در سالهای اخیر، از فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال استفادههای نوآورانهای شده است. دراینبین، یکی از جالبترین و کاربردیترین استفاده از این فناوری، مربوط به حوزهی نرمافزارهای سازمانی میشود. منظور از نرمافزارهای سازمان، برنامههایی هستند که فرایندهای تکراری و خستهکنندهی کسبوکارها را خودکارسازی میکنند. اگرچه خود این نرمافزارها عمر چندانی ندارند؛ اما حالا با حضور فناوری بلاک چین، میتوانند خدمات غیرمتمرکز جدیدی را به مشاغل ارائه کنند.
در همین راستا، پلتفرم وی چین (VeChain) با توکن بومی VET آمده است تا راهکارهای غیرمتمرکزی را برای کسبوکارها ارائه کند. این نوآوری باعث شهرت پروژهی وی چین شده و بسیاری از سرمایهگذاران، به خرید VET علاقه پیدا کردهاند. این مسئله باعث میشود که نقد و بررسی پروژهی وی چین اهمیت بالایی پیدا کند. به همین منظور، در این مقاله، بهسراغ وایت پیپر ارز دیجیتال وی چین رفتهایم تا با این پروژهی کریپتو بیشتر آشنا شویم.
معرفی ارز دیجیتال وی چین (VeChain)
وی چین (VeChain) یک پلتفرم مبتنی بر بلاک چین است که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی میکند. این پلتفرم با هدف ارائهی راهحلهایی برای کسبوکارها راهاندازی شد. البته، در بین این راهحلها، زنجیرهی تأمین وی چین محبوبیت بیشتری دارد. این زنجیرهی تأمین به صنایع مختلف، مانند غذا، پوشاک و خودرو، کمک میکند که کالاهای ارسالشده را ردیابی کنند.
در ابتدا، وی چین توکن VEN را بر بستر اتریوم راهاندازی کرد؛ اما سپس، توکن VET با نسبت 1 به 1 جایگزین VEN شد. وی چین از فناوری بلاک چین و قراردادهای هوشمند آن استفاده میکند تا زنجیرهی تأمین سازمانی، خودکارسازی شود.
مقدمه وایت پیپر وی چین (VeChain)
در ابتدای وایت پیپر ارز دیجیتال وی چین (VeChain)، چشماندازی کلی این پروژه را توضیح میدهد. وی چین معتقد است که فناوری بلاک چین در کنار فناوریهای نوظهور دیگر، مانند هوش مصنوعی، میتواند نسل بعدی فناوری اطلاعات را بسازد. ازآنجاییکه فناوری بلاک چین غیرقابل تغییر و ضد دستکاری است، میتواند بهعنوان زیرساختی فنی، انتقال ارزش را بین طیف وسیعی از کاربران فراهم کند. بهاینترتیب، بدون نیاز به اعتماد و نظارت شخص ثالث، اطلاعات میان کاربران جابهجا خواهد شد.
هدف اصلی وی چین کاهش موانع و توانمندسازی کسبوکارها، با استفاده از فناوری بلاک چین است. این فناوری به مشاغل کمک میکند که از چالشهای دنیای اقتصاد امروز، عبور کنند. بههمینمنظور، وی چین 3 مرحلهی فنی را برای بلاک چین شناسایی کرده است و از آنها برای توسعهی استراتژیهای خود استفاده میکند. این 3 مرحله عبارتاند از:
- اجماع فنی
- اجماع تجاری
- اجماع حاکمیتی
چشمانداز وی چین (Vechain) چگونه است؟
برای اینکه با چشمانداز این پروژه بهتر آشنا شوید، در این بخش از وایت پیپر وی چین، 3 مرحلهی اجماع نامبرده را توضیح میدهیم.
اجماع فنی (Technical Consensus)
در این مرحله، نقش اساسی را توسعهدهندگان فنی بلاک چین برعهده دارند. آنها زبان برنامهنویسی، پروتکل، الگوریتم و جامعه را بر اساس پیشبینیها توسعه میدهند. برنامههای کاربردی اجماع فنی، به مراحل اولیهی پذیرش شبکه و قابلیتهای فناوری بلاک چین اختصاص دارند؛ مانند:
- برنامهی استیکینگ
- کیف پول
و...
در این مرحله، تمرکز اندکی بر ویژگیهای تجاری وجود دارد. بهخاطر همین، اجماع فنی بخش موردعلاقهی افراد متخصص و مهندسان است.
اجماع تجاری (Business Consensus)
شرکتهایی که در مرحلهی اجماع فنی سرمایهگذاری کردند، در این مرحله، در اولویت قرار میگیرند. اجماع تجاری دومین مرحله از گسترش این بلاک چین است و شرکتها و صاحبان مشاغل نقشی اساسی در آن دارند. این افراد نیروی اصلی پیشبرد و پذیرش فناوری بلاک چین، در این مرحله، خواهند بود.
ازجمله فعالیتهای قابل توجه اجماع تجاری، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- درک نیازهای کسبوکار
- پذیرش و ادغام فناوری بلاک چین
- تشکیل جامعهی توسعهدهندگان کسبوکار
- سازماندهی برنامههای بلاک چین
- ایجاد ارزشهای مشترک
- راهاندازی اولیهی اکوسیستم مشارکتی
- ایجاد نرمافزارهای کاربردی موردنیاز مشاغل مختلف، مانند شرکتهای بزرگ، شرکتهای کوچک و افراد مستقل
- تولید فناوریهایی برای حفظ امنیت
اجماع حاکمیتی (Governance Consensus)
قوانین حاکم بر این اکوسیستم توسط کاربرانی در نقاط مختلف جهان تعیین میشوند. آنها سیاستهای کلی وی چین را تعیین میکنند تا این پلتفرم بتواند مقبولیتی جهانی کسب کند. البته ما معتقدیم که اجماع نهایی در فضایی میان بلاک چین، دولتها و قوانین کشورهای مختلف شکل خواهد گرفت. در مرحلهی اجماع حاکمیتی، مدیران پروژه، شرکتهای بزرگ و کاربران هستند که تصمیمات نهایی را برای پیشرفت وی چین میگیرند.
همچنین، قوانین و ویژگیهایی امنیتی که قبلاً تعیین شدهاند، بر عملکردهای این مرحله نظارت خواهند داشت. علاوهبر آن، انتظار میرود که با پذیرش گستردهی فناوری بلاک چین، دولتها نیز پیشنهادات و راهکارهای نوینی را در این مرحله ارائه کنند. بهاینترتیب، همکاری گسترده و همهجانبهای میان مشاغل، مردم و دولتها شکل خواهد گرفت. البته برای رسیدن به چنین پیشرفتی، فناوری بلاک چین باید بتواند چالشهایی، مانند مقیاسپذیری، سرعت و امنیت را تا حد ممکن برطرف کند تا استفاده از آن، در ابعاد جهانی امکانپذیر شود.
درحالحاضر، فناوری بلاک چین به مرحلهی گسترش حاکمیتی رسیده است و در آینده، این 3 مرحله در کنار یکدیگر رشد خواهند کرد. در همین راستا، پلتفرم وی چین نیز یکی از پروژههایی است که به گسترش و پذیرش بلاک چین کمک میکند.
بلاک چین وی چین تور (VeChainThor) چیست؟
وی چین تور (VeChainThor) یک بلاک چین عمومی است که برای پذیرش جامع فناوری بلاک چین، در ابعادی گسترده، راهاندازی شد. این بلاک چین بهعنوان بستری برای یک پلتفرم مقیاسپذیر و پایدار عمل میکند. از نظر فنی، وی چین تور بر اساس نوآوریهای اثباتشده بلاک چین و فناوریهای جدیدی که برای پذیرش انبوه ایجاد شدهاند، کار میکند. این فناوریها شامل موارد زیر هستند:
- الگوریتم اجماع اثبات اعتبار (PoA)
- ویژگیها مِتاتراکنش
- پروتکلهای تفویض کارمزد تراکنشها
- مکانیسم حاکمیت آنچین
- قراردادهای هوشمند داخلی
- ابزارهایی برای توسعهدهندگان
الگوریتم اثبات اعتبار (PoA)
اثبات اعتبار (Proof of Authority) یک الگوریتم اجماع است که از گرهها، برای مشارکت در اعتبارسنجی، مجوز کسب میکند. گرههایی که این مجوز را به دست میآورند، میتوانند تراکنشها را تأیید کرده و بلوکهای جدید را ایجاد کنند. بهاینترتیب، نیازی نیست که گرهها به رقابت با یکدیگر بپردازند.
علاوهبر آن، PoA در استفاده از پهنای باند هم بسیار کارآمد است. ازآنجاییکه انتخاب گرهها برای ساخت بلوکها زمان کمی را به خود اختصاص میدهد، میتوان زمان بیشتری را برای انتقال دادههای تراکنشها در نظر گرفت. این مسئله باعث میشود که توان عملیاتی شبکه بالاتر برود و تراکنشهای بیشتری در واحد زمان انجام شوند. پلتفرم وی چین، از زمان تأسیس تا کنون، بهخوبی از PoA استفاده کرده است؛ اما این الگوریتم محدودیتهایی نیز دارد. برای مثال، کسی که حق افزودن یک بلوک را به زنجیره داشته باشد، میتواند یک بلوک نامعتبر را اضافه کند. البته، این الگوریتم اطمینان میدهد که هرگونه رفتار مخربی شناسایی میشود و گره متقلب جریمه خواهد شد.
چگونه وی چین (VeChain) مشکل الگوریتم اثبات اعتبار را حل میکند؟
برای حل مشکلات این الگوریتم، وی چین روی نسل جدیدی از اثبات اعتبار (PoA) کار کرده است. این فناوری جدید، برای حمایت از کسبوکارهای درحال رشد، ثبات و امنیت را برای بلاک چین وی چین فراهم میکند. این اثبات اعتبار جدید، مزایای زیر را دارد:
تضمین ایمنی بلوکها و تراکنشها
پایداری بالاتر خدمات بلاک چین
افزایش سرعت تراکنشها
برای رسیدن به این اهداف، وی چین از دو مکانیزم جدید، در قالب PoA، استفاده میکند:
مکانیزم تأیید کمیته: این مکانیزم بهطور قابلتوجهی امکان دستکاری گرهها را کاهش میدهد. با کاهش اختیار گرهها در ساخت بلوکها، سرعت اعتبارسنجی تراکنشها نیز افزایش مییابد.
مکانیزم بلوک نهایی: این مکانیزم باعث افزایش ایمنی بلوکهای خاصی میشود که اهمیت بالاتری دارند.
ویژگیهای مِتاتراکنش (Meta Transaction)
بلاک چین وی چین تور (VeChainThor) از یک مدل تراکنش پیشرفته (TX) برای حل مشکلاتی استفاده میکند که مانعی برای پذیرش گستردهی فناوری بلاک چین هستند. این مدل شامل فرایندهای زیر است:
- تراکنش پیشرفته منحصربهفرد: هر سیستم بلاک چین باید بتواند تراکنشهای منحصربهفرد را تشخیص دهد. بهخاطر همین، وی چین تور میتواند هر تراکنش یکتا را بر اساس تاریخچهی هزینههای انجامشده شناسایی کند.
- تراکنش چندکاره: تراکنشهای وی چین تور میتوانند چندین کار را انجام دهند. بهاینترتیب، تراکنشها میتوانند وظایفی مانند توزیع وجوه، ایردراپ توکن و ثبت انبوه محصول را برعهده بگیرند.
- وابستگی اجباری تراکنشها: وی چین تور میتواند تراکنشها را وادار کند که به یک تراکنش دیگر وابسته باشند. این روش، انعطافپذیری تراکنشها را بالاتر میبرد و هر کاربری میتواند چنین تراکنشهایی را ارسال کند.
- کنترل چرخهی حیات تراکنش: کاربران میتوانند چرخهی حیات تراکنشهایی را که ارسال کردهاند، مشاهده کنند. این ویژگی، در مواقعی که ترافیک شبکه بالا است، کاربرد زیادی دارد و کاربران میتوانند تراکنشهایشان را ردیابی کنند.
مکانیزم تفویض کارمزد (Fee Delegation)
این مکانیزم به کاربران کمک میکند که بدون نیاز به خرید ارزهای دیجیتال، از نرمافزارهای غیرمتمرکز (dApps) استفاده کنند. در واقع، کاربران میتوانند به همانشکلی که نرمافزارهای متمرکز را به کار میگیرند، به خدمات غیرمتمرکز نیز دسترسی داشته باشند. این مسئله به گسترش پذیرش این نرمافزارها کمک بزرگی میکند. بلاک چین وی چین تور (VeChainThor) اولین سیستم غیرمتمرکزی است که از مکانیزم تفویض کارمزد استفاده میکند.
مکانیزم حاکمیت آنچین (On-Chain Governance)
حاکمیت آنچین یا روی زنجیرهی بلاک چین، به تصمیمگیری جامعه دربارهی اقدامات حیاتی روی زنجیرهی اصلی و اعمال این تغییرات، مربوط میشود. این اقدامات میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- اعطای مجوز و یا لغو تأییدیههای اجماع
- تغییر پارامترهای شبکه، مانند کارمزد پایه و یا پاداش بلوک
- تغییر در فعالیتهای یک قرارداد هوشمند
و...
بههمینمنظور و برای ایجاد چنین تغییراتی، مراحل زیر انجام میشوند:
- تصمیمگیری: اولین مرحله تصمیمگیری است که میتواند توسط نظرسنجی آنچین و یا تصمیمات مدیریتی خارج از زنجیره انجام شود.
- اعطای مجوز: در این مرحله، یک اقدام حیاتی روی زنجیره، به تیم اصلی پروژه اعلام میشود. نظارت تیم اصلی و اعطای مجوز باعث میشود که شبکه امنیت بالایی داشته باشد و تصمیمات مخربی گرفته نشوند.
- اجرای نهایی: پس از اعطای مجوز، هرکسی میتواند تغییرات لازم را روی زنجیرهی اصلی آغاز کند.
قراردادهای هوشمند داخلی (Built-in Smart Contracts)
هفت قرارداد هوشمند داخلی در بلاک چین وی چین تور (VeChainThor) وجود دارند که عملکرد صحیح شبکه را امکانپذیر میکنند. این قراردادها عبارتاند از:
- Author.sol
- Energy.sol
- Executor.sol
- Extension.sol
- Extension-v2.sol
- Params.sol
- Prototype.sol
وی چین (VeChain) چه ابزارهایی را ارائه میکند؟
بلاک چین وی چین تور (VeChainThor) بسیاری از ویژگیهای منحصربهفرد را برای ساخت بلاک چینی تجاری، پایدار و مقیاسپذیری ارائه کرده است. برای دسترسی توسعهدهندگان به این ویژگیها و ایجاد نرمافزارهای غیرمتمرکز کاربردی (dApps) استانداری ارائه شده که بهصورت رابطی بین مشتریان و بلاک چین عمل میکند.
حاکمیت وی چین (VeChain)
اگرچه تمرکززدایی پایه و اساس فناوری بلاک چین است؛ اما در عمل، چالشهایی را ایجاد میکند که باعث کاهش کیفیت و سرعت تراکنشها میشود. ما معتقدیم که مشکلات مقیاسپذیری به مباحث فنی ربطی ندارد و مدل حاکمیتی، این مشکل را ایجاد میکند. ازآنجاییکه بهروزرسانیهای فنی لازمهی همهی بلاک چینها است، یک سیستم حاکمیتی کارآمد امکان ایجاد نوآوریهای سریع و مستمر را فراهم میکند.
برای دستیابی به یک بلاک چین عمومی غیرمتمرکز که مقیاسپذیری بالایی دارد و میتواند بین سیاستهای جامعه، قانونگذاران و دولتها هماهنگی ایجاد کند، گام بعدی وی چین اصلاح مدل حاکمیتی خواهد بود. این مدل باید قابلیت تکرار مداوم داشته باشد و بتواند تغییرات لازم را بهسرعت در بلاک چین اعمال کند. برای رسیدن به این اهداف، وی چین شرکا و مشارکتکنندگان را بهدرستی شناسایی میکند و نحوهی تخصیص اختیار را به آنها مدیریت خواهد کرد. این مدل حاکمیتی باید کارآمد و مقرونبهصرفه باشد و بتواند نظرات اغلب مشارکتکنندگان را در نظر بگیرد.
ساختار حاکمیتی بنیاد وی چین (VeChain)
بنیاد وی چین (VeChain) یک نهاد غیرانتقاعی است که وظیفهی توسعه، حاکمیت و پیشرفت این اکوسیستم را برعهده دارد. ازآنجاییکه این بلاک چین از مکانیزم عملیاتی منحصربهفردی استفاده میکند، بنیاد وی چین نیز به اختیارات ویژهای دسترسی پیدا خواهد کرد. هیئتمدیره که بدنهی اصلی این بنیاد است، توسط رأی مشارکتکنندگان انتخاب میشود.
این بنیاد میتواند دربارهی موضوعات حیاتی زیر تصمیمگیری کند:
- انتخاب هیئتمدیرهی جدید
- تغییر اساسی در مدل اجماع بلاک چین
- اصلاح سرعت تراکنشها
- سایر موضوعاتی که بهنظر هیئتمدیره مهم هستند
هیئتمدیرهی وی چین (VeChain)
هیئتمدیرهی بنیاد، بدنهی اصلی حاکمیت وی چین (VeChain) است. آنها استراتژیهای اصلی را تعیین کرده و رئیسهای بخشهای عملکردی و فنی را برای نظارت بر رویکردها، انتخاب میکنند. این هیئتمدیره فراگیری، شفافیت و کارایی پروژه را تضمین کرده و دربارهی توسعه، نوآوریها، هماهنگی و... تصمیمگیری میکند. در واقع، اعضای آن، نمایندهی کل مشارکتکنندگان هستند.
وظایف هیئتمدیره عبارتاند از:
- پیشنهاد و سازماندهی همهی رویدادهای رأیگیری دربارهی مسائل اصلی بلاک چین
- بررسی، تأیید و نظارت بر فعالیتهای عمدهی استراتژیک، فنی، مالی و تجاری
- بررسی، اصلاح و تصویب اصول حاکمیت بنیاد
- بررسی، تصویب و نظارت بر بودجهی سالانهی بنیاد
هیئت مشاوره وی چین (VeChain)
این هیئت از افرادی با پیشینهی حرفهای تشکیل شده است. در واقع، آنها متخصصان فناوریهای مختلفی هستند که مشاورهها و پیشنهادات راهبردی خود را برای پیشرفت پروژه ارائه میکنند. اعضای این هیئت از پیش تعیین شدهاند و در صورت انصراف و یا مرخصی، بلافاصله نفر بعدی جایگزین میشود.
کمیتههای عملکردی وی چین (VeChain)
این کمیتهها توسط هیئتمدیره راهاندازی شده و شامل موارد زیر هستند
- فنی
- عملکردی
- روابط عمومی
و ...
هرکدام از این کمیتهها باید توسط یکی از اعضای هیئتمدیره یا هیئت مشاوران اداره شوند.
چه افرادی در وی چین (VeChain) تصمیمگیری میکنند؟
شرکا و مشارکتکنندگان در وی چین که امکان رأیدادن دارند، به 3 دسته تقسیم میشوند:
- مَسترنودهای اعتبار (Authority Masternodes): این گرهها پایدارکنندهی شبکه هستند و باید حداقل 25 میلیون VET را در اختیار داشته باشند. درحالحاضر، 101 مسترنود توسط شرکتها و یا اشخاص ثالث در شبکه فعال هستند که هویتشان توسط بنیاد تأیید شده است.
- نودهای اقتصادی (Economic Nodes) و ایکس نودهای اقتصادی (Economic X Nodes): این گرهها ابتکاری از بنیاد هستند و در مراحل اولیهی اکوسیستم، ایجاد شدهاند. دارندگان این گرهها باید مقداری VET را به اشتراک بگذارند و مدتی را صبر کنند تا گره آنها تأیید شود. این گرهها توسط قراردادهای هوشمند مدیریت میشوند. در بین گرههای اقتصادی، ایکس نودها اهمیت بالاتری دارند و در مرکز جامعه قرار میگیرند.
نظرسنجیهای وی چین (VeChain)
پیش از آغاز رویداد رأیگیری، بنیاد باید قوانین دقیقی را مانند روز، دوره و میزان مشارکت در رأیگیری تعیین کند. بهاینترتیب، در روز رأیگیری، همهی مشارکتکنندگان میتوانند از طریق پلتفرم VeVote رأی خود را به صندوق بیندازند. سپس، رأی هر دسته، بهصورت جداگانه محاسبه میشود تا میزان اثرگذاری خاص خود را داشته باشد. همچنین، برای درنظرگرفتن رأی مشارکتکنندگان، باید میزان مشارکت هر دسته، بیشتر از حد مشخصی باشد. درصورتیکه دربارهی صحت نظرسنجی اطمینان حاصل نشود، رأیگیری دوباره انجام خواهد شد.
مدیریت مالی وی چین (VeChain)
رویکرد بنیاد وی چین، حفظ سلامت وضعیت مالی است تا بلاک چین و شبکه بتوانند بهدرستی فرایندهای خود را پیش ببرند. بههمینمنظور، یک تیم مالی حرفهای بهصورت تماموقت برای مدیریت منابع مالی و تجاری راهاندازی شده است. وظایف این تیم عبارتاند از:
- برنامهریزی مالی
- حسابداری
- انطباق و کنترل مالی
منابع مالی
اگرچه وی چین (VeChain) یک بنیاد غیرانتفاعی است؛ اما سود حاصل را بین اعضای بنیاد و یا هیئتمدیران تقسیم نمیکند. بااینحال، بنیاد بهطور مستمر بهدنبال تأمین بودجه، برای گسترش و توسعهی پروژه است. همچنین، تمام درآمدهای بهدستآمده، صرف توسعهی وی چین خواهد شد.
مدیریت مالی و سرمایهگذاری
بنیاد وی چین حدود 10 درصد از سرمایهی خود را روی توسعهی پروژههای نوآورانهی فناوری بلاک چین سرمایهگذاری میکند. این سرمایهگذاریها برای پروژهی وی چین ایجاد ارزش کرده و درآمدزایی میکنند.
خدمات حرفهای
بنیاد وی چین، بهعنوان یک تیم متخصص و حرفهای، میتواند خدماتی را به حوزههای متمرکز ارائه کند. در نتیجه، بابت خدمات ارائهشده، هزینههایی را با ارزهای فیات و یا رمزارزها دریافت خواهد کرد.
سخن پایانی
پروژهی وی چین (VeChain) با استفاده از فناوری بلاک چین و راهحلهای نوآورانه، سعی میکند که از نرمافزارهای غیرمتمرکز سازمانی پشتیبانی کند. بهاینترتیب، کسبوکارها میتوانند با استفاده از قراردادهای هوشمند، اتوماسیون اداری ایجاد کنند و نتایج مطلوبی را به دست بیاورند. همین مسئله باعث محبوبیت توکن VET شده است و بسیاری از سرمایهگذاران به خرید و نگهداری از ارز دیجیتال وی چین اقدام کردهاند.