌شود. بنابراین، هنگامی که موقعیت یک معامله‌گر با قیمتی بهتر از قیمت ورشکستگی (یعنی قیمتی که زیان یک معامله‌گر برابر با حاشیه اولیه آن‌ها باشد)، منحل شده است، هر سودی به صندوق بیمه می‌رود.
از طرف دیگر، اگر قیمت لیکویید شدن کمتر از قیمت ورشکستگی باشد، زیان معامله از حاشیه اولیه معامله‌گر بیشتر خواهد شد. سپس صندوق بیمه این کسری (یا حقوق صاحبان سهام منفی) را پوشش خواهد داد.
به عنوان مثال، سینا و سارا معامله‌های خرید مختلف بیت کوین را با قیمت ورشکستگی به ترتیب 40/000 و 39/500 دلار باز کردند. هر دوی آن‌ها دارای قیمت لیکویید شدن 40/200 دلار هستند، بنابراین وقتی لیکویید می‌شوند، سینا با 40/000 دلار لیکویید می‌شود و در نتیجه از صندوق بیمه او برداشته می‌شود. در حالی که سارا با اضافه کردن صندوق‌های بیمه بر اساس آخرین قیمت معامله شده 39/800 دلار، با قیمت 39/500دلار لیکوئید می‌شود.
استراتژی خروج از لیکویید شدن
صندوق‌های بیمه، شبکه‌های ایمنی هستند که از معامله‌گران ورشکسته در برابر زیان‌های نامطلوب محافظت می‌کنند. با این حال، استفاده از استراتژی‌های خروج از لیکویید شدن می‌تواند در وهله اول از این خطر جلوگیری کند. هدف از طرح خروج، به حداقل رساندن مقدار پول از دست رفته است. نمونه‌هایی از استراتژی‌های خروج از لیکویید شدن شامل استفاده از لیمیت، توقف ضرر یا دستور توقف ضرر برای بستن موقعیت‌ها قبل از لیکویید شدن است. در ادامه هر یک از آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
حد ضرر
استفاده از این دستور توقف ضرر به این معنی است که معامله‌گر تصمیم می‌گیرد زمانی که آخرین قیمت معامله شده به یک قیمت از پیش تعیین‌شده رسید، موقعیت را با دستور بازار ببندد. دستورات توقف ضرر به عنوان یک شبکه ایمنی برای محدود کردن ضرر احتمالی که از قیمت ورودی عبور می کند، عمل می‌نماید.
حد ضرر متحرک
حد ضرر متحرک، به تنظیم یک دستور توقف ضرر پس از آخرین قیمت معامله شده، در فاصله و جهت قیمت از پیش تعیین شده اشاره دارد. بنابراین هنگامی که آخرین قیمت معامله شده به اوج می‌رسد و فقط در یک جهت حرکت می‌کند، پس از آن متوقف می‌شود. بنابراین زمانی که قیمت بازار به نفع شما حرکت می‌کند، ضررها را محدود کنید و سودهای تحقق نیافته را افزایش دهید.
کاهش اهرم حتی به آرامی نیز، راهی برای مبارزه با لیکویید شدن است. با این حال، اولین گام، پیگیری قیمت‌های لیکویید شدن و اینکه موقعیت‌های شما تا چه حد به عدم پوشش مارجین نزدیک شده، است.
تفاوت لیکوئید شدن و لیکوئیدیتی
لیکوئیدتی یک شاخص سنجش دارایی است. آسانی یا دشواری تبدیل یک دارایی به پول را لیکوئیدیتی می‌دانند. به طور کلی خرید و فروش یک دارایی، لیکوئیدیتی گفته می‌شود. اگر بتوان یک دارایی، برای مثال طلا یا سهام را به سرعت به فروش رساند، نقدشوندگی یا لیکوئیدیتی زیادی دارد؛ در حالی که اگر یک دارایی به سختی به فروش برسد، نقدشوندگی یا لیکوئیدیتی کمی دارد. اگر علاقه دارید بیشتر درباره لیکوئیدیتی بدانید؛
بیشتر بخوانید: لیکوئیدیتی چیست؟
این در حالی است که همانطور که متوجه شدید لیکویید شدن به معنای توانایی تبدیل یک دارایی به وجه نقد است. اما در معاملات کریپتو، زمانی که قیمت یک دارایی کریپتو کاهش می‌یابد، موقعیت اهرمی معامله‌گر مجبور می‌شود بسته شود، زیرا حاشیه برای پوشش ضرر کافی نیست. اگر معامله‌گر نتواند مارجین کال را برآورده کند، صرافی به صورت خودکار موقعیت را می‌بندد. این رویداد لیکوئید شدن نام دارد.
کلام آخر
در این مقاله به بررسی تمام جوانب لیکوئید شدن پرداختیم و سپس لیکوئید شدن بیت کوین را با مثال توضیح دادیم. حال باید تا حد خوبی متوجه لیکوئید شدن، شده باشید؛ اما اگر سوالی برایتان مانده، در کامنت‌ها از ما بپرسید.
