NFT یا توکن غیر قابل معاوضه (Non-Fungible Token)، نوعی خاص از دارایی رمزگذاری شده است که قابل جایگزینی، تقسیم و معاوضه نیست. NFT در واقع یک شناساگر دیجیتال بی‌همتا است که بر روی یک بلاک چین ثبت می‌شود. از این نوع رمزگذاری برای احراز مالکیت و کنترل روی یک دارایی دیجیتال منحصر به فرد استفاده می‌شود. این دارایی دیجیتال می‌تواند یک عکس، آهنگ، هرنوع کار هنری دیجیتال، توییت، متن و... را شامل شود. حال در این مطلب قصد داریم به گستردگی و تنوع بازار NFTها اشاره کنیم و سپس چند ایده جدید برای گسترش بازار NFTها را به شما معرفی می‌کنیم.
مارکت NFT چقدر رونق دارد؟
همانطور که مطلع هستید، هیاهوی بازار NFTها از سال 2021 با مطرح شدن مارکت‌هایی نظیر OpenSea و بازی‌های بلاکچینی شروع شد و در مدت کوتاهی حجم بازار گسترده‌ای را از آن خود کرد. پیشبینی می‌شود تا سال 2030 حجم بازار NFTها با نرخ رشد 34 درصدی گسترش پیدا کند. حجم بازار فعلی NFTها در حال حاضر در محدوده 17 میلیارد دلار است. با نرخ رشد عنوان شده بسیاری از موسسات پژوهش‌های اقتصادی نظیر گرند ویو ریسرچ (Grandview Research) معتقدند این رقم به 217 میلیارد دلار تا سال 2030 خواهد رسید. درنتیجه باید انتظار داشته باشید که با ظهور این طیف از توکنها، بسیاری از افراد اطلاعات دیجیتال، آثار هنری و حتی برخی مدارک غیرحساس خود را نیز به عنوان NFT به بازار معامله این توکنها وارد کنند. همچنین بازی‌های بسیاری نظیرDecentraland ، Upland، Axie Infinity و ...برپایه داراییهای غیرقابل معاوضه یا NFT فعالیت می‌کنند. در نتیجه NFT دارای یک بازار پر رونق با تغییر و تحولات سریع است.
جدید ترین ایده‌ها برای ساخت NFT کدامند؟
اعتبار کربنی (Carbon Credit)
اعتبار کربنی یا Carbon Credit در واقع اعتباری دارای ارزش مالی است که به ازای آن یک فرد یا شخص حقوقی می‌تواند مقدار مشخصی کربن دی اکسید وارد محیط زیست کند. این اعتبار در گذشته طی برنامه‌های حفاظت از محیط زیست و مقابله با تغییرات اقلیمی به شرکت‌ها اعطا شد تا به عنوان مشوقی برای حرکت شرکت‌ها به سمت کاهش ردپای کربنی باشد. اعتبار کربنی قابل خرید و فروش بوده و شرکت‌هایی که در بازه زمانی مشخص اعتبارات کربنی اضافه‌ای داشته باشند، می‌توانند آن را به فروش بگذارند اما نقد کردن این اعتبار در دنیای خارج از بلاک چین دشوارتر است. حال می‌توان این اعتبارات کربنی را مانند هر دارایی دیگر به صورت NFT در شبکه‌هایی نظیر اتریوم یا پالی گان ثبت کرد. این مدل NFTها اخیرا در بازارهای ReFi و DeFi در حال رشد هستند. حتی می‌توان گفت ذخیره اعتبار کربنی به صورت NFT قابلیت نقدشوندگی بهتری نسبت به مدل فعلی به شرکت‌ها ارائه می‌کند.
توییت‌ها
احتمال خبر فروش اولین توییت جک دورسی، بنیانگذار توییتر را به صورت NFT شنیده‌اید. یکی از ایده‌های جالب برای ساخت NFT، ثبت توییت به عنوان دارایی غیر قابل معاوضه است. البته این ایده برای برخی افراد خاص و سرشناس مناسب خواهد بود. به هر حال این امکان برای شما نیز وجود دارد.
حق عضویت به صورت NFT
امروزه یکی از جالب‌ترین و کاربردی‌ترین NFTها به صورت حق عضویت ساخته می‌شوند. این حق عضویت می‌تواند برای دسترسی به محتوای تولید شده توسط یک شخص خاص، محصولات یک شرکت یا رستوران‌های خاص باشد. اعطای عضویت به صورت NFT می‌تواند باعث بهبود تجربه کاربری مشتریان، ایجاد جریان مالی جدید و جلوگیری از تقلب یا جعل اسناد شود. ضمن اینکه حق عضویت به صورت NFT، ایمن، قابل ردیابی، جایگزین ناپذیر و در صورت تقاضای بالا با رشد ارزش همراه است.
NFT پاسپورت
با سرعت رشد استثنایی NFTها، تعجبی ندارد که این داراییهای دیجیتال به بخش گردشگری نیز وارد شوند. تصور کنید قصد سفر به مقصدی خاص را دارید. به جای اینکه به‌طور متداول داخل یک وب سایت برای یافتن جای اقامت اقدام کنید، به واسطه NFTها می‌توانید به محلی مشخص دسترسی پیدا کنید که تنها برای افراد محدودی قابلیت اسکان دارد. این محل می‌تواند یک مجتمع گردشگری یا اقامتی باشد. اما آیا این کار برای هتل‌ها و مجتمع‌های تفریحی توجیه دارد؟ باید گفت بله و جواب در عبارت "ایجاد جریان‌های مالی متعدد" خلاصه می‌شود. فراگیر شدن NFTها می‌تواند جریان مالی جدیدی برای کسب و کارها به همراه داشته باشد.
ویدیوهای وایرال شده
با استفاده از NFTها می‌توان برای درآمدزایی از ویدیوهای وایرال شده در شبکه‌های اجتماعی نظیر تیک تاک و اینستاگرام استفاده کرد. امروزه برخی پلتفرم‌ها نظیر Nfinity به کاربران تیک تاک اجازه می‌دهند تا مستقیما ویدیوهای خود را به NFT تبدیل کنند. یوتیوب نیز در حال راه اندازی یک ابزار برای تولیدکنندگان محتوا است تا به آنها اجازه دهد محتوای خود را به صورت NFT به فروش برسانند.
وسایل خانگی
شاید مبهم بنظر برسد اما امروزه بعضی از طراحان و شرکت‌های تولید کننده لوازم خانگی بعضی از محصولات خود را به صورت NFT ثبت کرده‌اند. NFT لوازم خانگی از منظر کاربرد و طراحی می‌تواند از لوازم خانگی عادی متمایز باشد. طراحی در NFT لوازم خانگی هنری و مفهومی‌تر بنظر می‌رسد. این NFTها حتی ممکن است نمود فیزیکی نداشته باشند. شاید بتوان از آنها به عنوان تخفیفی محدود برای برخی محصولات فیزیکی استفاده کرد.
NFTهای هوشمند (iNFTs)
NFTهای هوشمند یکی از شگفت انگیزترین و در عین حال مبهم‌ترین مفهوم مطرح شده در بازار NFTها محسوب می‌شوند. در واقع این مدل NFTها با استفاده از هوش مصنوعی ایجاد شده‌اند و نوعی دارایی دیجیتال محسوب می‌شوند که قابلیت ثبت بر روی شبکه بلاک چین را دارند. NFTهای هوشمند از این نظر که مجهز به هوش مصنوعی هستند می‌توانند تجربه‌های پویا ایجاد کرده و به تولید محتوا بپردازند. این مدل از NFTها می‌توانند با کاربران مکالمه داشته باشند و چیزهای جدیدتری یاد بگیرند که خود باعث بروز خروجی‌های پیچیده و غیرقابل پیشبینی است. برخی از این NFTها نیز می‌توانند به مدل‌های هوش مصنوعی نظیر GPT-3 مجهز باشند.
ذخیره میم‌ها به صورت NFT
استفاده از NFTها می‌تواند روشی مناسب برای درآمدزایی تولید کنندگان محتوا باشد. تا به امروز میم‌های NFT نقش بالایی در گسترش بازار توکن‌های غیر قابل تعویض و مقبولیت‌بخشی به آن داشته‌اند. مبلغ بالای پرداخت شده برای برخی از NFTها خود نشان دهنده همبستگی احساسی مردم و اهمیت فرهنگ آنلاین در قبال میم‌ها به حساب می‌آید.
NFTهای خود تخریب شونده
این دسته از توکن‌های غیر قابل تعوض پدیده‌ای جدید در داراییهای دیجیتال محسوب می‌شوند. NFTهای خود تخریب شونده این قابلیت را دارند تا بعد از گذشت مدت زمان مشخص یا تحت شرایط خاصی منقضی و نابود شوند که پتانسیل ارائه پیچیدگی و خلاقیت بیشتر را به بازار NFTها دارند. اما کاربردهای آنها فعلا تحت تحقیق و پژوهش بیشتر قرار دارد.
گواهی تولد
همانطور که تاکنون مطلع شدید، هر سندی قابلیت ذخیره بر روی بلاک چین به صورت یک NFT را را دارد. هنگامی که یک NFT بر یک شبکه بلاک چین ثبت می‌شود، متا دیتای منحصر به فردی همراه خود دارد که می‌تواند صحت اطلاعات یک فرد را تایید کند. اما در حال حاضر کاربرد توجیه پذیری برای ذخیره گواهی تولد به صورت NFT وجود ندارد. در حال حاضر شاید بهترین توجیه برای ذخیره گواهی تولد به صورت NFT، معامله کردن آن باشد.
گواهینامه رانندگی
از آنجایی که هر مدرکی قابلیت تبدیل به NFT را دارد، می‌توان انتظار داشت گواهینامه رانندگی نیز این امکان را داشته باشد. با این حال هم اکنون نمی‌توان به طور قطعی عنوان کرد که ذخیره گواهینامه‌های رانندگان به عنوان NFT کاربرد مناسبی از فناوری بلاک چین باشد. برخی معتقدند بستر قراردادهای هوشمند در شبکه بلاک چین می‌تواند این امکان را فراهم کند و در حال حاضر موسسات مختلفی بر روی این موضوع در حال تحقیق و توسعه هستند.
مدارک
ذخیره مدارک به صورت داراییهای غیر قابل معاوضه یا NFT مفهوم نسبتا جدیدی محسوب می‌شود و در حال حاضر نسبت به موارد ابتدایی در این مطلب اطلاعات جامعی از آن در دسترس نیست. اما به طور مشابه می‌توان دستاوردها و مدارک حرفه‌ای، آکادمیک و تجاری را به صورت یک NFT بر روی بلاک چین ثبت کرد. سپس این NFT را بر روی یک کیف پول دیجیتال ذخیره و به عنوان مدرک قابل اثبات ارائه داد.
بلیط هواپیما
در حال حاضر تعدادی از شرکت‌ها نظیر TravelX و AirEuropa شروع به استفاده از بلیط‌های ذخیره شده به صورت NFT کرده‌اند. استفاده از NFT به جای بلیط‌های متداول فعلی می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد. استفاده از بلیط‌های NFT می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های خطوط هوایی، انعطاف پذیری بیشتر مسافران برای تعویض بلیط، جابجایی و صرفه جویی در منابع را به همراه داشته باشد.
نتیجه گیری
همانطور که در ابتدای متن عنوان شد، تکنولوژی NFT یکی از روش‌های نوین برای رمزگذاری دارایی‌هاست که پتانسیل بالایی برای رشد دارد. نرخ رشد پیش بینی شده تا سال 2030 برای این دارایی‌ها، سالیانه 34 درصد برآورد شده که نسبت به بسیاری از صنایع، خدمات و بازارها رقم بالایی محسوب می‌شود. به همین جهت در آینده‌ای نه چندان دور می‌توان شاهد گسترش کاربرد NFTها در زندگی روزمره بود.
