به دست آوردن منابع مالی برای راه‌اندازی و رشد شرکت‌های تازه تاسیس ضروری است. این مسئله برای پروژه‌های بلاکچینی نیز اهمیت دارد. توسعه دهندگان از راه‌های متعددی برای جمع‌آوری منابع مالی و نقدینگی برای پروژه‌های تحت نظر خود استفاده می‌کنند. برای سرمایه‌گذاران، اعتماد به صاحبان پروژه اهمیت زیادی دارد. سرمایه‌گذارانی که به داده‌های بنیادی (فاندامنتال) توجه ویژه دارند همیشه به دنبال این هستند که پروژه‌هایی با خلاقیت‌ها و ایده‌های جدید را برای سرمایه‌گذاری کشف کنند. این افراد معتقدند که این روش می‌تواند در بلندمدت سرمایه آن‌ها را چند برابر کند. در این مقاله قرار است به صحبت درباره عرضه اولیه صرافی غیر متمرکز یا IDO بپردازیم.
پیشنهاد توکن (Token Offering) چیست؟
Token Offering به معنای پیشنهاد خرید توکن به سرمایه‌گذاران است. پیشنهاد توکن روشی است، که استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوظهور حوزه ارزهای دیجیتال از طریق آن نقدینگی مورد نیاز برای فروش را به دست می‌آورند. سرمایه‌گذارانی که این ارزها را خریداری می‌کنند، یا اهدافی مثل پرداخت کارمزد، فارمینگ، استیکنیگ و شرکت در مکانیزم حاکمیتی دارند، یا این که صرفا می‌خواهند با سرمایه‌گذاری، پول خود را رشد دهند.
معمول‌ترین روشهای تامین سرمایه در حوزه رمز ارزها، عرضه اولیه کوین توسط خود تیم‌ها (ICO)، عرضه اولیه در صرافی‌های متمرکز (IEO) و عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) هستند. هرکدام از این شیوه‌ها دارای ویژگی‌هایی هستند، که توضیح آن‌ها یک مطلب جداگانه می‌خواهد.
IDO یا عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز چیست؟
با توجه به این که مفهوم پیشنهاد توکن را متوجه شده‌اید حال می‌توانید به راحتی عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز یا IDO را درک کنید. IDO روشی برای جذب سرمایه از طریق پیشنهاد توکن در صرافی‌های غیرمتمرکز است. این کار با استفاده از استخرهای نقدینگی انجام می‌شود که نقش بسزایی در جمع‌آوری سرمایه برای پروژه‌های جدید دارند.
در روند یک IDO معمولی، کاربران سرمایه خود را در طول دوره ساخت توکن در صرافی قفل می‌کنند. بعد از این که جمع‌آوری سرمایه انجام شد بخشی از وجوه با توکن‌های جدید به استخر نقدینگی اضافه می‌شوند.
IDO راهی ارزان و آسان برای پروژه‌های مختلفی است که می‌خواهند توکن‌های خود را به بازار معرفی و عرضه کنند. این روزها با قانونمندتر شدن دنیای ارزهای دیجیتال، صرافی‌های غیرمتمرکز برای صاحبان پروژه، احراز هویت یا KYC انجام می‌دهند تا از هویت آن‌ها اطمینان حاصل شود. برای شرکت در IDOها کافی است یک کیف پول مانند متامسک و مقداری ارز دیجیتال برای کارمزد تراکنش‌ها داشته باشید.
⚠️ نکته: اگر می‌خواهید در عرضه‌های اولیه صرافی غیرمتمرکز شرکت کنید، حتما باید تحقیقات کاملی درباره پروژه‌ای که قصد سرمایه‌گذاری در آن را دارید انجام دهید. همچنین برای این کار تنها از صرافی‌های غیرمتمرکز قابل اعتماد و با سابقه برای سرمایه‌گذاری استفاده کنید. نکته آخر این که پولی را در این پروژهها سرمایه‌گذاری کنید، که هیچ نیازی به آن ندارید و آماده از دست دادنش هستید.
IDO چگونه کار میکند؟
تمام فرایند IDO توسط قراردادهای هوشمند اجرا می‌شود. پروژه‌های کریپتوکارنسی، توکن‌هایشان را به صرافی غیرمتمرکز ارائه و کاربران سرمایه‌هایشان را به این صرافی منتقل می‌کنند. مابقی کارها را قرارداد هوشمند صرافی به صورت خودکار انجام خواهد داد. به طور کل این که فرایند IDO چه مراحلی داشته باشد، بسته به صرافی غیرمتمرکزی دارد، که با استفاده از آن این رویداد برگزار می‌شود. با این حال به طور معمول انجام این فرایند مراحل زیر را طی میکند:
1_ اولین گام بررسی اولیه پروژه است. بعد از این که پروژه ممیزی‌های صرافی غیرمتمرکز را گذراند برای اجرای IDO تایید می‌شود. صرافی توکن‌ها را با قیمتی تعیین شده و ثابت در معرض فروش می‌گذارد و کاربران برای خرید آن‌ها سرمایه‌شان را در صرافی قفل می‌کنند. در طول فرایند ایجاد توکن‌ها، سرمایه‌گذاران توکن‌هایشان را دریافت می‌کنند.
2_ برخی پروژهها یک لیست برای سرمایه‌گذاران تعریف می‌کنند که کاربران برای قرار گرفتن در آن باید در بازاریابی پروژه مشارکت داشته باشند. این مورد برای همه پروژهها نیست و خیلی از آن‌ها چنین لیستی ندارند.
3_ مقداری از سرمایه برای ایجاد استخر نقدینگی استفاده و مابقی آن به تیم توسعه دهنده داده می‌شود. این نقدینگی برای یک دوره در صرافی قفل خواهد بود. بعد از این که توکن‌ها ایجاد شدند سرمایه‌گذاران قادر به خرید و فروش آن‌ها هستند.
4_ در فرایند ایجاد توکن، توکن به کاربران اعطا شده و استخر نقدینگی برای انجام معاملات باز خواهد شد.
آینده IDO چگونه خواهد بود؟
IDO جدیدترین راه برای عمومی کردن و ارائه توکن‌های پروژه‌های جدید کریپتوکارنسی و جذب سرمایه برای آن‌هاست. با این حال با توجه به رقبای قدرتمند این روش، هنوز بخش‌هایی از آن نیاز به ارتقا و بهبود دارد. به عنوان مثال در این روش سیستمی برای کنترل مکانیزم وجود ندارد و به جز تعدادی اندک، مواردی مانند حذف تغییرات قیمتی و احراز هویت مدیران پروژهها انجام نمی‌شود.
با افزایش درک و دانش مردم نسبت به صرافی‌های غیرمتمرکز، پروژه‌های بیشتری با استفاده از این روش به جمع‌آوری سرمایه و نقدینگی خواهند پرداخت. تاکنون تنها پروژه‌های دیفای از IDO استفاده کرده‌اند که به مرور با پیشرفت‌هایی که این روش خواهد کرد پروژه‌های دیگر نیز به این لیست اضافه می‌شوند.
مفهوم کریپتوکارنسی با غیرمتمرکز بودن گره خورده است. در واقع می‌توان گفت کریپتوکارنسی با هدف غیرمتمرکز کردن امور مالی و انجام قراردادها ایجاد شد. IDO٬ها یک گام بزرگ در رابطه با اجرای این مسئله هستند. با این حال نمی‌توان خطر فرار پروژهها، با سرمایه کاربران را نادیده گرفت. به طور کل به سختی می‌توان گفت آیا یک توکن که با IDO توزیع شده ارزش خرید دارد یا نه؟ از آنجایی که صرافی‌های متمرکز بزرگ مانند بایننس و کوین بیس همچنان بر بازار ارزهای دیجیتال کنترل دارند، کاربران هم بیشتر به کوین‌ها و پروژه‌های معرفی شده توسط این صرافی‌ها، توجه می‌کنند. قطعا این مسئله با رشد آگاهی و استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز تغییر خواهد کرد.
در کل می‌توان گفت آینده IDO با ایجاد آگاهی‌های لازم و بهبود یافتن کاستی‌ها، روشن خواهد بود. اگرچه در حال حاضر کاربران صرافی‌های غیرمتمرکز بخش کمی از کل کاربران ارزهای دیجیتال را تشکیل می‌دهند ولی با توجه به پتانسیل‌های این بخش، تعداد کاربران کاملا جای رشد دارد.
مزایا و معایب IDO کدامند؟
روش IDO هم مانند چند روش دیگری که بالاتر نامشان را ذکر کردیم دارای ضعف‌ها و نقاط قوتی است. در ادامه به شرح این موارد خواهیم پرداخت:
مزایا
- عدم نیاز به معامله مستقیم با یک پروژه
یکی از مزایای روش IDO این است که با استفاده از آن کاربران دیگر نیازی ندارند به قراردادهای هوشمند پروژهها اعتماد و به طور مستقیم با آن‌ها معامله کنند. در این میان پلتفرم‌هایی که IDOهای موفقی داشتند بیشتر مورد اعتماد کاربران قرار می‌گیرند.
- ارائه فوری نقدینگی بعد از عرضه اولیه
در فرایند IDO مقداری از سرمایه‌های جمع‌آوری شده برای ایجاد استخر نقدینگی استفاده می‌شوند تا برای بازار فروش نقدینگی به وجود بیاید. این کار هم به کاهش نوسانات کمک میکند و معاملات با قیمت مورد انتظار انجام می‌شوند.
- نیازی به ثبت نام نیست
طبق روال صرافی‌های غیرمتمرکز برای معامله کردن در آن‌ها هیچ نیازی به ثبت نام و احراز هویت ندارید. این موضوع شامل حال شرکت در IDOها نیز می‌شود. شما برای استفاده از این قابلیت، تنها به یک کیف پول ارز دیجیتال نیاز دارید و لازم نیست هیچ اطلاعات شخصی را در هیچ فرمی ارائه دهید. اگرچه برخی نبود KYC را جزو عیوب این سیستم برمی‌شمرند.
- مقرون به صرفه و در دسترس است
پروژه‌هایی که کوچک هستند و هنوز قدرت مالی و بازاریابی زیادی ندارند ترجیح می‌دهند به جای صرافی‌های متمرکز بزرگ از صرافی‌های غیرمتمرکز برای عرضه اولیه توکن‌های خود استفاده کنند.
- وجود معیارهایی علیه نهنگ‌ها
با توجه به قراردادهای هوشمندی که در صرافی‌های غیرمتمرکز تعریف شده، برای حفظ ثبات در نقدینگی توکن‌ها، همه کاربران، از جمله نهنگ‌های ارز دیجیتال، قادر به خرید توکن بیشتر از حجم مشخصی نیستند.
معایب
- نبود ساز و کار احراز هویت
وجود ساز و کاری برای احراز هویت ارائه کنندگان پروژهها، به سرمایه‌گذاران درباره سرمایه‌گذاری پیش رو اطمینان خاطر بیشتری می‌دهد. پروژه‌های کلاهبرداری متعددی از نبود همین سیستم برای سرقت اموال کاربران استفاده کرده‌اند. پروژهها و کاربران زمانی در خطر نیستند که همه الزامات امنیتی مورد نیاز انجام شده باشد.
- ممیزی‌های کمتر نسبت به IEO
پشت سر گذاشتن ممیزی‌های IDO برای پروژهها بسیار راحت‌تر از پشت سر گذاشتن ممیزی‌های صرافی‌های متمرکز است. پروژهها به راحتی می‌توانند ممیزی‌های IDO را پشت سر بگذارند. این مسئله می‌تواند منجر به عدم اعتماد کاربران شود.
مقایسه IDO و ICO چگونه است؟
IDO و ICO شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. تا این جای متن برایتان روشن شده که IDO دقیقا چیست و چه ویژگی‌هایی دارد. در هر دو روش IDO و ICO با توجه به این که صادر کنندگان توکن مسئولیت کامل بازاریابی را بر عهده دارند نیاز نیست به هیچ واسطه‌ای هزینه پرداخت کنند.
تیم‌های با تجربه‌تر برای ساخت قرارداد هوشمندی که برای فروش توکن‌ها به کار می‌رود، یک تیم توسعه دهنده استخدام می‌کنند. تیم‌ها برای این که بعدا به مشکلات قانونی دچار نشوند همان ابتدا همه ممیزی‌ها را در نظر می‌گیرند و مطمئن می‌شوند که همه چیز ثبت شده و طبق قانون است.
اولین دلیلی که به ما ثابت میکند IDO بهتر از ICO است، متمرکز بودن بیش از اندازه ICO می‌باشد. ICOها همچنین در مواقعی که توسعه دهندگان با پول سرمایه‌گذاران ناپدید می‌شوند آسیب پذیر هستند. توکن‌های ICO بعد از فروش مینت می‌شوند و این فرایند در وبسایت شرکت‌ها به اجرا در می‌آید، این شیوه با هزینه‌های قابل توجهی همراه است.
در طرف دیگر زمین، IDOها به طور کل به دنبال این هستند که از بوجود آمدن توکن‌های اضافی و هدر رفتن سرمایه جلوگیری کنند. این موضوع اعتماد سرمایه‌گذاران را بیشتر میکند، به خصوص آن‌هایی که تنها به داده‌های فاندامنتال برای انتخاب پروژهها تکیه می‌کنند. نرخ بالای ایجاد توکن (Premine) یک زنگ خطر برای سرمایه‌گذارانی است، که نگران ایجاد تورم در انتشار رمز ارز هستند.
IDO در دسترسی توزیع توکن‌ها حالت منصفانه‌تری برای سرمایه‌گذاران دارد در حالی که در ICO، خودی‌ها و سرمایه‌گذاران اولیه شرایطی خواهند داشت، که برای سرمایه‌گذاران کوچکتر وجود ندارد. یک قرارداد هوشمند عادلانه نمی‌تواند تبعیضی بین سرمایه‌گذاران قائل شود و خیلی‌ها این را یک برتری برای IDO می‌دانند.
یکی از تفاوت‌های این دو روش این است، که توکن‌های IDO را می‌توان سریعا معامله کرد در حالی که در روش ICO که توکن‌ها تا مدت زمان مشخصی قفل می‌شوند. این یک مزیت قابل قبول برای IDO است، که توکن مدنظر بلافاصله در صرافی غیرمتمرکزی که توزیع در آن انجام شده لیست می‌شود.
پروژهها بعد از این که با روش ICO سرمایه جمع‌آوری کردند نیاز به لیست شدن در صرافی‌ها دارند. این پروژهها برای این کار ابتدا باید کارمزد صرافی متمرکز را بپردازند. بعد از آن باید منتظر بمانند تا پروژه شان مورد تایید قرار بگیرد. این در حالی است که IDOها کارمزد زیادی برای یک پروژه در پی ندارند و لیست شدن توکن در صرافی‌های غیرمتمرکز بعد از انجام IDO، به صورت خودکار امکان‌پذیر است.
در این میان می‌توان گفت امنیت و اعتبار ICO از IDO کمتر است. در سال 2017 بازار ICO ها داغ بود، پروژه های کلاهبرداری زیادی از این این طریق سرمایه کاربران را ربودند. با این وجود همیشه پروژهها از طریق ICO نسبت به IDO سرمایه بیشتری جمع‌آوری می‌کنند. به عنوان مثال جمع‌آوری یک میلیارد دلار سرمایه با ICO عجیب و غیرممکن نیست در حالی که کسب چنین رقمی با IDO سابقه ندارد.
به طور کل IDO به وجود آمده است تا خلاهای موجود در ICO را برطرف کند. این روش به سرمایه‌گذاران فرصت می‌دهد تا ارتباط مستقیم با پروژه‌های محبوب خود داشته باشند و بتوانند در رشد آن‌ها مشارکت کنند.
سخن پایانی
در این مقاله همه جوانب IDO را مورد بررسی قرار دادیم. اگرچه صرافی‌های غیرمتمرکز در سال‌های اخیر مسیر پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشتند ولی نوآوری‌های جدید مسیر رو به پیشرفتی را پیش روی آن‌ها قرار داده است. در میان IDOها هم پروژه‌های با برنامه و پروژه‌های بی‌کیفیت و حتی کلاهبرداری وجود دارد. اگر برای سرمایه‌گذاری، گزینه درست را انتخاب کنید، برای شما سودآور خواهد بود.
