سبدگردانی یا مدیریت پورتفولیو (Portfolio) هنر مدیریت سرمایهگذاریهای یک فرد یا شرکت است؛ به‌صورتی که بتوانند در مدت‌زمان معینی درآمد خود را به حداکثر برسانند. علاوه بر اینکه پورتفولیو یا انواع پورتفوی سرمایه به شما کمک می‌کند که با کنترل ریسک بازار، سرمایه‌تان در معرض زیان کمتری قرار بگیرد. معنی پورتفوی این است که شما بهترین استراتژیهای مدیریت سرمایه را انتخاب کنید. با تصمیم‌گیری صحیح و مدیریت سرمایه کاربردی می‌توانید دارایی‌هایتان را بر اساس ریسک، اهداف مالی و تنوع‌بخشیدن به منابع تقسیم‌بندی کنید و به یک سرمایه‌گذاری با پول کم و سود بالا برسید.
ما در این مقاله به شما خواهیم گفت، که سبدگردانی چیست، سبدگردان کیست و انواع پورتفوی را شامل سبدگردانی ارز دیجیتال، سبدگردانی بورس، پورتفوی سهام، سبدگردانی فارکس و ... به‌طور کامل توضیح می‌دهیم؛ تا بتوانید یک مدیریت سرمایه کاربردی را برای خودتان برنامه‌ریزی کنید.
سبد سرمایه یا پورتفولیو چیست؟
منظور از سبد سرمایه مجموعهای از سرمایه‌گذاری‌ها است، که توسط یک فرد یا سازمان در بازارهای تجاری انجام میشود. در سبد سرمایه، دارایی شما به بخش‌های مختلفی تقسیم شده است، که هرکدام بازدهی و سودآوری مخصوص به خود را دارند. برای مثال ممکن است، یک شخص یا سازمان سرمایۀ خود را به بخش‌های مختلفی تقسیم کند و در بازارهایی همچون کریپتوکارنسی، فارکس، بورس، مسکن و ... سرمایه‌گذاری داشته باشد. بنابراین چنین شخصی باید با مطالعۀ آموزش سبدگردانی و استراتژیهای مدیریت سرمایه دارایی‌هایش را کنترل کند، تا از ریسک احتمالی بازار آگاه شده و بیشترین سودآوری را داشته باشد. در همین باره هندریث اسمیت، نویسنده و بانکدار سرشناس، می‌گوید: «اگر به طبیعت نگاه کنیم، می‌بینیم که در سرمایه‌گذاری عالی عمل کرده است. طبیعت فقط در چیزهایی سرمایه‌گذاری کرده که به هم شباهتی ندارند و به این شکل از خودش مراقبت می‌کند.»
سبدگردانی (مدیریت سرمایه) چیست؟
سبدگردانی که مترادف پورتفوی یا پورتفولیو است، در واقع مجموعهای از بهترین استراتژیهای مدیریت سرمایه است؛ که باعث میشود شخص یا سازمان سرمایه‌گذار انواع سرمایهگذاریهای سبد سرمایه‌اش را به‌بهترین‌شکل بهینهسازی کند. پورتفوی به زبان ساده این است که شما با اولویت‌بندی انواع سرمایه‌گذاری‌ها و درنظر گرفتن ریسک بازار در مجموع بیشترین سود را کسب کنید. برای رسیدن به این هدف شما ممکن است، سبدگردانی شخصی داشته باشید و یا شخصی را برای این کار استخدام کنید، اما مهمترین عنصر این است که، به پربازده‌ترین سبدگردانی دست پیدا کنید. بازدهی سبدگردان‌ها وابسته به توانایی‌هایی زیر است:
- توانایی سنجش نقاط ضعف و قدرت انواع سرمایه‌گذاری
- شناخت فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید
- درک تهدیدهای بازار و ریسک‌های مربوط به سرمایه‌گذاری‌ها
انواع مدیریت سرمایه کدامند؟
برای رسیدن به پربازده‌ترین سبدگردانی شما باید انواع مدیریت سرمایه را بدانید، تا بتوانید استراتژی مدیریت سرمایه مناسب خودتان را انتخاب کنید. در ادامه به معرفی انواع پرتفوی می‌پردازیم.
مدیریت سرمایه فعال
در مدیریت سرمایه فعال، عملکرد سبدگردان‌ها به این صورت است، که گروهی از مدیران به‌طور فعال بر روی انواع سرمایه‌گذاری‌ها و عوامل تأثیرگذار بر آن‌ها نظارت دارند. معمولاً در پورتفولیوی فعال یک نفر به‌عنوان مدیر سبدگردانی انتخاب میشود و تیمی را اداره می‌کند، که به‌طور مدوام بر سبد سرمایه نظارت دارند. مدیر سبدگردانی باید توانایی‌های زیر را داشته باشد:
- توانایی تحقیق عمیق و اصولی در انواع بازارهای مالی
- قابلیت پیش‌بینی بازارها و سرمایهگذاریهای مختلف
- داشتن تخصص مدیریت گروه سبدگردانی
زمانی که مدیریت سرمایه کاربردی به‌صورت فعال و توسط افراد انجام میشود، ضریب خطا پایین می‌آید و احتمال موفقیت افزایش می‌یابد. مدیران سرمایه‌گذاری با در نظرگرفتن تمام جنبه‌های بازار بهترین استراتژیهای سرمایه‌گذاری را طرح‌ریزی می‌کنند. آن‌ها برای رسیدن به این هدف موارد زیر را در نظر می‌گیرند:
- روندهای بازارهای مختلف
- تغییرات بنیادین در اقتصاد
- تغییر چشم‌اندازهای سیاسی
- اخباری که شرکت‌ها و بازار را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد
مدیریت سرمایه غیرفعال
منظور از مدیریت غیرفعال سرمایه این است، که با در نظر گرفتن روندها و شرایط فعلی بازار در بخش‌های مختلفی سرمایه‌گذاری کنیم و به همان بررسی ابتدایی اکتفا کرده و دیگر به‌طور مداوم موارد مختلفی را که در مدیریت سرمایه فعال مدنظر قرار می‌دادیم، بررسی نکنیم. این روش از پورتفوی، به زبان ساده یعنی اینکه با اتخاذ یک استراتژی سرمایه‌گذاری بلندمدت، پیگیری مداوم را رها کرده و به تصمیمات اولیه‌مان اعتماد داشته باشیم.
مدیریت پورتفوی اختیاری (Discretionary Portfolio management)
منظور از مدیریت سرمایه اختیاری این است، که در سبدگردانیِ شخصی به نظرات یک مدیر حرفه‌ای و دارای تجربه، که به‌عنوان پربازده‌ترین سبدگردان شناخته میشود، اعتماد کنیم. در این روش از انواع پورتفوی، شما با اعتماد به یک شخص حرفه‌ای، تمام سبد سرمایه‌تان را بر اساس نظرات او تقسیم‌بندی و مدیریت می‌کنید. معمولاً افراد برای استفاده از روش اختیاری به شرکت‌های خاصی که این خدمات را ارائه کرده‌اند، مراجعه می‌کنند و سرمایه‌شان را در اختیار آن‌ها می‌گذارند. بازدهی سبدگردان در این روش بستگی به توانایی‌های او دارد و باید دارای مهارت‌های زیر باشد:
- قدرت بالا در تحلیل بازارهای مالی
- توانایی تشخیص روندها و عوامل مهم تأثیرگذار بر بازار
- قابلیت در نظرگرفتن قدرت مالی افراد و برنامه‌ریزی بر اساس آن
مدیریت پورتفوی غیراختیاری ( Non-Discretionary Portfolio management)
مدیریت سرمایه غیراختیاری برای افرادی است، که می‌خواهند مشارکت بیشتری در سبدگردانی داشته باشند. در این روش از انواع پورتفوی، شرکت یا شخصی که برای دریافت مشاوره انتخاب کرده‌اید، پیشنهادهای خود را به شما ارائه می‌دهد و شما هستید که تصمیم می‌گیرید، که چگونه وارد عمل شوید و سرمایه‌گذاری کنید. در نتیجه در پورتفوی غیراختیاری سرمایه‌ها به اشخاص و شرکت‌ها داده نمی‌شود و آن‌ها صرفاً به شما مشاوره خواهند داد. هر شخص بر اساس مشاوره‌ای که می‌گیرد، سبدگردانی شخصی خود را برنامه‌ریزی می‌کند.
عناصر اصلی مدیریت سرمایه کدام‌اند؟
حالا که با مفاهیم کلی و انواع استراتژی مدیریت سرمایه آشنا شدید، برای اینکه بهتر درک کنید پورتفولیو در مدیریت پروژه چیست و بتوانید به‌صورت عملی سبد شخصی خود را تنظیم کنید، باید به عناصر اصلی مدیریت سرمایه بپردازیم.
تخصیص دارایی
تخصیص دارایی (Asset Allocation) یکی از استراتژیهای مدیریت سرمایه است، که می‌خواهد با تقسیم دارایی‌ها در انواع سرمایه‌گذاری مختلف ریسک را کاهش و بازدهی را افزایش دهد. تخصیص دارایی با در نظر گرفتن موارد زیر انجام میشود:
- اهداف سرمایه‌گذار
- توانایی تحمل ریسک
- افق پیش‌بینی شده برای سرمایه‌گذاری
تخصیص دارایی یکی از مهمترین اقداماتی است، که هر سرمایه‌گذار باید انجام دهد. این کار با تقسیم کردن دارایی بین انواع سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف رخ می‌دهد، تا این سرمایهگذاریهای گوناگون بتوانند یکدیگر را پوشش دهند و ریسک کلی را پایین بیاورند.
تنوع‌بخشی
تنوع‌بخشی (Diversification) اشاره به انتخاب نمونه‌های مختلفی از سرمایه‌گذاری در یک سبد دارد. تنوع‌بخشی به سرمایه‌ها، باعث میشود که بتوانید از مزایای بازارهای مختلف استفاده کنید و با این روش ریسک احتمالی را تا حد ممکن پایین بیاورید. منطق این عنصر این است، که میانگین سود انواع سرمایه‌گذاری در کنار یکدیگر به اندازۀ مدنظر ما برسد و زیان‌هایی که ایجاد شده در کل به سرمایه‌گذاری ما آسیبی نزند. برای مثال من برای مدت دو سال همزمان روی ارزهای دیجیتال، بورس و طلا سرمایه‌گذاری می‌کردم و هر بار که یکی از آن‌ها با ضرر مواجه می‌شد، مابقی با سودشان آن را جبران می‌کردند.
مطالعات نشان می‌دهند که یک سرمایه‌گذاری متنوع شامل 20 تا 25 دارایی مختلف، مقرون‌به‌صرفه‌ترین روش سرمایه‌گذاری است و ریسک را تا حد بسیار زیادی کاهش می‌دهد. با تنوع‌بخشیدن به سرمایه‌گذاری‌هایتان باعث می‌شوید، که حتی اگر برخی از آن‌ها با ضرر مواجه شوند، سود مابقی بازارها آن ضرر را جبران کرده و شما را همچنان در منطقۀ سود نگه دارد. به این کار سبدگردانی با سود تضمینی می‌گویند.
تعادل مجدد
تعادل مجدد (Rebalancing) در آموزش سبدگردانی، یعنی اینکه بخش‌های مختلف سبد سرمایه‌تان را دوباره بررسی و وزن هریک را مجدداً تنظیم کنید. در نتیجه شما با بررسی میزان سودآوری و یا زیان یک بخش، آن را کم و زیاد می‌کنید تا به سطح سودآوری دلخواهتان برسید و ضرر را تا سقف مدنظر کاهش دهید. ایجاد تعادل مجدد اهمیت زیادی دارد، چون‌که در طول زمان با تغییر قیمت ارزش هر دارایی ممکن است تعادل دارایی‌ها به‌هم بخورد و شما نیاز دارید که با برقراری تعادل مجدد استراتژی مدیریت سرمایه خود را بازآفرینی کنید.
هدف از مدیریت پورتفولیو چیست؟
هدف اصلی مدیریت سرمایه کاربردی این است، که با در نظر گرفتن انواع مختلفی از سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و بلندمدت در بازه‌های زمانی مشخص، سودآوری کلی را افزایش دهیم و ریسک سرمایه‌گذاری را کنترل کنیم. سرمایه‌گذاری با روش سبدگردانی باعث رسیدن به ثبات و کاهش ریسک در بازارهای مالی میشود. از اهداف دیگر استراتژیهای مدیریت سرمایه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش سرمایه
- افزایش اثرگذاری هر بخش از سرمایه‌گذاری
- رسیدن به ثبات در سودآوری
- افزایش اطمینان نسبت به داشتن آیندۀ موفق مالی
مدیر سبد سرمایه‌گذاری چه می‌کند؟
مدیر پورتفولیو کسی است که دربارۀ سبدگردانی تصمیم‌گیری می‌کند. او انواع استراتژیهای مدیریت سرمایه و فرایندهای سرمایه‌گذاری را در نظر می‌گیرد تا با طراحی پورتفوی شخصی برای سرمایه‌گذار، بهترین نتایج برای شخص سرمایه‌گذار حاصل شود. بعضی از مهمترین تصمیم‌گیری‌های مدیر پورتفولیو عبارتند از:
- نوع خرید و بازار
- تعداد سرمایه‌گذاری
- میزان تخصیص منابع
- تنوع‌بخشی به سبد
- ایجاد تعادل دوباره بعد از گذشت مدتی از سرمایه‌گذاری
- زمان ورود و خروج از بازارهای گوناگون
این مدیران معاملات و سرمایهگذاریهای مختلف شرکت‌ها و اشخاص را مدیریت می‌کنند، تا بهترین بازدهی برای آن‌ها با ریسک کم به دست بیاید. بنابراین این افراد باید دانش گسترده‌ای در زمینۀ تحلیل بازارهای مالی و روش‌های سرمایه‌گذاری داشته باشند.
چه‌کسی دارایی خود را به دست مدیر سبدگردانی می‌سپارد؟
اگرچه دانستن اینکه پرتفوی چیست و یادگیری آموزش مدیریت سرمایه برای هر شخصی امکان‌پذیر است، اما به هر حال افرادی هستند که مجبورند دارایی خود را به دست یک مدیر سبدگردانی بسپارند، تا با دانش او در بازارهای مالی حاضر شوند. این افراد عبارتند از:
افراد با دانش کم
اشخاصی که به هر دلیلی نمی‌توانند در آموزش سبدگردانی شرکت داشته باشند و سرمایه‌شان را بر اساس دانش خود برنامه‌ریزی کنند، مجبورند که از دانش افراد حرفه‌ای و باتجربه در این زمینه استفاده کنند. حضور در بازارهای مالی ظرافت‌هایی دارد و اگر شخصی بدون کسب دانش کافی دربارۀ انواع استراتژیهای مدیریت سرمایه اقدام به سرمایه‌گذاری کند، ریسک بسیار بالایی را متحمل میشود.
افرادی با کمبود زمان
اگر شما وقت کافی را برای مدیریت سرمایه‌هایتان ندارید و نمی‌توانید به‌صورت مدوام عناصر مختلف تأثیرگذار بر بازار و بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاریتان را بسنجید، بهتر است که از یک مدیر پورتفولیو استفاده کنید. سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی مختلف، نیاز به دقت، بررسی و بازخوردگیری مدوام دارد. اگر صرفاً گاهی برای آن وقت بگذارید، ممکن است با خسارت‌های مالی جبران‌ناپذیری مواجه شوید.
مزایا و معایب سپردن سرمایه به سبدگردان چیست؟
دیدیم که افراد و شرکت‌ها در بسیاری از موارد مجبورند که برای داشتن استراتژی مدیریت سرمایه، در سبدگردانی به یک مدیر پورتفولیو اعتماد کنند. به همین خاطر این اشخاص، دیگر دخالت چندانی در روش‌های سبدگردانی شخصی خود ندارند. سپردن سرمایه به یک سبدگردان مزایا و معایبی دارد که در این بخش به آن‌ها می‌پردازیم.
مزایای سپردن سرمایه به سبدگردان
مزایای سبدگردانی توسط یک سبدگردان شامل موارد زیر است:
- با ریسک کمتری وارد بازارهای مالی می‌شوید.
- سبدگردان وقت کافی را برای انجام این کار دارد.
- او با دانشی که دارد می‌تواند انواع استراتژی مدیریت سرمایه را برای شما در نظر بگیرد.
- امکان حضور در بازارهای مختلفی برایتان فراهم میشود.
- ریسک احتمالی سرمایه‌گذاری بسیار کاهش می‌یابد.
- سبدگردانی با سود تضمینی انجام میشود.
معایب سپردن سرمایه به سبدگردان
اگرچه سپردن سرمایه به یک سبدگردان مزایایی دارد، اما باید به معایب سبدگردانی توسط یک سبدگردان هم اشاره کنیم:
- ممکن است همۀ جوانب مالی شما در نظر گرفته نشود.
- احتمال دارد که قدرت مالی شما و اهمیت این سرمایه‌گذاری برایتان برای سبدگردان قابل درک نباشد.
- معمولاً سبدگردان‌ها برای تضمین سود شما، از روش‌های مشابهی استفاده می‌کنند، که باعث میشود سود شما کم شود.
سخن پایانی
در این مقاله انواع استراتژیهای مدیریت سرمایه را به شما معرفی کردیم تا بتوانید بهترین رویکرد را برای حضور در بازارهای مالی انتخاب کنید. برای اینکه بتوانید بهترین نتیجه را بگیرید، سعی کنید که آموزش سبدگردانی را پشت سر بگذارید، تا با علم کافی وارد بازار شوید. این روش‌های مدیریت سرمایه شامل سبدگردانی ارز دیجیتالی، سبدگردانی فارکس، پورتفوی سهام و ... هم میشود. با تخصیص دارایی‌هایتان به بازارهای مختلف می‌توانید تا حد ممکن سبدگردانی با سود تضمینی داشته باشید و ضررها را بسیار کاهش دهید.
