سرمایه‌گذاران و معامله‌گران، برای انجام یک معامله‌ی موفق، اطلاعات گوناگونی را از بازارهای مالی جمع‌آوری می‌کنند. این اطلاعات به معامله‌گران کمک میکند تا به تحلیل مناسبی از بازار برسند و بر اساس این تحلیل دست به معامله بزنند. یکی از مفیدترین و کاربردی‌ترین اطلاعاتی که از بازارهای مالی به دست می‌آید، حاصل تحلیل روند (Trend Analysis) است. معامله‌گران، با بررسی دقیق روند قیمت، اطلاعات خوبی را کسب می‌کنند که این مسئله به آن‌ها کمک میکند تا تصمیم مناسبی را برای انجام یک معامله بگیرند.
روند (Trend) و تحلیل آن، یکی از مهم‌ترین اطلاعاتی است که از انواع بازارهای مالی، مانند ارزهای دیجیتال، فارکس، سهام و ... به دست می‌آید. بنابراین، آشنایی با روند، تحلیل روند و انواع روش‌های کاربردی تحلیل آن به شما کمک میکند که سیگنال معامله را از بازار دریافت کنید و بتوانید به‌موقع دست به معامله بزنید. به همین خاطر، در این مقاله به‌سراغ معرفی و آموزش تحلیل روند رفته‌ایم تا بتوانید با استفاده از این آموزش‌ها، تحلیل مناسبی از نمودار قیمت بازارهای مالی به دست بیاورید.
ترند (Trend) به چه معناست؟
به جهت کلی بازار و نمودار قیمت یک دارایی، ترند (Trend) یا روند گفته میشود. در واقع، وقتی که قیمت در یک جهت خاص حرکت میکند، می‌گوییم که روند قیمت صعودی یا نزولی است. از آنجایی که نمودار قیمت، اطلاعات مختلفی را از گذشته‌ی بازار در خود حفظ میکند، معامله‌گران می‌توانند، با بررسی ترند بازار، اطلاعات خوبی را برای پیش‌بینی آینده‌ی آن به دست بیاورند. به همین خاطر، تحلیل روند (Trend Analysis) در تحلیل تکنیکال و تحلیل پرایس‌اکشن ارزهای دیجیتال، فارکس، سهام و ... کاربرد گستردهای دارد.
استراتژی معاملاتی روند برای اغلب معامله‌گران اهمیت دارد و به آن‌ها کمک میکند که درمورد زمان ورود به یک معامله و خروج از آن تصمیم بگیرند. به‌صورت کلی، در بازارهای مالی و نمودار قیمت آن‌ها، سه‌نوع روند صعودی، نزول و خنثی وجود دارد.
روند صعودی چیست؟
روند صعودی (Upward Trend) یا بازار صعودی مربوط به زمانی است که بازار مالی و یا قیمت یک دارایی به‌خصوص بهسمت بالا حرکت میکند. در طول چنین حرکتی، قیمت و حجم کلی بازار و یا آن دارایی خاص افزایش می‌یابد. معمولاً ترندهای صعودی نشان‌دهنده‌ی قدرت اقتصادی هستند و می‌توان نتیجه گرفت که احساسات مردم، نسبت به بازار و یا آن دارایی، مثبت است و سرمایه‌گذاری‌ها شروع شده‌اند. در حالت کلی، روند صعودی می‌تواند حاصل عوامل زیر باشد:
- افزایش تقاضا
- افزایش سود
- شرایط مطلوب اقتصادی
روند نزولی چیست؟
روند نزولی (Downward Trend) یا بازار نزولی زمانی است که بازار مالی و یا قیمت یک دارایی به‌خصوص بهسمت پایین حرکت میکند. در چنین حرکتی، قیمت سهام، ارز و ... بهمرور کاهش پیدا کرده و حجم کلی بازار آن کم میشود. اگر در کل بازار، شاهد روند نزولی باشیم، ممکن است که شرکت‌ها فعالیت خود را تعطیل کنند و منجر به رکود اقتصادی شود. معمولاً ترند نزولی نشان‌دهنده‌ی احساسات منفی و کاهش سرمایه‌گذاری و یا فروش دارایی‌ها است. در حالت کلی، روند نزولی می‌تواند حاصل عوامل زیر باشد:
- کاهش تقاضا
- کاهش سود
- شرایط نامطلوب اقتصادی
روند خنثی چیست؟
روند خنثی (Sideways Trend) یا بازار خنثی زمانی است که بازار مالی و یا قیمت یک دارایی به‌خصوص حرکتی ثابت دارد و به‌صورت کلی بهسمت بالا یا پایین حرکت نمی‌کنند. در ترند خنثی، ممکن است که حرکت در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت صعودی و یا نزولی باشد اما چون این حرکت‌ها یکدیگر را خنثی می‌کنند، نمی‌توان یک جهت حرکتی برای قیمت در نظر گرفت. معمولاً بازار خنثی خطرناک است و در چنین بازاری، نمی‌توان پیش‌بینی کرد که چه‌زمانی احساسات مردم مثبت یا منفی خواهد شد. به همین خاطر، سرمایه‌گذاران دچار تردید هستند و نمی‌توانند برای سرمایه‌گذاری تصمیم بگیرند.
مفهوم تحلیل روند (Trend Analysis) چیست؟
منظور از تحلیل روند (Trend Analysis) تجزیه و بررسی دقیق روند حرکت قیمت یک دارایی، مثل ارز دیجیتال، فارکس و ... است. تحلیل روند، یکی از بخش‌های اصلی و جدانشدنی تحلیل تکنیکال محسوب میشود. در هر روندی، اطلاعاتی از بازار پنهان شده است و تحلیل‌گران با بررسی ترند بازار، سعی می‌کنند که این اطلاعات را کشف کنند. در واقع، اتفاقاتی که در گذشته باعث شکل‌گیری روند قیمت شده است، می‌تواند بر آینده‌ی قیمت یک دارایی هم تأثیر بگذارد. بنابراین، معامله‌گران، با استفاده از تحلیل روند، حرکات بعدی نمودار قیمت را پیش‌بینی می‌کنند.
تحلیل ترند بازار به شما کمک میکند که روند آینده‌ی بازار را تشخیص دهید و اگر بتوانید با روند آینده‌ی قیمت همراه شوید، می‌توانید از بازار سود کسب کنید. به همین خاطر، معامله‌گران سعی می‌کنند که ابتدای تغییر روند را پیدا کنند و تا زمان تغییر روند مجدد، با آن همراه شوند. برای مثال در سال 2021، من نمودار قیمت بیت کوین (Bitcoin) را زیر نظر داشتم. بر اساس تحلیل روند نمودار قیمت آن، پیش‌بینی کردم که روند نزولی بیت کوین در تاریخ بیست‌و‌نهم سپتامبر 2021 به روند صعودی تبدیل میشود. به همین خاطر، در این تاریخ، مقداری بیت کوین خریدم و بر اساس پیش‌بینی، تا تغییر مجدد روند، در تاریخ بیست‌و‌یکم اکتبر، صبر کردم. در نتیجه، در این مدت، توانستم حدود 60 درصد سود کسب کنم.
مزایای تحلیل روند چیست؟
تحلیل روند یا آنالیز ترند، کاربرد گستردهای در تحلیل تکنیکال و پرایس‌اکشن دارد. مزایای این روش تحلیل، آن را به گزینه‌ی تقریباً ثابتی در اغلب استراتژی‌های معاملاتی تبدیل کرده است. برخی از مهم‌ترین مزایای تحلیل روند عبارت‌اند از:
- کشف فرصت‌های مناسب خرید یا فروش ارزهای دیجیتال، فارکس، اوراق بهادار و ...
- کمک به تصمیم‌گیری بهتر
- کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی
- بهبود عملکرد کلی سبد سرمایه‌گذاری
- ارائه‌ی دیدگاهی کلی از احساسات سرمایه‌گذاران و روان‌شناسی بازار
- امکان ترکیب‌شدن با سایر استراتژی‌های معاملاتی برای رسیدن به نتیجه‌ی بهتر
معایب تحلیل روند چیست؟
همه‌ی استراتژی‌های معاملاتی در کنار مزایایی که دارند، ممکن است که معایبی هم داشته باشند. به‌خاطر همین، در این بخش به معایب تحلیل روند اشاره می‌کنیم:
- دقت این نوع از تحلیل به کیفیت اطلاعات بستگی دارد؛ یعنی اگر در مورد یک دارایی، سابقه‌ی اطلاعات کافی نباشد، ممکن است که تحلیل روند به‌خوبی جواب ندهد.
- تحلیل روند بر اطلاعات مشخصی در یک بازه‌ی زمانی خاص تمرکز میکند و ممکن است که سایر عوامل تاثیرگذار بر قیمت را نادیده بگیرد.
- در تحلیل روند، آینده‌ی قیمت را بر اساس گذشته‌ی آن پیش‌بینی می‌کنیم و این مسئله ممکن است که دقت کافی را نداشته باشد؛ چراکه این نوع از تحلیل، فقط چشم‌انداز محدودی از آینده را ارائه می‌دهد.
- در واقع، عوامل گستردهای باعث شکل‌گیری روند قیمت یک دارایی در آینده می‌شوند.
- در بسیاری از موارد، روش‌های متفاوت تحلیل روند، نتایج گوناگونی را به‌همراه دارند و این مسئله باعث سردرگمی سرمایه‌گذاران میشود.
استراتژی معاملاتی تحلیل روند (Trend Trading) چیست؟
منظور از استراتژی معاملاتی تحلیل روند (Trend Trading) سبکی از معاملات است که در آن، معامله‌گران تلاش می‌کنند که روند آینده‌ی قیمت را پیدا کرده و بر اساس آن خرید و فروش کنند. در واقع، معامله‌گران با پیدا کردن ابتدا و انتهای یک روند، اقدام به خرید و فروش یک دارایی می‌کنند. مثلاً یک معامله‌گر بازار آتی یا فیوچرز (Futures) اگر روند را صعودی پیش‌بینی کند، یک پوزیشن خرید (Long) ایجاد کرده و اگر روند را نزولی تشخیص دهد، یک پوزیشن فروش (Short) باز میکند. معاملات روند یا ترند تریدینگ، با توجه به استراتژی معاملاتی هر فرد، ممکن است که کوتاه‌مدت، میان‌مدت و یا بلندمدت باشد.
برای تحلیل روند و انجام معاملات آن، فرمول کلی وجود ندارد اما روش‌هایی هست که با استفاده از آن‌ها می‌توان روندهای آینده را تاحدودی پیش‌بینی کرد. در این روش‌ها، از داده‌های تاریخی نمودار قیمت استفاده میشود تا روند و الگوی حرکتی آینده‌ی قیمت شناسایی شود. به همین خاطر، در ادامه مهم‌ترین روش‌های تحلیل روند بازار را توضیح خواهیم داد.
میانگین متحرک (Moving Averages) چیست؟
در علم آمار، منظور از میانگین متحرک (Moving Averages) محاسباتی است که بر اساس زیرمجموعه‌های گوناگونی از اطلاعات، میانگین داده‌ها را محاسبه کرده و از این میانگین برای تحلیل روند استفاده میکند. تصور کنید که می‌خواهید معدل تعدادی از نمرات را حساب کنید؛ به این معدل، میانگین معمولی گفته میشود. حالا اگر که اعداد ما وابسته به زمان باشند، برای محاسبه‌ی میانگین در یک بازه‌ی زمانی مشخص، از میانگین متحرک استفاده می‌کنیم.
در تحلیل تکنیکال، میانگین متحرک (MA) یک ابزار یا اندیکاتور است که با محاسبه‌ی میانگین متحرک نمودار قیمت در یک بازه‌ی زمانی مشخص، به شما کمک میکند که روند را تحلیل کنید. دو نوع از اندیکاتورهای میانگین متحرکی که در تحلیل تکنیکال استفاده می‌شوند، عبارت‌اند از:
- میانگین متحرک ساده (Simple Moving Average): در میانگین متحرک ساده (SMA) میانگین قیمت در بازه‌های زمانی مشخصی مانند 30، 100 یا 200 روز گذشته محاسبه میشود.
- میانگین متحرک نمایی (Exponential Moving Average): میانگین متحرک نمایی (EMA) یک میانگین وزن‌دار محسوب میشود؛ یعنی اینکه در این میانگین، مقدار قیمت در روزهای اخیر، نسبت به روزهای گذشته، ارزش بیشتری دارد.
در تحلیل تکنیکال، از میانگین متحرک برای تشخیص روند و مشخص‌کردن خطوط مقاومت و حمایت استفاده میشود. میانگین متحرک، یکی از اندیکاتورهای دارای تاخیر است و اطلاعات را با کمی تاخیر به ما نشان می‌دهد. این مسئله به این خاطر است که برای میانگین‌گرفتن از اطلاعات تاریخی استفاده میکند.
سرمایه‌گذاران برای محاسبه‌ی میانگین متحرک می‌توانند از بازه‌های زمانی مختلفی استفاده کنند و هرچه این بازه‌ی زمانی بزرگ‌تر باشد، تأخیر اندیکاتور میانگین متحرک هم بیشتر خواهد بود. در نتیجه، بازه‌های زمانی کوتاه‌تر باعث می‌شوند که حساسیت اندیکاتور میانگین متحرک بالا برود و برای نشان‌دادن تغییر روند، بهتر عمل کند. معمولاً در تحلیل تکنیکال، از بازه‌های زمانی 50 و 200 روزه بیشتر از بازه‌های دیگر استفاده میشود.
در حالت کلی، زمانی که جهت نمودار میانگین متحرک صعودی باشد، قیمت روند صعودی را نشان می‌دهد و اگر میانگین متحرک نزولی باشد، روند قیمت نزولی است. دو کاربرد مهم میانگین متحرک برای پیش‌بینی روند قیمت، به‌صورت زیر است:
1_ یکی از روش‌های مفید تشخیص روند، استفاده از دو میانگین متحرک، با بازه‌های زمانی مختلف، به‌صورت همزمان است. در چنین حالتی، وقتی که یک میانگین متحرک کوتاه مدت از بالا میانگین بلند مدت را قطع کند، توقع یک روند شدیداً نزولی را داریم و به آن تقاطع مرگ (Death Cross) می‌گوییم. در عوض، وقتی که کوتاه‌مدت از پایین بلندمدت را قطع کند، توقع یک روند شدیداً صعودی را داریم و به آن تقاطع طلایی (Golden Cross) می‌گوییم.
2_ استراتژی دیگر این است که از میانگین متحرک به‌عنوان خطوط حمایت و مقاومت استفاده شود. در این شرایط، وقتی که نمودار قیمت به بالای میانگین متحرک برود، توقع روند صعودی را داریم و اگر نمودار قیمت در زیر میانگین متحرک قرار بگیرد، توقع روند نزولی را خواهیم داشت.
از شاخص‌های حرکتی (Momentum Indicators) چگونه استفاده میشود؟
منظور از مومنتوم (Momentum)، سرعت و یا شتاب حرکتی قیمت است. بنابراین، شاخص‌های حرکتی (Momentum Indicator)، با مشخص‌کردن مومنتوم قیمت، توان حرکتی آن را به ما نشان می‌دهند. در واقع، اندیکاتورهای مومنتوم به ما نشان می‌دهند که آیا قیمت برای ادامه‌ی حرکت روند خود، انرژی لازم را دارد یا نه. بنابراین، در صورتی که مومنتوم حرکتی قیمت کاهش پیدا کند، می‌توانیم توقع تغییر روند داشته باشیم.
معمولاً در تحلیل تکنیکال، برای مشخص‌کردن شاخص‌های حرکتی، از دو اندیکاتور زیر استفاده می‌کنند.
- Momentum Indicator: اندیکاتور مومنتوم (MOM) تغییر انرژی حرکتی قیمت را به ما نشان می‌دهد. این اندیکاتور در پایین نمودار قیمت نمایش داده میشود و در صورتی که روند حرکت آن تغییر کند، می‌توانیم توقع داشته باشیم که روند قیمت، با قدرت زیادی، تغییر کند.
- RSI: اندیکاتور شاخص قدرت نسبی یا RSI، قدرت بازار را بر اساس مقایسه‌ی بین قدرت خریداران و فروشندگان، محاسبه میکند. اندیکاتور RSI، شاخص قدرت نسبی را در بازه‌ی صفر تا 100 به ما نشان می‌دهد و بهتر است که در تنظیمات آن از دوره‌ی 14 روزه استفاده کنیم. در صورتی که میزان شاخص قدرت نسبی به زیر 30 برسد، نشان‌دهنده‌ی فروش بیش از حد (Oversold) است و می‌توانیم بعد از آن، توقع یک روند صعودی را داشته باشیم. از سوی دیگر، اگر شاخص به بالای 70 برود، نشان‌دهنده‌ی خرید زیاد (Overbought) است و باید توقع یک روند نزولی را داشته باشیم.
خطوط روند و الگوهای نمودار چگونه عمل می‌کنند؟
خط روند (Trendline) خطی است که در امتداد روند قیمت و نوسانات آن کشیده میشود. خط روند در یک روند صعودی زیر نوسانات قیمت و در یک روند صعودی بالای نوسانات قرار می‌گیرد. این خطوط محدوده‌ی مهمی را نشان می‌دهند که برای معامله‌گران اهمیت دارد و احتمال می‌رود که نمودار قیمت در آینده به این خط بازگردد و آن را دوباره لمس کند.
از سوی دیگر، معامله‌گران، برای تشخیص روندهای آینده، از الگوهای نمودار (Chart Patterns) استفاده می‌کنند. این الگوها بر اساس احساسات معامله‌گران، میزان عرضه و تقاضا، و قدرت قیمت شکل می‌گیرند و به همین خاطر، شناخت الگوهای نمودار به معامله‌گران کمک میکند که روندهای آینده‌ی قیمت را تشخیص دهند.
سخن پایانی
با اینکه روش‌های جدیدی برای تحلیل نمودار قیمت بازارهای مالی به‌وجود آمده است اما همچنان تحلیل روند، برای پیش‌بینی آینده‌ی قیمت اهمیت زیادی دارد. به همین خاطر، می‌بینیم که تحلیل روند در جدیدترین روش‌های تحلیل هم جای خودش را باز کرده است. بنابراین، هر فردی که در بازارهای مالی معامله میکند، می‌تواند با کمک تحلیل روند قیمت، اطلاعات خوبی را درباره‌ی آینده‌ی قیمت کسب کند و از این طریق، برای انجام یک معامله تصمیم بگیرد.
