در سال‌های اخیر، تکنولوژی بلاک چین زمین بازی را عوض کرده و تغییرات بسیاری در صنایع مختلف به وجود آورده‌است. بلاک چین فقط محدود به ارزهای دیجیتال و NFT نمی‌شود، بلکه در حوزه‌های دیگری نیز در حال استفاده است و به تعداد شرکت‌های جدیدی که از این تکنولوژی در ساختار خود استفاده می‌کنند روز به روز افزوده می‌شود. از بانک‌ها و موسسات مالی گرفته تا زنجیره تامین، دنیای بازی، سرگرمی و .... همگی قصد دارند به کمک بلاک چین خود را غیرمتمرکز و اتوماتیک کنند و خدمات خود را به صورت شفاف و بهینه‌تر در اختیار کاربران قرار دهند. با این حال تکنولوژی بلاک چین و استفاده از آن کمی سخت و پیچیده به نظر می‌رسد و ما به ابزارهایی مفید برای استفاده از آن نیاز داریم.
یکی از این ابزارهای مفید و کاربردی جستجوگر بلاک‌ها یا بلاک اکسپلوررها (Block explorer) هستند. بلاک اکسپلوررها به کاربران امکان می‌دهند تا داده‌ها و تراکنش‌ها را روی بلاک چین ببینند و تحلیل کنند. با کمک این ابزار، کاربران و سرمایه‌گذاران دید شفافی نسبت به تراکنش‌ها و بلاک‌هایی که شبکه را تشکیل داده‌اند، پیدا می‌کنند. به کمک بلاک اکسپلوررها می‌توانیم بفهمیم که بلاک چین چگونه کار می‌کند، تراکنش‌ها را زیر نظر بگیریم و پیشرفت پروژه‌هایی که در آنها سرمایه‌گذاری کرده‌ایم را مشاهده کنیم.
در این مقاله قصد داریم یکی از بلاک اکسپلوررهای معروف به نام اتر اسکن (Etherscan) را برای شما توضیح دهیم و کار با آن را یاد بگیریم. با ما همراه باشید.
بلاک اکسپلورر (Block Explorer) چیست؟
بلاک اکسپلوررها ابزارهایی هستند که به کاربران امکان مشاهده و تحلیل داده‌ها روی بلاک چین را می‌دهند. این ابزارها دیدی شفاف از بلاک‌هایی که تازه تولید می‌شوند و تراکنش‌هایی که اتفاق می‌افتند، برای کاربران فراهم می‌کنند.
درواقع همین بلاک‌ها هستند که ذره ذره بلاک چین را تشکیل می‌دهند و یک زنجیره داده بزرگ به وجود می‌آورند. امروزه همراه با پذیرش گسترده تکنولوژی بلاک چین توسط کسب و کارهای مختلف، بلاک اکسپلوررها به جزیی جدایی‌ناپذیر از شبکه ارزهای دیجیتال تبدیل شده‌اند و بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برای اولین بار بلاک اکسپلوررها در سال ۲۰۱۱ و برای بیت کوین ایجاد شدند. از آن زمان تاکنون، بلاک چین‌های زیادی این ابزار را برای اکوسیستم خود توسعه داده‌اند. بلاک اکسپلورر بیت کوین در ابتدا برای اطمینان یافتنٍ کاربران از تایید تراکنش‌هایشان ایجاد شد، اما در حال حاضر امکانات بسیار بیشتری از جمله زیر نظر داشتن قراردادهای هوشمند، مشاهده میزان توکن‌های ولت‌های مختلف، مشاهده توزیع ارزهای دیجیتال و .... را ارائه میدهد.
بلاک اکسپلوررها به کمک تحلیل داده‌هایی که روی بلاک چین قرار دارند، این اطلاعات را به دست می‌آورند و کاربران با استفاده از آن می‌توانند تراکنش‌های مشخصی را جستجو کنند، وضعیت کنونی بلاک چین را بسنجند و داده‌ها را از راه‌های متفاوتی بررسی کنند. بلاک اکسپلوررها دادههای هر بلاک را که شامل شماره بلاک، تایم استمپ و تعداد تراکنش‌ها می‌شود را مورد بررسی قرار می‌دهند و در این میان دادههای جزئی تر مربوط به خود تراکنش‌ها مانند آدرس‌های فرستنده و گیرنده، مقدار ارزی که انتقال داده شده و هزینه کارمزد تراکنش نیز در دسترس است.
اتر اسکن (Etherscan) چیست؟
اتر اسکن یک جستجوگر بلاک چین اتریوم است و به کاربران امکان میدهد تا دادههای عمومی از قبیل تراکنش‌ها، قراردادهای هوشمند، آدرس‌ها و … را روی بلاک چین اتریوم مشاهده کنند. همه داده‌ها و مراودات روی بلاک چین اتریوم، عمومی هستند و مرورگر بلاک چین اتر اسکن امکان جست و جوی این داده‌ها را به صورتی دسته‌بندی شده برای کاربران فراهم کرده است.
شما می‌توانید به کمک هش یک تراکنش، همه فعالیت‌ها و اطلاعات مربوط به آن مانند توکن‌ها، قراردادهای هوشمند و آدرس کیف پول‌ها را مشاهده کنید.
برای استفاده از اتراسکن نیاز به درست کردن اکانت و وارد شدن به آن ندارید، اما در صورتی که برای خود اکانت بسازید از امکانات بیشتری بهره‌مند خواهید شد. به عنوان مثال می‌توانید برای تراکنش‌های مورد نظر خود آلارم بگذارید تا اگر اتفاق افتادند باخبر شوید و همچنین به ابزارهای توسعه اتراسکن دسترسی خواهید داشت.
⚠️نکته‌ای که باید مد نظر قرار دهید، این است که اتراسکن یک کیف پول نیست و فضایی برای ترید ارزهای دیجیتال در اختیار شما قرار نمی‌دهد. این ابزار تنها برای اطلاع‌رسانی به وجود آمده‌است و یک پایگاه داده برای اطلاعات مربوط به بلاک چین اتریوم و قراردادهای هوشمند است.
اتر اسکن (Etherscan) در چه مواردی کاربرد دارد؟
ابزار اتراسکن یکی از قابل اعتمادترین و شناخته‌شده‌ترین بلاک اکسپلوررها برای اتریوم است و یادگیری طرز استفاده از آن بسیار مهم و اساسی است. اینکه بدانیم اطلاعاتی که اتراسکن فراهم می‌کند چه کاربردی دارند و چگونه می‌توانیم از آنها در راستای معاملات و سرمایه‌گذاری خود استفاده کنیم، ضروری است. همچنین اتراسکن به ما کمک می‌کند که اکوسیستم بلاک چین اتریوم را بهتر بفهمیم و در مورد اپلیکیشنهای غیرمتمرکز و تراکنش‌ها اطلاعات بیشتری کسب کنیم. از طرف دیگر یکی از مزایای مهم اتراسکن، امنیت است. با مشاهده و زیر نظر داشتن فعالیت‌ها روی بلاک چین، تراکنش‌های خرابکارانه مشخص می‌شوند و افراد می‌توانند از دارایی خود بهتر محافظت کنند.
به عنوان مثال با دنبال کردن تراکنش‌های بزرگ، می‌توانیم اطلاعات زیادی به دست بیاوریم. اگر یک نهنگ اتریوم مقدار زیادی ETH را از کیف پول خود به کیف پول یک صرافی منتقل کند، ممکن است نشان‌دهنده یک فروش بزرگ و نوسانات قیمتی زیاد باشد. همچنین می‌توان به کمک اتر اسکن، فعالیت تیم توسعه یک پروژه را دنبال کرد و متوجه شد که با توکن‌های پروژه چکار می‌کنند و چگونه آن را خرید و فروش می‌کنند.
موارد استفاده از اتر اسکن را می‌توان به صورت زیر بیان نمود:
- با استفاده از قسمت ردیاب گس، می‌توان میزان گس (gas) یا کارمزد شبکه را تعیین کرد.
- قراردادهای هوشمند را جستجو و یا آنها را تایید کرد.
- قراردادهای هوشمند امن و با سورس کد قابل تایید را پیدا کرد.
- تعداد قراردادهای هوشمندی که یک کاربر با استفاده از کیف پول خود تایید کرده را محاسبه کرد.
- برای توکن‌هایی که با استاندارد ERC-20 اتریوم هستند اطلاعات مختلفی از قبیل ارزش بازار، حجم معاملات، تعداد هولدرها و ... را پیدا کرد.
- ارزهای دیجیتالی که در یک کیف پول عمومی نگهداری می‌شوند و همچنین دارایی‌های دیجیتالی که به آن مربوط هستند را مشاهده کرد.
- تراکنش‌هایی که روی بلاک چین اتریوم انجام می‌شود را می‌توان دنبال کرد.
- همه تراکنش‌های مربوط به هر کیف پول اتریوم را مشاهده کرد.
چگونه از اتر اسکن (Etherscan) استفاده کنیم؟
برای استفاده از اتر اسکن باید ابتدا وارد سایت آن شویم. سایت اتر اسکن با آدرس etherscan.io قابل دسترسی است. برای استفاده از امکانات سایت، نیاز به اکانت یا اطلاعات ورودی خاصی نداریم. در صفحه اول اطلاعاتی کلی در مورد شبکه اتریوم داده‌شده‌است. در این صفحه می‌توانیم قیمت اتریوم، هزینه کارمزد یا گس اتریوم، تراکنش‌ها و هش ریت‌ها را مشاهده کنیم. اطلاعاتی که در این صفحه داده می‌شود کاربرد زیادی دارند، اما نقطه قوت اصلی ابزار اتر اسکن در تحلیل توکن‌ها و کیف پول‌های مختلف اتریوم است.
چک کردن تراکنش‌ها و کیف پول در اتراسکن (Etherscan)
یکی از مهمترین و پایه‌ای‌ترین امکانات اتر اسکن، چک کردن و دنبال‌کردن تراکنش‌ها روی شبکه بلاک چین است. زمانی که تراکنش انجام می‌دهید، بلاک چین به شما یک آی دی تراکنش یا Transaction ID میدهد. اگر بخواهید ببینید که وضعیت این تراکنش در بلاک چین به چه شکل است، می‌توانید آی دی تراکنش را در قسمت بالای صفحه وارد کنید.
با زدن کلید جستجو، اتر اسکن تمام اطلاعات مربوط به تراکنش را برای شما می‌آورد. اطلاعاتی که در این صفحه نمایش داده می‌شوند عبارتند از:
1_ هش تراکنش شما
２_ وضعیت تراکنش (Status): وضعیت تراکنش به شما نشان میدهد که تراکنش با موفقیت (Successful) انجام شده یا شکست (Failed) خورده‌است.
３_ در این قسمت شماره بلاک تراکنش شما نمایش داده می‌شود، یعنی تراکنش شما در کدام بلاک شبکه اتریوم قرار دارد.
４_ آدرس کیف پولی که توکن‌ها از آن فرستاده شده‌اند.
５_ آدرس کیف پول گیرنده ارزهای دیجیتال
６_ ارزش و مقدار دارایی که جا به جا شده‌است.
７_ هزینه کارمزد تراکنش در این قسمت نشان داده می‌شود.
８_ هزینه گس تراکنش نشان داده می‌شود.
از این طریق کاربران به راحتی می‌توانند تراکنش‌های خود را روی شبکه دنبال کنند و وضعیت کیف پول خود و گیرنده را ببینند.
چک کردن قراردادهای هوشمند در اتراسکن (Etherscan)
قراردادهای هوشمند در اپلیکیشنهای غیرمتمرکز مورد استفاده قرار می‌گیرند. توسعه‌دهندگان و کاربران اپلیکیشنهای غیرمتمرکز که با قراردادهای هوشمند سروکار دارند، می‌توانند از این امکان اتر اسکن استفاده کنند. برای اینکه بتوانیم قراردادهای هوشمند و جزییات آنها را ببینیم، باید آدرس آن را در قسمت جستجوگر اتر اسکن وارد کنیم. پس از زدن گزینه جستجو، اطلاعات مربوط به آن برای ما نمایش داده می‌شود.
چک کردن هزینه گس (کارمزد) در اتراسکن (Etherscan)
هزینه گس قسمتی از هزینه کارمزد تراکنش‌ها در شبکه اتریوم است. این کارمزدها با توجه به بلاکِ تراکنش تغییر می‌کند و بستگی به شلوغی و ترافیک شبکه دارد. ردیاب گس (Gas Tracker) در اتراسکن به کاربران هزینه گس شبکه را در زمان‌های مختلف نشان میدهد. این ابزار به کاربران کمک می‌کند تا شلوغی شبکه اتریوم را اندازه‌گیری کنند و هزینه تراکنش‌های خود را بسنجند. هرچه شبکه اتریوم شلوغ‌تر شود، هزینه گس نیز بالاتر می‌رود و برای انجام یک تراکنش باید مقدار زیادی کارمزد پرداخت کرد.
چک کردن NFT ها در اتراسکن (Etherscan)
NFT ها استاندارد خاصی از توکن‌های اتریومی هستند و می‌توان تراکنش‌های آنها را نیز روی شبکه اتریوم دنبال کرد. با وارد کردن آدرس قرارداد هوشمند NFT ها، اطلاعات مربوط به آنها نمایش داده می‌شود. علاوه بر این امکان دیدن NFT مربوط به هر قرارداد هوشمند نیز وجود دارد. برای این کار باید مراحل زیر را طی کنیم:
- ابتدا آدرس قرارداد هوشمند را در قسمت جستجوی اتر اسکن وارد می‌کنیم.
- اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها و قرارداد هوشمند NFT نمایش داده می‌شود. برای دیدن NFT مورد نظر باید روی گزینه ردیاب توکن یا Token Tracker بزنیم.
- در پایین صفحه روی گزینه NFT می‌زنیم و وارد صفحه آن می‌شویم که در آن عکس NFT مورد نظر و اطلاعات کامل‌تری از آن موجود است.
در صفحه مربوط به هر NFT ، اطلاعاتی مانند آخرین قیمت معامله آن، قیمتی که با آن مینت شده‌است، آدرس توکن‌هایی که آن را انتقال داده‌اند و مالکین قبلی و مالک فعلی آن نمایش داده می‌شود. همچنین در قسمت بالای صفحه امکانی فراهم شده که می‌توان با مالک NFT گفتگو کرد.
اتراسکن (Etherscan) چگونه کار می‌کند؟
اتر اسکن از تکنولوژی‌های مختلفی مانند بلاک چین اکسپلوررها، اپلیکیشنهای غیرمتمرکز و وب ۳ استفاده می‌کند و اطلاعات را به صورتی قابل دسترس در اختیار کاربران قرار میدهد. این مرورگر بر پایه ۳ قسمت ایجاد شده‌است:
- بازیابی داده‌ها
اتر اسکن از یک API برای دسترسی به داده‌ها استفاده می‌کند. به طور دقیق‌تر در محیط اتر اسکن، API، بلاک اکسپلوررها را به بلاک چین اتریوم متصل می‌سازد و از این طریق کاربران می‌توانند به تراکنش‌ها و بلاک‌های اتریوم دسترسی پیدا کنند.
- ذخیره داده‌ها:
پس از اینکه داده‌ها از بلاک چین اتریوم بازیابی شدند، اتر اسکن آنها را به صورتی مرتبط، در پایگاه داده خود دسته‌بندی می‌کند. دادههای هر دسته‌بندی با دادههای دسته دیگر مرتبط هستند و راه را برای جستجو در شبکه راحت می‌سازند.
- تولید داده‌ها:
در مرحله آخر، داده‌هایی که جمع‌آوری و دسته‌بندی شده‌اند، به صورتی نمایش داده می‌شوند که توسط انسان‌ها قابل خواندن باشند. در این مرحله اتر اسکن از زبان‌های برنامه‌نویسی متفاوتی از جمله HTML، CSS و جاوا اسکریپت کمک می‌گیرد. برنامه HTML دادههای بلاک اکسپلوررها را ساختاربندی می‌کند، CSS به محتوای گردآوری شده سبک خاصی میدهد و در آخر جاوا اسکریپت آنها را کاربرپسند می‌سازد.
آیا استفاده از اتر اسکن (Etherscan) رایگان است؟
بله ابزار اتر اسکن کاملا رایگان است و به کاربران خود امکان میدهد تا بدون پرداخت هیچ پولی تراکنش‌ها و کیف پول خود را چک کنند. اتر اسکن ارز دیجیتال کسی را ذخیره نمی‌کند و سرویس کیف پول ارائه نمی‌دهد، بلکه فقط تاریخچه تراکنش‌ها را به کاربران خود نشان میدهد.
آیا استفاده از اتر اسکن (Etherscan) نیاز به ساخت اکانت دارد؟
خیر، برای استفاده از اتر اسکن نیاز به ساختن اکانت نیست، اما در صورتی که بخواهیم از یک سری امکانات استفاده کنیم باید اکانت بسازیم. به عنوان مثال اگر بخواهیم برای تراکنش‌های مشخصی آلارم بگذاریم یا از ابزارهای مربوط به بلاک چین استفاده کنیم، به اکانت نیاز داریم. ابزار اتر اسکن به صورتی ناشناس توسط افرادی مدیریت می‌شود که وقت و انرژی خود را صرف ساختن اطلاعاتی غیرمتمرکز ساخته‌اند.
آیا اتر اسکن (Etherscan) تنها مرورگر بلاک چین اتریوم است؟
خیر، اتر اسکن تنها مرورگر بلاک چین اتریوم نیست، اما معروف‌ترین و محبوب‌ترین آنهاست. تعداد دیگری مرورگر بلاک چین اتریوم نیز در فضای ارزهای دیجیتال وجود دارد که شامل Blockscout، Etherchain، Ethplorer، Blockchair و BeaconScan می‌شود.
سخن پایانی
اتر اسکن یک بلاک اکسپلورر و یک پلتفرم تحلیلی است و کاربران اتریوم بهتر است که با آن آشنا باشند. این مرورگر یک ابزار قوی و کاملا کاراست که دسترسی به تراکنش‌ها و بلاک‌ها را در شبکه اتریوم میسر می‌سازد. همچنین به کاربران امکان میدهد تا با قراردادهای هوشمند و NFT ها تعامل داشته باشند. علاوه بر این و مهم‌تر از همه، مشکلات شبکه و تراکنش‌هایی که انجام نشده‌اند را برای کاربران مشخص می‌کند. اتریوم یک شبکه پراستفاده و مهم در میان ارزهای دیجیتال است و این ابزار مهم و کاربردی، نقش زیادی در ارتباط با اکوسیستم آن ایفا می‌کند.
