در دنیای ارزهای دیجیتال، بلاک چین‌های مختلفی با یکدیگر در رقابت هستند که کیفیت و کارایی آن‌ها با استفاده از معیارهای متعدد سنجیده می‌شوند. بلاکچینهایی که بتوانند خدمات با کیفیت‌تری ارائه دهند، کاربران بیشتری به خود جذب خواهند کرد و نهایتا بیشتر توسعه پیدا می‌کنند. یکی از معیارهایی که بلاک چین‌ها با آن سنجیده می‌شوند، سرعت تراکنش است. در این مطلب قرار است به بررسی مفهوم سرعت تراکنش و همه مسائل پیرامون آن بپردازیم.
سرعت تراکنش (TPS) چیست؟
TPS در زبان انگلیسی مخفف ترکیب Transactions Per Second است که معنای آن به فارسی تعداد تراکنش در هر ثانیه می‌باشد. همانطور که از نامش پیداست، این مفهوم به تعداد تراکنش‌هایی اشاره دارد که یک شبکه بلاک چین قادر است در هر ثانیه انجام دهد. به عنوان مثال بلاک چین بیت کوین میتواند در هر ثانیه 5 تراکنش انجام دهد. با توسعه کریپتوکارنسی، افزایش سرعت تراکنش بلاک‌چین‌ها یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین موضوعاتی بود که توسعه دهندگان برای انجام آن تلاش کرده‌اند. به همین خاطر امروزه این عنصر، به یکی از موارد اصلی رقابت بین بلاک چین‌ها تبدیل شده است.
⚠️بلاک چین رقیبانی با دیتابیس متمرکز دارد که قادر هستند در هر ثانیه تعداد زیادی تراکنش انجام دهند، با این حال هدف اصلی بلاک چین این است که بتواند در یک بستر غیرمتمرکز از انجام تعداد بالایی تراکنش پشتیبانی کند. این نکته نیز لازم به ذکر است که سرعت تراکنش، تنها معیاری نیست که بلاک‌چین‌های مختلف را با آن می‌سنجند بلکه این ویژگی در کنار ویژگی‌ها و قابلیت‌های دیگر یک بلاک چین سنجیده می‌شود.
سرعت تراکنش (TPS) چگونه محاسبه می‌شود؟
برای محاسبه سرعت تراکنش در بلاک‌چین، از یک فرمول خاص استفاده می‌شود. قبل از این که این فرمول را برایتان بیان کنیم، ابتدا باید با سه مفهومِ زمان بلاک، حجم بلاک و حجم تراکنش آشنا شوید.
- زمان بلاک یا Block Time به میانگین زمانی می‌گویند که تایید تراکنش در شبکه طول می‌کشد.
- حجم بلاک یا Block Size به مقدار داده‌های تراکنش می‌گویند که می‌توان بر یک بلاک ذخیره کرد.
- حجم تراکنش یا Transaction Size عددی بین 226 تا 500 بایت است.
با آگاهی از این عناصر حالا می‌توانیم فرمول محاسبه سرعت تراکنش را بررسی کنیم.
سرعت تراکنش = (زمان بلاک / حجم تراکنش) / زمان بلاک TPS = (block time / transaction size) / block time
چه چیزهایی بر سرعت تراکنش (TPS) اثر می‌گذارند؟
سرعت تراکنش از فاکتورهای مختلفی تاثیر می‌پذیرد. از جمله این فاکتورها می‌توان به ساختار شبکه، مکانیسم اجماع، اندازه بلاک، زمان بلاک و شلوغی شبکه اشاره کرد. این فاکتورها تعیین می‌کنند که یک شبکه، چگونه تراکنش‌ها را ثبت و تایید کند، چه مقدار طول بکشد تا بلاک‌های جدید ساخته و به زنجیره اضافه شوند و نهایتا چه مقدار داده در هر بلاک قرار بگیرد.
برای مثال بلاکچینهایی که براساس الگوریتم اثبات کار، طراحی شده‌اند، به ماینرها برای تایید تراکنش‌ها نیاز دارند. پروسه استخراج، زمانبر است به همین خاطر سرعت تراکنش این بلاک چین‌ها پایین می‌آید. یک مثال خوب از این مدل بلاک‌چین، بیت کوین است. در طرف دیگر بلاک چین‌هایی مثل اتریوم که از الگوریتم اثبات سهام استفاده می‌کنند، با استفاده از استیک ارز و رای‌گیری برای هر بلاک، تراکنش‌ها را تایید می‌کنند. این پروسه سرعت بالاتری از الگوریتم اثبات سهام دارد و TPS این بلاک چین‌ها به همین خاطر بیشتر است.
سرعت تراکنش (TPS) بلاک چین‌های مختلف چگونه است؟
- Ripple
ریپل یکی از سیستم‌های پرداخت دیجیتال است که به خاطر پایین بودن کارمزد تراکنش‌هایش پرطرفدار است. آن طور که در سایت ریپل آمده، انجام هر تراکنش در این شبکه 3 تا 5 ثانیه طول می‌کشد. این رقم نسبت به خیلی از بلاک‌چین‌های دیگر که انجام هر تراکنش در آن‌ها یک دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد بسیار مناسب است. به طور کل سرعت بالای انجام تراکنش‌ها یکی از دلایل محبوبیت ریپل است.
- Stellar
استلار پلتفرمی برای اتصال سیستم‌های پرداخت، بانک‌ها و افراد است که تلاش می‌کند جابه‌جایی سریع پول، بدون هزینه اضافی را برای کاربران رقم بزند. تمامی عملیات‌های شبکه استلار، با ارز این شبکه یعنی استلار لومن انجام می‌شود. آنطور که در سایت رسمی ارز استلار آمده است، این شبکه میتواند 1000 تراکنش را در هر ثانیه تایید کند.
- Bitcoin Cash
حجم بلاک 32 مگابایتی بیت کوین کش، به این شبکه اجازه می‌دهد در هر ثانیه بیش از 100 تراکنش را تایید کند. این رقم نسبت به خود بیت کوین رقم قابل قبولی است اما نسبت به بسیاری از بلاک چین‌های دیگر، جای رشد دارد.
- Litecoin
سرعت تراکنش در شبکه لایت کوین 54 تراکنش بر ثانیه است. ساخت هر بلاک در شبکه لایت کوین دو و نیم دقیقه طول می‌کشد که چهار برابر سریعتر از زمان تولید بلاک‌ها در شبکه بیت کوین است. این موضوع نشان می‌دهد لایت کوین مقیاس پذیری بهتری نسبت به بیت کوین دارد.
- Bitcoin
به طور میانگین شبکه بیت کوین میتواند 5 تراکنش را در هر ثانیه تایید کند. این سرعت تراکنش برای بیت کوین یک مسئله چالش برانگیز است و توسعه دهندگان همواره به دنبال راهکاری برای حل این مشکل هستند. راه اندازی شبکه لایتنینگ یکی از شیوه‌هایی بود که برای حل این مشکل به کار گرفته شد.
- Ethereum
شبکه اتریوم 1 که در حال حاضر مورد استفاده‌ترین نسخه اتریوم است، توانایی پردازش 15 تراکنش در هر ثانیه را دارد. در کنار این، اتریوم 2 که قرار است از الگوریتم اثبات سهام به جای الگوریتم اثبات کار استفاده کند، میتواند تا 100 هزار تراکنش در هر ثانیه پردازش نماید.
- IOTA
برخلاف بلاک چین‌های سنتی، آیوتا برای تایید تراکنش‌ها به استخراج متکی نیست، بلکه در این سیستم، هر کاربر پیش از ثبت تراکنش خود، باید دو تراکنش دیگر را تایید کند. این مکانیزم که «تایید تراکنش» نامیده می‌شود، به ایمن و غیرمتمرکز ماندن شبکه کمک می‌کند. در حال حاضر شبکه آیوتا میتواند در هر ثانیه بیش از 1000 تراکنش را تایید کند.
- Monero
شبکه مونرو، بر روی کامپیوترهای مدرن میتواند تا 1700 تراکنش بر ثانیه را تایید کند. رسیدن به این رقم به لطف حجم بالای بلاک‌ها در شبکه مونرو میسر شده است. طبق گفته سایت رسمی مونرو، در حال حاضر پهنای باند و مموری، عوامل محدود کننده سرعت تراکنش در شبکه مونرو هستند.
- DASH
انجام هر تراکنش در شبکه DASH بین 1 تا 2 ثانیه زمان می‌برد. این رقم نشان می‌دهد که تراکنش‌های DASH تا چه حد سریع هستند. مقیاس پذیری بالای دش به این شبکه اجازه می‌دهد در طول روز میلیون‌ها تراکنش را پردازش کند.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی مسئله سرعت تراکنش و مقایسه آن در بلاک چین‌های مختلف پرداختیم. سرعت تراکنش به عنوان یکی از معیارهای مهم برای سنجش کیفیت یک بلاک چین شناخته می‌شود. با این حال داشتن سرعت تراکنش بالا برای یک زنجیره، همه چیز نیست. کاربرانی که می‌خواهند از تکنیک آربیتراژ برای کسب درآمد از دنیای کریپتوکارنسی استفاده کنند به دنبال ارزهایی هستند که کارمزد پایین و سرعت تراکنش بالا دارند.
