همه بازارهای مالی از جمله بازار ارزهای دیجیتال بر اساس عرضه و تقاضا فعالیت دارند. خریداران به دنبال این هستند که توکن‌های مورد نظرشان را با کم‌ترین قیمت ممکن بخرند و فروشنده‌ها هم به دنبال فروش دارایی با بالاترین قیمت ممکن هستند. همین اختلاف‌ها، بازار را به جریان می‌اندازد و مفاهیمی مثل اسپرد (Spread) خلق می‌کند. در این مقاله توضیح می‌دهیم اسپرد (Spread) چیست و چه ارتباطی با صرافی‌های ارز دیجیتال دارد.
اسپرد (Spread) چیست؟
ابتدا توضیح را با تعریف اسپرد شروع می‌کنیم و سپس با ذکر مثال در دنیای واقعی و در بازار ارزهای دیجیتال، مفهوم آن را بیشتر بررسی خواهیم کرد. به عبارت کلی، اسپرد عبارت است اختلاف بین کم‌ترین قیمت پیشنهادی فروشندگان و بیشترین قیمت پیشنهادی خریداران که در دفتر سفارش صرافی ثبت می‌شود. صرافی‌ها معمولا این اختلاف قیمت را به عنوان کارمزد خدماتی که ارائه می‌دهند، دریافت می‌کنند.
اسپردها در تمام معاملات وجود دارند. به عنوان مثال وقتی می‌خواهید ماشین بخرید، احتمالا شما قیمت پایین‌تری پیشنهاد می‌دهید و فروشنده قیمت بالاتری درخواست می‌کند. در نهایت روی یک عدد خاص به توافق می‌رسید. آن مبلغ بیشتری که نسبت به پیشنهاد اولیه‌تان پرداخت می‌کنید، اسپرد معامله شما محسوب می‌شود.
Spread در بازار ارزهای دیجیتال پیچیده‌تر است؛ زیرا در هر صرافی ارز دیجیتال هزاران خریدار و فروشنده وجود دارد. در نهایت صرافی بر اساس برآورد میزان عرضه و تقاضا برای یک دارایی دیجیتال قیمت خرید و فروش را مشخص می‌کند و اختلاف قیمت این دو عدد را که همان اسپرد عرضه و تقاضاست، به عنوان کارمزد برمی‌دارد. مقدار اسپرد هر دارایی دیجیتال، به میزان عرضه و تقاضا، نقدینگی و سیاست‌های بازاری که در آن معامله می‌کنید، بستگی دارد. به طوری که این مقدار برای دارایی‌هایی با نقدینگی بالا مثل بیت کوین، کمتر از دارایی‌هایی است که حجم معاملاتی و نقدینگی کم‌تری دارند.
انواع اسپرد (Spread) کدامند؟
در بازارهای مالی انواع مختلفی از اسپردها وجود دارند که با استفاده از آن‌ها حتی می‌توان ترید انجام داد و سود به دست آورد. اختلاف قیمت‌ها همیشه برای گروهی از افراد سودآور هستند. استراتژی معاملات اسپرد، از ضرب‌المثل قدیمی «ارزان بخر، گران بفروش» خلاصه می‌شود! افرادی که با تحلیل تکنیکال و فاندامنتال آینده بازار را پیش‌بینی می‌کنند، از اختلاف قیمت بین خرید دارایی‌ها در پایین‌ترین قیمت و فروش در بالاترین قیمت سود به دست می‌آورند.
در ادامه بررسی می‌کنیم انواع اسپرد چیست.
اسپرد نرخ بهره (Interest Rate Spreads)
این نوع اسپرد اختلاف قیمت بین سود به دست آمده از فعالیت‌های نهادهای مالی و نرخی است که به عنوان سپرده یا وام به کاربران پرداخت می‌کند؛ این اصطلاح در بازار ایران با نام سود خالص شناخته می‌شود. این نوع اسپرد، میزان سودآوری یک نهاد مالی مانند بانک یا صرافی ارز دیجیتال را مشخص می‌کند.
اسپرد اختیار معاملاتی (Options Spreads)
معامله بر اساس اختلاف قیمت خرید و فروش، بر اساس آپشن‌های مختلفی انجام می‌شود. یک تریدر می‌تواند دستورهای مختلفی برای خرید و فروش با قیمت‌های اعمال و تاریخ‌های انقضای مشخص بگذارد. معاملات آپشن به مهارت بالایی در تجارت دارایی‌های دیجیتال نیاز دارند.
معاملات آپشن اسپرد به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- معاملات عمودی: در این معاملات از دو سفارش با تاریخ انقضاهای یکسان و قیمت‌های اعمال متفاوت استفاده می‌شود. در این روش احتمال ضرر کمتر است، اما مقدار سود به دست آمده هم محدودتر خواهد بود.
- معاملات افقی: در این روش از سفارش‌هایی با قیمت‌های اعمال یکسان و تاریخ انقضاهای متفاوت (از کوتاه تا بلند مدت) استفاده می‌شود. این نوع معاملات با نام اسپرد تقویم هم شناخته می‌شود.
- معاملات مورب: در این روش از معامله، قیمت اعمال و تاریخ انقضای سفارش‌ها باهم متفاوت است و تنها از نوع مشابهی هستند (دستور خرید یا فروش).
اسپردهای بین بازاری (Intermarket spread)
این دسته از اسپردها به اختلاف قیمت یک دارایی دیجیتال در صرافی‌های مختلف اشاره می‌کند. تریدر‌هایی که از طریق آربیتراژ تریدینگ سود به دست می‌آورند، از این اختلاف‌ها بهره می‌برند. معامله آربیتراژ به معنی خرید یک دارایی از صرافی ارزان‌تر و فروش آن در صرافی با قیمت بیشتر است.
Intermarket spread به دلایل مختلفی همچون مقدار کارمزد در صرافی‌های مختلف، بازارسازها یا میزان نقدینگی دارایی مورد نظر در صرافی ایجاد می‌شود.
اسپردهای بین محصولی (Intercommodity spread)
این نوع از اسپردها به اختلاف قیمت دارایی‌های دیجیتال مرتبط است. به عنوان مثال اختلاف قیمت بین دو استیبل کوین مبتنی بر دلار مثل دلار بایننس (BUSD) و تتر (USDT) نوعی اسپرد بین‌محصولی است. در بازار ارزهای دیجیتال، معامله بر اساس این نوع اختلافِ قیمت رواج چندانی ندارد و اکثر تریدرها از روش معاملات آپشن و آربیتراژ تریدینگ استفاده می‌کنند.
مزایا و ریسک‌های معامله اسپرد (Spread) چیست؟
⚠️اسپردها برای سرمایه‌گذاران بلند مدت و هولدرها، اهمیت چندانی ندارند. اما افرادی که معاملات کوتاه‌مدت انجام می‌دهند، باید به اختلاف قیمت‌ها توجه داشته باشند.
مزایای معامله اسپرد عبارت است از:
- این دسته از معاملات شبیه به قراردادهای معاملات آتی هستند با این تفاوت که معامله‌گران به اندازه‌های ثابت موجود در قراردادهای آتی محدود نمی‌شوند و می‌توانند هر مقداری را در دستورها ثبت کنند.
- در ازای سود حاصل از این معاملات، مالیاتی پرداخت نمی‌شود.
- امکان بستن دستورهای اسپرد در هر زمانی وجود دارد.
- برای انجام این معاملات به سرمایه زیادی نیاز نخواهید داشت.
- سود حاصل از این روش می‌تواند نامحدود باشد. در هنگام ضرر هم می‌توانید دستورهای خود را ببندید و پولتان را از بازار خارج کنید.
معایب معاملات Spread عبارت است از:
- احتمال اینکه در این روش معاملاتی میزان ضرر شما از روش‌های سنتی بیشتر باشد، وجود دارد.
- کارمزد دستورهای اسپرد با تاریخ انقضای بلند مدت، معمولا از معاملات اهرمی بیشتر می‌شود.
- در صورت ضرر در این معاملات، احتمال هیچ راهی برای جبران آن وجود ندارد.
- بعضی از حواشی ممکن است قیمت و اسپرد دارایی‌های دیجیتال را به یکباره به شدت تغییر بدهند. در صورت بروز این تغییرات غیر قابل پیش‌بینی، احتمال اینکه سود کم‌تری به دست آورید یا متحمل ضررهای سنگین شوید، وجود خواهد داشت.
کدام صرافی اسپرد (Spread) پایین دارد؟
اسپرد در اغلب موارد یک مقدار متغیر است که باید مورد بررسی قرار بگیرد؛ زیرا گاهی اوقات مقدار Spread از حاشیه سود شما بیشتر می‌شود و در این صورت معامله منطقی به نظر نمی‌رسد. حجم معاملات و میزان نقدینگی دو عاملی است که رابطه معکوس با اسپرد دارد؛ یعنی هرچه حجم معاملات و نقدینگی بیشتر باشد، اختلاف قیمت بین خرید و فروش پایین‌تر خواهد بود. پس صرافی‌هایی که کاربران و حجم معاملات بیشتری دارند، معمولا اختلاف قیمت خرید و فروششان برای یک دارایی، پایین‌تر است.
میزان عرضه و تقاضا در صرافی هم روی Spread تأثیر می‌گذارد. اگر میزان عرضه یا تقاضا بیشتر باشد، اختلاف قیمت‌های پیشنهادی خریداران و فروشندگان بیشتر خواهد شد؛ به عنوان مثال وقتی فشار فروش وجود دارد، فروشندگان ترجیح می‌دهند دارایی‌هایشان را با قیمتی نزدیک به نرخ پیشنهادی خریداران عرضه کنند تا معامله را سریع‌تر انجام بدهند. در مقابل، وقتی میزان عرضه و تقاضا برای یک دارایی در تعادل باشد، اسپرد به کم‌ترین مقدار خود میرسد.
برای اینکه بررسی کنید کدام صرافی Spread پایین‌تری دریافت می‌کند، باید حجم معاملات دارایی مورد نظرتان در آن صرافی و میزان نقدینگی آن را بررسی کنید. اختلاف قیمت بین خرید و فروش در تمام صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی و خارجی وجود دارد. در اکسبیتو، این مقدار معمولا در پایین‌ترین حد ممکن نگه‌داشته می‌شود تا کاربران بتوانند با پرداخت کارمزدی معقول، دارایی‌های دیجیتال مورد نظرشان را بخرند یا بفروشند.
سخن پایانی
در این مقاله بررسی کردیم اسپرد چیست و چه کاربردی در بازار ارزهای دیجیتال دارد. اختلاف قیمت بین خرید و فروش در هر معامله‌ای وجود خواهد داشت، اما این مقدار در بازارهای مالی یک ابزار معاملاتی به شمار می‌آید و معامله‌گران بسیاری از آن درآمد کسب می‌کنند و حتی صرافی‌های ارز دیجیتال هم اختلاف قیمت خرید و فروش دارایی‌های لیست شده را به عنوان هزینه خدماتی که ارائه می‌دهند، برمی‌دارند.
ما در اکسبیتو هم یک پلتفرم امن برای معاملات دارایی‌های دیجیتال فراهم کرده‌ایم و هم در وبلاگ مجموعه، مفاهیم کلیدی معاملات و بازار ارزهای دیجیتال را بررسی می‌کنیم. در این صرافی شما می‌توانید انواع ارزهای دیجیتال را به صورت مستقیم با ریال ایران وتتر خرید و فروش کنید. در اکسبیتو می‌توانید با کم‌ترین اسپرد صرافی و کارمزد، معاملات خود را انجام بدهید و سود کنید.
