فعالیت‌های آنلاین بر بستر اینترنت به‌معنای تبادل حجم وسیعی از اطلاعات در سراسر جهان است. این اطلاعات به فضایی برای ذخیره‌سازی نیاز دارند. شما اطلاعات محلی خود را روی هارددیسک لپ‌تاپ تا کامپیوتر خود ذخیره می‌کنید. همچنین برای ذخیره برخی دیگر از اطلاعات از فضای ذخیره‌سازی ابری مانند گوگل درایو (Google Drive)، دراپ باکس (Dropbox) و... بهره می‌گیرید. تمام این موارد تحت‌سلطه سیستم‌های وب 2 هستند. اطلاعات کاربران به‌صورت متمرکز روی سیستم‌های ابری ذخیره می‌شوند؛ اما از دو دهه قبل با ظهور شبکه‌های بلاک چینی، نیاز به سیستم‌های ذخیره‌سازی غیرمتمرکز باعث شد تا پروژه‌ای به نام فایل کوین (Filecoin) به‌وجود آید. در ادامه قصد داریم به بررسی فایل کوین به‌عنوان یک شبکه انقلابی ذخیره و بازیابی فایل در بستر بلاک چین بپردازیم.
Filecoin چیست؟
فایل کوین (Filecoin) یک شبکه ذخیره‌سازی غیرمتمرکز است که می‌توان در آن هر نوع داده در هر حجمی را ذخیره‌سازی کرد. فایل کوین قصد دارد یک بازار غیرمتمرکز برای خدمات ذخیره‌سازی ایجاد کند. این بازار به کاربران امکان می‌دهد فضای ذخیره‌سازی استفاده‌نشده خود را به سایر کاربران اجاره دهند و از این راه درآمد کسب کنند. در وصف بیشتر ماهیت پروژه فایل کوین می‌توان گفت:
1- فایل کوین به‌عنوان یک شبکه همتابه‌همتا (P2P) غیرمتمرکز، ذخیره و بازیابی داده‌ها را به‌شیوه‌ای ایمن، کارآمد و مقاوم در برابر سانسور امکان‌پذیر کرده است.
2- فایل کوین مشکل ذخیره‌سازی و بازیابی ناکارآمد فایل را حل می‌کند.
3- هرکسی میتواند به شبکه فایل کوین بپیوندد و شروع به ذخیره داده‌های خود کرده یا با فراهم کردن فضایی برای ذخیره اطلاعات دیگران، کسب درآمد کند.
4- فایل کوین از طیف گسترده‌ای از فرمت‌های داده، از جمله فایل‌های صوتی و تصویری و فایل‌های NFT پشتیبانی کرده است.
5- فایل کوین به‌عنوان ذخیره‌سازی غیرمتمرکز برای پخش موسیقی و کنفرانس ویدیویی کاربرد دارد.
6- فایل کوین با ارائه یک بازار ذخیره‌سازی امن، غیرمتمرکز و باانگیزه، کاربران را قادر میسازد تا کنترل داده‌های خود را در دست بگیرند و درعین‌حال، فرصت‌های اقتصادی را برای ارائه‌دهندگان ذخیره‌سازی ایجاد کنند.
7- ارز دیجیتال بومی و اختصاصی پلتفرم فایل کوین با نماد «FIL» در بازار کریپتو ارائه شده است. این توکن کل شبکه فایل کوین و تمام فرایندهای آن را تأمین می‌کند.
تاریخچه فایل کوین (FIL) چیست؟
تاریخچه فایل کوین به سال 2017 و راه‌اندازی توسط شرکت پروتکل لبز برمی‌گردد. پروتکل لبز (Protocol Labs) یا به‌اختصار «PL» به‌عنوان یک شرکت نوآوری‌محور، بیش از 600 استارت‌آپ فناوری، پروژه‌های منبع‌باز، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بسیاری از سازمان‌های دیگر را به هم متصل کرده است. این شرکت در سال 2014 توسط شخصی به‌نام «خوان بنت» (Juan Benet) تأسیس شد و سپس در ماه می 2017، فایل کوین را به‌عنوان یک شبکه ذخیره‌سازی غیرمتمرکز برای کسب درآمد، ذخیره و بازیابی داده‌ها به‌صورت ایمن معرفی کرد. این پروژه برای اولین‌بار در سال 2014 به‌عنوان لایه تشویقی برای سیستم پرونده «IPFS» و یک شبکه ذخیره‌سازی همتابه‌همتا توصیف شد. سیستم IPFS مخفف عبارت (InterPlanetary File System) به‌معنای «سیستم فایل بین ستاره‌ای» است که به‌عنوان یک شبکه اشتراک فایل همتابه‌همتا برای ذخیره و اشتراک‌گذاری داده‌ها در یک سیستم فایل توزیع‌شده شناخته میشود.
فایل کوین به کاربران انگیزه می‌دهد تا فضای ذخیره‌سازی خود را در اختیار شبکه قرار دهند؛ اما IPFS اینطور نیست. بنابراین IPFS برای استفاده شخصی مناسب‌تر بوده و فایل کوین نیز برای برنامه‌های تجاری بهتر است. سیستم IPFS فایل‌ها را در شبکه‌ای از گره‌ها ذخیره می‌کند، اما فایل کوین، فایل‌ها را روی گره‌هایی ذخیره میسازد که ذخیره‌سازی برای پرداخت را فراهم می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت که فایل کوین محصول جدید‌تر و خلاقانه‌تر پروتکل لبز است که از سال 2017 تا به امروز، توانسته توجهات زیادی را به خود جلب کند و به‌عنوان یکی از بهترین پروژه‌های بلاک چینی شناخته شود.
راه‌اندازی فایل کوین باعث ایجاد چه تحولاتی در دنیای رمز ارزها شد؟
یکی از اصلی‌ترین کاربردهای اینترنت، ایجاد فضایی برای ذخیره‌سازی داده‌ها محسوب میشود. پلتفرم‌های مبتنی بر Web 2 سال‌ها است که سیستم‌های ذخیره‌سازی ابری متنوعی را برای کاربران ایجاد کرده‌اند؛ اما این سیستم‌ها مانند دیگر برنامه‌های مبتنی بر وب 2، متمرکز هستند. فناوری غیرمتمرکز بلاک چین به سیستمی برای ذخیره‌سازی غیرمتمرکز داده‌ها نیاز داشت. بنابراین ظهور فایل کوین توانست یکی از اصلی‌ترین نیازهای بلاک چین را برآورده کند. وجوه تحول فایل کوین در دنیای رمز ارزها را می‌توان در زمینه‌های زیر جستجو کرد:
1- فایل کوین بر روی یک سیستم اجماع منحصربه‌فرد متشکل از الگوریتم اجماع اثبات تکرار (Proof-of-Replication) به‌اختصار «PoRep» و اجماع اثبات فضا زمان (Proof-of-Spacetime) به‌اختصار «PoSt» اجرا میشود. این روش ترکیبی، فایل کوین را قادر میسازد تا به سطوح بالایی از افزونگی داده دست یابد و همچنین، آن را در برابر از دست دادن داده و حملات مقاوم می‌کند.
2- ذخیره‌سازی غیرمتمرکز فایل میتواند به‌عنوان یک جزء ضروری از برنامه‌های DeFi عمل کرده و ذخیره داده‌های ایمن و کارآمد را برای وام‌دهی غیرمتمرکز، مدیریت دارایی و مبادلات غیرمتمرکز ممکن میسازد.
3- شبکه ذخیره‌سازی امن و مقیاس‌پذیر فایل کوین، ستون فقرات dAppهای مختلفی را فراهم می‌کند که به ذخیره‌سازی کارآمد داده نیاز دارند (مانند پلتفرم‌های اشتراک‌گذاری فایل غیرمتمرکز، شبکه‌های توزیع محتوا (CDN) و راه‌حل‌های ذخیره‌سازی داده مبتنی بر بلاک چین).
4- قابلیت‌های قوی ذخیره‌سازی داده‌های فایل کوین، آن را به گزینه‌ای جذاب برای شبکه‌های تحویل محتوا، بایگانی طولانی‌مدت داده و توزیع محتوا برای صنایع رسانه و سرگرمی تبدیل می‌کنند.
5- مدل اقتصادی فایل کوین حول توکن FIL می‌چرخد. ارائه‌دهندگان فضای ذخیره‌سازی در فایل کوین، توکن FIL را به‌عنوان پاداش برای اجاره فضای ذخیره‌سازی خود و حفظ یکپارچگی داده‌ها دریافت می‌کنند. مشتریان نیز برای خدمات خود به ارائه‌دهندگان ذخیره‌سازی، توکن FIL می‌پردازند.
چه اشخاصی بنیانگذاران و توسعه دهندگان فایل کوین هستند؟
اولین و مهم‌ترین شخصی که به‌عنوان مغز متفکر پروژه فایل کوین شناخته میشود، خوان بنت (Juan Benet) بنیان‌گذار پروتکل لبز است. وی در دانشگاه استنفورد، علوم کامپیوتر خوانده و به‌عنوان یک دانشمند کامپیوتر آمریکایی شناخته میشود. پروژه فایل کوین درحال‌حاضر تحت رهبری بنیاد فایل کوین قرار دارد.
بنیاد فایل کوین (The Filecoin Foundation) یا به‌اختصار «FF» یک سازمان مستقل است که هدایت شبکه فایل کوین را برعهده دارد. این بنیاد رشد پروژه فایل کوین را دنبال کرده و از پروژه‌های وب غیرمتمرکز نیز حمایت می‌کند. لازم به ذکر است که بنیاد فایل کوین، مالک فایل کوین نیست و آن را اداره یا مدیریت نمی‌کند. بلکه سازمانی است که به فایل کوین اهمیت داده و پتانسیل‌ها و ارزش‌های آن را منعکس می‌کند. این بنیاد به جامعه کاربران و توسعه‌دهندگان فایل کوین یاری می‌رساند تا اقدامات جمعی لازم در جهت توسعه فایل کوین را انجام دهند.
بنیاد فایل کوین از متخصصین و مشاوران حرفه‌ای تشکیل شده که افراد زیر در رأس آن‌ها قرار دارند:
1- مارتا بلچر (Marta Belcher): مشاور عمومی و رئیس هیئت‌مدیره پروتکل لبز
2- مارسیا هافمن (Marcia Hofmann): وکیل حریم خصوصی الکترونیکی و عضو هیئت‌مدیره بنیاد فایل کوین
3- برایان بهلندورف (Brian Behlendorf): مدیر اجرایی هایپرلجر (Hyperledger) و عضو هیئت‌مدیره بنیاد فایل کوین
4- نیکول وانگ (Nicole Wong): معاون سابق CTO آمریکا و عضو هیئت‌مدیره بنیاد فایل کوین
بنیاد فایل کوین و شرکت هوافضا و امنیت اطلاعات آمریکایی لاکهید مارتین (Lockheed Martin) درحال کار با یکدیگر برای توسعه برنامه‌ای برای استقرار سیستم فایل بین سیاره‌ای (IPFS) در فضا هستند. این پروژه مشترک در ژانویه 2024 با همکاری فایل کوین با موفقیت انجام شد. این موفقیت شامل ارسال فایل‌ها از زمین به مدار و بازگشت با استفاده از اجرای پروتکل IPFS برای ارتباطات فضایی بود.
سخن پایانی
فایل کوین یکی از اولین پروژه‌های بلاک چینی بود که روی ذخیره غیرمتمرکز اطلاعات فعالیت کرد. اگرچه شبکه‌های دیگری در رقابت با فایل کوین پدیدار شده‌اند، اما فایل کوین همچنان کارآمدترین شبکه ذخیره‌سازی بلاک چین است. ارائه‌دهندگان فضای ذخیره‌سازی در فایل کوین، وقتی فضای اضافه هارددیسک خود را به این شبکه اختصاص می‌دهند، توکن FIL را دریافت می‌کنند که نوعی درآمد برای آن‌ها است. همچنین افرادی که از فضای ذخیره‌سازی فایل کوین استفاده می‌کنند، هزینه آن را با توکن FIL می‌پردازند. امکان کسب درآمد از فضای ذخیره‌سازی و اطمینان از امنیت اطلاعات در این شبکه، سبب شده تا هم کاربران و هم ارائه‌دهندگان فضا بتوانند از فایل کوین بهره ببرند. از طرفی دیگر، توسعه‌دهندگان برنامه‌های غیرمتمرکز و نرم‌افزارهای مبتنی بر دیفای نیز برای بخش ذخیره‌سازی برنامه‌های خود از فایل کوین استفاده می‌کنند. نظر شما در مورد فایل کوین چیست؟
