قراردادهای هوشمند با توجه به کارایی زیادی که دارند سبب شدهاند صنعت بلاک چین بیشتر مورد توجه و پذیرش جهانیان قرار بگیرد. این قراردادها بهصورت خودکار اجرا می‌شوند و نیاز به واسطه‌هایی همچون وکلا و بانک‌ها را کاهش می‌دهند. به همین جهت می‌توان از قراردادهای هوشمند برای ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز، صرفه‌جویی در زمان و هزینه و بهبود رضایت کاربران استفاده کرد. یکی از انواع قراردادهای هوشمند که محبوبیت زیادی دارد قرارداد هوشمند ترکیبی است. این قراردادها کاملا ضد دستکاری هستند و با عملکرد خاصی که دارند فعالیت‌های پیچیده را هماهنگ می‌کنند. همچنین این قراردادها نقش مهمی در ساخت و اجرای برنامه‌های خلاقانه و کاربردی در بلاک چین دارند. در این مقاله بررسی خواهیم کرد که قرارداد هوشمند ترکیبی یا هیبریدی چیست و چگونه کار می‌کند. پس اگر می‌خواهید بدانید که قراردادهای هوشمند ترکیبی چه تاثیری در صنعت بلاک چین دارد در ادامه با صرافی اکسبیتو همراه باشید.
قرارداد هوشمند ترکیبی یا هیبریدی (hybrid smart contract) چیست؟
قرارداد هوشمند ترکیبی یا هیبریدی (hybrid smart contract) نوعی از قراردادهای هوشمند هستند که بر اساس جمع آوری داده‌ها شکل می‌گیرند. این قراردادها از مزایای قراردادهای هوشمند سنتی و منابع خارج زنجیره استفاده می‌کنند تا بتوانند قراردادهای قدرتمند، کاربردی و شفاف ایجاد کنند. قراردادهای هوشمند هیبریدی برای به دست آوردن داده‌های خارج از شبکه از شبکه‌های اوراکل غیرمتمرکز ملقب به DON استفاده می‌کنند. این قراردادها با هدف کمک به توسعه برنامه‌های مبتنی بر بلاک چین و ایجاد تجربه‌ای لذت بخش برای کاربران ساخته می‌شوند. به همین جهت شاهد محبوبیت قراردادهای هوشمند ترکیبی و تاثیر مثبت آن‌ها در فناوری بلاک چین هستیم.
قرارداد هوشمند هیبریدی (hybrid smart contract) چگونه کار می‌کند؟
برای این که نحوه کار کردن قراردادهای هوشمند هیبریدی را درک کنید لازم است که ابتدا اصول قراردادهای هوشمند را بدانید. قراردادهای هوشمند برنامه‌هایی هستند که بهصورت خودکار اجرا می‌شوند و در عین حال به شکل مستقل شرایط قرارداد بین دو یا چند طرف را رعایت می‌کنند. معمولا از قراردادهای هوشمند برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال یا انتقال دارایی‌ها بدون نیاز به واسطه‌ای همچون بانک یا وکیل استفاده میشود.
قراردادهای هوشمند هیبریدی نوعی از قراردادهای هوشمند هستند که طیف وسیعی از کاربردها را با ترکیبی از امنیت و سرعت ارائه می‌دهند. این قراردادها همچون قراردادهای هوشمند روی بلاک چین ایجاد می‌شوند و تمام شرایط بین طرفین از جمله شرایط انتقال دارایی داخل این قرارداد مشخص میشود. سپس قرارداد هوشمند ترکیبی به مرحله اجرا می‌رسد تا به توسعه برنامه‌ها کمک کند. قراردادهای هوشمند ترکیبی دارای کدهای خارج از زنجیره هستند که از آن برای برقراری ارتباط عمیق با منابع داده خارجی استفاده می‌کنند. این کدها با استفاده از زبان برنامه‌نویسی پایتون و جاوا اسکریپت نوشته شده و داخل یک سرور یا پلتفرم ابری نگهداری میشود. زمانی که شرایط نوشته شده داخل قرارداد تایید شود، قراردادهای هوشمند زنجیره‌ای شروع به گردآوری اجزای شرایط توافق می‌کنند و داده‌های مورد نیاز را از منابع خارجی جمع آوری می‌کنند.
چرا قراردادهای هوشمند ترکیبی ضروری هستند؟
قراردادهای هوشمند بلاک چین مدتی است که در اکوسیستم تجاری برای غلبه بر عیوب موجود در قراردادهای متمرکز استفاده میشود. سیستم‌های قرارداد متمرکز بهصورت نامتقارن عمل می‌کنند چرا که همیشه یکی از طرفین قرارداد بهصورت ناعادلانه به فرآیند داوری نفوذ می‌کند و از پول، زمان و زیر‌ساخت‌های اجرای قرارداد اطلاعات کاملی در دست دارد. جالب اینجاست که در چنین سیستم قراردادی، طرفین میزان قابل اعتماد بودن طرف مقابل را بر اساس ارزش برند تعیین می‌کنند. به همین جهت همکاری در سیستم قرارداد متمرکز را در یک فضای غیر شفاف انجام می‌دهند.
اما سیستم قراردادهای هوشمند بلاک چین کاملا متفاوت است چرا که به جای تکیه بر نام تجاری افراد از ریاضی کمک می‌گیرد. تمام فرآیندهای موجود در قراردادهای هوشمند از جمله میزبانی، آنالیز و اجرا همگی بر عهده بلاک چین است. با توجه به این موضوع قراردادها در یک شبکه غیرمتمرکز اجرا میشود و هیچ شرکت کننده‌ای قادر به تضعیف شبکه یا دستکاری در آن نخواهد بود. این قراردادها نیز دارای یک سری معایب هستند ولی به بهبود بلاک چین و تجربه کاربران کمک می‌کنند. بنابراین طبیعی است که قراردادهای هوشمند ترکیبی طرفداران بیشتری داشته باشند و جایگزین قراردادهای متمرکز شوند.
ترکیب قرارداد هوشمند هیبریدی چیست؟
قرارداد هوشمند ترکیبی یک برنامه کاربردی است که از دو بخش مهم زیر تشکیل شده است:
- قرارداد هوشمند (Smart contract): این قرارداد همان کدی اختصاصی است که روی بلاک چین اجرا میشود.
- شبکه غیرمتمرکز اوراکل (Decentralized oracle network): این شبکه از گره‌های اوراکل تشکیل میشود و وظیفه جمع آوری اطلاعات از منابع خارجی را بر عهده دارد.
ترکیب این دو باعث میشود که یک قرارداد هوشمند هیبریدی امن ایجاد شود. اجزای این قرارداد هوشمند بهصورت یکپارچه کار می‌کنند و به کاربران این امکان را می‌دهند که بتوانند داخل آن شرکت کرده و به‌راحتی تراکنش‌های خود را انجام دهند. در واقع شبکه ترکیبی هیبریدی یک سیستم دو طرفه است که طی آن کاربران با انجام عملیات مورد نظر خود به قرارداد هوشمند کمک می‌کنند تا با اوراکل‌ها ارتباط بهتری برقرار کرده و کدها را قوی‌تر کنند.
در قرارداد هوشمند ترکیبی هر دو بخش بهصورت هماهنگ عمل می‌کنند و هیچ یک از اجزا به تنهایی قادر به اجرای قرارداد نیستند. قراردادهای هوشمند در محیط بلاک چین کار می‌کنند ولی اوراکل‌ها در دنیای واقعی فعالیت می‌کنند. ترکیب این دو سبب میشود که یک قرارداد هوشمند بهصورت قدرتمند و کارآمدتر اجرا شود.
قراردادهای هوشمند هیبریدی چگونه محاسبات درون زنجیره‌ای و خارج از زنجیره را ترکیب می‌کنند؟
برای دریافت پاسخ این که قراردادهای هوشمند هیبریدی چگونه محاسبات درون زنجیره‌ای و خارج از زنجیره را ترکیب می‌کنند لازم است که نقش‌های این دو را درک کنید.
بلاک چین (درون زنجیره)
- بلاک چین دارای یک دفتر کل دائمی است که بهصورت ایمن از دارایی‌ها محافظت کرده و با کلیدهای خصوصی تعامل برقرار می‌کند.
- تسویه نهایی با مدیریت تراکنش‌های برگشت ناپذیر بین کاربران انجام میشود.
- اختلافات را برطرف کرده و اقدامات موثری را برای تضمین عملکرد شبکه‌های اوراکل DON انجام می‌دهد.
شبکه اوراکل غیر متمرکز (خارج از زنجیره)
- داده‌ها را از API های خارجی جمع آوری، بررسی و ایمن‌سازی کرده و سپس به قراردادهای هوشمندی که روی راه‌حل‌های لایه 2 و بلاک چین اجرا می‌شوند، انتقال می‌دهند.
- محاسبات لازم را برای قراردادهای هوشمند انجام می‌دهند.
- خروجی کد قرارداد هوشمند را به سیستم‌های خارجی منتقل می‌کنند.
قراردادهای هوشمند ترکیبی چگونه صنعت بلاک چین را دگرگون می‌کنند؟
قراردادهای هوشمند نقطه قوتی برای صنعت بلاک چین هستند که آینده آن را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این فناوری به برنامه‌های مختلف این امکان را می‌دهد که بتوانند داده‌های مختلف را از منابع معتبر جمع آوری کرده و دنیایی بهتر برای کاربران فراهم کنند. قراردادهای هوشمند هیبریدی با استفاده از شبکه اوراکل به برنامه‌ها کمک می‌کند که فرآیندها را در سراسر بلاک چین بهصورت ساده و کارآمد اجرا کرده و تجربه کاربری بهتری برای کاربران ایجاد کنند. به‌طور کلی قراردادهای هوشمند ترکیبی با استفاده از راهکارهای زیر به صنعت بلاک چین کمک می‌کنند:
1_ داده های بازار برای DeFi (Market data for DeFi)
قرارداد هوشمند هیبریدی به‌عنوان ستون فقرات صنعت مالی غیرمتمرکز (DeFi) شناخته میشود. صنعت DeFi قصد دارد سیستم‌ها و محصولات مالی سنتی که انعطاف‌پذیری، سرعت و امنیت بالایی ارائه می‌دهند را دوباره باز آفرینی کند. این صنعت مالی طرفداران بسیار زیادی دارد ولی کمتر کسی می‌داند که اکثر برنامه‌های DeFi یا dApps به اوراکل متکی هستند. شبکه‌های اوراکل مسئولیت بررسی، اعتبارسنجی و تحویل داده‌های جمع آوری شده از دنیای واقعی را بر عهده دارند. این داده‌ها مشخص می‌کنند که قراردادهای هوشمند چگونه اجرا شده و روی بلاک چین قرار می‌گیرند.
قراردادهای هوشمند ترکیبی کاربرد بسیار زیادی دارند و عملیات مختلفی را در صنعت DeFi انجام می‌دهند. به‌عنوان مثال، قراردادهای هوشمند هیبریدی برای برنامه‌های وام‌دهی همچون Aave و Compound که قابل اعتماد و ضد دستکاری هستند، داده‌های قیمت را جمع آوری می‌کنند. این داده‌های برای صنعت DeFI اهمیت بسیار زیادی دارند چرا که به اجرای نقدینگی، شناسایی نرخ‌های وام، ارزش‌گذاری ارزهای دیجیتال و تایید سفارش‌های محدود کمک می‌کنند.
هکرها به این واقعیت آگاه هستند به همین جهت برای شکستن قراردادهای هوشمند و دستکاری کاربران از داده‌های قیمت استفاده می‌کنند. این موضوع میتواند مشکلات و زیان‌های متعددی را برای صاحبان برنامه و کاربران ایجاد کند. اما باید توجه داشته باشید که این اتفاق تنها برای برنامه‌هایی با داده‌های با کیفیت پایین و مکانیسم‌های اوراکل نا‌امن رخ می‌دهد. به همین جهت برنامه‌های DeFI برای جلوگیری از این مشکلات از شبکه‌های اوراکل استفاده می‌کنند. شبکه‌های اوراکل قدرت بسیار زیادی دارند و داده‌ها را از منابع معتبر و امن دریافت می‌کنند. به لطف این شبکه‌ها، برنامه‌های DeFI از امنیت بالایی برخوردارند و خدمات خود را به بهترین شکل ممکن به کاربران ارائه می‌دهند.
2_ داده‌های آب و هوا برای بیمه پارامتریک (Weather data for parametric insurance)
در حال حاضر قراردادهای هوشمند هیبریدی بیشتر از هر زمینه‌ای در صنعت DeFi مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما این قراردادها قابلیت این را دارند که با ساخت انواع برنامه‌های جذاب زندگی افراد را متحول کرده و به سمت بهتری هدایت کنند. امروزه مدل‌های شبکه اوراکل میتوانند داده‌های آب و هوایی را از طریق منابع مورد اعتماد از جمله اداره ملی اقیانوسی و جوی (National Oceanic and Atmospheric Administration) و با استفاده از برنامه‌هایی همچون Google Cloud یا Accuweather به زنجیره‌های بلوکی منتقل کنند.
این ویژگی باعث میشود که قراردادهای هوشمند بتوانند بیمه پارامتریک را توسعه دهند تا در صورت ایجاد شرایط آب و هوایی خاص، بهصورت خودکار اجرا شوند. این بیمه برای کشاورزان از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که میتوانند از وضعیت آب و هوایی مطلع شوند. در واقع قراردادهای هوشمند ترکیبی داده‌های آب و هوایی را به تصویر می‌کشند و به کشاورزان کمک می‌کنند تا با در دست داشتن گوشی هوشمند از خطرات آب و هوایی مطلع شده و مطمئن شوند که در سال جاری، وضعیت بد آب و هوایی به محصولات آن‌ها آسیبی وارد نخواهد کرد.
3_ داده های ماهواره‌ای برای کشاورزی احیا کننده (Satellite data for regenerative agriculture)
قرارداد هوشمند ترکیبی میتواند تعامل عمیقی با دنیای واقعی برقرار کند. یکی از بهترین موارد استفاده از این قراردادها ایجاد انگیزه بالاتر و دادن پاداش برای کارهای سودمند است. به‌عنوان مثال کمپین سبز به قراردادهای هوشمند این امکان را می‌دهد که با تکیه بر تصاویر ماهواره‌ای به کشاورزانی که نقش موثری در احیای کشاورزی در بخش‌های حیاتی زمین ایفا می‌کنند پاداش بدهند.
4_ NFT های پویا (Dynamic NFTs)
امروزه توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) محبوبیت بسیار زیادی نزد کاربران و افراد علاقه‌مند به هنر دارند. نسل اول NFT ها بهصورت ثابت ایجاد می‌شدند ولی نتوانستند به محبوبیت زیادی برسند. این موضوع سبب شد که قراردادهای هوشمند ترکیبی در زمینه NFT ها نفوذ کنند تا نسل بعدی این دارایی‌ها را متحول کنند.
در حال حاضر، توسعه‌دهندگان بلاک چین میتوانند از شبکه‌های اوراکل برای ساخت NFT های پویا استفاده کنند. این NFT ها به این شکل هستند که در صورت تغییر چیزی در جهان، تغییر می‌کنند. این یک تجربه لذت بخشی خواهد بود و به NFT ها این امکان را می‌دهد که در کنار ارائه تصویری جذاب از دنیای واقعی ارزش ذاتی بیشتری داشته باشند.
5_ تصادفی بودن در بازی (Randomness in gaming)
بلاک چین یک فناوری قدرتمند و کاربردی است ولی به دلیل ماهیتی که دارد، نمی‌تواند چیزهای تصادفی ایجاد کند. از طرفی ما شاهد افزایش برنامه‌ها و بازی‌هایی هستیم که به تولید اعداد تصادفی وابسته هستند. این بازی‌ها آسیب‌پذیر هستند و به سرعت هک می‌شوند. با توجه به این موضوع طبیعی است که اعتماد کاربران کاهش یافته و شرکت‌های تولیدکننده بازی متحمل ضرر شوند.
این قضیه برای بازی‌ها و برنامه‌های متکی بر NFT نیز صدق می‌کند چون وابستگی شدیدی به ارائه نتایج تصادفی دارند. این برنامه‌ها با افت قیمت NFT، ارزهای دیجیتال، جنگ‌های PVP و... به کاربران پاداش ارائه می‌دهند. دقت داشته باشید که کیفیت پایین برنامه و نتایج تصادفی نا امن باعث میشود که نتایج بازی‌های بلاک چین زیر سوال برود.
به‌عنوان مثال بازی محبوب Axie Infinity، از اوراکل‌ها برای تولید اعداد تصادفی استفاده می‌کند. این اعداد با استفاده از یک تابع تصادفی قابل تایید (VRF) به دست می‌آیند. سپس این نتایج به زنجیره‌های بلوکی منتقل می‌شوند و بهصورت دقیق و شفاف برای کاربران قابل مشاهده هستند. وظیفه قراردادهای هوشمند هیبریدی دقیقا همین است و به بازی‌های بلاک چین این امکان را می‌دهد که اعتماد کاربران را جلب کرده و بتوانند تجربه‌ای لذت بخش و منصفانه برای کاربران ایجاد کنند.
سخن پایانی
قرارداد هوشمند ترکیبی یا هیبریدی نوعی از قراردادهای هوشمند است که از دو بخش قرارداد هوشمند و شبکه غیرمتمرکز اوراکل تشکیل میشود. این قرارداد جذاب با جمع آوری داده‌ها از منابع خارجی از زنجیره به توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز بلاک چین کمک می‌کنند. قراردادهای هوشمند هیبریدی با توجه به قابلیت‌ها و مزایای بسیار زیادی که دارند مورد توجه قرار گرفته‌اند و انتظار می‌رود که طی سال‌های آینده، صنعت بلاک چین را متحول کنند. کسب و کارها و برنامه‌های جدید میتوانند از قراردادهای هوشمند ترکیبی برای ایجاد مزیت رقابتی استفاده کنند. در این مقاله بررسی کردیم که قرارداد هوشمند ترکیبی یا هیبریدی (hybrid smart contract) چگونه کار می‌کند. امیدوارم از خواندن این مقاله لذت برده باشید و برای شما مفید بوده باشد.
