توکن‌های غیرمثلی (nonfungible tokens) یا همان انافتیها (NFT) از زمان راه‌اندازی‌شان در سال 2020، معمولا در پلتفرم‌های مبتنی بر اتریوم و سایر بلاک چین‌ها، مانند کاردانو (Cardano) و سولانا(Solana) ساخته و معامله می‌شدند.
بااین‌حال، ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین توسط پروتکل جدیدی به نام اوردینال (Ordinal) در ژانویه 2023 توسط کیسی رودارمور (Casey Rodarmor) در دسترس قرار گرفت که این توکنها بومی بیت کوین هستند. رودارمور از ارتقای بیت کوین Taproot برای گسترش قابلیت این ارز دیجیتال و فعال کردن انافتیها بهره‌برداری کرد.
اوردینال (Ordinal) چیست؟
بیت کوین از زمان ایجاد در سال 2009، به‌عنوان یک ارز دیجیتال مستقل عمل کرده است. در ژانویه 2023، اوردینال بیت کوین دومین مورد استفاده عملی را برای بیت کوین ارائه داد: ذخیره‌سازی داده‌ها.
یک بیت کوین به 100 میلیون واحد کوچک‌تر به نام ساتوشی تقسیم می‌شود. ساخت ان‌اف‌تی در بلاکچین بیت کوین با نام اوردینال به کاربران اجازه میدهد تا یک ساتوشی را برچسب‌گذاری کرده و یک سیستم شماره سریال برای ساتوشی‌ها به نام اوردینال ایجاد کنند.
پس از ثبت اوردینالها بر روی بلاک چین هرگز نمی‌توان آنها را ویرایش یا حذف کرد. تا زمانی که بیت کوین وجود دارد، اوردینالها هم به‌صورت آنلاین موجود خواهند بود. این ماندگاری است که اوردینالها را خاص می‌کند. آنها قدرت پایگاه داده همیشگی بیت کوین را به ارث می‌برند تا داده‌ها را به‌صورت آنلاین برای همیشه بایگانی کنند. اوردینال‌‌های بیت کوین به هر فرد اجازه می‌دهند تا حداکثر 4 مگابایت داده را در بلاک چین بیت کوین بارگذاری نماید. اگرچه، هر مگابایت قیمتی دارد که باید پرداخت شود.
در واقع، اوردینالها ابزاری برای ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین هستند و این کار را با پیوست کردن داده‌هایی مانند تصاویر، ویدیوها و موارد دیگر به یک ساتوشی در بلاک چین پایه بیت کوین انجام می‌دهند. ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین جدیدترین راه برای ایجاد توکن‌های غیرمثلی (NFT) در شبکه بیت کوین است. اگرچه انافتیها در بیت کوین مفهوم جدیدی نیستند، اما انافتیهای اوردینال ساختاری اساسا متفاوت با سایر انافتیهای بیت کوین دارند.
مایکل جوزف وینکلمن(Mike Joseph Winkelmann)، هنرمند و طراح گرافیک دیجیتالی، در مورد انافتیها می‌گوید: «انافتیها روشی نوین برای احراز هویت هنر دیجیتال هستند که قبلا هرگز امکان‌پذیر نبود.» دوین فینز (Devin Finzer) کارآفرین آمریکایی و مدیر اجرایی حوزه فناوری می‌گوید: «انافتیها مانند شکل جدیدی از دارایی دیجیتال هستند که می‌توانند هر چیزی را منحصربه‌فرد و کمیاب کنند.» گریمز خواننده و آهنگساز کانادایی نیز می‌گوید: «انافتیها آینده مالکیت دیجیتال و آغاز عصر جدیدی برای هنر و فرهنگ هستند.»
از زمان راه‌اندازی اوردینالها، بیش از 200 هزار مورد ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین توسط جامعه روبه‌رشدی از کاربران، برنامه‌نویسان و علاقه‌مندان صورت گرفته است؛ اما انافتیهای اوردینال دقیقا چه هستند، چگونه کار می‌کنند و چرا متفاوت به حساب می‌آیند؟
انافتیهای اوردینال، برخلاف نمونههای قبلی خود، در لایه‌ای جدا از بیت کوین وجود ندارند، بلکه آنها از یک سیستم نظم‌دهی (ordering system) به نام نظریه ترتیبی (ordinal theory) استفاده می‌کنند تا به تک‌تک ساتوشی‌های بیت کوین یک عدد منحصربه‌فرد بدهند. از این نظر، ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین کاملا بومی این شبکه محسوب می‌شود. آنها بدون تغییر در پروتکل بیت کوین کار می‌کنند، به هیچ لایه اضافی نیاز ندارند و با شبکه پس‌سازگار (backward compatible) هستند. فرایند بارگذاری داده‌ها بر روی ساتوشی‌ها، حکاکی (کتیبه‌نگاری) نامیده می‌شود و اوردینالها نشان‌دهنده شماره منحصربه‌فرد اختصاص داده‌شده هستند.
مزایا و معایب استفاده از اوردینالها کدم‌اند؟
دنیای بیت کوین به‌سرعت درحال رشد است و برنامه‌های کاربردی، پروتکل‌ها، ابزارها، خدمات و فرصت‌های جدید به‌طور بی‌سابقه‌ای همراه با آن به وجود می‌آیند؛ اما در این میان، همچنین مجموعه‌ای منحصربه‌فرد از خطرات نیز وجود دارند. ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین (اوردینالها و کتیبه‌‌های بیت کوین) جدیدترین به‌روزرسانی برای اعمال دیدگاهی تازه در مورد نحوه استفاده از بیت کوین است و به‌طور طبیعی باعث ایجاد بحث‌هایی داغ می‌شود. در ادامه، مزایا و معایب ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین را بررسی خواهیم کرد.
مزایا ساخت توکن غیرمثلی در بیت کوین
اولین نکته‌ای که طرفداران اوردینال دوست دارند در مورد ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین به آن اشاره کنند این است که انافتیها کالای کاربردی هستند و مردم می‌خواهند بتوانند این داراییهای دیجیتال را در بازار چند میلیارد دلاری آن به‌صورت آنلاین معامله نمایند؛ اما تا پیش‌ازاین توکن غیرمثلی در زنجیره‌های دیگری غیر از بیت کوین میزبانی می‌شد. اکنون با ظهور کتیبهها، شبکه بیت کوین میتواند سهم بازار را از دیگر زنجیره‌های قراردادهای هوشمند بگیرد و آن ارزش را به بیت کوین بیفزاید و این‌گونه کاربران جدیدی را جذب کند. اوردینالها می‌توانند کاربرانی را به بیت کوین بکشانند و افرادی را که پیش‌تر (به‌دلیل عدم ارائه انافتیها) توجهی به این زنجیره نداشتند، تشویق به خرید بیت کوین کنند.
⚠️نکته دیگر در مورد ساخت ان‌اف‌تی در بلاکچین بیت کوین این است که انافتیها مورد تقاضای بازار هستند و کاربران می‌توانند از خریدوفروش آنها سود کلانی به دست آورند.
همچنین، ظهور اوردینالها موجب افزایش دستمزد ماینرها می‌شود و انافتیهای دیگر بلاک چین‌ها مانند CryptoPunks و Bored Ape Yacht Club راه خود را به بیت کوین پیدا کرده‌اند. در 8 فوریه 2023، یک قطعه Ordinal Punk به قیمت 9.5 بیت کوین یا نزدیک به 215000 دلار فروخته شد.
دیگر اینکه، ظهور اوردینالها موجب تسریع در اتخاذ لایه دوم می‌شود. طرفداران این کتیبه (Inscription) بیت کوین مدعی‌اند ازآنجایی‌که آنها برای استفاده از فضای بلاک بیشتر هزینه‌هایی را پرداخت می‌کنند و هزینه تراکنش‌ها افزایش می‌یابد، بودجه امنیتی برای ماینرها نیز بالا می‌رود. افزایش قیمت‌ها به نفع مدل امنیتی کلی بیت کوین خواهد بود و درآمدی برای استخراج‌کنندگان فراهم می‌کند. استدلال آنها این‌گونه است که بلاک‌های بیت کوین در آینده با پذیرش کاربران بیشتر و قیمت‌گذاری برخی تراکنش‌ها پر می‌شوند. کارمزدهای بالاتر و بلاک‌های کامل، عملکردی اجباری برای بیت کوین‌ها برای تسریع بهبود راه‌حل‌های لایه دوم مانند Lightning Network خواهد بود.
و بالاخره اینکه، تراکنش‌های Taproot (مهم‌ترین آپدیت بیت کوین بعد از 2017) مدت‌ها فعال بوده‌اند، اما علی‌رغم مزایایی که دارند، در ارائه تراکنش‌های فشرده‌تر و حفظ حریم خصوصی بهتر، جذب چندانی نداشتند. بااین‌حال، از زمان راه‌اندازی اوردینالها و ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین شاهد افزایش شدید تراکنش‌های Taproot بوده‌ایم و حامیان اوردینالها معتقدند که این انافتیها به‌دلیل محدود بودن فضای بلوک، کاربران بیشتری را برای انتخاب تراکنش‌های taproot تشویق می‌کنند.
معایب ساخت توکن غیرمثلی در بیت کوین
استدلال علیه کتیبهها این است که اجرای کامل نودها را برای اپراتورهای گره سخت‌تر می‌کنند، کارمزدها را افزایش می‌دهند، زنجیره را اشباع کرده و می‌توانند در آینده مضر باشند؛ زیرا کسانی که می‌خواهند تراکنش‌های زنجیره‌ای انجام دهند باید منتظر هزینه‌های کمتر بمانند، یا برای تسویه نهایی مبلغ بالاتری بپردازند.
اوردینالها موجب افزایش خطرپذیری در معاملات می‌شوند. قیمت خیره‌کننده 215000 دلاری Ordinal Punk میتواند به‌جای ذخیره ارزش در بیت کوین، جریان سرمایه را به‌سمت اوردینالها بکشاند و ممکن است بسیاری از سرمایه‌گذاران از بیت کوین دوری کنند و به آن به‌عنوان یک پروژه دیجیتالی که دیگر جدی گرفته نمی‌شود، بنگرند.
انافتیها در شبکه بیت کوین چگونه عمل می‌کنند؟
انافتیها در یک دفترکل که تراکنش‌ها را ثبت می‌کند، یعنی بلاک چین، وجود دارند. حضور آنها از طریق قراردادهای هوشمند و توافق‌نامه‌های خودکار است. انافتیها را می‌توان از طریق قراردادهای هوشمند، برنامه‌ریزی کرد و اقدامات مختلفی را به‌طور خودکار پیش برد؛ مانند ارائه حق امتیاز به سازندگان در هر بار فروش مجدد ان‌اف‌تی. انافتیها را می‌توان از اشیای دیجیتالی مانند آثار هنری، ویدیوها، گلچین رویدادهای ورزشی، اقلام کلکسیونی یا آواتارهای مجازی، ایجاد یا «ضرب» کرد. حتی توییت‌ها را می‌توان به‌عنوان اقلام کلکسیونی به ان‌اف‌تی تبدیل کرد. به‌عنوان مثال، جک دورسی (Jack Dorsey)، مدیرعامل سابق توییتر، اولین توییت خود را به‌عنوان ان‌اف‌تی به قیمت نزدیک به 3 میلیون دلار در سال 2021 فروخت.
انافتیها از طریق فرایندی به نام ضرب کردن (minting) ایجاد می‌شوند که در آن اطلاعات یک دارایی را رمزگذاری و سپس در یک بلاک چین ثبت می‌کنند. هنگامی که توکنها ضرب شدند، یک شناسه منحصربه‌فرد به آنها اختصاص داده می‌شود که مستقیما به یک آدرس بلاک چین مرتبط است. هر توکن مالکی داشته و اطلاعات مالکیت (یعنی آدرسی که توکن ضرب‌شده در آن قرار دارد) در دسترس عموم است. حتی اگر 5000 ان‌اف‌تی از یک آیتم ضرب شوند (مشابه بلیت‌های ورودی عمومی برای یک فیلم)، هر توکن یک شناسه منحصربه‌فرد دارد و میتواند از دیگران متمایز باشد.
اوردینال نام ان‌اف‌تی‌هایی است که در بلاک چین بیت کوین ایجاد می‌شوند و مانند انافتیهای مبتنی بر اتریوم، اوردینال بیت کوین را می‌توان خرید و فروش کرد. تفاوت این است که اتریوم توکن‌هایی را برای دارایی‌ها ایجاد می‌کند، درحالی‌که اوردینالها دارای شماره سریالی هستند که به ساتوشی‌ها اختصاص داده شده است.
انواع انافتیهای بیت کوین کدم‌اند؟
توکن‌های غیرمثلی که از آنها می‌توان به‌عنوان انواع ان‌اف‌تی در بیت کوین نام برد به شرح زیر هستند:
دیجیتال آرت و موزیک
آثار هنری ان‌اف‌تی، به داراییهای دیجیتال ذخیره‌شده در یک بلاک چین اشاره دارند که نشان‌دهنده محتوا یا حتی اقلام فیزیکی هستند. رسانه‌های هنری که انافتیها می‌توانند آنها را نشان دهند شامل طراحی‌های دیجیتال، نقاشی، موسیقی، فیلم، شعر یا کتاب می‌باشند. آثار هنری ان‌اف‌تی به هنرمندان اجازه می‌دهند آثار هنری خود را فراتر از دنیای فیزیکی بفروشند یا اجاره دهند.
اقلام کلکسیونی
اقلام کلکسیونی دیجیتال کالاهایی هستند که در بلاک چین نمایش داده می‌شوند و قابل خرید و فروش هستند؛ چه یک میم معروف باشد یا یک لحظه نمادین فیلم‌برداری‌شده در ورزش. این آیتم‌ها را می‌توان به‌صورت انافتیها «ضرب» کرد. فرایند ضرب کردن به این اقلام یک نام رمز، نماد، یک اثرانگشت دیجیتالی (به نام هش) و یک پیوند به آیتم موجود در ذخیره‌سازی فایل بین سیاره‌ای (interplanetary file storage) میدهد. همه این داده‌ها، ازجمله اینکه مالک فعلی کیست و این کالا در گذشته به چه قیمتی فروخته شده است، در بلاک چین ذخیره می‌شوند.
بازی‌های رایانه‌ای
ساخت انافتیهای در بلاک چین بیت کوین در بازی‌های رایانه‌ای، به بازیکنان این امکان را میدهد که امکانات درون بازی مانند اسکین‌های کمیاب (rare skin)، اسلحه‌ها، شخصیت‌ها یا املاک مجازی را داشته باشند. این توکن‌های منحصربه‌فرد روی یک بلاک چین ذخیره می‌شوند و راهی شفاف و امن برای تأیید مالکیت و منشأ آن ارائه می‌کنند.
املاک و مستغلات
سرزمین مجازی تکه‌ای از دنیای دیجیتال است که در بازی‌ها یا فضاهای دیجیتالی وجود دارد و به آن متاورس (metaverse) یا فراجهان می‌گویند. به‌عبارت‌دیگر، مردم از پول واقعی برای خرید زمین مجازی استفاده می‌کنند و درست مانند زمین واقعی، شما می‌توانید مالک چنین زمینی باشید و آن را به فروش برسانید.
انافتیهای بیت کوین نقش مهمی در شکل دادن به متاورس، که یک جهان دیجیتال مبتنی بر واقعیت مجازی است، ایفا می‌کنند. با انافتیهای بیت کوین، املاک و مستغلات مجازی را می‌توان در این محیط‌های سه‌بعدی خرید و فروش کرد و مالکیت آنها را در اختیار داشت.
با استفاده از انافتیهای بیت کوین شما می‌توانید با خرید زمین یا ملک مجازی در محیط‌های دیجیتال یا بازی‌ها، سرمایهگذاری املاک مجازی داشته باشید.
هویت
پلتفرم‌های سنتی اغلب از کاربران می‌خواهند که حساب‌هایی با اطلاعات شخصی ایجاد کنند. با تأیید هویت مبتنی بر ان‌اف‌تی بیت کوین، کاربران می‌توانند یک ان‌اف‌تی تأییدشده ارائه نمایند که هویت آنها را بدون افشای داده‌های حساس نشان میدهد. این انافتیها باید توسط یک «ارائه‌دهنده هویت» مورد اعتماد صادر شوند و در پلتفرم‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرند. آنها ورود کاربر را ساده‌تر کرده و نیاز به تأیید هویت مکرر را کاهش می‌دهند.
املاک دنیای واقعی
با ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین می‌توانید داراییهای املاک و مستغلات مانند ساختمان‌ها، زمین و غیره را نشان‌دار (توکنیزه) کنید. این توکنها نشان‌دهنده سهم شما از مالکیت در آن دارایی هستند. ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین سرمایهگذاری در بخش املاک و مستغلات را به سادگیِ یک دادوستد دیجیتال می‌کند. توکنیزه کردن (tokenize) فرایندی است که طی آن داراییهای دنیای واقعی به توکنها، که ارزش دیجیتالی هستند، تبدیل می‌شوند.
چگونه می‌توان در شبکه بیت کوین ان‌اف‌تی ساخت؟
ساده‌ترین راه برای ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین استفاده از یک سرویس حکاکی (کتیبه‌نگاری) مانند Gamma ،Unisats ،Magic Eden یا OrdinalsBot است. در زیر برای نشان دادن این فرایند از سرویس حکاکی گاما استفاده خواهیم کرد؛ هرچند فرایند حکاکی در همه سایت‌ها مشابه هستند؛ بنابراین هرکدام را که ترجیح می‌دهید، انتخاب کنید.
1- فرمت ان‌اف‌تی را انتخاب کنید.
اولین قدم در ایجاد هر ان‌اف‌تی این است که تصمیم بگیرید از کدام فرمت استفاده کنید. سازندگان ان‌اف‌تی اغلب آثار خود را از فایل‌های صوتی، ویدیوها، تصاویر و سایر اسناد دیجیتال ضرب می‌کنند. اهمیت این نکته در این است که فرمت ان‌اف‌تی نحوه استفاده از آن را برای مردم تعیین خواهد کرد. برخی از محبوب‌ترین فرمت‌ها عبارت‌اند از: فایل PNG، فرمت فایل تصویری با برچسب (TIFF)، فرمت MP4، فرمت MP3. برای ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین باید فرمتی را انتخاب کنید که پشتیبانی از آن برای بازار ان‌اف‌تی آسان باشد. بنابراین، شما باید محدودیت‌ها را درک نمایید. به‌عنوان مثال، برخی از بازارها اندازه انافتیها در پلتفرم‌های خود را محدود می‌کنند.
2- محتوا و میزان دسترسی به انافتیهای خود را مشخص کنید.
پس از انتخاب یک فرمت، سازندگان باید محتوای انافتیهای خود را در نظر بگیرند. شما باید آنچه مردم در یک اثر هنری دیجیتالی می‌خواهند یا ارزشمند می‌دانند را در نظر بگیرید. شما همچنین ممکن است بخواهید که فقط تعداد محدودی ان‌اف‌تی بسازید تا محصول خود را، درست مانند دنیای هنر، کمیاب کنید.
3- کیف پول بیت کوین را دانلود کنید و رمز ارز را به آن اضافه کنید.
ابتدا باید یک کیف پول بیت کوین دانلود کنید. قبل از اینکه این کار را انجام دهید، مهم است بدانید از کدام کیف پول‌ها می‌توانید استفاده نمایید و از کدام کیف پول‌ها نمی‌توانید بهره ببرید. برای حکاکی یک Ordinal، به یک آدرس بیت کوین Taproot نیاز دارید. آدرس Taproot با bc1 شروع می‌شود، به‌عنوان نمونه:
bc1puutp67dsgrh8lvurmdh054tk45t8gfqhd8g46w0q6qnrsa99p6xqtjxqnl ساده‌ترین راه برای دریافت آدرس بیت کوین Taproot دانلود کیف پول Xverse ،UniSat یا Hiro است. یکی از این کیف پول‌ها را در مرورگر وب خود دانلود کنید. پس از ورود به سیستم، به مرحله بعدی بروید.
4- Gamma.io بروید.
به Gamma.io/Ordinals رفته و نوع اوردینالی را که می‌خواهید بسازید، انتخاب کنید: تصویر تک، تصویر انبوه یا متن. برای این مثال، اجازه دهید «تصویر واحد» را انتخاب کنیم.
5- تصویر خود را در Gamma بارگذاری کنید.
توجه داشته باشید که 4 مگابایت حداکثر محدودیت برای یک اوردینال است و 400 کیلوبایت حداکثر محدودیت برای اندازه‌ای است که می‌توانید بدون کمک ماینر حکاکی نمایید. اگر چیزی بزرگ‌تر از 400 کیلوبایت باشد، باید با یک ماینر بیت کوین کار کنید تا بلاکی برای شما بسازد. 400 کیلوبایت تقریبا اندازه یک عکس JPG متوسط یا یک PDF هشت‌صفحه‌ای است. گاما به شما این امکان را میدهد تا حداکثر 400 کیلوبایت را حکاکی کرده و به شما اجازه میدهد تصویر خود را به‌طور خودکار بهینه کنید تا محدودیت را برطرف سازید.
6- آدرسی که کتیبه‌نگاری (Inscription) به آن ارسال خواهد شد را وارد کنید.
با کیف پول Xverse یا Hiro خود، «receive» را انتخاب کرده و آدرس کیف پول خود را که با «bc1p» شروع می‌شود، کپی کنید. آدرس bc1p خود را از Xverse کپی کرده، سپس آدرس را به‌عنوان «آدرس بیت کوین رسید» خود وارد کنید.
7- هزینه بیت کوین را پرداخت کرده و 10 دقیقه صبر کنید.
شما می‌توانید با هر کیف پولی این پرداخت را انجام دهید. اگر همه‌چیز را به‌درستی انجام داده باشید، باید اوردینال خود را در کیف پول Xverse خود مشاهده کنید.
هنگامی‌که اولین بیت کوین خود را ثبت کردید، می‌توانید آن را نگه دارید، بفروشید یا برای فروش فهرست کنید. Gamma ،Ordswap و MagicEden سه بازار محبوبی هستند که در آنها می‌توانید خرید و فروش اوردینال بیت کوین را انجام دهید.
سخن پایانی
امروزه هزاران توکن غیرمثلی یا ان‌اف‌تی در بازار موجود هستند، به‌خاطر اینکه ایجاد این انافتیها نسبتا آسان است. همه افراد به‌لطف جادوی فناوری بلاک چین و دفتر کل دیجیتال دائمی آن، می‌توانند ان‌اف‌تی بسازند. ساخت انافتیهای اوردینال در بلاک چین بیت کوین به سازندگان اجازه میدهد اعتبار تاریخی آن را برای همیشه دریافت کرده و زمانی که شخصی آن دارایی را می‌فروشد، بها یا حق امتیاز آن را تعیین کنند. توکن‌های غیرمثلی بیت کوین را می‌توان مستقیما روی پلتفرم‌های ان‌اف‌تی ایجاد کرد. ساخت ان‌اف‌تی در بلاک چین بیت کوین به شما امکان میدهد آثار هنری خود را بر روی یک بلاک چین ضرب و بارگذاری کنید.
