دنیای تکنولوژی به دنبال پیشرفت است و همیشه امکانات جدیدی را برای راحتی افراد به دنیا عرضه میکند. متمرکز بودن به میلیاردها نفر در شبکه جهانی وب کمک کرده و زیرساختهای پایدار و مستحکمی را برای میلیاردها نفر در شبکه جهانی آنها ایجاد کرده است. بهطورکلی، اگر چیزی متمرکز باشد، امکان نظارت افراد یا نهادها را بر موضوع خاصی ایجاد میکند. یعنی یک سری افراد یا نهادها بر روی آن نظارت دارند. مثلاً بانکها نهادهای متمرکزی محسوب میشوند و میتوانند روی جریان سرمایه و پول تاثیرگذار باشند.
شبکه جهانی وب هم نوعی پلتفرم متمرکز است، اما تکنولوژی جدیدی به این عرضه راه پیدا کرده که از تمرکززدایی استقبال میکند و در حال ساخت، بهرهبرداری و مالکیت کاربرانش است. این تکنولوژی Web3 نام دارد و قدرت را از دست شرکتها گرفته و در دست افراد قرار میدهد. در ادامه این مقاله در مورد وب 3 و ویژگیهای آن با شما صحبت میکنیم.
وب 3 چیست؟
اولین بار نام وب 3 یا اینترنت نسل سوم را گاوین وود (Gawin Wood) که از بنیانگذاران اتریوم و پولکادات محسوب میشود به کار برد. وب 3 (Web3) سومین نسل از پیشرفت و توسعه تکنولوژی وب است. اینترنت نسل سوم یا Web3 ایده جدیدی است که اینترنت را در سطح جهانی گسترش میدهد. این نوع وب یا اینترنت بر روی تکنولوژی بلاکچین بنا شده و غیرمتمرکز است. تمام پرداختها هم در این نسخه وب با ارزهای دیجیتال انجام میگیرد.
وب که بهعنوان وب جهانی هم شناخته میشود، پایه اصلی استفاده از اینترنت، ارائه خدمات وبسایت و نرمافزار است. هدف از ایجاد وب 3 هم این است که اینترنت عمومی شود و در دسترس همه مردم جهان قرار بگیرد. البته هیچ نهاد یا مرکزی هم نباید بر این اینترنت همگانی کنترل و نظارت داشته باشد.
یکی دیگر از اهداف اینترنت وب 3 این است که بتواند با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفتهتر هوش مصنوعی، مقصود افراد را بهتر درک کند. مثلاً وقتی چیزی را سرچ میکنیم وب 3 بهتر منظور ما را میفهمد و بهتر میتواند به ما کمک کند تا به هدفمان برسیم.
وب 3 هنوز تکمیل نشده و هیچکس نمیداند که این نسل از اینترنت چه شکلی خواهد بود. به همین دلیل هنوز یک تعریف متعارف و پذیرفتهشده جهانی از این تکنولوژی وجود ندارد. بااینحال، آنچه واضح است این است که وب 3 تأکید زیادی بر غیرمتمرکز بودن خواهد داشت و از فناوریهای مبتنی بر بلاک چین استفاده زیادی خواهد کرد. وب 3 همچنین از یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی (AI) برای کمک به عملکرد بهتر برنامههای کاربردی هوشمندتر و سازگارتر استفاده خواهد کرد.
یکی دیگر از جنبههای وب 3 مفهوم وب معنایی است. ازجمله کسانی که از تکنولوژی معنایی در وب حمایت کردهاند، خالق وب، تیم برنرز لی (Tim Berners-Lee) است.
بیش از 10 سال طول کشید تا وب اصلی به وب 1 و سپس به وب 2 منتقل شود. بنابراین انتظار میرود که تکمیل و آمادهسازی وب 3 به همان اندازه یا شاید هم بیشتر طول بکشد. وب 1 ارائهدهندگان ثابتی داشت که مردم از طریق آنها وبسایتها را میخوانند، اما بهندرت با آنها تعامل داشتند.
وب 2 یک وب تعاملی و اجتماعی است که امکان همکاری بین کاربران را فراهم میکند. اما وب 3 میتواند در عملکرد هر دو یعنی چگونگی ساخت وبسایت و برقراری ارتباط مردم با آنها تغییر ایجاد کند.
اینترنت غیرمتمرکز چطور کار میکند؟
در تکنولوژیهای وب 1 و وب 2 زبان برنامهنویسی HTML برای قالببندی صفحات وب استفاده میشود. HTML در وب 3 همچنان یک لایه اساسی خواهد بود، اما نحوه اتصال آن به منابع داده و محل ذخیره منابع داده میتواند تا حدودی با نسلهای قبلی وب متفاوت باشد.
بسیاری از وبسایتها و تقریباً همه برنامههای کاربردی در عصر وب 2 برای ارائه دادهها و کمک به فعال کردن عملکرد بهنوعی از پایگاه داده متمرکز متکی هستند. با وب 3 بهجای پایگاه داده متمرکز، برنامهها و خدمات از یک بلاک چین غیرمتمرکز استفاده میکنند. با بلاک چین دیگر هیچ نظارتی بر روی وب نخواهد بود و خود مردم هستند که آن را کنترل میکنند.
در این حالت وب 3 تحت نظارت یک سازمان مستقل غیرمتمرکز (DAO) قرار میگیرد. فناوریها و هر چیزی که درون وب 3 است بهجای اینکه تحت نظارت یک نهاد مرکزی باشند، با یک DAO بهطور کاملاً مستقل اداره میشوند.
وب 3 قرار است با ارزهای دیجیتال بیشتر از ارزهای فیات مانند دلار کار کند. امور مالی و توانایی پرداخت برای کالاها و خدمات با روش پرداخت غیرمتمرکز در سراسر وب 3.0 با استفاده از ارزهای رمزنگاریشده که همگی بر پایه فناوری بلاک چین ساخته و فعال شدهاند کار میکنند.
تفاوت Web3 با وب ۱ و ۲
وب 1 و وب 2 هر دو با پروتکل اینترنت نسخه 4 (IPv4) ساخته شدهاند، درحالیکه وب 3 از پروتکل اینترنت نسخه 6 (IPv6) استفاده میکند.
شاید با این مثال بهتر بتوانید متوجه طرز کار وب 3 شوید. امروزه فیسبوک با جمعآوری دادههای کاربران و انجام تبلیغات هدفمند درآمد کسب میکند. نسخه وب 3 فیسبوک میتواند به کاربران این امکان را بدهد که از دادههای خود کسب درآمد کنند. آنها همچنین میتوانند با ارسال محتوای جذاب برای کاربران دیگر ارز دیجیتال دریافت کنند.
وب 3 اسپاتیفای میتواند به طرفداران اجازه دهد تا سهام هنرمندان جدید را خریداری کنند و در ازای دریافت درصدی از حق امتیاز پخش، درواقع حامی آنها شوند.
شبکههای اجتماعی در وب 1 و وب 2 مانند فیسبوک و توییتر اساساً خودخواه هستند. آنها میتوانند بهطور یکطرفه با تصمیم خود نامهای کاربری را ضبط کنند، حسابها را مسدود کنند یا قوانین خود را تغییر دهند. یک شبکه اجتماعی مبتنی بر بلاک چین که بر روی وب 3 ایجاد میشود میتواند این تصمیمها را به کاربران واگذار کند تا بتوانند در مورد نحوه مدیریت شبکههای اجتماعی رأی دهند.
وب 3 نسبت به وب 2 به مدلهای کسبوکار تبلیغاتی کمتر وابسته است و در نتیجه افراد حریم خصوصی بیشتری خواهند داشت و تبلیغات هدفمند کمتری را خواهند دید. در واقع شرکتهای بزرگ اطلاعات کاربران را برای تبلیغات و فروش جمعآوری نمیکنند.
وب 3 و متاورس
متاورس مفهومی است که این روزها خیلی باب شده و احتمالاً در مورد آن چیزهایی شنیدهاید. متاورس اصطلاحی است که برای دنیای دیجیتالی فراگیر استفاده میشود که در آن کاربران میتوانند باهم ارتباط داشته باشند، بازی کنند، در جلسات شرکت کنند و فعالیتهای دیگری را باهم انجام دهند. مارک زاکربرگ زمانی که اعلام کرد فیسبوک در حال تغییر نام خود به متا است مفهوم متاورس را پایهریزی کرد. برخی از طرفداران ارزهای دیجیتال بر این باورند که وب 3 بخشی ضروری از متاورس است، زیرا امکان ایجاد متاورسهایی را فراهم میکند که توسط یک نهاد و یا مجموعهای از قوانین اداره نمیشوند.
بسیاری از اشیاء موجود در متاورس هم اگر از وب 3 استفاده کنند به توکنهای رمزنگاریشده تبدیل میشوند. آواتاری که در متاورس میسازید ممکن است یک NFT باشد. خانه متاورسی شما ممکن است یک توکن حاکمیتی باشد یا شما را واجد شرایط پیوستن به یک DAO کند.
بیشتر بدانید: NFT چیست؟
قابلیتهای وب 3
وب 3 ممکن است با هوش مصنوعی، وب معنایی و ... ساخته شود. ایده استفاده از هوش مصنوعی از هدف ارائه دادههای سریعتر و مرتبطتر به کاربران ناشی میشود. وبسایتی که از هوش مصنوعی استفاده میکند باید بتواند دادههایی را که فکر میکند مناسب یک کاربر خاص هستند فیلتر کرده و در اختیار آنها قرار دهد. نشانهگذاری اجتماعی (Social bookmarking) بهعنوان یک موتور جستجو میتواند بهتر از گوگل عمل کند و نتایج بهتری را ارائه دهد، چون این وبسایتها توسط کاربران علامتگذاری میشوند. بااینحال، کاربران میتوانند این نتایج را دستکاری کنند. هوش مصنوعی میتواند برای تفکیک نتایج حقیقی از غیرحقیقی مورداستفاده قرار بگیرد.
ایده پشت وب معنایی طبقهبندی و ذخیره اطلاعات بهگونهای است که به سیستم کمک کند معنی دادههای خاص را برای کاربران مشخص کند. بهعبارتدیگر، یک وبسایت باید بتواند کلماتی که جستجو میشوند را به همان روشی که یک انسان درک میکند، درک کند و بتواند محتوای بهتری را در اختیار کاربر قرار دهد. وب معنایی دادهها را به کامپیوتر آموزش میدهد و سپس هوش مصنوعی اطلاعات را میگیرد و از آنها استفاده میکند.
چند مورد از ویژگیهای وب 3
وب 3 چندین قابلیت کلیدی دارد که به تعریف آن کمک میکنند. این قابلیتها عبارتاند از:
- غیرمتمرکز بودن: وب 3 برخلاف وب 1 و وب 2 غیرمتمرکز خواهد بود و هیچ نهادی بر روی آن کنترل نخواهد داشت.
- مبتنی بر بلاک چین: برنامهها و خدمات غیرمتمرکز معمولاً بر روی بلاک چین ایجاد میشوند. با بلاک چین، دادهها و ارتباط بین سرویسها با رویکردی متفاوت از زیرساخت متمرکز توزیع میشوند. بلاک چین همچنین یک دفتر کل از دادهها است که اصالت دادهها را در دنیای غیرمتمرکز تأیید میکند.
- فعال کردن ارزهای دیجیتال: استفاده از ارزهای دیجیتال یکی از قابلیتهای کلیدی وب 3 است و تا حد زیادی جایگزین استفاده از ارز فیات میشود.
- خودمختار بودن: یکی از ویژگیهای اصلی وب 3 خودکار بودن آن به واسطه استفاده از هوش مصنوعی است.
محدودیتهای وب 3
علیرغم مزایای بیشماری که Web3 دارد، هنوز هم محدودیتهای زیادی هست که این اکوسیستم باید برای شکوفایی آنها را برطرف کند.
- دسترسی: ویژگیهای مهم وب 3 مانند ورود به سیستم اتریوم در حال حاضر برای همه بدون هیچ هزینهای در دسترس است، اما هزینه نسبی تراکنشها هنوز برای بسیاری از افراد بالا است. به دلیل کارمزدهای بالای تراکنش احتمال کمتری وجود دارد که از وب 3 در کشورهایی که ثروتمند نیستند و درحالتوسعه هستند استفاده شود. در اتریوم، این چالشها از طریق ارتقاء شبکه و راهحلهای مقیاس بندی لایه 2 حل میشوند. فناوری لایه 2 در وب 3 هم آماده است، اما باید به سطوح بالاتر برسد تا وب 3 برای همه در دسترس قرار بگیرد.
- تجربهی کاربر: در حال حاضر ورود به وب 3 خیلی راحت نیست و موانع فنی زیادی را جلوی پای کاربرد قرار میدهد. ارائهدهندگان کیف پول مخصوصاً برای حل این مشکل در تلاش هستند، اما قبل از اینکه Web3 بهطور گسترده به کار گرفته شود باید بسیاری از مشکلات فنی را حل کرده باشد.
- آموزش: زمانی که وب 1 در اواخر دهه 1990 محبوبیت پیدا کرد، آموزشهای زیادی از این نسخه وب در دسترس کاربران قرار داشت. ناگفته نماند که استفاده از وب 1 و وب 2 راحت بود. البته وب 3 سخت نیست، اما متفاوت است. به همین دلیل چون همه افراد به وب 1 و وب 2 عادت کردهاند شاید یادگیری وب 3 برای آنها کمی سخت باشد و نیاز به آموزش داشته باشد.
کدام ارزهای دیجیتال در وب ۳ کاربرد دارند؟
همانطور که گفتیم تمام پرداختها در وب ۳ با ارزهای دیجیتال انجام میشود. وب ۳ در حال توسعه است و چیزی نمانده که مورداستفاده قرار بگیرد. البته ارزهای دیجیتال در وب ۳ کاربردهای دیگری هم دارند که مثلاً میتوان به محاسبات، پهنای باند، فضای ذخیرهسازی، شناسایی و خدمات میزبانی اشاره کرد.
بدون شک ارزهای دیجیتالی که در وب ۳ مورداستفاده قرار خواهند گرفت گران خواهند شد. پس بهتر است با آنها آشنا شوید تا در صورت تمایل روی آنها سرمایهگذاری کنید.
اتریوم (ETH)
افراد میتوانند آثار خود را در قالب NFT وارد بلاک چین کنند. درحالیکه بیشتر NFTها در بلاک چین توکنهای مبتنی بر اتریوم هستند، اما گفته میشود که این ارز دیجیتال نقش مهمی در اکوسیستم وب ۳ ایفا خواهد کرد.
خبر خوب دیگر در مورد اتریوم این است که طبق گزارش بنیاد اتریوم، بلاک چین این ارز دیجیتال اکنون با کاهش مصرف انرژی تا ۹۹٫۹۵ درصد در حال انتقال به یک مدل کممصرفتر است. بنابراین میتوان امیدوار بود که کسبوکارها و سرمایهگذاران بیشتری بتوانند ارز دیجیتال اتریوم بخرند و روی آن سرمایهگذاری کنند. این افراد میتوانند با روی کار آمدن نسل جدید وب از اتریوم در آن استفاده کنند.
سولانا (SOL)
سولانا بهعنوان جایگزین اتریوم شناخته میشود. این شبکه تعداد تراکنش کمتری نسبت به اتریوم در ثانیه انجام میدهد، اما توان عملیاتی بالاتری نسبت به آن دارد و به همین دلیل در بین مردم محبوب شده است. علاوه بر این، در حال حاضر بسیاری از پروژههای NFT بر روی بلاک چین سولانا در حال انجام هستند.
طبق گفته Fortune، بحثهایی در مورد اینکه آیا سولانا بهعنوان ارز دیجیتال اصلی در وب ۳ کاربرد خواهد داشت یا خیر وجود داشته است. بهطورکلی، بسیاری از کارشناسان قیمت این ارز دیجیتال را صعودی پیشبینی میکنند و میگویند که این ارز دیجیتال کاربردهای زیادی در وب ۳ خواهد داشت.
تتا (THETA)
تتا یک بلاک چین برای پخش ویدیو و چیزهایی اینچنینی است. کاربران در این بلاک چین برای به اشتراک گذاشتن پهنای باند اضافی و منابع محاسباتی پاداش میگیرند. به گفته استیو چن، یکی از بنیانگذاران یوتیوب، تتا به همان روشی که یوتیوب در سال ۲۰۰۵ انجام داد، تماشای ویدیوی آنلاین را به روشی متفاوت تغییر خواهد داد. تتا با کاهش هزینهها و درعینحال حفظ کیفیت، مشکل ارسال ویدئو به نقاط خاصی از جهان را حل میکند.
هنگامیکه کاربران پهنای باند و منابع محاسباتی خود را به اشتراک میگذارند، بهعنوان پاداش ارز دیجیتال تتا (TFUEL) دریافت میکنند. تتا یک ارز دیجیتال دیگر هم دارد که توکن حاکمیتی تتا است و با نمادTHETA در بازار ارزهای دیجیتال معامله میشود.
مزیت دیگر تتا این است که یک پلتفرم منبع باز است که امکان نوآوری را برای کاربران فراهم میکند. در این شبکه از سازوکار اجماع اثبات سهام (PoS) و تحمل خطای بیزانس (BFT) برای محافظت و امنیت استفاده میشود.
هلیوم (HNT)
هلیوم یک شبکه بیسیم غیرمتمرکز است. این شبکه دستگاههای اینترنت اشیا (IoT) را قادر میسازد تا بهصورت بیسیم به هات اسپاتهای تصادفی بهجای یک هات اسپات اختصاصی متصل شوند.
بهمنظور تشکیل یک شبکه بیسیم جهانی قویتر، هلیوم به صاحبان هات اسپات¬ها با ارز دیجیتال خود به نام HNT پاداش میدهد. هر چه یک هات اسپات بیشتر استفاده شود، درآمد غیرفعال بیشتری برای صاحب آن ایجاد میشود.
هلیوم در سال ۲۰۱۳ تأسیس شد و در حال حاضر بیش از 800 هزار نقطه اتصال را در اختیار گرفته و در عرض چند سال به صدها شرکت و همچنین هزاران توسعهدهنده خدمات ارائه کرده است.
فایل کوین (FIL)
فایل کوین یکی از بزرگترین ارائهدهندگان فضای ذخیرهسازی و بازیابی اطلاعات غیرمتمرکز درزمینۀ وب ۳ است. برخلاف فضای ذخیرهسازی ابری سنتی، Filecoin دادهها را در گرههای توزیعشده مختلف ذخیره میکند و آنها را از خطرات ژئوپلیتیکی، بلایای طبیعی و امنیتی حفظ میکند. علاوه بر این، دادهها به متن رمزی تبدیل شده، بهصورت روزانه تأیید میشوند و استحکام عملیات را بالا میبرند.
ارز دیجیتال بومی فایل کوین یعنی FIL برای پرداخت پاداش به ارائهدهندگان فضای ذخیرهسازی برای ذخیره و بازیابی دادهها مورداستفاده قرار میگیرد.
چین لینک (LINK)
چین لینک یک شبکه اوراکل غیرمتمرکز است که دادهها را بین قراردادهای هوشمند پخش میکند و قراردادها را با استفاده از ورودیها و خروجیهای دنیای واقعی به اجرا درمیاورد. سرگئی نظروف و استیو الیس این شبکه را در سال ۲۰۱۷ راهاندازی کردند. این شبکه بهسرعت به رهبر بازار در منطقه اوراکل بلاک چین تبدیل شد.
Web۳ که توسط برنامههای از پیش نوشتهشده و قراردادهای هوشمند ساخته شده و نگهداری میشود، برای عملکرد خود به شبکههای اوراکلی مانند چین لینک نیاز دارد. کاربران میتوانند شبکههای اوراکل غیرمتمرکز (DON) را در چین لینک ایجاد کنند و با ارز دیجیتال LINK پاداش بگیرند.
سیاکوین (SC)
سیاکوین یک پلتفرم ذخیرهسازی ابری غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک چین است که به کاربران اجازه میدهد فضای ذخیرهسازی اضافی را در شبکه اجاره کنند. برای تسهیل تراکنشهای این شبکه از قراردادهای هوشمند استفاده میشود. توکن بومی بلاک چین سیاکوین SC نام دارد و از آن برای پرداخت هزینه ذخیرهسازی دادهها در شبکه استفاده میشود.
اودیوس (AUDIO)
Audius یک پلتفرم استریم موسیقی است که هدف آن فراهم کردن آزادی برای همه افراد برای توزیع، کسب درآمد و پخش محتوای صوتی است.
توکن بومی این شبکه AUDIO نام دارد و امنیت شبکه، دسترسی به ویژگیهای منحصربهفرد و حاکمیت را فراهم میکند.
نوازندگان میتوانند از Audius برای انتشار آهنگهای خود استفاده کنند و به طرفدار خود بیفزایند. این پلتفرم جریان صوتی با کیفیت ۳۲۰ کیلوبیت بر ثانیه را ارائه میدهد.
پروژه Audius اعلام کرده است که با TikTok برای ادغام استیبل کوین در وب ۳ در آینده همکاری میکند.
گراف (GRT)
The Graph یک پروتکل غیرمتمرکز و بااهمیت است. هدف امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) معرفی یک زیرساخت عمومی غیرمتمرکز قابلاعتماد به بازار اصلی است. این موضوع به کاربران شبکه امکان میدهد یک رابط برنامهنویسی کاربردی (API) ایجاد و منتشر کنند.
توگن گراف (GRT) توسط کاربران شبکه گراف برای تأمین امنیت اقتصادی شبکه استفاده میشود.
کادنا (KDA)
هدف این پلتفرم قدرت بخشیدن به سیستمهای مالی در جهان است. Kadena قراردادهای هوشمند ایمنتر، صرفهجویی در انرژی و امنیت با پروتکل اثبات سهام (PoS) را ارائه میدهد. برخلاف بسیاری از پلتفرمهای دیگر، Kadena با افزایش تقاضای شبکه، از همان مقدار انرژی اولیه استفاده میکند.
این شبکه میتواند تا 480 هزار تراکنش در ثانیه انجام دهد. توکن بومی این شبکه KDA نام دارد که از آن برای پردازش تراکنشها در بلاک چین کادنا استفاده میشود.
چگونه از وب 3 استفاده کنیم؟
برای استفاده از تکنولوژی Web3 باید روش استفاده از آن را بدانید. شما تقریباً از طریق هر کامپیوتر، گوشی یا تبلتی میتوانید به وب 3 دسترسی داشته باشید. اگر ارز دیجیتال خریدوفروش میکنید یا کیف پول ارز دیجیتال دارید، شما احتمالاً در حال استفاده از وب 3 هستید. اگر آنلاین بازی میکنید یا به برخی از خدمات پخش آنلاین دسترسی دارید شاید در حال استفاده از وب 3 باشید. شاید تابهحال حتی بدون اطلاع از یک برنامه وب 3 استفاده کرده باشید. شما میتوانید برنامههای وب 3 را از اپ استورها دانلود کنید و یا با واردکردن آدرس یک وبسایت وب 3 از آنها دیدن کنید.
برنامههای وب 3 معمولاً بهعنوان افزونههای مرورگر ساخته میشوند که ممکن است ناامن باشند، زیرا بهراحتی جعل میشوند. این برنامههای جعلی کاربران را فریب میدهند تا دادهها، اطلاعات مالی و سایر اطلاعات خصوصی آنها را سرقت کنند. برای دسترسی ایمن به وب 3 بهتر است از مرورگرهای مطمئن مانند کروم استفاده کنید.
وب 3 مبتنی بر بلاک چین در برنامههای زیادی دیده میشود که عبارتاند از:
- NFT: توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) توکنهایی هستند که در یک بلاک چین با هش رمزنگاری ذخیره میشوند و آن توکن را منحصربهفرد میکنند.
- دیفای: امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) یکی از موارد استفاده از وب 3 است که در آن بلاک چین غیرمتمرکز بهعنوان پایهای برای فعال کردن خدمات مالی استفاده میشود.
- ارز دیجیتال: ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین برنامههای وب 3 هستند که دنیای جدیدی از ارزها را ایجاد میکنند. هدف این ارزها جدا بودن از ارزهای فیات است.
- dApps: برنامههای غیرمتمرکز (dApps) برنامههایی هستند که بر روی بلاک چین ساخته میشوند و از قراردادهای هوشمند برای فعال کردن خدمات مالی استفاده میکنند.
- پلهای زنجیرهای: در دنیای وب 3 زنجیرههای بلوکی متعددی وجود دارد و ایجاد قابلیت همکاری بین آنها بر عهده پلهای زنجیرهای (Cross-chain bridges) است.
- DAOs: سازمان خودمختار (DAO) قرار است به نهادهای سازماندهی خدمات وب 3 تبدیل شود و ساختار و حاکمیتی غیرمتمرکز را ایجاد کند.
کلام آخر
وب 3 نسخهای جدید از وب 1 و وب 2 است و ویژگیهای آنها را بهبود میبخشد. این تکنولوژی جدید هم یک تکنولوژی بر پایه بلاک چین است که هدف آن عدم نظارت متمرکز است. وب 1 و وب 2 متمرکز هستند، اما وب 3 غیرمتمرکز است و هیچ نهاد یا مرکزی روی آن کنترل ندارد.