هرکسی که میخواهد روی یک ارز دیجیتال سرمایهگذاری کند، باید پیش از انجام این کار، اطلاعات خوبی درباره‌ی آن ارز به دست بیاورد. شناخت کامل یک ارز به سرمایهگذاران کمک میکند که تصمیم بهتری را برای انجام یک معامله بگیرند. یکی از بهترین روش‌های شناخت یک ارز دیجیتال، مطالعه‌ی وایت پیپر (Whitepaper) آن است. وایت پیپر، سپیدنامه یا برگه‌ی سفید متنی است که توسط مدیران یک پروژه‌ی کریپتوکارنسی ارائه میشود و اهداف ایجاد یک ارز دیجیتال را توضیح میدهد.
از سوی دیگر، یکی از ارزهایی که در سال‌های اخیر معروف شده و مورد توجه بسیاری از سرمایهگذاران قرار گرفته، ارز دیجیتال کازماس (Cosmos) است. به‌خاطر همین، در این مقاله به‌سراغ وایت پیپر ارز دیجیتال کازماس رفته‌ایم تا شما را با کازماس و ارز اختصاصی آن، یعنی اتم (ATOM) آشنا کنیم.
معرفی ارز دیجیتال کازماس
کازماس یا کاسموس (Cosmos) اکوسیستمی از چند بلاک چین موازی و مرتبط است که برای حل مشکل مقیاس‌پذیری و تعامل بلاک چین‌ها ایجاد شد. هدف اصلی کازماس برقراری ارتباط غیرمتمرکز بین بلاک چین‌ها، در کنار حفظ استقلال آنها است. پروژه‌ی کازماس در سال 2014 توسط جی کوان (Jae Kwon) بنیان‌گذاری شد. ارز دیجیتال اختصاصی این پروژه، اتم (ATOM) نام دارد.
بررسی وایت پیپر ارز کازماس
در مقدمه‌ی وایت پیپر کازماس (Cosmos) درباره‌ی علت راه‌اندازی این پروژه صحبت میکند. با اینکه بلاک چین‌ها موفقیت‌های زیادی در زمینه‌ی امور مالی غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند داشته‌اند اما هنوز با مشکلات عمده‌ای مواجه هستند. بعضی از چالش‌های پیش روی بلاک چین‌ها عبارتند از:
- مقیاس‌پذیری
- عملکرد ضعیف یا محدود
- مکانیزم‌های ضعیف حاکمیتی
به‌خاطر حل چنین مشکلاتی، شبکه‌ی کازماس پیشنهادات جدیدی را ارائه میکند. یکی از این راه‌حل‌ها راه‌اندازی اکوسیستمی شامل چندین بلاک چین موازی است. این اکوسیستم به بلاک چین‌ها اجازه میدهد که در کنار حفظ امنیت خود، با یکدیگر ارتباط داشته باشند. به هرکدام از بلاک چین‌هایی که در کازماس با یکدیگر در تعامل هستند، منطقه (Zone) گفته میشود.
کازماس هاب (Cosmos Hub) چیست؟
کازماس هاب (Cosmos Hub) اولین سطح شبکه‌ی کازماس است. این بلاک چین، دو بخش مهم دارد:
- ارز دیجیتالی که بر اساس مکانیزم اثبات سهام کار میکند و چند دارایی مختلف را پوشش میدهد.
- یک مکانیزم حاکمیتی ساده که باعث افزایش کیفیت شبکه میشود.
کازماس هاب میتواند با استفاده از یک پروتکل ارتباطی بین بلاک چین‌ها (IBC) با سایر بخش‌های شبکه ارتباط داشته باشد. با استفاده از این پروتکل، توکن‌ها بین شبکه‌های مختلف جابه‌جا می‌شوند. در روش‌های قدیمی‌تر، برای جابه‌جایی توکن‌ها به استخرهای نقدینگی نیاز بود اما در شبکه‌ی کازماس، بدون وجود نقدینگی، توکن‌های مختلف بین بلاک چین‌ها حرکت می‌کنند.
مکانیزم اجماع کازماس چگونه کار میکند؟
بلاک چین یک دفتر کل توزیع شده است و اطلاعات تراکنش‌ها را به‌جای یک پایگاه مرکزی، روی زنجیره‌ی بلوکی ذخیره میکند. بلاک چین‌های گوناگون برای تایید اطلاعات و ایجاد بلوک‌های جدید، از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. در اغلب این روش‌ها، تعداد زیادی گره (Nodes) برای اعتبارسنجی اطلاعات به کار می‌روند. معمولاً این گره‌ها را افرادی تشکیل میدهند که مقداری ارز را در اختیار خود شبکه می‌گذارند و از این طریق، صداقت خود را اثبات می‌کنند.
یکی از معروف‌ترین الگوریتم‌های اجماع، تحمل خطای بیزانس (BFT) است. این الگوریتم طوری طراحی شده است که اگر تعدادی از گره‌ها از کار بیفتند و یا اینکه خراب‌کار باشند، همچنان اعتبارسنجی بهدرستی کار کند. این الگوریتم بر اساس رای گره‌ها عمل کرده و همه‌ی گره‌ها برای اعتبارسنجی به یک گره و یا بلوک مشخص رای میدهند.
روش اجماع شبکه‌ی کازماس، نوع اصلاح‌شده‌ی الگوریتم تحمل خطای بیزانس است. در این روش که تندرمینت (Tendermint) نام دارد، گره‌ها می‌توانند یکی از چهار نوع رای زیر را ثبت کنند:
- Abstain: رای دهنده در مورد بلوک یا گره پیشنهادی، نظری ندارد.
- Yes: موافقت با پیشنهاد ارائه شده
- No: مخالفت با آن
- NoWithVeto: مخالفت شدید با پیشنهاد
در این الگوریتم، اگر بیش از 50 درصد گره‌ها گزینه‌ی Yes را انتخاب کنند و تعداد رای NoWithVeto هم کمتر از 30 درصد باشد، بلوک و یا گره مورد نظر برای ثبت و تایید تراکنش‌ها انتخاب می‌شوند.
تندرمینت کور (Tendermint Core) چیست؟
الگوریتم اجماع تندرمینت (Tendermint) در برنامه‌ای به نام تندرمینت کور (Tendermint Core) پیاده‌سازی شده است. در واقع، تندرمینت کور یک موتور اجماع محسوب میشود که میتواند الگوریتم اجماع را در شبکه‌های مختلفی اجرا کند. این موتور اجماع از طریق رابط کاربردی بلاک چین (ABCI) به نرم‌افزارهای مبتنی بر بلاک چین متصل میشود. ABCI به نرم‌افزارهایی با انواع زبان‌های برنامه‌نویسی گوناگون اجازه میدهد که از الگوریتم اجماع استفاده کنند. بنابراین، علاوه بر زبان برنامه‌نویسی موتور اجماع تندرمینت کور، از برنامه‌هایی با زبان‌های دیگر هم پشتیبانی میکند.
شبکه کازماس چه میکند؟
کازماس (Cosmos) شبکه‌ای از بلاک چین‌های موازی و مستقل است که همه‌ی آنها از الگوریتم اجماع تندرمینت استفاده می‌کنند. اولین و مهم‌ترین بلاک چین در این شبکه، کازماس هاب (Cosmos Hub) است. این بلاک چین از طریق یک پروتکل ارتباطی جدید، به بسیاری از بلاک چین‌های دیگر متصل میشود. کازماس هاب توکن‌های مختلف شبکه‌های متصل را ردیابی و تعداد کل آنها را ثبت میکند. از این طریق، امکان انتقال ایمن و سریع توکن‌ها از منطقه‌ای به منطقه‌ی دیگر فراهم شده است. در نتیجه، ساختار شبکه‌ی کازماس مشکلات زیر را حل میکند:
- مقیاس‌پذیری
- عدم ارتباط بین بلاک چین‌ها
- ناتوانی در ارتقای یکپارچه‌ی شبکه‌ها
حاکمیت شبکه کازماس چگونه است؟
بلاک چین‌ها به‌عنوان دفترهای کل توزیع‌شده باید قوانین و سیستم حاکمیتی داشته باشند. شبکه‌ی کازماس (Cosmos) هم برای اینکه کاملاً غیرمتمرکز باشد، تمام موارد حاکمیتی را برای نظرسنجی می‌گذارد. افرادی که توکن اختصاصی این پروژه (ATOM) را در اختیار داشته باشند، تمام قوانین شبکه‌ی کازماس را تعیین می‌کنند. انجام نظرسنجی‌ها باعث میشود که در مورد مسائل گوناگون، مانند مشکلات احتمالی، اتفاق نظر وجود داشته باشد.
کازماس هاب چگونه با کل شبکه در ارتباط است؟
گفتیم که کازماس (Cosmos) شبکه‌ای از تعداد زیادی بلاک چین است و توسط مکانیزم اجماع تندرمینت (Tendermint) کار میکند. هدف از راه‌اندازی شبکه‌ی کازماس، ایجاد یک بلاک چین واحد جهانی است که تعداد بسیار زیادی از تراکنش‌ها را پشتیبانی کند. بنابراین، در این شبکه، بلاک چین‌های مختلف در کنار یکدیگر اجرا می‌شوند اما استقلال خود را حفظ می‌کنند. به هرکدام از این بلاک چین‌ها، منطقه یا Zone گفته میشود. در این بین، بلاک چین کازماس هاب (Cosmos Hub) مدیریت منطقه‌ها (Zones) را بر عهده دارد.
مدیریت منطقه‌ها به چه صورتی انجام میشود؟
کازماس هاب (Cosmos Hub) یک دفتر کل توزیع‌شده است که توکن‌های گوناگون شبکه‌های مختلف را پشتیبانی میکند. این توکن‌ها در بسته‌هایی با عنوان پاکت توکن (Token Pocket) از منطقه‌ای به منطقه‌ی دیگر جابه‌جا می‌شوند. هاب (Hub) بر این انتقالات نظارت میکند تا هنگام جابه‌جایی توکن‌ها، ارزش آنها تغییر نکند. بنابراین، در انتقال یک بسته‌ی توکن، سه بخش مهم وجود دارند:
- فرستنده
- گیرنده
- هاب
از آنجایی که کازماس‌هاب مدیریت کل شبکه را بر عهده دارد، حفظ ایمنی آن ضروری است. امنیت کازماس هاب توسط الگوریتم اجماع تندرمینت فراهم شده و در برابر شدیدترین حملات خراب‌کارانه هم مقاوم است.
منطقه (Zone) چگونه کار میکند؟
هر منطقه یک بلاک چین مستقل است که از طریق پروتکل ارتباطی بین بلاک چین‌ها (IBC) با کازماس‌هاب ارتباط برقرار میکند. توکن‌های هر منطقه با استفاده از IBC و بسته‌ی توکن (Token Pocket) ارسال و یا دریافت می‌شوند. از طرفی، کازماس‌هاب دخالتی در الگوریتم اجماع هیچ‌کدام از منطقه‌ها و تایید تراکنش‌هایشان ندارد. بنابراین، وظیفه‌ی ارسال توکن‌ها از یک منطقه به منطقه‌ای دیگر، بر عهده‌ی خود کاربران است.
پروتکل ارتباطی بین بلاک چین‌ها (IBC) چیست؟
شیوه‌ی ارتباط بین منطقه‌ها را با یک مثال توضیح می‌دهیم. سه منطقه‌ی Zone1، Zone2 و Hub را در نظر بگیرید. در صورتی که یک بسته‌ی توکن بخواهد از Zone1 به Zone2 برود، اول باید از Hub عبور کند. برای انتقال یک بسته‌ی توکن از منطقه‌ای به منطقه‌ی دیگر، باید یک مدرک اثبات بر روی زنجیره‌ی بلاک چین گیرنده قرار می‌گیرد. این مدرک اثبات، ادعا میکند که بلاک چین فرستنده یک بسته‌ی توکن را برای منطقه‌ی مقصد ارسال کرده است. برای اینکه منطقه‌ی دریافت‌کننده بتواند صحت ادعا را تایید کند، باید با بلوک‌های زنجیره‌ی فرستنده در ارتباط باشد.
به‌خاطر همین، پروتکل ارتباطی بین بلاک چین‌ها (IBC) امکان بررسی صحت ادعای ارسال توکن‌ها را فراهم کرده است. برای رسیدن به این هدف، IBC دو نوع از اطلاعات بلوک فرستنده را در اختیار گیرنده می‌گذارد:
1_ IBCBlockCommitTx: تراکنشی است که در آن آخرین کد هَش (Hash) بلاک چین فرستنده در اختیار منطقه‌ی گیرنده قرار می‌گیرد.
2_ IBCPacketTX: تراکنشی است که به یک بلاک چین فرستنده اجازه میدهد تا به هر ناظری ثابت کند که بسته‌ی توکن ارسال شده، توسط یک شاخه از درخت مرکل (Merkle Tree)، روی زنجیره‌ی گیرنده منتشر شده است.
با انجام یکی از این دو تراکنش، منطقه‌ی گیرنده میتواند ثابت کند که بسته‌ی توکنی را برای یک بلاک چین دیگر ارسال کرده است.
شبکه‌ی کازماس چه موارد استفاده‌ای دارد؟
تا اینجای وایت پیپر کازماس (Cosmos) درباره‌ی اینکه چگونه بلاک چین‌های گوناگون با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند، توضیح داد. حالا نوبت به این رسیده است که موارد استفاده‌ی شبکه‌ی کازماس را بیان کند.
صرافی توزیع شده (Distributed Exchange) چیست؟
استفاده از شبکه‌ی کازماس (Cosmos) ایمنی صرافی‌ها را بالاتر می‌برد و آنها را در برابر حملات داخلی و خارجی مقاوم‌تر میکند. از طرفی، آنچه که امروزه در دنیای ارز دیجیتال، با عنوان صرافی غیرمتمرکز (DEX) شناخته میشود، بر اساس مبادلات اتمی بین زنجیره‌ای (AXC) کار میکند. کاربران از طریق AXC دو ارز دیجیتال مختلف را با یکدیگر مبادله می‌کنند. ممکن است که این ارزها، مانند بیت کوین (Bitcoin) و اتریوم (Ethereum)، هیچ ربطی به هم نداشته باشند. در مورد مبادلات اتمی بین زنجیره‌ای، دو نکته وجود دارد:
- مثبت: نیازی نیست که دو طرف معامله یکدیگر را بشناسند. در این صورت، تراکنش به‌صورت ناشناس انجام میشود.
- منفی: حتماً دو طرف یک مبادله باید آنلاین باشند تا تراکنش انجام شود.
نوع دیگری از صرافی‌های غیرمتمرکز، صرافی توزیع شده (Distributed Exchange) است. در چنین صرافی‌ای، کاربران می‌توانند پس از ثبت تراکنش، کامپیوتر خود را خاموش کنند. بنابراین، انجام مبادله در صرافی توزیع شده، نیازی به آنلاین بودن کاربران ندارد.
از سوی دیگر، مسئله‌ی نیاز به آنلاین بودن کاربران در هنگام مبادلات، مشکلی اساسی برای یک صرافی غیرمتمرکز است. بنابراین، صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) با استفاده از مبادلات اتمی بین زنجیره‌ای، نمی‌توانند با صرافی‌های متمرکز (CEX) رقابت کنند. در نتیجه، تنها راه رقابت با صرافی‌های متمرکز، استفاده از ساختار صرافی‌های توزیع شده است.
پل میان زنجیره‌ای در کازماس چگونه فراهم میشود؟
منطقه‌ها یا بلاک چین‌های کازماس، محل خوبی برای حضور ارزهای دیجیتال دیگر هستند. این ارزها با استفاده از پل میان زنجیره‌ای، از یک بلاک چین به منطقه‌ای در کازماس منتقل می‌شوند. شیوه‌ی انتقال این ارزها، مشابه جابه‌جایی توکن‌ها در بین مناطق کازماس است و از طریق پروتکل ارتباطی بین بلاک چین‌ها (IBC) انجام میشود.
چگونه کازماس بین چند بلاک چین ارتباط برقرار میکند؟
انعطاف‌پذیری منطقه‌های کازماس (Cosmos) به ارزهای دیجیتال دیگر اجازه میدهد که با استفاده از پل میان زنجیره‌ای با یکدیگر در ارتباط باشند. از سوی دیگر، الگوریتم اجماع تندرمینت کور (Tendermint Core) نسبت به الگوریتم‌های رایج قوی‌تر است. این مدل اجماع به پلتفرم‌های مختلف کمک میکند تا با هم همکاری داشته باشند.
سیستم پیگیری نام در کازماس چگونه است؟
نیم کوین (Namecoin) یکی از اولین بلاک چین‌هایی بود که برای مدیریت نام دامنه‌ها ایجاد شد. این شبکه با تقلید از الگوریتم بیت کوین، نام دامنه‌ها را در بلوک‌ها ذخیره می‌کرد. اگرچه نیم کوین به موفقیت‌هایی دست پیدا کرد اما کمبودهایی هم داشت. مثلاً با استفاده از این شبکه، می‌توانیم ببینیم که یک دامنه را چه کسی به ثبت رسانده است اما امکان پیگیری نقل‌و‌انتقالات بعدی آن وجود ندارد. در مقابل نیم کوین، شبکه‌ی کازماس قرار دارد. ساختار کازماس طوری طراحی شده است که تمام نقل‌و‌انتقالات بعدی یک دامنه قابل پیگیری است. بنابراین، با استفاده از تندرمینت (Tendermint) به‌راحتی می‌توانید کد نهایی یک بلوک را بررسی کرده و تاریخچه‌ی یک نام را ببینید.
توکن اتم (ATOM) چیست؟
اتم (ATOM) توکن بومی شبکه‌ی کازماس است. کاربرانی که توکن Atom را مبادله می‌کنند، از تخفیف کارمزدهای شبکه بهره‌مند می‌شوند. این ارز دیجیتال، یک توکن کاربردی محسوب میشود و کاربردهای زیر را در شبکه‌ی کازماس دارد:
- افرادی که توکن اتم را در اختیار دارند می‌توانند در نظرسنجی‌های حاکمیتی شرکت کنند.
- کاربرانی که این توکن را در شبکه استیک می‌کنند (Staking) به‌عنوان اعتبارسنج در نظر گرفته شده و می‌توانند به گره‌های دیگر هم رای بدهند.
امنیت اعتبارسنجی کازماس به چه صورت است؟
امنیت شبکه‌ی کازماس ترکیبی از کل گره‌ها و اعتبارسنج‌های منتخب است. علاوه بر آن، این شبکه برای شناخت باگ‌های موجود، از هکرها دعوت میکند که به سیستم نفوذ کنند. هر هکری که بتواند گرهی را هک کند و اطلاعات را در اختیار شبکه بگذارد، پاداش دریافت میکند. در نتیجه، گره هک شده از شبکه حذف شده و اعتبارسنج‌ها به‌روزرسانی میشود.
سخن پایانی
فناوری بلاک چین راهکارهای مفیدی را برای غیرمتمرکز شدن امور مالی مطرح کرده است اما محدودیت‌های بلاک چین‌ها، مانعی برای تبدیل شدن آنها به یک سیستم مالی جهانی است. مسئله‌ی مقیاس‌پذیری و عدم ارتباط، دو چالش مهم پیش روی شبکه‌های ارز دیجیتال محسوب میشود. به همین خاطر، شبکه‌ی کازماس با ارائه‌ی پیشنهاداتی برای حل این مشکلات، پا به عرصه گذاشته است. ویژگی‌های این شبکه به بلاک چین‌های مختلف اجازه میدهد که با یکدیگر در تعامل باشند و بتوانند سیستم مالی جامعی را تشکیل دهند. همه‌ی این موارد، اهمیت پروژه‌ی Cosmos و ارز دیجیتال Atom را نشان میدهد. بنابراین، می‌توان آینده‌ی درخشانی را برای این ارز دیجیتال پیش‌بینی کرد.
