وایت پیپر دای | DAI به زبان ساده

با ظهور اولین ارزهای دیجیتال، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران به بازار کریپتو روی آوردند و به خرید و فروش رمز ارزها مشغول شدند. بااین‌حال، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های این حوزه، نوسانات بالای بازار کریپتو بود. در واقع، تغییرات ناگهانی قیمت ارزهای دیجیتال سرمایه‌های افراد را در معرض خطر می‌دادند و به همین خاطر، معامله‌گران باید بلافاصله ارزهای دیجیتال خود را با ارزهای فیات و دارایی‌های پایدارتر معاوضه می‌کردند. از طرفی، این فرایند نیز وقت‌گیر بود و کارمزدهای فراوانی را به افراد تحمیل می‌کرد. برای رفع این چالش‌ها استیبل کوین‌ها پدید آمدند. استیبل کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که به ارزش یک دارایی دیگر، مانند دلار و یورو، متصل شده‌اند و دای (DAI) یکی از همین استیبل کوین‌ها محسوب می‌شود.

ازآنجایی‌که استیبل کوین‌های گوناگونی در بازار وجود دارند و هرکدام از فناوری متفاوتی بهره می‌برند، در این مقاله از اکسبیتو به‌سراغ وایت پیپر دای (DAI Whitepaper) رفته‌ایم تا شما با این پروژه بیشتر آشنا شوید و تفاوت‌های آن را نسبت به سایر استیبل کوین‌ها بهتر درک کنید.

مروری بر سیستم استیبل کوین دای (DAI)

ارزهای دیجیتال محبوب، مانند بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH)، نوسانات بسیار زیادی دارند و نمی‌توانند به‌عنوان ارز روزمره به کار روند. در حالت کلی، بیت کوین تغییرات قیمت زیادی را نشان می‌دهد؛ برای مثال ممکن است که نرخ این رمز ارز در طول یک روز 25 درصد کاهش یابد و یا اینکه در یک ماه بیش از 300 درصد رشد را تجربه کند.

به همین خاطر، وایت پیپر دای، توکن DAI را به‌عنوان استیبل کوینی با «پشتوانه وثیقه» (Collateral-backed) معرفی کرده است. ازآنجایی‌که قیمت دای به دلار آمریکا متصل شده، ابزار خوبی برای تحقق بخشیدن به اهداف اصلی فناوری بلاک چین به حساب می‌آید.

استیبل کوین دای توسط پروتکل «میکر» (Maker) پشتیبانی می‌شود. این پروتکل بر روی بلاک چین اتریوم ایجاد شده و از طریق یک سیستم پویای «موقعیت‌های بدهی وثیقه‌دار» (Collateralized Debt Positions) یا CDPs و مکانیزم‌هایی خاصی، سعی می‌کند تا قیمت دای را همیشه به دلار آمریکا متصل نگه دارد.

میکر پروتکل (Maker Protocol) به همه افراد اجازه می‌دهد تا با وثیقه‌گذاری دارایی‌های اتریومی خود، استیبل کوین DAI را ایجاد کنند. بنابراین، می‌توان گفت که استیبل کوین دای هم در دریافت وام کریپتویی کاربرد دارد و هم می‌تواند به‌عنوان یک دارایی پایدار در امور مالی غیرمتمرکز (Defi) به کار رود.

قراردادهای هوشمند موقعیت بدهی وثیقه‌دار (CDPs Smart Contracts)

در این بخش از وایت پیپر دای (DAI)، در مورد قراردادهای هوشمندی صحبت می‌کنیم که موقعیت‌های بدهی وثیقه‌دار را پوشش می‌دهند. هرکسی که دارایی‌های مبتنی بر اتریوم را در اختیار داشته باشد، می‌تواند از طریق قراردادهای هوشمند پلتفرم میکر به ایجاد استیبل کوین دای و دریافت وام اقدام کند.

در این فرایند، CDPها دارایی‌های ارائه‌شده به‌عنوان وثیقه را نگه می‌دارند و اجازه تولید دای را به کاربر می‌دهند که طبیعتاً این فرایند با بدهی برای او همراه خواهد بود. وثیقه‌های کاربران نیز تا زمان بازپرداخت معادل بدهی دای، در قرارداد هوشمند قفل می‌مانند. البته باید به این نکته توجه داشت که امکان دریافت وام دای تنها با پرداخت وثیقه مضاعف فراهم است؛ یعنی کاربران باید نسبت به وامی که می‌خواهند دریافت کنند، وثیقه‌ای با ارزش بیشتر را ارائه دهند.

در حالت کلی، دریافت وام از میکر پروتکل دارای 4 مرحله است:

• ایجاد CDP و سپرده‌گذاری وثیقه کاربر در آن

• تولید DAI با توجه به میزان وثیقه ارائه‌شده

• پرداخت بدهی و بهره ثابت

• دریافت دوباره دارایی وثیقه‌گذاری‌شده

دای تک‌وثیقه (Single-Collateral DAI) و دای چندوثیقه (Multi-Collateral DAI)

به‌گفته وایت پیپر دای، در ابتدا، تنها با استفاده از یک نوع دارایی به نام Pooled Ether یا PETH، کاربران می‌توانستند از این پروتکل وام دریافت کنند. بااین‌حال، کم‌کم تعداد دارایی‌های پشتیبانی‌شده افزایش یافت و درحال‌حاضر، موقعیت‌های بدهی وثیقه‌دار چند نوع رمز ارز را برای تولید دای می‌پذیرند.

از طرفی، همان‌طور که گفتیم، میزان وثیقه ارائه‌شده همیشه بیشتر از وام دریافتی خواهد بود. بنابراین، اگر با کاهش قیمت دارایی‌های وثیقه مواجه شویم، همچنان قرارداد وام پابرجا می‌ماند و کاربران سرمایه‌های خود را در اثر انحلال قرارداد از دست نمی‌دهند.

مکانیزم‌های ثبات قیمت (Price Stability Mechanisms)

از بخش‌های قبلی وایت پیپر دای، متوجه شدیم که این استیبل کوین همیشه قیمتی برابر با 1 دلار آمریکا دارد. بااین‌حال، باید ببینم که چه مکانیزم‌هایی باعث ثبات قیمت DAI می‌شوند.

قیمت هدف (Target Price)

قیمت هدف دای دو کاربرد اصلی در پلتفرم میکر دارد:

• محاسبه نسبت وثیقه به بدهی یک CDP

• تعیین ارزش دارایی‌های وثیقه‌

بنابراین، برای دستیابی به دو هدف فوق، باید قیمت دای (DAI) همیشه برابر با 1 دلار باشد تا محاسبه ارزش وثیقه و... را تسهیل کند.

مکانیزم فیدبک نرخ هدف (Target Rate Feedback Mechanism)

به‌گفته وایت پیپر دای، زمانی که قیمت بازار بسیار بی‌ثبات باشد، مکانیزم فیدبک نرخ هدف (TRFM) وارد عمل می‌شود. دست‌به‌کار شدن TRFM میخ اتصال دای به دلار را می‌شکند، اما همان ارزش را حفظ می‌کند. در واقع، TRFM مکانیزم خودکاری است که سعی خواهد کرد تا قیمت دای را برای 1 دلار نگه دارد.

این مکانیزم در حالت عادی غیرفعال بوده و نرخ هدف روی صفر درصد تنظیم شده است؛ در نتیجه، دای باثبات و برابر با دلار خواهد ماند. درصورتی‌که قیمت دای افزایش یابد، TRFM دست‌به‌کار شده و نرخ هدف را پایین می‌آورد. پایین آمدن نرخ هدف دای، باعث کاهش تقاضا برای نگهداری از دای شده و به‌دنبال آن، قیمت DAI پایین می‌آید.

در سوی مقابل، اگر قیمت دای به کمتر از 1 دلار برسد، TRFM قیمت هدف را بالا می‌برد. در نتیجه، افراد به خرید و نگهداری از این رمز ارز ترغیب می‌شوند و قیمت DAI در اثر تقاضا، افزایش یافته و به محدوده 1 دلار بازمی‌گردد.

پارامتر حساسیت (Sensitivity Parameter)

پارامتر حساسیتِ TRFM، وظیفه تعیین میزان تغییر نرخ هدف را در مواقع کاهش یا افزایش قیمت دای بر عهده دارد. در حالت کلی، دارندگان توکن بومی میکر پروتکل (MKR) با رأی‌های خود، می‌توانند پارامتر حساسی را تعیین کنند؛ اما وقتی TRFM فعال باشد، دیگر از رأی کسی پیروی نکرده و صرفاً بر اساس پویایی بازار، به تعیین نرخ هدف می‌پردازد.

تسویه جهانی (Global Settlement)

تسویه جهانی آخرین راهکار میکر پروتکل برای ثبات قیمت دای (DAI) است. به‌گفته وایت پیپر دای، در چنین مواقعی، میکر پروتکل خاموش می‌شود و درعین‌حال، تضمین می‌کند که دارندگان دای و وثیقه‌گذاران در CDPها ارزش کامل سرمایه خود را دریافت خواهند کرد. این فرایند کاملاً غیرمتمرکز بوده و توسط دارندگان MKR مدیریت می‌شود تا کسی نتواند بدون دلیل خاصی، پروتکل میکر را خاموش کند.

مدیریت ریسک میکر پروتکل (Risk Management of The Maker Platform)

دارندگان توکن MKR می‌توانند در مورد مدیریت ریسک میکر پروتکل تصمیم‌گیری کنند. آن‌ها اجازه دارند تا رأی خود را برای انجام اقدامات زیر ارائه دهند:

• افزودن نوع CDP جدید: کاربران می‌توانند تعیین کنند که یک نوع CDP جدید چه وثیقه‌هایی را بپذیرد و دارای چه پارامترهای ریسکی باشد.

• تغییر انواع CDP موجود: به‌گفته‌ی وایت پیپر دای، دارندگان MKR اجازه دارند که پارامترهای CDPهای موجود را هم تغییر دهند.

• تغییر نرخ هدف: در بخش قبلی وایت پیپر دای، گفتیم که دارندگان توکن MKR قادر هستند که نرخ هدف را نیز تعیین کنند.

• اوراکل های مورد اعتماد: کاربران می‌توانند اوراکل‌های مورد اعتمادی را برای پیشبرد اهداف میکر، برگزینند. این اوراکل‌ها وظیفه ارائه قیمت دقیق به میکر پروتکل را بر عهده خواهند داشت.

• تغییر قوانین: مهم‌ترین تصمیمی که کاربران میکر پروتکل می‌گیرند، مربوط به قوانین پلتفرم است.

پارامترهای ریسک (Risk Parameters)

در بخش قبلی وایت پیپر دای (DAI)، گفتیم که کاربران می‌توانند پارامترهای ریسک را تعیین کنند. این پارامترها عبارت‌اند از:

• سقف بدهی (Debt Ceiling): سقف بدهی حداکثر میزان بدهی‌ای است که می‌تواند توسط یک CDP ایجاد شود. زمانی‌ که بدهی‌های ایجادشده توسط CDP مورد نظر به سقف بدهی برسند، امکان ایجاد بدهی مجدد وجود نخواهد داشت؛ مگر اینکه بخشی از بدهی‌ها بازپرداخت شوند.

• نسبت انحلال یا لیکوئید شدن (Liquidation Ratio): منظور از نسبت انحلال، نسبت وثیقه به بدهی است که میزان آسیب‌پذیری CDP را در برابر لیکوئید شدن نشان می‌دهد. اگر نسبت انحلال پایین باشد، می‌فهمیم که دارندگان MKR توقع نوسانات پایینی را از بازار دارند؛ اما اگر نسبت انحلال بالا در نظر گرفته شود، درمی‌یابیم که کاربران انتظار نوسانات بالایی را از بازار داشته‌اند.

• کارمزد ثبات (Stability Fee): این کارمزد توسط هر CDP پرداخت می‌شود. در واقع، کارمزد ثبات همان بهره سالانه‌ای است که وام‌گیرنده می‌پردازد. این کارمزد را فقط با توکن MKR می‌توان پرداخت که این توکن‌ها پس از دریافت، برای حفظ ثبات قیمت دای، توسط میکر پروتکل سوزانده می‌شوند.

• نسبت جریمه (Penalty Ratio): این نسبت برای تعیین حداکثر دای جمع‌آوری‌شده از حراج انحلال کاربرد دارد. در واقع، نسبت جریمه مشخص می‌کند که در حراج، چه مقدار MKR را باید بابت موقعیت منحل‌شده دریافت کرد و چه مبلغی را باید به خود مالک CDP بازگرداند. این پارامتر برای پوشش دادن ناکارآمدی فرایند انحلال در نظر گرفته شده است.

توکن حاکمیتی میکر پروتکل (MKR)

همان‌طور که در وایت پیپر دای گفتیم، یکی از کاربردهای توکن MKR پرداخت «کارمزد پایداری» است. بااین‌حال، این رمز ارز به‌عنوان توکن حاکمیتی میکر پروتکل نیز به کار می‌رود. بنابراین، دارندگان MKR می‌توانند در نظرسنجی‌های فعال شرکت کرده و در مورد تغییرات پیشنهادی تصمیم‌گیری کنند.

از طرفی، پیشنهادهایی که به نظرسنجی گذاشته می‌شوند، دارای 2 نوع هستند:

• قراردادهای پیشنهادی اقدام واحد (SAPC): این پیشنهادها تنها یک‌بار ارائه می‌شوند و در صورت رأی آوردن، بلافاصله بر روی سیستم به اجرا درمی‌آیند.

• قراردادهای تفویض اختیار (DPC): این پیشنهادها پیشرفته‌تر هستند و به‌طور مداوم می‌توان آن‌ها را فراخوانی کرد و تغییرات مجددی را به‌وسیله آن‌ها در سیستم به‌ وجود آورد.

بازیگران خارجی کلیدی (Key External Actors)

میکر پروتکل علاوه‌بر قراردادهای هوشمند، به تعدادی بازیگر خارجی نیز برای عملکرد صحیح خود وابسته است. در این بخش از وایت پیپر دای (DAI)، این بازیگران خارجی معرفی خواهند شد.

نگهبانان (Keepers)

نگهبانان عده‌ای از بازیگران خارجی مستقل (معمولاً خودکار) هستند که برای کسب سود، با سیستم غیرمتمرکز میکر پروتکل همکاری می‌کنند. نگهبانان در حراج بدهی‌ها و مزایده‌های CDPها شرکت خواهند کرد. همچنین، آن‌ها دای را در محدوده قیمت هدف مورد معامله قرار می‌دهند تا این استیبل کوین بتواند ارزش خود را نزدیک به دلار حفظ کند. ازاین‌رو، وقتی قیمت دای بالاتر از نرخ هدف باشد، نگهبانان به فروش این رمز ارز اقدام کرده و درصورتی‌که قیمت DAI کمتر از نرخ هدف باشد، آن‌ها این استیبل کوین را خریداری می‌کنند.

اوراکل‌ها (Oracles)

پلتفرم میکر به قیمت بلادرنگ دارایی‌هایی موجود در وثیقه نیاز دارد تا بتواند زمان صحیح برای آغاز به انحلال یک قرارداد را تشخیص دهد. همچنین، وقتی TRFM فعال می‌شود، میکر باید اطلاعات دقیقی را در مورد تغییرات قیمت هدف دای به دست آورد. ازاین‌رو، تعدادی اوراکل قابل اعتماد، اطلاعات بازار را جمع‌آوری کرده و آن‌ها را در اختیار میکر می‌گذارند.

کاربردهای استیبل کوین دای (DAI)

همان‌طور که در مقدمه وایت پیپر دای (DAI) گفتیم، بازار کریپتو به‌شدت به یک ارز دیجیتال باثبات نیاز دارد. بنابراین، استیبل کوین دای می‌تواند در تمام حوزه‌های مربوط به امور مالی غیرمتمرکز به کار رود. بااین‌حال، برخی از اساسی‌ترین کاربردهای دای عبارت‌اند از:

• به‌عنوان یکی از جفت‌ارزها در انواع معاملات

• حواله‌های برون‌مرزی

• پرداخت‌های بین‌المللی

• سیستم‌های حسابداری

• موسسات خیریه

سخن پایانی

با مطالعه وایت پیپر دای (DAI)، متوجه شدیم که این استیبل کوین از پشتوانه‌ی وثیقه بهره می‌برد و می‌تواند به‌عنوان رمز ارزی باثبات در حوزه‌های گوناگونی به کار رود. از طرفی، یکی از اصلی‌ترین کاربردهای دای، دریافت وام‌های کریپتویی است. این رمز ارز پایدار که توسط پروتکل میکر (Maker) صادر می‌شود، از مکانیزم‌های گوناگونی استفاده می‌کند تا قیمت خود را برابر با دلار آمریکا نگه دارد. ازاین‌رو، با خرید دای و نگهداری از آن، می‌توان بر روی ارزش دلار سرمایه‌گذاری کرد و به‌راحتی جلوی کاهش ارزش سرمایه‌ها را گرفت. درصورتی‌که شما نیز به خرید DAI علاقه دارید، به‌سادگی و در کمترین زمان ممکن می‌توانید این کار را در صرافی ارز دیجیتال اکسبیتو انجام دهید. اکسبیتو امکان خرید دای را با بهترین قیمت و پایین‌ترین کارمزد برای شما فراهم کرده است.