NFT (Non-Fungible Token) چیست؟ ان اف تی نوعی توکن دیجیتال است که برای معامله‌ی اموال دیجیتال استفاده می‌شود. منظور از اموال دیجیتال کالاهایی مانند عکس، ویدیو، موسیقی و هر نوع فایل دیجیتال دیگر است. توکن‌های NFT غیرقابل معاوضه هستند و به آن‌ها توکن غیر‌مثلی هم گفته می‌شود.
مهمترین ویژگی این توکن‌ها این است که همانند اثر انگشت، هر NFT کد شناسه‌ی منحصر به فرد خود را دارد. یعنی برخلاف توکن‌های قابل معاوضه مانند بیت کوین، هر NFT دارای ویژگی‌های منحصر به فرد خود است که آن را از دیگر NFT ها متمایز می‌کند.
اخیرا بازار NFT به شدت رشد کرده و بسیاری از هنرمندان، موسیقیدانان و سایر خالقان محتوای دیجیتال از این فرصت برای فروش آثار خود استفاده می‌کنند. بازی‌های رایانه‌ای نیز از NFT برای فروش آپشن‌های داخل بازی استفاده می‌کنند. حال در این مقاله به بررسی مهمترین NFTها و کاربردهایشان در سال 2023 خواهیم پرداخت.
NFT چیست و چگونه کار می‌کند؟
همانطور که در بالا اشاره کردیم، نام دیگرNFT "توکن غیر قابل معاوضه" یا "توکن مثلی" است. این توکن‌ها با استفاده از تکنولوژی بلاکچین (مانند بیت کوین، اتریوم و...) ایجاد می‌شوند؛ بنابراین به دلیل آنکه همانند ارز دیجیتال تراکنش‌ها و اطلاعات مربوط به آن‌ها در هر بلوک ثبت می‌شود، امکان اثبات مالکیت برای آن‌ها وجود دارد.
برخلاف توکن‌های قابل معاوضه مانند اتریوم و بیت کوین که ارزش هر توکن از آن‌ها با دیگری برابر است (یعنی هر اتریوم با اتریوم دیگر از نظر ارزش مالی و غیره یکسان هستند)، هر NFT ویژگی‌های خاص خود را دارد و ارزش آن با هیچ NFT دیگری در بازار NFT یکی نیست. با استفاده از NFT امکان خرید و فروش محتوای دیجیتال مانند تصاویر، ویدئوها، آهنگ‌ها و غیره وجود دارد. با خرید یک NFT شما مالکیت محتوای دیجیتال خاصی را به دست می‌آورید. مانند سایر توکن‌های بلاکچین،NFT ها هم به عنوان ارز در برخی بازی‌های رایانه‌ای و محصولات دیجیتال دیگر قابل خرید و فروش هستند.
با استفاده از NFT خالقان محتوای دیجیتال می‌توانند به صورت مستقیم با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند و بدون نیاز به واسطه‌های دنیای واقعی مانند گالری‌ها اثر خود را به فروش برسانند. امکان کپی و تکثیر محتوای دیجیتال در دنیای مجازی امروز به راحتی وجود دارد، به همین دلیل موضوع مالکیت معنوی یا کپی رایت برای خالقان محتوا به چالشی بزرگ تبدیل شده است. ان اف تی با کمک تکنولوژی بلاکچین این مشکل را حل کرده و به خالقان اجازه میدهد کنترل کاملی بر روی محتوای خود داشته باشند و از کپی رایت بهره‌مند شوند. به عبارت دیگر، با استفاده از NFT هرکسی می‌تواند مالک یک اثر دیجیتال مختص به خود باشد.
از طریق بازارNFT و خرید و فروش آن میتوان اقدام به جمع‌آوری پول برای خیریه‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی نیز کرد. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۱ یک NFT از نقاشی پسری ۱۴ ساله به نام بنجامین گودز به نفع مؤسسه خیریه خورشید به‌فروش رسید و بیش از ۳۹ میلیون دلار برای این مؤسسه‌ی خیریه کسب درآمد کرد.
مزایا و معایب استفاده از NFT ها
این توکن‌های مثلی در بازار ارز دیجیتال و هنر و صنعت تغییرات بزرگی ایجاد کردند. این تغییرات همانطور که مزایای بسیاری را برای صاحبان اثر به ارمغان آوردند، معایبی را نیز با خود همراه داشتند.
در ادامه یک جدول برای مزایا و معایب استفاده از NFT ارائه شده است:
در این بین بهتر است به تفاوت NFT و Defi نیز اشاره کنیم.NFT و DeFi دو مفهوم متفاوت در فضای ارز دیجیتال هستند.
NFT توکن غیر قابل تعویض و منحصر به فردی است که برای نشان دادن مالکیت بر دارایی‌های دیجیتال مثل تصاویر، موسیقی و ... استفاده می‌شود. این توکن‌ها به طور کلی برای خلق محتوایی خاص استفاده می‌شوند و می‌توانند به دارایی‌های دیجیتال ارزش بیشتری بدهند.
DeFi به معنای "مالیات دیجیتال" است و به بسترهای مالی دیجیتالی اشاره دارد که بر پایه فناوری بلاکچین ساخته شده‌اند. DeFi شامل مجموعه‌ای از برنامه‌ها و پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز است که به کاربران این امکان را می‌دهند تا بدون نیاز به مجوزهای مالی، تجارت الکترونیکی، اعتبارات الکترونیکی، تجارت سنتی، وام‌های دیجیتال و بیمه‌های دیجیتال را مدیریت کنند. این بسترها معمولاً برای کاهش هزینه‌های تراکنش، آسان سازی تسویه حساب، افزایش دسترسی و افزایش شفافیت مالی ساخته شده‌اند.
تفاوت NFT و DeFi زیاد است و به دو بخش متفاوت از بازار ارز دیجیتال اشاره دارند. NFT برای نشان دادن مالکیت بر دارایی‌های دیجیتال استفاده می‌شود، در حالی که DeFi برای فراهم کردن بسترهای مالی دیجیتال استفاده می‌شود.
مهمترین موارد استفاده از NFT ها کدامند؟
همانطور که در بالا گفتیم، استفاده از NFT به عنوان ابزاری برای نشان دادن مالکیت کالا یا خدمات دیجیتال به شکل منحصر به فرد استفاده می‌شود. اما این مورد تنها کاربرد NFT نیست. در ادامه درباره‌ی دیگر کاربردهای NFT صحبت خواهیم کرد:
1_ استفاده برای فروش بلیت
استفاده از NFT در حوزه رویدادها و فروش بلیت راه حلی برای فروش آسان، ایجاد امنیت و ارتباط بیشتر بین هواداران و هنرمندان است.
با استفاده از NFT بلیت هر رویدادی به صورت دیجیتال و با یک شناسه منحصر به فرد صادر می‌شود. این شناسه شامل اطلاعاتی مانند تاریخ، محل، قیمت و دیگر اطلاعات مربوط به رویداد است. با خرید یک NFT هواداران به صورت دیجیتال مالکیت بلیط این رویداد را به دست می‌آورند. همچنین با استفاده از قرارداد هوشمند، میتوان محدودیت‌هایی مانند تعداد خریداری شده، محل صندلی‌ها و ... را برای هر NFT تعیین کرد. با استفاده از این فناوری، خرید و فروش بلیط در بازار سیاه نیز از بین می‌رود.
2_ فروش املاک و مستغلات
از فناوری NFT برای خرید و فروش املاک و مستغلات نیز استفاده می‌شود. با استفاده از NFT ها، میتوان هر نوع ملکی را به صورت دیجیتال ثبت و معرفی کرد. در این صورت آن ملک با یک شناسه منحصر به فرد بر روی بلاکچین ثبت شده و به فروش می‌رسد.
شناسه NFT اطلاعات کاملی مانند قیمت، موقعیت مکانی، ابعاد، وضعیت نگهداری، وضعیت حقوقی (پروانه ساخت و...) و دیگر جزئیات مربوط به املاک را در خود دارد. با خرید NFT ملک، مالکیت دیجیتال آن برای خریدار تضمین می‌شود. به علاوه این فناوری با کاهش هزینه‌های انتقال و ثبت دارایی، فرآیند خرید و فروش را سریع‌تر و ارزان‌تر کرده است.
3_ پیگیری کمکهای مالی
یکی از بهترین روش‌ها برای پیگیری کمک مالی به خیریه‌ها استفاده از NFT است. پس از آنکه یک شناسه مالی منحصر به فرد به هر NFT اهدایی به خیریه اختصاص داده شد، این امکان وجود دارد که بررسی شود کمک به کجا و چگونه و در چه راهی خرج شده است. همچنین هزینه‌های مربوط به پردازش و انتقال پول نیز کاهش پیدا می‌کند، بنابراین خیرین می‌توانند مبلغ بیشتری را برای اهدا کردن به خیریه درنظر بگیرند.
با استفاده از این فناوری، امکان تحلیل و بررسی اطلاعات مربوط به کمکهای خیریه و نحوه استفاده از آن‌ها وجود دارد. همچنین با این کار، فرصت‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاران جدید در خیریه به وجود می‌آید.
4_ مدیریت زنجیرهی تامین
منظور از مدیریت زنجیرهی تامین، استفاده از فناوری NFT برای ردیابی هر محصول به صورت دیجیتال از زمان تولید تا تحویل به مشتری است.
با تخصیص یک NFT به هر محصول، این امکان وجود دارد که اطلاعات مربوط به آن از جمله مراحل تولید، انبار‌داری، حمل و نقل و تحویل مشخص شود. با این کار، اطمینان حاصل می‌شود که محصول در هر مرحله از زنجیره تأمین تحت نظارت است و مشتریان می‌توانند از اصالت و کیفیت محصول اطمینان حاصل کنند.
!%Quote text=" از دیگر مزایای استفاده از NFT در مدیریت زنجیره تأمین کاهش هزینه‌های مربوط به پردازش و انتقال اطلاعات است. با استفاده از شناسه‌ی اختصاصی هر محصول، احتمال تقلب در زنجیره تأمین کاهش یافته و مشتریان به راحتی می‌توانند اطمینان داشته باشند که محصول مورد نظرشان مستقیما و بدون واسطه به دستشان می‌رسد. حذف واسطه‌ها مهمترین عاملی است که به کاهش هزینه‌ها در زنجیرهی تامین کالا کمک می‌کند." %!
5_ مد و پوشاک
استفاده از NFT در صنعت مد و پوشاک، دستاورد بسیار جالبی است که در سال‌های اخیر توجه بسیاری از هنرمندان صنعت مد را به خود جلب کرده است. با توجه به این که تمایل به داشتن کلکسیونی از پوشاک عجیب و ارزشمند برای عاشقان این صنعت نوعی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود، استفاده از NFT برای ثبت حقوق مالکیت بر روی این کلکسیون‌ها روشی جالب برای جذب بازار و ارزش افزوده است.
در این حوزه، هر نوع محصول پوشیدنی (از جمله لباس، عینک، دستکش و...) با استفاده از یک NFT شناسایی و ثبت می‌شود. این NFT دارای اطلاعاتی مانند نام طراح، تاریخ تولید، تعداد قطعات تولیدی و همچنین تصاویری از آن پوشاک است. با استفاده از این اطلاعات، کاربران می‌توانند از اصالت و ارزش قیمتی پوشیدنی‌ها اطمینان حاصل کنند.
6- بازی
استفاده از تکنولوژی NFT در صنعت بازی روشی برای افزایش تعامل بازیکنان و ایجاد مزیت رقابتی در بازار فروش است که به شکل چشمگیری در حال گسترش است. با استفاده از تکنولوژی NFT میتوان آپشن‌های موجود داخل بازی را منحصر به فرد ساخت و در اختیار بازیکنان قرار داد. آن‌ها نیز به نوبه‌ی خود می‌توانند NFT را به بازیکنان دیگر بفروشند یا به عنوان جایزه در بازی دیگری استفاده کنند. برای مثال، در یک بازی استراتژیک که با استفاده از تکنولوژی NFT طراحی شده است، نوعی سپر دفاعی وجود دارد که هر فرد با توجه به علاقه و نیازش در بازی آن را می‌سازد. پس از تکمیل سپر، بازیکن می‌تواند آن را به NFT تبدیل کرده، شناسه‌ی یکتایی برایش دریافت کند و به بازیکن دیگری بفروشد.
فروش NFT در صنعت بازی روشی برای تبادل ارز دیجیتال نیز هست. با استفاده از ارز دیجیتال، بازیکنان می‌توانند برای خرید و فروش وسایل داخل بازی که به صورت ان اف تی هستند اقدام کنند. در این روش، ارز دیجیتال همانند واحد پول در بازی عمل می‌کند و می‌تواند به صورت منحصر به فرد تولید شود و محدودیتی در تعداد آن وجود ندارد.
7_ توکن اجتماعی
از جمله کاربردهای تکنولوژی NFT، تولید و فروش "توکن‌های اجتماعی" یا Social Tokens است. توکن اجتماعی نوعی ارز دیجیتال است که به دلیل فعالیت هواداران یک شخص یا شرکت تولید می‌شود و قابلیت خرید و فروش دارد. در واقع توکن اجتماعی به عنوان جایزه و پاداش (مانند پاداش وفاداری یا همراهی) به هواداران یک شخص یا شرکت اهدا می‌شود.
یکی از راه‌های جذب هوادار و حمایت مالی از پروژه‌ها برای افراد و شرکت‌ها، ساخت توکن اجتماعی است. این توکن‌ها با ترفند بازاریابی تعاملی، هواداران را به عملکرد بهتر و فعالیت بیشتر برای شرکت ترغیب می‌کنند و در عین حال آن‌ها را به شرکت یا شخص مربوطه پایبند می‌کنند. تولید و فروش توکن اجتماعی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا برای پروژه‌های خود منابع مالی بیشتری نیز جذب کنند.
8- جمع آوری آثار کلکسیونی
آثار کلکسیونی به معنای مجموعه‌ای از اشیاء یا آثار هنری با‌ارزش است که توسط یک فرد یا موزه برای نگهداری جمع‌آوری می‌شوند. NFT نیز قابل جمع‌آوری است و میتوان از آن برای نمایش مجموعه‌ای از آثار هنری، بازی‌های ویدئویی، و اشیاء دیجیتال دیگر استفاده کرد.
آثار کلکسیونی NFT در زمینه‌های مختلفی از جمله بازی‌های ویدئویی، هنر، ورزش، تاریخ و غیره وجود دارند و راهی جالب و هیجان انگیز برای جمع‌آوری کلکسیون برای علاقه‌مندان در دنیای دیجیتال است. این آثار همانند دنیای واقعی قابل فروش هستند و میتوان از آن‌ها کسب درآمد کرد.
9_ دنیای مجازی
در انواع دنیاهای مجازی مانند بازی آنلاین، شبیه‌سازی جهان واقعی، مراکز خرید و غیره، با توجه به پیشرفت و توسعه فناوری قابلیت استفاده از NFT وجود دارد.
NFT در دنیای مجازی به دو صورت استفاده می‌شود:
1_ استفاده در بازی‌های مختلف:
مثلا شخصیت بازی، سلاح یا جزء دیگری از بازی را به صورت ان اف تی تهیه می‌کند.
2_ خرید و فروش زمین‌های مجازی:
این زمین‌های مجازی قطعاتی از دنیای مجازی هستند که میتوان در آن‌ها ساختمان، شرکت و موارد دیگری را بنا کرد. در اینجا هم NFT برای ایجاد مالکیت زمین‌های مجازی استفاده می‌شود.
5 مورد استفاده منحصر به فرد NFT در سال 2023
علاوه بر مواردی که در بالا از آن‌ها یاد کردیم، از فناوری ان اف تی برای 5 مورد بسیار ویژه‌تر نیز استفاده می‌شود:
1_ نشان عضویت دائمی
با استفاده از خرید عضویت دائمی کاربران می‌توانند از خدمات یک پلتفرم اینترنتی، مرکز خرید، گروه هنری و ... بهره‌مند شوند. کاربرد NFT در عضویت دائمی به این صورت است که فرد با خرید نشان ان اف تی به عنوان عضو دائمی از یک سرویس، محصول یا برند شناخته می‌شود و حتی می‌تواند آن را در بازار NFT به فروش برساند.
2_ توکن پیوند (Soulbound)
این توکن‌ها برای ایجاد ارتباط بین یک کاربر واقعی و اطلاعات او در دنیای مجازی استفاده می‌شوند. به عبارت دیگر، این توکن ها برای پیوند نهادن شناسه کاربری یا اطلاعات شخصی خاصی به یک شیء مشخص در دنیای مجازی ساخته شده‌اند.
استفاده از توکن پیوند به طراحان بازی و توسعه دهندگان وب این امکان را میدهد که به کاربران اجازه دهند با استفاده از شناسه یکتای خود در دنیای مجازی حضور یابند. مزیت این کار این است که کاربران می‌توانند اطلاعات خود را با یک شی پیوند دهند اما درعین حال از افشای این اطلاعات شخصی به دیگران جلوگیری کنند.
3_ Physical x digital
برخی از NFT ها با محتوای فیزیکی پیوند و ارتباط دارند؛ مانند عکس، ویدئو یا بازی و همچنین دارایی‌های مادی مانند املاک و مستغلات. به عنوان مثال، میتوان یک NFT برای یک نقاشی دیجیتال ایجاد کرد که به فردی که آن نقاشی را خریداری می‌کند، حق استفاده از آن را میدهد. در حالی که همزمان این فرد می‌تواند نقاشی فیزیکی را نیز در دست داشته باشد.
با استفاده از این رویکرد، ترکیبی از دارایی‌های فیزیکی و دیجیتال در یک NFT ایجاد می‌شود که به فروشنده و خریدار این امکان را میدهد تا هر دو نوع دارایی را با هم ترکیب کنند و یک بازار جدید برای تعاملات تجاری و مبادله این دارایی‌ها ایجاد کنند.
4_ هوش مصنوعی
امروزه شرکت‌های زیادی با استفاده از هوش مصنوعی، تصاویر و نقاشی‌های خلاقانه ایجاد می‌کنند. این تصاویر جدید می‌توانند به عنوان NFT در بازار دیجیتال فروخته شوند و به نوعی کسب درآمد از NFT است.
هوش مصنوعی برای پردازش و تحلیل اطلاعاتNFT نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از تحلیل پیشرفته داده، میتوان رفتار بازار و تغییرات قیمت NFT را پیش بینی کرد.
5_ وام غیرمتمرکز (DeFi)
همانطور که در بخش تفاوت NFT و DeFi نیز اشاره کردیم، وام غیرمتمرکز نوعی وام است که از فناوری بلاکچین و قرارداد هوشمند برای قرض دادن پول استفاده می‌کند. افراد می‌توانند با استفاده از ان اف تی از وام غیرمتمرکز استفاده کنند. به این صورت که ان اف تی را به صورت ضمانت در اختیار شرکتی که اهدا کننده‌ی وام غیرمتمرکز است می‌گذارند و مبلغ وام را دریافت می‌کنند. پس از بازپرداخت وام نیز می‌توانند NFT خود را پس بگیرند. به این ترتیب می‌توانیم از تفاوت NFT و DeFi برای انجام امور مالی خود استفاده کنیم.
سخن پایانی
همانطور که در متن بالا نیز مطالعه کردید، تکنولوژی ان اف تی گزینه‌های جالب و جذابی را وارد زندگی روزمره‌ی ما کرده‌است. درعین حالی که تمام امکاناتی که NFT در اختیار ما می‌گذارد به نظر هیجان‌انگیز می‌رسد، با مطالعه‌ای دقیق‌تر متوجه میشویم که از تمام این امکانات میتوان برای بهبود کیفیت زندگی فردی و اجتماعی و حتی سرمایه‌گذاری و درآمد از NFT نیز استفاده کرد. امیدواریم با مطالعه‌ی این مقاله تصمیمات بهتری برای خرید و فروش و ورود به بازار NFT بگیرید.
