درآمد حاصل از حداکثر مقدار قابل استخراج یا MEV، که قبلاً به‌عنوان ارزش قابل استخراج ماینرها شناخته می‌شد، اصطلاحی است که در دنیای بلاک چین و ارزهای دیجیتال به کار می‌رود. این اصطلاح به میزان ارزشی اشاره دارد که یک ماینر، یعنی فرد یا گروهی که فعالیت ماینینگ را انجام می‌دهد، از یک بلاک دریافت میکند. در واقع، MEV نشان‌دهنده سود و تخصیص ارزشی است که یک ماینر از فعالیت‌های خود، از جمله تراکنش‌ها یا ترتیب‌بندی آنها در یک بلاک، به دست می‌آورد.
استفاده از این اصطلاح در بلاک چین به‌دلایل مهمی رایج شده است. اولاً، شناخت MEV برای ماینرها امکان بهره‌وری بیشتری را فراهم میکند. آنها با درک بهتر ارزشی که می‌توانند از بلاک‌ها استخراج کنند، قادر هستند که تصمیمات بهتری را در مورد انتخاب و ترتیب تراکنش‌ها بگیرند تا سود بیشتری به دست آورند.
ثانیاً، شناخت درآمد حاصل از حداکثر مقدار قابل استخراج یا MEV برای سایر افراد و مشارکت‌کنندگان در بلاک چین نیز اهمیت دارد. افراد می‌توانند با درک MEV، الگوهایی را در ترتیب تراکنش‌ها یا فعالیت‌های بلاک چین تشخیص دهند که ممکن است برایشان مزیت‌هایی فراهم کند یا حتی ریسک‌هایی را کاهش دهد.
بنابراین، MEV نه‌تنها برای ماینرها بلکه برای کل جامعه بلاک چین اهمیت دارد. شناخت این ارزش به بهبود کارایی شبکه، بهره‌وری بالاتر ماینرها و افراد مشارکت‌کننده و حتی ایجاد الگوهایی که ممکن است منجر به بهبود سیستم بلاک چین شود، کمک میکند.
رمز ارز اتریوم (ETH) چیست؟
اتریوم یا به‌اختصار ETH نه‌تنها یک ارز دیجیتال می‌باشد، بلکه یک اکوسیستم بلاک چینی بوده که بر پایه یک کوین دیجیتال به نام «اتر» (ETH) ساخته شده است. اتریوم این امکان را فراهم کرده تا قرارداد هوشمندی به نام «قرارداد هوشمند اتریوم» را اجرا کنید. این نوع قراردادها، قابلیت اجرای خودکار و بدون توقف را دارند و از زیرساخت بلاک چین اتریوم (ETH) برای انجام عملیات‌های مختلفی مانند تبادل ارزی بهره می‌برند.
ویتالیک بوترین یک نویسنده و برنامه‌نویس روسی-کانادایی است که در سال ۱۹۹۴ در مسکو متولد شد. ویتالیک از سال ۲۰۱۱ وارد انجمن بیت‌کوین شده است و یکی از بنیان‌گذاران و نویسندگان مقالات در مجله‌ی بیت‌کوین به حساب می‌آید. بااین‌حال، او در درجه اول به‌عنوان یک نابغه جوان و بنیان‌گذار اتریوم، دومین پلتفرم رمز ارز ارزشمند و شناخته‌شده‌ی جهان بعد از بیت‌کوین، شناخته می‌شود.
عمده دلیل علاقه‌مندی به اتریوم، قابلیت اجرای قرارداد هوشمند و توانایی ایجاد برنامه‌های کاربردی متنوع است که با استفاده از بلاک چین این ارز، می‌توانند بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی و تحت مدیریت و کنترل کاربران یا شرکت‌ها عمل کنند. این قابلیت‌ها باعث شده تا اتریوم به‌عنوان یک پلتفرم انعطاف‌پذیر و پرکاربرد برای توسعه و اجرای برنامه‌های کاربردی دیجیتال مورد توجه قرار بگیرد.
از دیگر اصطلاحات رایج در این شبکه ارزی، هاپ پروتکل است. این پروتکل با ارائه یک راه‌حل سریع، کارآمد و مقرون‌به‌صرفه برای انتقال توکن‌ها، به کاربران کمک میکند تا از مزایای شبکه‌های مختلف بلاک چین بهره‌مند شوند.
درصورتی‌که قصد داشته باشید یک قرارداد هوشمند را در شبکه اتریوم اجرا کنید، برای این کار به گس نیاز دارید و باید هزینه گس را با استفاده از اتر پرداخت کنید. گس هزینه‌ای است که کاربر برای اجرای یک تراکنش یا قرارداد هوشمند در شبکه اتریوم می‌پردازد.
از آنجا که اتر، برای ایجاد برنامه‌های متنوع و قراردادهای هوشمند در شبکه اتریوم قابل استفاده است، این رمز ارز دارای کاربردهای گسترده‌تری نسبت به معاملات معمولی می‌باشد و این امکان را فراهم میکند تا به‌طور مستقیم و متمرکز فعالیت‌هایی از جمله انجام پرداخت‌ها، ساخت و اجرای قراردادهای هوشمند و انجام تراکنش‌های متنوع در شبکه اتریوم صورت گیرد.
حداکثر مقدار قابل استخراج (MEV) چیست؟
حداکثر مقدار قابل استخراج (MEV) به‌عنوان یک اصطلاح مهم در دنیای ارزهای دیجیتال به کار می‌رود که به فرایند سفارش مجدد، حذف یا اضافه کردن عمدی تراکنش‌ها در زمان تولید یک بلاک جدید اشاره دارد. این اصطلاح از نظریه مالیات نامرئی استفاده کرده که ماینرها از کاربران دریافت می‌کنند؛ اما واقعاً به معنای ارزشی است که یک ماینر می‌تواند از جابه‌جایی تراکنش‌ها در هنگام تولید یک بلاک جدید به دست آورد.
وقتی MEV برای اولین‌بار مورد مطالعه قرار گرفت، بیشتر در ارتباط با اتریوم (ETH) بود که در آن زمان دومین بلاک چین بزرگی محسوب می‌شد که از مکانیزم اثبات کار (PoW: Proof of Work) استفاده می‌کرد. ماینرهای اتریوم ابتدا از توانایی کامل برای سفارش مجدد و افزودن یا حذف تراکنش‌ها در زمان ایجاد یک بلوک جدید برخوردار بودند و از این کار برای بهینه‌سازی ارزش بهره می‌بردند.
حداکثر مقدار قابل استخراج (MEV) چگونه کار میکند؟
تولیدکنندگان بلاک، بخش حیاتی و کلیدی از ساختار بلاک چین هستند. آنها مسئولیت ایجاد بلوک‌های جدیدی را بر عهده دارند که حاوی تراکنش‌های جدید در شبکه هستند. به‌طور معمول، این تولیدکنندگان بلاک (که گاهاً به‌عنوان ماینرها شناخته می‌شوند) به‌دنبال حل یک مسئله ریاضی هستند که به "Proof of Work" یا اثبات کار معروف است. این مسئله ریاضی بسیار پیچیده، ثابت میکند که تلاشی برای ایجاد بلوک جدید انجام گرفته و منابعی مصرف شده‌اند.
وقتی یک تولیدکننده بلاک موفق به حل این مسئله می‌شود، بلوک جدیدی را ایجاد میکند و تراکنش‌های جدیدی که در آن ثبت شده‌اند را به زنجیره اضافه خواهد کرد. این بلوک‌های جدید با تراکنش‌هایشان به توزیع منظم و ایمنی برای اطلاعات در بلاک چین کمک می‌کنند. از آنجا که تولیدکنندگان بلاک در فرایند ایجاد بلوک‌های جدید مشارکت دارند، آنها اجازه دستکاری یا تغییر تراکنش‌ها را نداشته و تنها می‌توانند تراکنش‌های معتبر را به بلاک اضافه کنند.
حداکثر مقدار قابل استخراج (MEV) چه مشکلاتی در شبکه اتریوم ایجاد میکند؟
حداکثر مقدار قابل استخراج (MEV)، با مشکلاتی همراه است که نمی‌توان از آنها چشم‌پوشی کرد. برخی پیاده‌سازی‌ها، مانند اجرای اولیه و حمله ساندویچی، برای سایر کاربران مشکلاتی ایجاد می‌کنند. این امور ممکن است باعث پرداخت‌های اضافی در معاملات یا از دست دادن سرمایه‌های کاربران شوند.
فعالیت‌های جستجوگرهای MEV می‌توانند به افزایش کارمزد و ازدحام در شبکه منجر شوند؛ زیرا آنها به‌دنبال وارد کردن تراکنش‌های خود در بلاک‌ها برای به دست آوردن MEV هستند و این رقابت باعث افزایش فشار بر شبکه می‌شود. این مکانیسم ممکن است به نوعی، اجماع و هماهنگی در شبکه را تهدید کند.
به‌دلیل تحول سریع اکوسیستم، نیاز به راه‌حل‌هایی برای مسائل مرتبط با MEV توسط ماینرها و تولیدکنندگان بلاک وجود دارد. این راه‌حل‌ها می‌توانند به حل مشکلاتی که به‌علت فعالیت MEV ایجاد می‌شود، کمک کنند و از اثرات منفی بر سایر کاربران و عملکرد شبکه جلوگیری نمایند.
فرانت رانینگ (Front-running)
جستجوگران و تولیدکنندگان بلاک می‌توانند از توانایی خود برای ترتیب دادن تراکنش‌ها در استخر معاملات (ممپول) بهره‌برداری کنند. در چنین شرایطی، MEV وقتی رخ می‌دهد که یک سفارش خرید مشابهی به ترتیب قبل از یک تراکنش بزرگتر ثبت شود و قیمت مطلوب‌تری را پیش از انجام سفارش خرید بزرگ تضمین کند. این اقدام در نهایت باعث افزایش قیمت آن دارایی دیجیتال می‌شود.
علاوه‌بر MEV، استراتژی ساندویچ کردن یا Sandwiching نیز یک روش دیگر است که با قرار دادن یک سفارش خرید قبل از و یک سفارش فروش پس از یک تراکنش متحرک قیمت خاص شکل می‌گیرد. این مکانیزم به هر دو طرف امکان می‌دهد از فشار قیمت بهره ببرند و در نهایت، به افزایش قیمت دارایی مورد نظر منجر می‌شود.
آربیتراژ غیرمتمرکز (DEX arbitrage)
آربیتراژ غیرمتمرکز (DEX) یک استراتژی معاملاتی بوده که شامل شناسایی و بهره‌برداری از اختلاف قیمت بین صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) مختلف است. این امر مشابه آربیتراژ در بازارهای سنتی می‌باشد؛ جایی که معامله‌گران یک دارایی را در یک صرافی آنلاین خریداری می‌کنند و در صرافی دیگر با قیمت بالاتر می‌فروشند. نحوه عملکرد آربیتراژ DEX به صورت زیر است:
1- شناسایی اختلاف قیمت: آربیتراژورها از الگوریتم‌های معاملاتی پیشرفته یا تحلیل بازار دستی برای شناسایی اختلاف قیمت بین صرافی‌های غیرمتمرکز مختلف استفاده می‌کنند. این شامل نظارت بر قیمت‌های صرافی‌های متعدد و شناسایی هرگونه اختلاف قیمت قابل توجه برای یک دارایی است.
2- اجرای معاملات: پس از شناسایی اختلاف قیمت، آربیتراژور معاملات را در دو یا چند صرافی انجام می‌دهد. آنها دارایی را در صرافی‌ای که ارزان‌تر است خریداری می‌کنند و بلافاصله آن را در صرافی‌ای که گران‌تر است می‌فروشند.
3- سود بردن از اختلاف قیمت: اگر اختلاف قیمت قابل توجه باشد و معاملات به‌سرعت انجام شوند، آربیتراژور سود میکند. این به این دلیل است که آنها اساساً دارایی را با قیمت پایین‌تر خریداری می‌کنند و با قیمت بالاتر می‌فروشند.
لیکويید کردن (Liquidation)
در پلتفرم‌های DeFi، کاربران می‌توانند با وثیقه‌گذاری دارایی‌های دیجیتال خود به‌عنوان تضمین، وام بگیرند. این فرصت برای Nodeها فراهم می‌شود تا از طریق آن به MEV حاصل از فرانت رانینگ دست یابند. با تغییر ارزش وثیقه به‌دلیل نوسانات بازار، سیستم به صورت خودکار و در صورت کاهش ارزش آن به میزان پایین‌تر از مقدار پذیرفته‌شده یا درصد مشخصی از وام، دارایی‌ها را نقد کرده و حفاظت از آنها را تضمین میکند. بنابراین، ماینرها یا تولیدکنندگان بلاک با شناسایی قراردادهایی که در معرض خطر لیکوییدیتی هستند، از جلوگیری در فرانت رانینگ استفاده کرده و با این روش، وثیقه را با قیمت بهتری دریافت می‌کنند.
حمله ساندویچی (Sandwich attacks)
در روش حمله یا ترید ساندویچی MEV، جستجوگرها به‌دنبال معاملات بزرگ در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) می‌گردند. به‌عنوان مثال، فرض کنید یک کاربر می‌خواهد 10 هزار توکن UNI را در صرافی یونی‌سواپ (UniSwap) با DAI خریداری کند. حجم این معامله به اندازه‌ای زیاد است که می‌تواند بر روی قیمت جفت ارز UNI/DAI تأثیر مهمی بگذارد و احتمالاً باعث افزایش ناگهانی قیمت UNI نسبت به DAI شود.
جستجوگرها این نوع تراکنش‌ها را شناسایی کرده و تأثیر محتمل آنها بر قیمت UNI را محاسبه می‌کنند. سپس با قرار دادن یک سفارش خرید قبل از انجام این معامله و یک سفارش فروش فوری بلافاصله بعد از این معامله، از اختلاف قیمت ناشی از معامله 10 هزار توکن UNI کسب سود خواهند کرد.
به‌هرحال، باید توجه داشت که حمله ساندویچ نسبت به فرصت‌های آربیتراژ، ریسک بیشتری دارد. زیرا ممکن است جستجوگر به نوعی از تقلب که معروف به "سالمونلا" می‌باشد، متهم شده و با ریسک‌های احتمالی روبه‌رو شود.
حداکثر ارزش قابل استخراج از توکن غیرقابل تعویض (NFT MEV)
NFT MEV یا حداکثر ارزش قابل استخراج از NFTها، به پتانسیل استخراج ارزش از اکوسیستم NFT از طریق استراتژی‌های مختلف، از جمله آربیتراژ، ساندویچ کردن و موارد دیگر اشاره دارد. این استراتژی‌ها می‌توانند از ناکارآمدی‌های بازار NFT، مانند اختلاف قیمت، تاخیر در تراکنش و عدم وجود اقدامات امنیتی مناسب، بهره‌برداری کنند.
رایج‌ترین حملات MEV کدامند؟
حملات MEV می‌توانند تأثیر منفی بر اکوسیستم‌های بلاک چین داشته باشند؛ زیرا ممکن است منجر به تورم قیمت، کاهش اعتماد کاربران و افزایش نابرابری شوند. چندین راه‌حل برای مقابله با حملات MEV درحال بررسی هستند، مانند استفاده از الگوریتم‌های سازگار با MEV که تراکنش‌های کاربران را برای جلوگیری از سوءاستفاده مرتب می‌کنند.
حداکثر ارزش قابل استخراج از توکن غیرقابل تعویض (NFT MEV)
افراد جستجوگر می‌توانند از استراتژی‌های استخراج MEV در بازار NFT استفاده کنند. یکی از نمونه‌های شناخته‌شده NFT MEV زمانی بود که یک جستجوگر $7 میلیون خرج کرد تا هر Cryptopunk را با قیمت کف خریداری کند. به همین ترتیب، یک NFT می‌تواند با تخفیف خریداری شود؛ اگر به‌طور تصادفی با قیمت پایین منتشر گردد که به جستجوگر اجازه می‌دهد تا از دیگر خریداران پیشی بگیرد.
لیکوييد شدن (Liquidations)
در زمینه پروتکل‌های وام‌دهی بلاک چین، لیکویید شدن فرایند فروش وثیقه یک وام‌گیرنده بوده که بدهی او از ارزش وثیقه‌اش بیشتر است. این می‌تواند در صورتی اتفاق بیفتد که ارزش وثیقه وام‌گیرنده به‌دلیل نوسانات بازار به‌طور قابل توجهی کاهش یابد. هنگامی که یک وام تسویه می‌شود، وام‌گیرنده مجبور است وثیقه خود را برای بازپرداخت بدهی‌اش به وام‌دهنده بفروشد.
حملات آنکل بندیت (Uncle-Bandit attacks)
در شبکه‌هایی مانند اتریوم، گاهی اوقات ممکن است دو بلاک در یک زمان تقریباً یکسان استخراج شده؛ اما به‌دلیل وجود محدودیت‌های زمانی یکی از آنها موفق به اضافه شدن به زنجیره اصلی نشود. بلاکی که به زنجیره اصلی اضافه نمی‌گردد، اما هنوز می‌تواند تراکنش‌ها را در خود جای دهد، در اتریوم به‌عنوان "Uncle" و در بیت کوین به‌عنوان "Orphaned" شناخته می‌شود. این بلاک‌های Uncle یا Orphaned تنها به‌مدت محدودی در شبکه باقی می‌مانند و پس از چند دقیقه از حذف خواهند شد.
حمله سرقت زمان (Time-Bandit attacks)
حمله Time Bandit یا سرقت زمان، معمولاً توسط یک ماینر انجام می‌شود که یک بلاک را که قبلاً ایجاد شده است رد میکند و مجبور می‌شود آن را دوباره ساخته و اصلاح نماید. این نوع حمله زمانی رخ می‌دهد که ماینر، با مشاهده بلاک‌هایی که قبلاً ایجاد شده‌اند، فرصتی برای بهره‌برداری از حجم معاملات یا MEV در بلاک‌های گذشته می‌بیند.
حداکثر مقدار قابل استخراج (MEV) چگونه غیرمتمرکز بودن اتریوم را تهدید میکند؟
حداکثر مقدار قابل استخراج (MEV) ارزشی است که میتوان از شبکه‌های بلاک چین استخراج کرد. MEV می‌تواند غیرمتمرکز بودن اتریوم را به چندین روش تهدید کند:
- افزایش نابرابری: MEV می‌تواند منجر به افزایش نابرابری در شبکه اتریوم شود. شرکت‌کنندگانی که منابع و دانش بیشتری برای استخراج MEV دارند، می‌توانند سود بیشتری کسب کنند. این می‌تواند منجر به تمرکز قدرت در دست تعداد کمی از افراد یا نهادها شود.
- تضعیف اعتماد: MEV می‌تواند اعتماد کاربران به شبکه اتریوم را تضعیف کند. کاربران ممکن است نگران باشند که شرکتکنندگان در MEV از ناکارآمدی‌های شبکه برای کسب سود استفاده کنند و این امر می تواند منجر به کاهش استفاده از شبکه شود.
- کاهش کارایی: MEV می‌تواند کارایی شبکه اتریوم را کاهش دهد. شرکتکنندگان در MEV ممکن است تراکنش‌های خود را در mempool قرار دهند تا از آنها قبل از کاربران دیگر بهره‌مند شوند. این مسئله می‌تواند منجر به تأخیر در تراکنش‌ها و افزایش هزینه‌های گس گردد.
سخن پایانی
در این نوشتار از اکسبیتو، درباره مفاهیم و حملات مرتبط با بلاک چین، ماینینگ و اثرات معاملاتی MEV در ارزهای دیجیتال توضیح داده شد. همچنین درباره مفاهیمی مانند لیکویید شدن، حمله ساندویچی، نوعی از حملات زمانی به نام Time Bandit Attack و مفاهیمی مانند Uncle یا Orphaned در شبکه‌های اتریوم و بیت‌کوین صحبت کردیم.
