با کشف پتانسیل‌های جدید فناوری بلاک چین، امور مالی غیرمتمرکز (Defi) پدید آمدند. دیفای خدمات گوناگونی را از جمله سهام‌گذاری، وام‌دهی و... در بر می‌گیرد. دراین‌بین، یکی از سرشناس‌ترین پروتکل‌های وام‌دهی، میکر دائو (MakerDAO) نام دارد. پروتکل میکر (Maker Protocol) با استفاده از یک اقتصاد دو توکنی، به کاربران اجازه میدهد تا با قفل کردن ارزهای دیجیتال، وام غیرمتمرکز دریافت کنند. این ویژگی باعث شده تا بسیاری از سرمایه‌گذارن به خرید ارز میکر (MKR) که توکن بومی این پروتکل است، تمایل نشان دهند.
از طرفی، هرگونه سرمایهگذاری در بازار کریپتو، باید با تحقیق و تفحص همراه باشد. یکی از روش‌های تحلیل بنیادین MKR، مطالعه وایت پیپر میکر است. وایت پیپر، سپیدنامه یا برگه سفید متنی به حساب می‌آید که توسط بنیان‌گذاران ارز میکر ارائه شده و جنبه‌های مختلف MakerDAO را شرح میدهد. بااین‌حال، باید به این نکته توجه داشته باشید که میکر دائو دو ارز دیجیتال میکر (MKR) و دای (DAI) را به‌طور هم‌زمان ارائه داده است. بنابراین، وایت پیپر میکر به هردوی این رمز ارزها اختصاص پیدا می‌کند.
معرفی ارز دیجیتال میکر (MKR)
میکر دائو (MakerDAO) یک سازمان همتابه‌همتا (P2P) و غیرمتمرکز است که مبتنی بر بلاک چین اتریوم راه‌اندازی شده و بر روی تسهیل استقراض و وام‌دهی کریپتویی تمرکز دارد. هرکسی که یک کیف پول متامسک (MetaMask) داشته باشد، به‌راحتی با وصل کردن کیف پول خود به پروتکل میکر (Maker Protocol) و ارائه رمز ارزهایش به‌عنوان وثیقه، میتواند وام کریپتویی دریافت کند. وام‌های ارائه‌شده توسط میکر پروتکل، با ارز دیجیتال دای (DAI) پرداخت می‌شوند. دای اولین استیبل کوین غیرمتمرکز است که با ارزهای دیجیتال وثیقه شده و قیمتی برابر با 1 دلار آمریکا دارد. در این میان، توکن بومی این پروژه، ارز میکر (MKR) نامیده میشود که نقشی اساسی را در اقتصاد MakerDAO ایفا می‌کند. به همین دلیل، پیش از خرید میکر باید با جنبه‌های فنی این پروتکل آشنا شوید تا عوامل مؤثر بر قیمت ارز دیجیتال میکر را درک نمایید. ازاین‌رو، در ادامه، وایت پیپر میکر را با زبانی ساده برای شما شرح خواهیم داد.
مقدمه وایت پیپر میکر دائو (MakerDAO)
از سال 2015، پروژه ارز میکر (MKR) با همراهی عده‌ای از توسعه‌دهندگان در سراسر جهان شکل گرفت. این افراد در کنار یکدیگر بر روی اولین تکرار کد، معماری و مستندات دیگر پروژه کار می‌کردند. در دسامبر 2017، اولین وایت پیپر میکر (MakerDAO) منتشر شد که سیستم اصلی استیبل کوین دای (DAI) را توضیح می‌داد.
وایت پیپر میکر شرح میدهد که افراد چگونه می‌توانند با کمک میکر پروتکل (Maker Protocol)، ارز دیجیتال اتریوم را در قرارداد هوشمندی به نام «موقعیت بدهی وثیقه» (CDP) قفل کرده و استیبل کوین دای (DAI) را وام بگیرند.
علاوه‌بر آن، اولین وایت پیپ میکر طرحی برای پذیرش انواع ارزهای دیجیتال به‌عنوان وثیقه، در آینده، ارائه می‌داد. البته این طرح در سال 2019 اجرایی شد و امروزه میکر پروتکل رمز ارزهای گوناگونی را می‌پذیرد. به همین خاطر، سیستم وام‌داهی میکر پروتکل، «دایِ چندوثیقه‌ای» (Multi-Collateral Dai) یا MCD نام گرفته است. ازاین‌رو، شما می‌توانید با خرید میکر (MKR) از صرافی ارز دیجیتال اکسبیتو، به دریافت وام از MakerDAO اقدام کنید. امکان خرید میکر در صرافی اکسبیتو با کمترین قیمت و پایین‌ترین کارمزد برای شما فراهم شده است.
دای چندوثیقه‌ای (Multi-Collateral Dai)
فناوری بلاک چین به ستیز با سیستم‌های ناکارآمد متمرکز پرداخت و گزینه‌های جدیدی را پیش روی کاربران قرار داد. ازاین‌طریق، با توزیع داده‌ها در شبکه‌ای از رایانه‌ها، شفافیت در امور مالی، جای کنترل توسط نهادهای مرکزی را گرفت. در نتیجه، یک سیستم بدون مجوز، بی‌طرفانه، شفاف و بسیار کارآمد پدید آمد که میتواند ساختارهای مالی و پولی فعلی جهانی را بهبود ببخشد و منافع عموم مردم را در نظر بگیرد.
در ابتدا، ارز دیجیتال بیت کوین (BTC) با همین هدف پدید آمد؛ اما این رمز ارز با محدودیت‌هایی مواجه است که مسیر آن را برای تبدیل شدن به ابزار جامع پرداخت، سد می‌کنند. در واقع، عرضه ثابت و ماهیت سوداگرانه بیت کوین منجر به نوسانات بسیار زیادی در قیمت آن شدند. بنابراین، BTC نمی‌تواند به‌راحتی جایگزینی برای پول‌های سنتی باشد.
استیبل کوین دای دقیقاً برای غلبه بر نقص بیت کوین پدید آمده است؛ چراکه این رمز ارز با نوسانات بازار دست‌و‌پنجه نرم نمی‌کند و ماهیتی باثبات دارد. از زمان راه‌اندازی دای، در سال 2017 تا کنون، استیبل کوین‌ها شهرت زیادی یافته‌اند و به پذیرش عمومی رسیده‌اند. در این میان، DAI نیز نقشی اساسی را در حرکت روبه‌جلوی استیبل کوین‌ها ایفا می‌کند.
بااین‌حال، باید به این نکته توجه داشته باشید که ارز میکر پشتوانه‌ای اساسی برای DAI است و به این استیبل کوین قوت می‌بخشد. این ویژگی بر روی قیمت میکر تأثیر زیادی می‌گذارد و وایت پیپر میکر نیز بر نقش MKR در این پروژه تأکید می‌کند.
توکن میکر (MKR)
به‌گفته‌ی وایت پیپر میکر (Maker) این پروتکل یکی از بزرگترین نرم‌افزارهای کاربردی مبتنی بر بلاک چین اتریوم است. این نرم‌افزار که توسط عده‌ای از توسعه‌دهندگان ارز میکر (MKR) و شرکای خارجی آنها راه‌اندازی شد، اولین برنامه‌ی امور مالی غیرمتمرکز محسوب میشود که به پذیرش عموم رسید.
هرکسی که به خرید میکر (MKR) اقدام کرده باشد، میتواند در تصمیمات حاکمیتی MakerDAO مشارکت کند. دارندگان ارز دیجیتال میکر، از طریق یک سیستم نظرسنجی خودکار، به پیشرفت‌ها و به‌روزرسانی‌های آتی Maker رأی می‌دهند.
کاربران برای اینکه اجازه شرکت در نظرسنجی را داشته باشند، باید به خرید میکر اقدام کرده و سپس، MKR را در یک قرارداد هوشمند قفل کنند.
استیبل کوین دای (DAI)
در بخش بعدی وایت پیپر میکر (MakerDAO)، به استیبل کوین دای پرداخته میشود. این پروژه، به‌جز ارز دیجیتال میکر (MKR)، استیبل کوین دای را به‌عنوان یک ارز دیجیتال بی‌طرف، غیرمتمرکز و با پشتوانه‌ی وثیقه ارائه میدهد و قیمت آن را به‌صورت 1 به 1، به دلار آمریکا متصل می‌کند. دای اولین استیبل کوین با پشتوانه‌ی وثیقه است و برخلاف سایر ارزهای باثبات، به‌شکل کاملاً غیرمتمرکز به بازار عرضه میشود.
عرضه دای به بازار، فرایند ساده‌ای دارد؛ به‌طوری که کاربران می‌توانند ارزهای موجود در لیست "Maker Vaults"، مانند توکن میکر را در پروتکل Maker وثیقه‌گذاری کرده و DAI را به‌عنوان وام دریافت کنند. پس از اینکه دای وارد گردش بازار میشود، به‌راحتی می‌توان از آن برای خرید، فروش و مبادله استفاده کرد. حتی کاربران اجازه دارند که این استیبل کوین را در قرارداد «نرخ پس‌انداز دای» (Dai Savings Rate) یا DSR پس‌انداز کنند و از این راه، درآمد غیرفعال داشته باشند.
از طرفی، تمام DAIهای موجود در بازار توسط وثیقه‌ی بیش‌ازحد پشتیبانی خواهند شد؛ یعنی کاربران برای دریافت وام، باید وثیقه بیشتری را ارائه دهند تا در صورت کاهش ارزش رمز ارزهای ارائه‌شده، قرارداد استقراض، منحل نشود.
استیبل کوین دای چه شباهتی با پول دارد؟
به‌گفته‌ی وایت پیپر میکر، بنیان‌گذاران ارز دیجیتال میکر، استیبل کوین خود را به‌گونه‌ای طراحی کرده‌اند که شباهت‌های زیر را با پول دارد:
- ذخیره ارزش
- وسیله مبادله
- واحد حساب
- استاندارد تسویه بدهی
ذخایر میکر (Maker Vaults)
تمام وثیقه‌های ارائه‌شده به میکر پروتکل (Maker Protocol) در قراردادهای هوشمندی به نام Maker Vaults قرار می‌گیرند. ازآنجایی‌که میکر دائو (MakerDAO) پروتکلی منبع‌باز را ارائه داده، هرکسی میتواند به آن دسترسی داشته باشد و از طریق رابط‌هایی کاربری، مانند Oasis Borrow، به ساخت Vault مورد نظر خود اقدام کند. سپس، امکان قفل کردن ارز میکر (MKR) و سایر رمز ارزها در آن وجود خواهد داشت.
انحلال ذخایر میکر (Maker Vaults)
بر اساس اطلاعات موجود در وایت پیپر میکر دائو (MakerDAO)، هرکدام از ذخایر که خطرناک تلقی شوند، امکان انحلال آنها وجود خواهد داشت. درصورتی‌که نسبت انحلال قراردادهای وام به وثیقه‌های موجود بیشتر باشد، صندوق مورد نظر خطرناک شناسایی شده و دارندگان ارز میکر (MKR) به حذف آن رأی می‌دهند.
بازیگران اصلی میکر (Maker)
در این بخش از وایت پیپر میکر (MakerDAO) به بازیگرانی اشاره میشود که نقشی اساسی در پیشبرد اهداف پروژه ارز دیجیتال میکر دارند.
نگهدارندگان (Keepers)
نگهدارندگان همان کاربرانی هستند که با خرید و فروش DAI در بازار کریپتو، قیمت این رمز ارز را برابر با 1 دلار آمریکا حفظ می‌کنند. زمانی که قیمت دای بالاتر از نرخ هدف باشد، این افراد DAI را می‌فروشند و هنگامی که قیمت دای به زیر نرخ مورد نظر بیاید، آنها این رمز ارز را خریداری خواهند کرد.
علاوه‌بر آن، در مواقعی که یک صندوق دچار انحلال شود، نگهدارندگان در مزایده‌ها مشارکت می‌کنند.
اوراکل‌های قیمتی (Price Oracles)
دارایی‌های وثیقه‌شده در ذخایر میکر (Maker Vaults)، از جمله توکن میکر، باید قیمت بی‌درنگشان مشخص باشد. ازاین‌رو، میکر دائو (MakerDAO) از اوراکل‌های قیمتی برای دریافت نرخ لحظه‌ای بازار بهره می‌برد. این اوراکل‌ها از منبع عظیمی از گره‌های غیرمتمرکز استفاده کرده و داده‌های واقعی را از دنیای بیرون از بلاک چین جمع‌آوری می‌کنند و سپس، آنها را در اختیار Maker می‌گذارند.
از طرفی، برای اینکه از پروتکل به‌خوبی محافظت شود، MakerDAO اطلاعات را از «ماژول امنیتی اوراکل» (OSM) عبور داده و آنها را مستقیماً از اوراکل دریافت نمی‌کند. این ماژول‌ها قیمت را به‌مدت یک ساعت به تعویق می‌اندازند تا از صحت اطلاعات ارائه‌شده مطمئن شوند. تصمیم‌گیری درباره اوراکل‌ها و مدت‌زمان انتظار، توسط دارندگان ارز دیجیتال میکر (MKR) گرفته خواهد شد.
اوراکل‌های اضطراری (Emergency Oracles)
اوراکل‌ها اضطراری آخرین سد دفاعی در برابر حملات احتمالی به پروتکل Maker هستند. این اوراکل‌ها توسط دارندگان توکن میکر (MKR) انتخاب می‌شوند. اوراکل‌های اضطراری می‌توانند اوراکل‌های اضطراری را مسدود کنند تا در صورت رخ دادن رفتارهای مخرب، جلوی انحلال قراردادهای استقراض بسیاری از کاربران را بگیرند. به‌عقیده‌ی وایت پیپر میکر، این اوراکل‌ها نقشی اساسی در امنیت پروتکل دارند.
تیم‌های دائو (DAO Teams)
تیم‌های دائو از دارندگان ارز میکر (MKR) تشکیل می‌شوند و در مورد جنبه‌های گوناگون MakerDAO تصمیم‌گیری می‌کنند. اعضای این تیم‌ها افرادی مستقل هستند که در بازار حضور دارند و توسط MakerDAO انتخاب نمی‌شوند. برخی از اقدامات دارندگان ارز دیجیتال میکر، شامل موارد زیر هستند:
- تسهیل‌کننده حاکمیت
- مشخص کردن زیرساخت‌های ارتباطی
- تعیین ریسک‌های وام‌دهی
- تنظیم شرایط اخذ وام
نرخ پس‌انداز دای (Dai Savings Rate)
نرخ پس‌انداز دای (DSR) قرارداد هوشمندی است که به دارندگان استیبل کوین DAI اجازه میدهد تا ارز دیجیتال خود را در آن قفل کرده و بابت این کار، توکن میکر (MKR) را پاداش بگیرند. این قرارداد برای پس‌انداز محدودیتی را در نظر نگرفته و کاربران می‌توانند با هر مقدار DAI، در این فرایند مشارکت داشته باشند. همچنین، امکان برداشت پس‌انداز نیز در همه‌ی زمان‌ها وجود خواهد داشت.
حاکمیت میکر پروتکل (Governance of the Maker Protocol)
به‌گفته‌ی وایت پیپر میکر، فقط دارندگان ارز دیجیتال میکر می‌توانند در تصمیمات حاکمیتی MakerDAO مشارکت داشته باشند. آنها اجازه دارند که به تغییرات آینده پروتکل میکر رأی داده و در مورد جنبه‌های مختلف پروژه تصمیم‌گیری کنند.
تغییراتی که به تصویت دارندگان ارز میکر (MKR) برسند، بلافاصله اعمال نمی‌شوند. بااین‌حال، اگر دارندگان توکن میکر ماژول امنیتی را فعال کنند، احتمالاً این تغییرات در عرض 24 ساعت اتفاق خواهند افتاد. ازاین‌طریق، مالکان MKR می‌توانند جلوی رفتارهای مخرب و آسیب‌های احتمالی را بگیرند.
رأی‌گیری (Polling)
فرایند رأی‌گیری پروتکل میکر (Maker Protocol) توسط یک قرارداد هوشمند انجام میشود. در ابتدا، یک پیشنهاد توسط جامعه به پروتکل ارسال شده و به اجماع دارندگان ارز میکر می‌رسد. پس از اینکه جامعه درباره یک تغییر توافق داشتند، این پیشنهاد به نظرسنجی گذاشته میشود.
قرارداد هوشمندِ رأی‌گیری را فقط یک‌بار برای هر پیشنهاد می‌توان به اجرا درآورد و زمانی که پیشنهاد مورد نظر به تصویب رسید، نتایج بر روی پروتکل اعمال خواهند شد.
نقش ارز میکر (MKR) در افزایش سرمایه
علاوه‌بر حاکمیت، توکن میکر (MKR) نقش مهمی را در جمع‌آوری سرمایه مورد نیاز پروتکل ایفا می‌کند. درصورتی‌که بدهی‌های پروتکل افزایش یابند، ممکن است که از طریق مزایده، عرضه ارز دیجیتال میکر با رشد مواجه شده تا ازاین‌طریق، سرمایه مورد نیاز پروتکل به دست آید. این مسئله به پروتکل Maker کمک می‌کند تا اعتماد کاربران را جلب کرده و خلوص نیت خود را به نمایش بگذارد.
پارامترهای اساسی ریسک در ذخایر میکر (Maker Vaults)
در این بخش از وایت پیپر میکر، به پارامترهای اساسی صندوق‌های وثیقه Maker پرداخته میشود:
- سقف بدهی: به میزان بدهی‌ای اشاره دارد که میتواند بابت یک دارایی ایجاد شود. درصورتی‌که میزان بدهی یک دارایی از سقف عبور کند، تولید وام توسط آن متوقف خواهد شد. این توقف تا زمانی‌که بخشی از آن دارایی بازپرداخت شود، ادامه خواهد داشت.
- کارمزد ثابت: افرادی که ارز DAI را وام می‌گیرند، باید کارمزد ثابت سالانه را به‌همراه اصل پول بازگردانند.
- نسبت انحلال: منظور از نسبت انحلال، نسبت وثیقه به وام ارائه‌شده است. این نسبت توسط دارندگان توکن میکر تعیین میشود. درصورتی‌که نسبت انحلال پایین باشد، یعنی جامعه توقع نوسانات بالایی را از رمز ارزها ندارد و اگر این نسبت بالا برود، یعنی جامعه احتمال افزایش نوسانات را میدهد.
- جریمه انحلال: این جریمه به کل بدهی‌های معوق یک صندوق تعلق می‌گیرد و مالکان صندوق را وادار می‌کند تا میزان بدهی‌ها را کاهش دهند.
- مدت زمان حراج وثیقه: به زمانی اشاره دارد که وثیقه‌های قراردادهای لغوشده به حراج گذاشته می‌شوند.
سخن پایانی
میکر دائو (MakerDAO) یکی از نرم‌افزارهای کاربردی و غیرمتمرکز دیفای محسوب میشود که به‌شکل گسترده‌ای مورد توجه کاربران قرار گرفته است. این پروتکل که در زمینه وام‌دهی کریپتو فعالیت دارد، از دو ارز میکر (MKR) و دای (DAI) برای تسهیل فرایند استقراض بهره می‌برد. دراین‌بین، ارز دیجیتال میکر توکن کاربردی و حاکمیتی این پروژه است که نقشی اساسی را در اقتصاد آن ایفا می‌کند. به همین دلیل، در این مقاله، وایت پیپر میکر را با زبانی ساده توضیح دادیم تا پیش از خرید میکر، با این پروژه بیشتر آشنا شوید و عوامل موثر بر قیمت میکر را بشناسید.
