ورود به بازارهای مالی برای سرمایه‌گذاری و معامله‌گری (Trading) نیاز کسب دانش کافی دارد. این مسئله در انواع معاملات تجارتی مثل ارزهای دیجیتال و فارکس هم به همین صورت است. یکی از دانش‌های مورد نیاز معامله‌گران مدیریت ریسک (Risk Management) است. این مدیریت به معامله‌گرها کمک می‌کند، که معامله‌هایشان را طوری انجام دهند، که ریسک ضرر و مقدار آن بسیار کمتر شود. یکی از راه‌های کاهش ریسک که توسط دانشمندان علم اقتصاد مطرح شده، قانون یک درصد معاملاتی یا قانون ریسک 1 درصد (1% Risk Rule) است. در این مقاله این قانون مهم معاملاتی را برای شما به‌طور کامل توضیح می‌دهیم، تا با کم کردن ریسک معاملاتتان یک سرمایه‌گذاری پرسود داشته باشید.
قانون یک درصد چیست؟
همان طور که «نوید ابدالی» (Naved Abdali) نویسنده و مدیر حوزۀ مالی در کانادا می‌گوید: «از خطرات نترسید. آن‌ها را درک کنید و تا حد قابل‌قبولی به حداقل برسانید.» کسی که می‌خواهد بداند که سرمایه‌گذاری چیست، باید تمام جنبه‌های آن را یاد بگیرد. یک معامله‌گر موفق باید بتواند، به‌جای ترسیدن از ضررهای مالی، آن‌ها را به کمترین مقدار برساند. درک این مسئله در بازارهای مالی بسیار اهمیت دارد، که هرگز 100 درصد معاملات با موفقیت انجام نمی‌شوند؛ و بهترین سرمایه‌گذاری در جهان هم ضررهایی دارد. پس معامله‌گری موفق است، که با مدیریت ریسک، مقدار ضرر خود را به حداقل برساند.
قانون یک درصد معاملاتی یا ریسک 1 درصد (1% Risk Rule) هم به همین خاطر به وجود آمده است. این قانون به ما می‌گوید که هرگز نباید در یک معامله بیش از یک درصد سرمایه‌مان را به خطر بیندازیم. فکر نکنید که منظور از این قانون این است، که فقط با یک درصد از کل سرمایه‌تان اجازۀ معامله کردن دارید؛ بلکه قانون یک درصد معاملاتی به ما می‌گوید که در هر معامله‌ای هرچقدر که سرمایه‌گذاری کرده‌اید، باید آن را طوری مدیریت کنید، که ضررتان بیش از یک درصد نشود. مثلاً اگر با 30 هزار دلار وارد یک معامله می‌شوید، نباید معامله طوری باشد که بیش از 300 دلار ضرر کنید.
قانون یک درصد چگونه کار می‌کند؟
قانون یک درصد معاملاتی را می‌شود در انواع معاملات تجارتی مثل بورس، طلا، فارکس، ارزهای دیجیتال و خصوصاً در بازارهای آتی یا فیوچرز (Futures) استفاده کرد. در بعضی از این بازارها مثل فیوچرز قابلیتی برای شما در نظر گرفته شده است، که با قرار دادن حد ضرر (Stop Loss) معامله به‌صورت خودکار با ضرر مشخصی تمام می‌شود. اما در بازارهایی که چنین امکانی وجود ندارد، خودتان باید با دقت مراقب باشید که وقتی ضرر شما به یک درصد رسید آن معامله را تمام کنید.
نکتۀ مهم دربارۀ قانون یک درصد این است، که حتی اگر پس از اینکه معامله را در ضرر یک درصد تمام کردید و بعد قیمت بالا رفت، نباید افسوس بخورید. حتی اگر احتمال می‌دهید که بعد از آن قیمت رشد کند. به‌هیچ‌وجه به حد ضررتان دست نزنید. کسی که به این قانون پایبند باشد، با داشتن یک استراتژی معاملاتی نسبتاً مناسب، می‌تواند یک سرمایه‌گذاری پرسود داشته باشد.
فرض کنید که شما 10 معامله انجام می‌دهید. حتی اگر 50 درصد آن‌ها موفق باشد و هرکدام به شما حدود 2 درصد سود بدهد. در مجموع از 5 معاملۀ موفق 10 درصد سود کرده‌اید. از طرفی حد ضرر 5 معاملۀ ناموفق خود را در 1 درصد گذاشته‌اید. پس اگر 10 درصد را از 5 کم کنید، می‌بینید که باز هم 5 درصد سود کرده‌اید؛ و یک سرمایه‌گذاری با سود 50 درصد داشته‌اید. در ضمن به این نکته توجه کنید که معامله‌گران موفق می‌گویند که یک استراتژی معاملاتی مناسب باید بالای 70 درصد معاملاتش موفق باشد. این یک سرمایه‌گذاری مطمئن با سود بالا است و همیشه توصیه می‌شود. به همین خاطر خود من زمانی که ترید (Trade) می‌کردم، تا وقتی که موفقیت معاملاتم به 70 درصد نمی‌رسید، به‌دنبال مشکل استراتژی معاملاتی‌ام می‌گشتم، تا آن را حل کنم.
مثال واقعی از قانون یک درصد
فرض کنید که شما می‌خواهید، یک سرمایه‌گذاری شخصی داشته باشید و ارز دیجیتالی را معامله کنید. در این معامله تصمیم می‌گیرید که با مبلغ 30 هزار دلار وارد شوید. در این معامله می‌خواهید ارزی را بخرید که قیمت آن 100 دلار است؛ و پیش‌بینی کرده‌اید که می‌خواهد گرانتر شود. حد ضرر (SL) خود را باید روی 99 دلار قرار دهید. یعنی اگر قیمت آن ارز کم شود و به 99 دلار برسد معاملۀ شما تمام خواهد شد. در این صورت شما 300 دلار که معادل یک درصد سرمایه‌تان است، ضرر کرده‌اید. دیدید که در زمان تعیین حد ضرر به میزان سرمایه‌گذاری کاری نداریم و قیمت سهام یا ارز را درنظر می‌گیریم. برای داشتن یک معاملۀ موفق به نکات زیر حتماً دقت کنید:
- بدون دانش کافی و تحلیل درست وارد یک معامله نشوید.
- دربارۀ شیوۀ باز کردن و بستن یک معامله اطلاعات کافی داشته باشید، تا با مشکلات فنی مواجه نشوید.
- حتماً قبل از معامله حد ضرر و حد سود خودتان را بدانید و مشخص کنید.
- قراردادن حد ضرر از نان شب واجبتر است.
- در طول معامله حد ضررتان را اصلاً جابه‌جا نکنید.
- همیشه حد سودتان را بیشتر از حد ضرر در نظر بگیرید.
- حتی اگر مطمئنید که قیمت زیاد می‌شود، باز هم به حد ضررتان دست نزنید. یک معامله‌گر موفق به استراتژی خود پایبند است.
قانون یک درصد در مقایسه با انواع دیگر محاسبات چگونه است؟
معامله‌گران برای تعیین حد ضرر در انواع معاملات تجارتی از قانون‌های مختلفی استفاده می‌کنند. برخی از آن‌ها عبارتند از:
- رقم ثابت: بعضی از افراد با توجه به میزان سرمایه و نوع معامله یک عدد ثابتی را برای میزان ضررشان در نظر می‌گیرند. برای مثال ممکن است معامله‌گری در تمام معاملاتش بگوید که اگر 10 دلار ضرر کند، معامله را همان جا تمام می‌کند.
- درصد ثابت: در این روش که ساختۀ دانشمندان علم اقتصاد است، درصدی ثابت را برای حد ضرر در نظر می‌گیرند. قانون یک درصد معاملاتی یکی از همان‌ها است. گاهی ممکن است معامله‌گری با توجه به نوع بازاری که در آن معامله می‌کند این درصد را تا 2 درصد، 3 درصد و ... هم بالا ببرد.
- درصد متغیر: اگر معامله‌گر در بازارهای مختلفی معامله داشته باشد، با ارزهای گوناگونی معامله کند و یا بخواهد سرمایه‌گذاری با پول کم داشته باشد، ممکن است که درصدهای مختلفی را برای انواع معامله‌هایش در نظر بگیرد.
- اندیکاتورها: در تحلیل تکنیکال نمودار قیمت بازارهای مالی، ابزارهایی استفاده می‌شوند، که به آن‌ها اندیکاتور می‌گویند. بعضی از این اندیکاتورها روی نمودار، قیمتی را که باید برای حد ضرر و یا حد سودتان تعیین کنید، نشان می‌دهند. مثلاً اندیکاتورهای میانگین متحرک (Moving Average) و پارابولیک سار (Parabolic SAR) از این نوع اندیکاتورها هستند.
- تحلیل نمودار: روش‌های جدید تحلیل نمودار قیمت مانند پرایس اکشن، RTM و ... حرکت قیمت را بر اساس احساسات و نیازهای بازار در نظر می‌گیرند. این تحلیل‌ها مناطقی در نمودار پیدا می‌کنند و معتقدند که قیمت بین آن مناطق حرکت می‌کند. به همین خاطر معمولاً حد ضرر را زیر آن منطقه در نظر می‌گیرند.
در میان روش‌هایی که گفتیم، انتخاب یک مورد به نوع بازار و سرمایه‌گذاری شخصی شما بستگی دارد. قانون یک درصد یکی از مطمئن‌ترین روش‌های تعیین حد ضرر است. در این روش شما بدون ریسک معامله می‌کنید و حتی اگر استراتژی‌تان خیلی بی‌نقص هم نباشد، باز سرمایه‌گذاری پرسودی دارید. اما گاهی ممکن است ارزی را انتخاب کنید که نوساناتش آن‌قدر زیاد باشد، که تمام حد ضررهایتان را بزند. پس یا باید بازارتان را عوض کنید و یا به سراغ روشی دیگر در تعیین حد ضرر بروید. بنابراین برای انتخاب روش، باید همۀ جوانب را بسنجید. به‌طور کلی داشتن یک درصد ثابت برای حد ضرر و در نظر گرفتن حد سود بیشتر مطمئن‌ترین روش برای شما است.
سخن پایانی
کسی که در بازارهای مالی، سرمایه‌گذاری و معامله می‌کند، باید بداند که ضرر کردن بخشی از کار او است. بنابراین نباید از آن بترسد و باید بتواند آن را مدیریت کند. تعیین میزان ضرر در هر معامله یکی از کارهای مهم برای مدیریت ریسک در بازارهای مالی است. به همین خاطر اگر در فارکس سرمایه‌گذاری کنید و یا معامله ارز دیجیتال در ایران داشته باشید، حتماً ریسک معاملاتتان را مدیریت کنید. این کار باعث می‌شود که سرمایه‌هایتان را از دست ندهید و در کنار آن یک سرمایه‌گذاری پرسود داشته باشید.
