شبکه همتا به همتا یا نظیر به نظیر به عنوان بخشی از ساختار بلاک چین در بازار ارز دیجیتال اهمیت بسیار زیادی دارد. اگر درک درستی از شبکه نظیر به نظیر داشته باشید، می‌توانید عملکرد بلاکچین را به درستی درک کنید و فعالیت‌های خود را با آگاهی بیشتری انجام دهید. در این مقاله قصد داریم مفهوم شبکه p2p را بررسی کنیم و به بخش‌های مختلف آن بپردازیم.
شبکه p2p چیست؟
اصطلاح peer to peer، مفهومی است که بیشترین کاربرد را در علم کامپیوتر دارد. شبکه نظیر به نظیر در واقع گروهی از دستگاه‌ها (گره‌ها)یی است که به کمک یکدیگر با قدرت (Authority) یکسان فایل‌هایی را ذخیره می‌کنند یا به اشتراک می‌گذارند. در بلاکچینها یا اساسا فناوری‌های مالی، شبکه نظیر به نظیر برای انجام معاملات رمز ارزی یا دارایی‌های دیجیتال به کار می‌رود. در واقع بستری که شبکه همتا به همتا آن را مدیریت کند به کاربران اجازه می‌دهد، معاملات مالی خود را بدون واسطه انجام دهند.
اگر بخواهیم تاریخچه و سبقه‌ی شبکه همتا به همتا را پیدا کنیم، باید به سی سال قبل برگردیم؛ زمانی که برای اشتراک پرونده‌ها و اطلاعات، این شبکه را ایجاد کردند. در این حالت چند دستگاه با اتصال به هم شبکه‌ای ایجاد می‌کنند. در این حالت پیوستن دستگاه‌ها به هم باعث می‌شود هیچ سرور اصلی وجود نداشته باشد. یعنی این که هر دستگاه، بخشی از اطلاعات را می‌گیرد و دیگر اطلاعات متمرکز نخواهد بود.
شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که این چه ربطی به بلاکچین دارد. جواب این است که بلاکچین برای انجام معاملات از همین شیوه‌های غیرمتمرکز استفاده می‌کنند؛ یعنی زمان انجام معاملات افراد گاهی سرویس‌دهنده برای سایر کاربران است و گاهی سرویس‌گیرنده از سایر کاربران است. این باعث می‌شود تمرکز اطلاعات از بین برود و امنیت کاربران به راحتی حفظ شود. اگر درباره بلاکچین اطلاع کافی ندارید؛
بیشتر بخوانید: بلاکچین چگونه کار میکند؟
انواع شبکه‌های نظیر به نظیر
همانطور که متوجه شدید، شبکه p2p از اتصال گره‌ها به هم ایجاد می‌شود؛ اما بسته به اینکه اتصال این نودها به چه نحوه و بر چه اساسی باشد، نوع این شبکه نیز تغییر میکند. به صورت کلی می‌توان گفت این شبکه‌ها در سه دسته کلی ساختارمند، بدون ساختار و ترکیب جای می‌گیرند. در ادامه به بررسی هر یک از این موارد خواهیم پرداخت.
شبکه p2p ساختارمند یا Structured
شبکه همتا به همتای ساختارمند به شبکه‌ای گفته می‌شود که در آن گره‌ها یا همان نودها در یک معماری و ساختار منظم قرار گرفته باشند. نودها بر اساس همین معماری فعالیت می‌کنند. این شبکه‌ها به دلیل همان معماری دقیقی که دارند، در بسیاری از موارد کارآمد هستند، اما از سویی خاصیت غیرمتمرکز بودن خود را از دست می‌دهند و در معنای دقیق، در عمق متمرکز می‌شوند. ویژگی دیگر این شبکه این است که عضویت و نگهداری آن هزینه زیادی دارد. این شبکه همچنین مقاومت کمی در مواجه با بی‌نظمی کاربران یا نودها دارند و از این نوع رفتار آسیب زیادی می‌بینند.
شبکه p2p بدون ساختار یا Unstructured
این شبکه برخلاف شبکه‌های ساختارمند، گره‌ها بدون هیچ نوع سازماندهی و معماری، به صورت رندوم یا تصادفی به هم متصل می‌شوند. در این شبکه، بی نظمی یک مزیت محسوب می‌شود. این شبکه‌ها از نظر کوئری ضعیف‌تر از شبکه ساختارمند عمل میکند. دراین حالت شبکه با تعداد زیادی از درخواست‌های جستجو مواجه می‌شود و گاها به همین دلیل شبکه فلج می‌شود. البته در این سیستم عدم تمرکز بسیار مناسب است و می‌توان با اطمینان گفت این شبکه متمرکز نیست.
شبکه p2p ترکیبی یا Hybrid
شبکه همتا به همتای ترکیبی به نحوی کار میکند که ترکیبی از دو شبکه‌ی ساختارمند و بی ساختار است. این شبکه از جستجوی داده به کمک سرور لیست استفاده میکند تا نتایج جستجو را به سرعت در دسترس کاربر (کلاینت) قرار دهد و هم شبکه‌ای غیرمتمرکز داشته باشد. به عبارتی این شبکه هیبریدی، به شما اجازه می‌دهد از مزایای هر دو نوع شبکه قبلی استفاده کنید و تا حد خوبی از معایب آنها بپرهیزید. در این حالت شما نیازی ندارید نگران تمرکز باشید و از سرعت بسیار مناسبی نیز برخوردار می‌شوید.
اهمیت شبکه نظیر به نظیر
شبکه نظیر به نظیر در علم کامپیوتر درهای جدیدی را به روی برنامه نویسان گشود. همینطور که بسیاری از وبسایت‌ها و برنامه‌ها با استفاده از شبکه نظیر به نظیر و به صورت اوپن سورس شکل گرفته اند. یکی از مثال‌های این شبکه می‌توان به ویکی پدیا اشاره کرد. در امور مالی اما، پیشتاز استفاده از شبکه p2p ساتوشی ناکاموتو بود. او با استفاده از شبکه نظیر به نظیر توانست فناوری بلاک چین را ایجاد کند و در نهایت بیت کوین را به عنوان توکن بلاک چین آن پیشنهاد دهد.
بلاک‌چین‌های غیرمتمرکز نمونه‌های مهم استفاده از شبکه همتا به همتاست. بسیاری از تکنولوژیهای مرتبط به بلاکچینها از طریق شبکه نظیر به نظیر ایجاد شده اند. برای مثال می‌توان به نرم‌افزارهای غیرمتمرکز d-apps اشاره کرد. بدین ترتیب می‌توان گفت شبکه نظیر به نظیر یکی از مهمترین فناوری‌ها در سال‌های اخیر است.
عملکرد شبکه نظیر به نظیر
یک مدل همتا به همتا توسط یک شبکه توزیع شده از رایانه ها نگهداری می شود. این بدان معناست که رایانه ها سرور یا سرپرست مرکزی ندارند زیرا هر گره یک کپی از فایل‌ها را نگه می دارد و در نتیجه هم به عنوان سرور و هم به عنوان سرویس گیرنده عمل می کند. بنابراین، هر گره می تواند فایل های دیگر گره ها را بارگذاری کرده یا فایل ها را از آنها بارگیری کند. این گره ها از هارد دیسک های خود برای ذخیره داده های خود به جای سرور مرکزی استفاده می کنند.
از آنجا که هر گره دارای قابلیت های مشترک برای ذخیره، انتقال و دریافت فایل ها است، شبکه های P2P سریعتر و کارآمدتر هستند. برخلاف معماری های سنتی که در آنها یک نقطه خرابی وجود دارد، یک شبکه همتا به همتا دارای معماری توزیع شده است که آن را در برابر حملات سایبری بسیار مقاوم می کند.
کاربرد شبکه p2p در بلاکچین
مفهوم بلاک چین در قالب طرح بیت کوین برای جایگزین کردن مسئله‌ی اعتماد در امور مالی مطرح شد. خالق بیت کوین در تلاش برای ایجاد یک سیستم مالی غیرمتمرکز به ایده‌ی استفاده از شبکه همتا به همتا برای حل مشکل اعتماد رسید که در نهایت به ایجاد بلاک چین منجر شد. ایده‌ی طراحی یک دفتر غیرمتمرکز یا توزیع شده باعث می‌شد مسئله اعتماد به سازمان‌های مالی دیگر مطرح نباشد و شفافیت و عدم تمرکز اطلاعات خیال کاربران را راحت کند.
مزایا و معایب شبکه نظیر به نظیر
استفاده از شبکه نظیر به نظیر در بلاک چین میتواند عملکرد سیستم را به شکل‌های مختلفی تغییر دهد. به همین دلیل است که لازم است مزایا و معایب شبکه نظیر به نظیر را به خوبی بررسی کنید و سپس اقدام به استفاده از آن کنید.
مزایای شبکه همتا به همتا
مزایای شبکه نظیر به نظیر به صورت کلی در سه دسته اصلی قرار می‌گیرند.
امنیت
در شبکه‌های همتا به همتا به علت متمرکز نبودن سرورها امکان حملات داس بسیار کاهش می‌یابد. در حملات داس، حمله مستقیما به سرور پلتفرم انجام می‌شود و با از کار انداختن سرور، پلتفرم یا سیستم از دسترس کاربران خارج می‌شود. در شبکه‌های نظیر به نظیر اما بخاطر متمرکز نبودن سرور، این خطر وجود ندارد. از سوی دیگر بخاطر متمرکز نبودن، هیچ فایلی سانسور نمی‌شود و هیچ مدیر یا ادمینی امکان تغییر در شبکه را ندارد. همین مسائل باعث می‌شوند شبکه‌های نظیر به نظیر برای بسیاری از افراد به مراتب قابل اعتمادتر از سایر شبکه‌ها و سرورها باشند.
حذف واسطه‌ها
شبکه‌های نظیر به نظیر، با استفاده از دفتر توزیع شده، جهشی در امور مالی ایجاد کردند. این شبکه‌ها تمام واسطه‌ها را حذف کردند. تا پیش از این تمام سازمان‌های مالی، بانک‌ها و موسساتی که وام پرداخت می‌کردند، واسطه معاملات افراد می‌شدند. اما پس از ایجاد بلاکچین بر بستری که دیگر نیازی به اشخاص یا سازمان‌ها برای مدیریت و وساطت میان کاربران را نداشت تمام واسطه‌ها از بین رفتند. حالا می‌توان این اتفاق را برای تمام سیستم مالی جهان چه بر پایه فیات و چه بر پایه ارز دیجیتال تصور کرد.
کاهش هزینه‌ها
در شبکه‌های عادی، فرد باید کامپیوتر، سرور و بسیاری تجهیزات دیگر را برای مدیریت و نگهداری یک شبکه خریداری کند. همچنین کوچکترین حمله یا آسیب به شبکه هم میتواند هزینه‌های گزافی را برای افراد حقیقی و حقوقی مالک شبکه به جا بگذارد. اما درمورد شبکه‌های همتا به همتا، هزینه خرید دستگاه و سرور وجود ندارد. زیرا هر کاربر، بخشی از اطلاعات سرور را در دست دارد و هزینه دستگاه هم میان کاربران پلتفرم تقسیم می‌شود.
معایب شبکه همتا به همتا
همانطور که این شبکه P2P مزایای زیادی دارد، معایبی هم دارد که استفاده از آن را برای بسیاری از افراد به ریسک تبدیل میکند.
- مقیاس پذیری
با توجه به اینکه نودهای پراکنده جایگزین یک سرور اصلی هستند، در تعداد نودهای پایین، سرعت سرور نیز کاهش میابد و کما اینکه امنیت بالایی دارد، میتواند برای بسیاری یک نقطه ضعف بزرگ به حساب بیاید.
- حملات در زمان هاردفورک
تقریبا تمام شبکه‌های همتا به همتا open source هستند و گروهی از نودها می‌توانند کد را تغییر دهند و در نهایت خود را از شبکه جدا کنند یا شبکه‌ای موازی تشکیل دهند. هاردفورک در حالت عادی ممکن است خطر زیادی نداشته باشد اما در زمان حملات میتواند خطرات جدی برای سیستم داشته باشد.
- نظارت
شبکه نظیر به نظیر به صورت کلی غیرمتمرکز است و هیچ مرجع و دفتر اصلی ندارد. به همین دلیل است که نظارت کردن یا کنترل فعالیت‌های شبکه بسیار دشوار است. این میتواند خطرات جدی مثل فعالیت‌های غیرقانونی منجر شود. بسیاری از شرکت‌ها و برنامه‌های غیرمتمرکز نیز دچار مشکل نظارت و کنترل بر فعالیت‌ها می‌شوند.
کلام آخر
به طور کلی می‌توان گفت شبکه‌های نظیر به نظیر علم کامپیوتر را تا حد زیادی تحت تاثیر خود قرار دادند. امور مالی نیز پس از بیت کوین به‌کل دگرگون شد. شبکه‌ی نظیر به نظیر به شما امکان معامله بدون واسطه و بدون نظارت را می‌دهد. علاوه بر این احتمال از بین رفتن سرور و دفتر اصلی نیز خیلی کم است و شما برای امور مالی نیازی به اعتماد به هیچ برنامه یا ارگانی ندارید. اگر همچنان سوالی دارید، می‌توانید در کامنت‌ها از ما بپرسید.
