با ظهور فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال، صرافی‌های گوناگونی برای ارائه‌ی خدمات کریپتوکارنسی راه‌اندازی شده‌اند. این صرافی‌ها خدمات گسترده‌ای را در زمینه‌ی معاملات، تبادلات و ... در اختیار کاربران گذاشته‌اند. از آنجایی که هدف اصلی فناوری بلاک چین، تمرکززدایی از امور مالی است، این صرافی‌ها هم باید به‌صورت غیرمتمرکز ارائه می‌شدند. با این حال، اغلب صرافی‌های معروف ارز دیجیتال، متمرکز (CEX) هستند. یعنی اینکه توسط گروهی از افراد اداره می‌شوند و حتی در بدترین حالت، اطلاعات کاربران خود را در اختیار نهادهای نظارتی دولتی می‌گذارند.
این مسئله، نیاز به راه‌اندازی صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) را بیشتر نشان می‌دهد. به‌خاطر همین، صرافی‌هایی به‌وجود آمدند که کاملاً غیرمتمرکز هستند و امکان مبادلات همتابه‌همتا (P2P) را فراهم می‌کنند. یکی از معروف‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز دنیا، یونی سواپ (Uniswap) است. این صرافی، در مدت کوتاهی، پیشرفت‌های قابل‌توجهی را در زمینه‌ی امور مالی غیرمتمرکز داشته و کاربران زیادی را جذب کرده است. بنابراین، در این مقاله به‌سراغ صرافی یونی سواپ رفته‌ایم تا آن را به‌خوبی معرفی کرده و نحوه‌ی کار با این صرافی را توضیح دهیم.
یونی سواپ (Uniswap) چیست؟
یونی سواپ (Uniswap) یک صرافی غیرمتمرکز است که امکان مبادلات را بدون نظارت شخص ثالث فراهم میکند. یعنی اینکه کاربران این صرافی می‌توانند معاملات همتابه‌همتا (P2P) را در حالی انجام دهند که حریم شخصی آن‌ها حفظ شده و ناشناس باقی می‌مانند. صرافی یونی سواپ در سال 2018، توسط هایدن آدامز (Hayden Adams) بر روی بلاک چین اتریوم راه‌اندازی شد. از آن زمان تا به حال، این صرافی دو بار به‌روزرسانی شده و نسخه‌های V2 و V3 برای یونی سواپ ارائه شده است. در این نسخه‌های جدید، امکانات تازه‌ای به زیرساخت‌های یونی سواپ اضافه شده تا مشکلات موجود برطرف شود و کاربران بتوانند معاملاتی سریع و ایمن داشته باشند.
در نسخه‌ی اولیه‌ی یونی سواپ، فقط امکان مبادله‌ی توکنهای استاندارد ERC20 با اتریوم (ETH) وجود داشت. یعنی اینکه، برای تبادل دو توکن با یکدیگر، ارز اتریوم به‌عنوان واسطه یا پُل ارزی عمل می‌کرد. بنابراین، ابتدا توکن مبدأ به اتریوم تبدیل شده و سپس، اتریوم با توکن مقصد جابه‌جا می‌شد. این مسئله، سرعت تراکنش‌ها را پایین آورده و هزینه‌ها را بالا می‌برد. با این حال، در نسخه‌ی دوم یونی سواپ، این مشکل برطرف شده و مبادلات توکنهای ERC20 با یکدیگر امکان‌پذیر شد.
علاوه بر آن، نسخه‌ی سوم یونی سواپ، یک بازارساز خودکار (AMM) است. این بازارساز از استخرهای نقدینگی به‌جای دفتر سفارشات سنتی استفاده میکند. از این طریق، امکان انجام معاملات یکپارچه فراهم می‌شود. از طرفی، یونی سواپ در نسخه‌ی سوم (V3) از بازارساز محصول ثابت (CPMM) کمک می‌گیرد تا قیمت را در محدوده‌ی مشخصی حفظ کند. در نتیجه، کاربران می‌توانند معاملات خود را با نزدیک‌ترین قیمت به ارزش بازار یک ارز، انجام دهند.
یونی سواپ (Uniswap) چگونه کار میکند؟
صرافی یونی سواپ (Uniswap) از قراردادهای هوشمند مبتنی بر بلاک چین برای ساده‌سازی معاملات انواع ارزهای دیجیتال استفاده میکند. در این صرافی، استخرهای نقدینگی برای جفت‌ارزهای مختلفی ایجاد شده است. این استخرها از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند تا پس از هر معامله، میزان نقدینگی را متعادل کنند. پلتفرم یونی سواپ مانند یک دفتر کل، تمام اطلاعات کاربران و معاملات را ثبت میکند تا همه‌ی تراکنش‌های شبکه شفاف باشند.
از سوی دیگر، یونی سواپ برای ارائه‌ی خدماتی کاملاً غیرمتمرکز، از بازارساز خودکار (AMM) استفاده میکند. بنابراین، کاربران این صرافی می‌توانند به خدمات مالی غیرمتمرکز دسترسی داشته باشند. به‌خاطر همین، در این بخش روش‌های گوناگون دسترسی به خدمات یونی سواپ را توضیح می‌دهیم.
ایجاد بازارهای جدید
کاربران پلتفرم یونی سواپ (Uniswap) می‌توانند با استفاده از قراردادهای هوشمند، بازارهای جدیدی را ایجاد کنند. این بازارها بر اساس جفت‌ارزهای جدیدی به‌وجود می‌آیند و امکان معامله و تبادل این جفت‌ارزها را فراهم می‌کنند.
مبادله از طریق بازارهای موجود
در صرافی یونی سواپ (Uniswap)، تعداد زیادی بازار جفت‌ارزها ارائه شده است. کاربران این صرافی می‌توانند با استفاده از این بازارها، انواع معاملات غیرمتمرکز را انجام دهند.
کسب پاداش با ایجاد نقدینگی
یکی از مشکلات اساسی صرافی‌های غیرمتمرکز، کمبود نقدینگی است. نقدینگی بالا می‌تواند قیمت ارزها را در محدوده‌ی قیمت بازار نگه دارد و امکان معامله را برای کاربران فراهم کند. به‌خاطر همین، کاربرانی که ارزهای خود را در پلتفرم یونی سواپ به اشتراک گذاشته یا استیک می‌کنند (Staking)، بابت ایجاد نقدینگی پاداش دریافت خواهند کرد. پاداش این کاربران با توکن اختصاصی این پلتفرم، یعنی UNI، پرداخت می‌شود.
مشارکت در تصمیمات حاکمیتی
از آنجایی که یونی سواپ، یک پلتفرم کاملاً غیرمتمرکز است، کاربران می‌توانند در تصمیمات حاکمیتی این پروژه مشارکت داشته باشند. کاربرانی که مقداری ارز UNI را در اختیار دارند، می‌توانند در نظرسنجی‌های حاکمیتی یونی سواپ شرکت کرده و به گزینه‌ی موردنظر خود رأی بدهند.
خرید ارز UNI از صرافی یونی سواپ امکان پذیر است اما ممکن است این فرایند برای برخی کاربران دشوار باشد. صرافی اکسبیتو با فراهم آورد بستری امن این امکان را به وجود آورده است که کاربران به راحتی بتوانند ارز UNI را خرید و فروش کنند. خرید و فروش ارز یونی سواپ در صرافی اکسبیتو هم به صورت ریالی و هم بصورت تتری امکان پذیر است. به عبارتی کاربران می‌توانند با شارژ حساب کاربری خود این ارز را به صورت مستقیم و با ریال خریداری کنند و یا پس از خرید، آن را با سایر رمز ارزها مبادله کنند.
پروتکل نقدینگی خودکار در یونی سواپ (Uniswap) چگونه کار میکند؟
یونی سواپ (Uniswap) یک پروتکل نقدینگی خودکار است که توسط یک فرمول محصول ثابت پشتیبانی می‌شود. این پروتکل با استفاده از سیستم قراردادهای هوشمند غیرقابل ارتقا در بلاک چین اتریوم (Ethereum) پیاده‌سازی شده است. این پروتکل، نیاز به وجود داشتن نهاد مرکزی و شخص ثالث قابل‌اعتماد را برطرف میکند. از این طریق، تمرکززدایی، امنیت و حفظ حریم شخصی کاربران فراهم می‌شود.
هرکدام از قراردادهای هوشمند یونی سواپ، یک مجموعه‌ی نقدینگی جفت‌ارزهای ERC20 را مدیریت میکند. از طرفی، کاربران می‌توانند با واریز توکن‌هایشان به این استخرهای نقدینگی، در ایجاد نقدینگی مشارکت کرده و بابت آن پاداش دریافت کنند. فرمول محصول ثابت جفت‌ارزها، به این صورت است که از ضرب ارزش دو ارز، یک محصول جدید ایجاد می‌شود. در واقع، این استخرها هر جفت‌ارز را یک محصول در نظر می‌گیرند. از این طریق، امکان انجام انواع معاملات جفت‌ارزها فراهم می‌شود.
قیمت توکن در یونی سواپ (Uniswap) چگونه تعیین می‌شود؟
در صرافی یونی سواپ (Uniswap) هر جفت‌ارز توسط یک استخر نقدینگی پشتیبانی می‌شود. استخرهای نقدینگی، قراردادهای هوشمندی هستند که موجودی دو توکن منحصربه‌فرد را ثابت نگه می‌دارند و قوانین مربوط به واریز و برداشت آن‌ها را مدیریت می‌کنند. این استخرها بر اساس فرمول محصول ثابت مدیریت می‌شوند. یعنی زمانی که مقداری از یک جفت ارز خریداری می‌شود، باید مقدار متناسبی با آن به فروش برسد تا میزان نقدینگی در استخر ثابت بماند. در نتیجه، میزان نقدینگی جفت‌ارزها با فرمول محصول ثابت ترکیب شده و قیمت نهایی توکن‌ها تعیین می‌شود.
آربیتراژگیری در یونی سواپ (Uniswap) چگونه است؟
منظور از آربیتراژ (Arbitrage) کسب سود از تفاوت قیمت یک ارز، در دو صرافی مختلف است. یعنی اینکه اگر یک ارز در دو صرافی قیمت‌های متفاوتی داشته باشد، شما می‌توانید آن ارز را از یک صرافی ارزان‌تر بخرید و در صرافی دیگر، آن را گران‌تر بفروشید. از آنجایی که یونی سواپ (Uniswap) یک صرافی غیرمتمرکز است، معمولاً ارزها در این صرافی، با صرافی‌های دیگر، اختلاف قیمتی دارند. بنابراین، آربیتراژگیری یکی از روش‌های خوب کسب درآمد از صرافی یونی سواپ است.
برای آربیتراژگیری، باید ارزهای مختلف را در صرافی یونی سواپ بررسی کنید. در صورتی که یک ارز، به‌خاطر عدم ایجاد تعادل، قیمتی بالاتر و یا پایین‌تر از قیمت بازار داشته باشد، به‌راحتی می‌توانید معامله‌ی آربیتراژ را انجام دهید. برای این کار باید یکی از دو راه زیر را دنبال کنید:
- قیمت بالاتر: اگر قیمت یک ارز در یونی سواپ بالاتر از بازار است، باید آن ارز را از صرافی دیگری بخرید و در یونی سواپ بفروشید.
- قیمت پایین‌تر: در صورتی که قیمت یک ارز در یونی سواپ کمتر از بازار است، باید آن ارز را از یونی سواپ بخرید و در صرافی دیگری بفروشید.
بنابراین، همین معاملات آربیتراژ، در کنار بازارساز خودکار، می‌توانند قیمت ارزها را در صرافی یونی سواپ متعادل کنند.
مزایا و معایب استفاده از یونی سواپ (Uniswap) چیست؟
همه‌ی پلتفرم‌های ارزهای دیجیتال، در کنار مزایا، معایبی هم دارند. اطلاع از مزایا و معایب یونی سواپ به شما کمک میکند که با شناخت کامل این صرافی، بتوانید به‌درستی از آن استفاده کنید.
مزایای استفاده از یونی سواپ (Uniswap)
برخی از مهم‌ترین مزایای استفاده از یونی سواپ عبارتند از:
- امکان مبادله‌ی غیرمتمرکز بسیاری از دارایی‌ها
- قراردادهای هوشمند این پلتفرم، تجارت دارایی‌ها را کارآمدتر می‌کنند.
- کاربران یونی سواپ می‌توانند در تصمیمات حاکمیتی این پلتفرم مشارکت داشته باشند.
معایب استفاده از یونی سواپ (Uniswap)
بعضی از معایب پلتفرم یونی سواپ شامل موارد زیر هستند:
- این پلتفرم، فقط امکان مبادله‌ی توکنهای ERC20 را فراهم کرده است.
- پرداخت کارمزدهای معاملات این پلتفرم، فقط از طریق اتریوم (ETH) انجام می‌شود.
- برای استفاده از این صرافی غیرمتمرکز، باید از یک کیف‌پول سازگار با آن استفاده کنید.
کدام کیف پول‌ها با یونی سواپ (Uniswap) سازگارند؟
ارز UNI توکن اختصاصی پلتفرم یونی سواپ (Uniswap) محسوب می‌شود. این توکن با بسیاری از کیف‌پول‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری سازگار است. برخی از معروف‌ترین کیف‌پول‌هایی که از UNI پشتیبانی می‌کنند، عبارتند از:
- MetaMask
- Coinbase Wallet
- Trust Wallet
علاوه بر آن، معروف‌ترین کیف‌پول‌های سخت‌افزاری سازگار با یونی سواپ شامل موارد زیر هستند:
- Ledger
- Trezor
از سوی دیگر، برای استفاده از صرافی یونی سواپ، باید مقداری اتریوم داشته باشید. بنابراین، فقط زمانی می‌توانید از یونی سواپ استفاده کنید، که یک کیف پول اتریوم، مانند Coinbase و یا MetaMask را به آن متصل کنید.
چگونه از یونی سواپ (Uniswap) استفاده کنیم؟
برای استفاده از یونی سواپ (Uniswap)، فقط به یک کیف‌پول اتریوم مانند کوین بیس (Coinbase) و مقداری اتریوم (ETH) نیاز دارید. این مقدار اتریوم برای پرداخت کارمزدهای یونی سواپ استفاده می‌شود. بنابراین، برای استفاده از یونی سواپ، باید مراحل زیر را انجام دهید:
1_ خرید اتریوم (ETH): برای پرداخت کارمزدهای یونی سواپ، باید مقداری ارز اتریوم را بخرید.
2_ انتقال اتریوم به کیف‌پول: اتریومی را که خریده‌اید باید به یک کیف‌پول اتریوم، مانند کوین بیس (Coinbase) و یا متامسک (MetaMask) ارسال کنید.
3_ اتصال کیف‌پول به یونی سواپ: به سایت یونی سواپ بروید و کیف پول خود را به صرافی متصل کنید. گزینه‌ی اتصال کیف‌پول، در سمت راست و بالای سایت قرار دارد.
4_ آغاز معاملات: با اتصال کیف‌پول و در اختیار داشتن اتریوم، به‌راحتی می‌توانید معاملات خود را در یونی سواپ انجام دهید.
سخن پایانی
پلتفرم یونی سواپ (Uniswap) یکی از بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز کریپتوکارنسی است. این صرافی در سال‌های اخیر، بسیار مشهور شده و امکان معاملات همتابه‌همتا را با حفظ حریم شخصی کاربران ارائه میکند. به‌خاطر همین، استفاده از این صرافی به کاربرانی که به‌دنبال پلتفرمی امن و غیرمتمرکز هستند، توصیه می‌شود.
