برای این که در هر کاری موفق شوید باید پیش از ورود به آن کار برنامه‌ریزی درستی انجام دهید. سرمایه‌گذاری و معامله‌گری (تریدینگ) هم از این قاعده مستثنی نیست. بسیاری از کسانی که وارد بازارهای مالی می‌شوند نهایتا با دادن ضرر ناامیدانه این بازار را ترک می‌کنند. این شکست می‌تواند علل گوناگونی داشته باشد که یکی از شایع‌ترین آن‌ها استفاده نکردن از طرح معاملاتی است. طرح معاملاتی برای سرمایه‌گذار و تریدر مانند یک نقشه راه عمل کرده و مسیر پیش رو را برایش روشن می‌کند. ویژگی‌های شخصیتی هر تریدر در طراحی برنامه معاملاتی او موثر است با این حال می‌توان از برنامه معاملاتی تریدرهای موفق نیز استفاده کرد. با توجه به اهمیت داشتن طرح معاملاتی برای یک تریدر، در این مقاله به بررسی چیستی، انواع و قوانین طرح‌های معاملاتی می‌پردازیم.
طرح معاملاتی چیست؟
طرح معاملاتی یک برنامه جامع است که در آن روشهای معامله، شناسایی ارزها، مدیریت سرمایه و... گنجانده شده است. عناصری مانند ریسک پذیری تریدر، زمان معاملات و موارد قابل معامله، در یک برنامه معاملاتی در نظر گرفته می‌شوند. وقتی یک ژورنال معاملاتی برای خود تعیین کنید، این ژورنال روش این که چگونه یک معامله را پیدا کرده و به سرانجام برسانید را به شما خواهد گفت. علاوه براین طرح معاملاتی برایتان مشخص می‌کند که تحت چه شرایطی ارزها را بخرید یا ارزهایی که در سبدتان قرار دارد به فروش برسانید. از موارد دیگری که در یک برنامه معاملاتی مورد توجه قرار می‌گیرد حجم پوزیشن‌های خرید و فروش و شکل مدیریت آن‌هاست. در نظر گرفتن قوانینی برای زمان معامله کردن نیز از جمله مواردی است که در یک طرح معاملاتی گنجانده می‌شود. این که در یک برنامه معاملاتی چه گزینه‌هایی قرار بگیرد به نویسنده آن بستگی دارد.
طبق نظر معامله‌گران حرفه‌ای وقتی یک تریدر با ژورنال معاملاتی پیش می‌رود ریسک از دست رفتن سرمایه برای او بسیار کاهش پیدا می‌کند. از آنجایی که برنامه معاملاتی با تحقیق و بررسی اسناد تهیه می‌شود این کاهش ریسک دور از ذهن نیست. کسی که به طرح معاملاتی خود متعهد باشد هیچ معامله‌ای را بدون تحقیق و خارج از برنامه انجام نمی‌دهد. برنامه معاملاتی تنها در صورتی تغییر می‌کند که مشخص شود سودبخش نیست در این صورت تریدر تلاش می‌کند تا با ایجاد تغییراتی آن را ارتقا ببخشد. به طور کل یک طرح معاملاتی اولیه شامل قوانین ورود و خروج، مدیریت ریسک و مدیریت پوزیشن‌هاست و معامله‌گر بنا به صلاحدید خود گزینه‌های بیشتری مانند زمان و چگونگی معامله کردن را به آن اضافه می‌کند.
برنامه معاملاتی از راه‌های مختلفی طراحی می‌شود. معمولا تریدرها براساس اهداف شخصی، میزان بودجه و عناصری نظیر اینها طرح‌های معاملاتی خود را درست می‌کنند. هرچه تریدر فعال‌تر باشد ژورنال معاملاتی او طولانی‌تر و جزئی‌تر خواهد بود. کسانی هم که می‌خواهند ماهی یک بار معامله و یا از روش خودکار سرمایه‌گذاری برای این کار استفاده کنند برنامه معاملاتی ساده‌تری دارند.
انواع طرح‌های معاملاتی کدامند؟
طرح‌های معاملاتی براساس شکل و زمان معاملات، انواع مختلفی دارند. شناختن این مدل‌های مختلف به شما برای درست کردن یک برنامه معاملاتی کارآمد کمک می‌کند. برای این که به یک طرح معاملاتی خوب دست پیدا کنید ابتدا باید داشته‌های خود را روی میز بریزید و سپس ببینید که شرایط شما با کدام یک از انواع برنامه‌های معاملاتی مطابقت بیشتری دارد سپس به تدوین برنامه خود بر اساس مدل معاملاتی انتخاب شده بپردازید. در ادامه انواع طرح‌های معاملاتی را برای شما شرح خواهیم داد:
طرح سرمایه‌گذاری خودکار و ساده
طرح سرمایه‌گذاری دوره‌ای و خودکار برای انجام معاملات به صورت خودکار و با فاصله زمانی منظم تهیه می‌شود. در این برنامه معاملاتی معمولا یک سرمایه‌گذاری خودکار را براساس یک روش و دوره زمانی معین (معمولا ماهانه) انجام می‌شود. این سرمایه‌گذاری می‌تواند با استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک یا دارایی‌های دیگر صورت بگیرد. این برنامه‌های معاملاتی برای زمانی که بازار طبق انتظار پیش نرفت به سرمایه‌گذاران گزینه‌های جدیدی ارائه می‌دهد.
برخی سرمایه‌گذاران ممکن است این روش سرمایه‌گذاری را بر اساس سیستم خرید و نگهداری از زمان شروع به سرمایه‌گذاری تا بازنشستگی ادامه دهند. برخی دیگر نیز ممکن است برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری در زمان‌هایی که بازار 20 یا 30 درصد سقوط کرده است داشته باشند. برخی سرمایه‌گذاران برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری خودکار ماهانه تدوین می‌کنند با این حال برای خود حد ضررهایی در نظر می‌گیرند. گفتن این نکته نیز حائز اهمیت است که یک برنامه معاملاتی خوب برای سرمایه‌گذار مشخص می‌کند که چه زمانی وقت انجام یک تغییر در پوزیشن‌های معاملاتی است. حتی ممکن است قانونی برای نگاه نکردن به دارایی‌های خریداری شده در نظر گرفته شود.
در عین اینکه سرمایه‌گذاری خودکار ساده است برنامه معاملاتی آن باید همه حالت‌های سرمایه گذاری را شامل شود.
طرح معاملاتی تاکتیکال و فعال
طرح معاملاتی تاکتیکال برای کسانی مناسب است که برای سرمایه‌گذاری خود اهداف کوتاه یا بلند‌مدت دارند. در یک برنامه معاملاتی تاکتیکال، تریدر می‌داند دقیقا در چه قیمتی یا تحت چه شرایطی یک معامله را ببندد. قوانین برنامه معاملاتی تاکتیکال به تریدر کمک می‌کند تا براساس حرکت قیمتی، جهت‌گیری آماری، الگوهای نموداری، و اندیکاتورهای تکنیکال وارد معامله شود. البته به جز این موارد موضوعات فاندامنتال نیز در این طرح معاملاتی در نظر گرفته می‌شود. در یک طرح معاملاتی تاکتیکال همچنین چگونگی خروج سرمایه‌گذار از یک پوزیشن با سود یا ضرر مشخص می‌شود. معامله‌گر تاکتیکال ممکن است قوانین خود را دقیقا پیش از ورود به به یک معامله تعیین کند، عواملی مانند الگوی نمودار، برخورد قیمت به یک سطح خاص، سیگنال‌های اندیکاتورها و... در شکل‌گیری این قوانین موثر خواهند بود. کسانی که از این طرح استفاده می‌کنند برای کسب سود از limit order و برای خروج از ضرر از stop Order بهره می‌برند.
قوانین و ملاحظات رایج در طرح معاملاتی کدامند؟
در یک طرح معاملاتی استاندارد باید قوانین و موضوعات خاصی در نظر گرفته شوند. هرچه موضوعات و قوانین بیشتری در یک طرح معاملاتی مورد توجه قرار بگیرد آن طرح جامع‌تر و کاربردی‌تر خواهد بود. این قوانین و موضوعات می‌توانند در بخش مدیریت ریسک نیز قرار بگیرند. بهتر است پیش از این که ژورنال معاملاتی خود را تدارک ببینید با قوانین و موضوعات زیر آشنا شوید.
ریسک کردن 1 درصد از سرمایه در هر معامله
مدیریت ریسک یکی از اصولی است که معامله‌گران آماتور را تبدیل به تریدرهای حرفه ای می‌کند. یکی از تکنیک‌های مدیریت سرمایه، قانون 1 درصد ریسک می‌باشد. این قانون به معنی استفاده از تنها یک درصد از سرمایه در هر معامله است. از طرف دیگر اگر همه سرمایه خود را در معامله به کار گرفتید باید تنها یک درصد ریسک ضرر در آن معامله را بپذیرید. کسی نیست که بتواند همه معامله‌ها را با سود ببندد به همین خاطر قانون 1 درصد ریسک به تریدر کمک می‌کند تا در شرایط خطرناک به طور قابل توجهی از سرمایه‌اش مراقبت کند. ریسک کردن تنها 1 درصد از سرمایه ممکن است برای کسانی که با سرمایه اندک ترید می‌کنند رقم کمی به نظر برسد با این حال نتیجه نهایی این روش سود زیادی خواهد داشت. با این روش باید 100 معامله را پشت سر هم ببازید تا سرمایه‌تان را به طور کامل از دست بدهید.
استفاده از معاملات اهرمی یا غیر‌اهرمی
یکی از دسته‌های پرطرفدار معاملات در بازار فارکس و کریپتوکارنسی معاملات فیوچرز هستند. در بخش فیوچرز می‌توانید معاملات اهرمی انجام دهید و به ازای مقداری مبلغ که در صرافی دارید مقداری نیز از صرافی وام بگیرید. این روش اگرچه می‌تواند سودآور باشد از طرفی خطر از دست رفتن سرمایه را در پی دارد. این که معاملات اهرمی در برنامه معاملاتی گنجانده شوند یا خیر بستگی به اهداف تریدر، میزان سرمایه او، تجربه او، مدیریت ریسک، مدیریت سرمایه و... دارد. در کل معاملات اهرمی در یک برنامه استاندارد معاملاتی برای کسانی که تازه به عرصه معامله‌گری ورود کرده‌اند وجود ندارد، چرا که برای ورود به معاملات اهرمی باید چندین سال تجربه ترید داشت.
دارایی‌های همبسته یا غیر‌همبسته
در بازارهای سرمایه رشد و نزول برخی از دارایی‌ها به دلایل مختلفی با یکدیگر پیوند دارند. حتی ممکن است برخی دارایی‌ها از دو بازار سرمایه مختلف با یکدیگر همبستگی داشته باشند. در این جا همبستگی به معنای بالا یا پایین رفتن قیمت یک ارز به دنبال بالا یا پایین رفتن قیمت ارزهای دیگر است. یکی از موضوعاتی که در برنامه‌های معاملاتی مورد توجه قرار می‌گیرد این است که چه تعداد ارزهای همبسته با یکدیگر خریداری شود. مثلا در بازار کریپتوکارنسی در حال حاضر اکثر ارزها با بیت کوین و اتریوم همبسته هستند. پس اگر کسی می‌خواهد برای ترید در این بازار برنامه معاملاتی تهیه کند باید حتما موضوعاتی نظیر مارکت‌کپ و حجم معاملات را در خرید و فروش ارزهای همبسته با بیت کوین در نظر بگیرد تا بیشترین سود و کمترین ضرر برای او حاصل شود. در برخی بازارها هم ارزها به یکدیگر همبسته نیستند و برای آن‌ها نیز باید برنامه معاملاتی مخصوص به خودشان را در نظر گرفت.
محدودیت‌های معاملاتی
در یک طرح معاملاتی برای زمان‌هایی که برخی موارد درست پیش نمی‌روند محدودیت‌های معاملاتی در نظر گرفته می‌شوند. این محدودیت‌ها می‌تواند زمانی اعمال شود که چند معامله پیاپی شکست بخورد یا بخش خاصی از بودجه معاملاتی از دست برود. در این صورت با توجه به این که ژورنال معاملاتی روزانه، ساعتی یا ماهانه است ترید برای یک دوره خاص متوقف می‌شود و در دوره بعد ادامه پیدا می‌کند. محدودیت‌های معاملاتی تنها به این مورد خلاصه نمی‌شود بلکه می‌تواند برای حجم معاملات نیز اعمال شود. مثلا ممکن است بعد از این که معاملات خوب پیش رفت حجم معاملات افزایش و زمانی که اوضاع بازار خراب است حجم معاملات کاهش پیدا کند.
سخن پایانی
داشتن یک طرح معاملاتی مدوّن و حساب شده اولین گام برای حضور موفق در بازار کریپتوکارنسی و بازارهای معاملاتی دیگر است. برای این که بتوانید یک برنامه معاملاتی خوب بنویسید باید قوانین و استانداردهای این کار را رعایت کنید. برای نوشتن یک طرح معاملاتی خوب می‌توانید از برنامه‌هایی که معامله‌گران حرفه‌ای نوشته‌اند کمک بگیرید. البته این را به یاد داشته باشید که این معامله‌گران طرح‌های معاملاتی را براساس شرایط و اهداف خودشان طراحی کرده‌اند و شما باید برنامه معاملاتی را براساس شرایط و اهداف خودتان تدوین کنید. ژورنال معاملاتی باید توسط یک تریدر حرفه‌ای با مطالعه و تحقیق نوشته شود تا به عنوان نقشه راهی برای کسب سود از بازار مالی مورد استفاده قرار بگیرد. پلن معاملاتی قرار نیست با هر بار شکست تغییر کند. تریدر باید ضمن چیدن پلن معاملاتی برای بالا و پایین‌های بازار آماده باشد. در این مطلب سعی کردیم موارد مهم و ضروری برای داشتن یک برنامه معاملاتی خوب را برایتان شرح دهیم. می‌توانید در بخش کامنت‌ها تجربیات خود از داشتن طرح معاملاتی را با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.
