انواع ارز دیجیتال چیست؟ | آشنایی با رمزارزها

از آغاز پیدایش بیت کوین تا کنون، ارزهای دیجیتال گوناگونی به بازار کریپتو ارائه شده‌اند. برخی از آن‌ها کاربردهای مشترکی دارند و بعضی دیگر برای عملکرد کاملاً متفاوتی توسعه داده شده‌اند. این موارد می‌توانند شامل کوین‌ها، توکن‌ها، استیبل کوین‌ها و... باشند. برای هرکسی که در حوزه‌ی کریپتو فعالیت می‌کند، ضروری است که انواع ارز دیجیتال را بشناسد. این مسئله به شما کمک می‌کند که با دیدی کامل، در دنیای کریپتو فعالیت کنید. همچنین، آشنایی با انواع ارزهای دیجیتال باعث می‌شود که با زبان دنیای رمزارزها آشنا شوید و بتوانید با افراد دیگر فعال در این زمینه ارتباط برقرار کنید. به‌خاطر همین، در این مقاله، به‌سراغ انواع ارز دیجیتال رفته‌ایم تا بتوانید گونه‌های مختلف رمزارزها را بشناسید.

ارزهای دیجیتال (Cryptocurrencies) چه هستند؟

پیش از اینکه انواع ارز دیجیتال را معرفی کنیم، بیایید کمی به عقب برگردیم و به‌طور خلاصه، ببینیم که رمزارزها چه هستند. به‌طور کلی، ارز دیجیتال پولی مجازی و الکترونیکی است که به‌صورت «کوین» (Coin) و یا «توکن» (Token) ارائه می‌شود. همچنین، به ارزهای دیجیتالی که پس از بیت کوین (Bitcoin) به بازار آمدند، «آلت کوین» (Altcoin) گفته می‌شود. این ارزها به‌دنبال ارائه‌ی کاربردهای جدیدی بوده‌اند و یا اینکه می‌خواستند محدودیت‌های بیت کوین را برطرف کنند.

⚠️مفهوم «کریپتو» (Crypto) به تکنیک‌هایی اشاره دارد که ارزهای دیجیتال را رمزنگاری کرده و برای ایجاد و پردازش آماده می‌کند. علاوه‌بر رمزنگاری، نکته‌ی بارز این ارزها، تمرکززدایی است. در واقع، ارزهای دیجیتال در شبکه‌هایی ایجاد می‌شوند که از روش‌هایی برای صدور و کنترل غیرمتمرکز دارایی‌ها استفاده می‌کنند. به‌این‌ترتیب، امکان دست‌کاری در ارزهای دیجیتال وجود ندارد و دولت‌ها نمی‌توانند در امور آن‌ها دخالت کنند.

تفاوت توکن و کوین چیست؟ (دو دسته‌بندی اصلی)

اگرچه انواع ارزهای دیجیتال وجود دارند؛ اما اصولاً همه‌ی آن‌ها در زیرمجموعه‌ی دو دسته‌ی اصلی توکن (Token) و کوین (Coin) قرار می‌گیرند. زمانی که شما مقداری پول دارید، باید بتوانید از واحد آن، برای بیان مقدار دارایی‌تان استفاده کنید. برای مثال، شما برای بیان میزان سرمایه‌تان از دلار، یورو، ریال و... کمک می‌گیرید. این مسئله در حوزه‌ی ارزهای دیجیتال نیز وجود دارد و شما برای بیان مقدار دارایی دیجیتال خود، باید از یکی از واحدهای توکن و یا کوین استفاده کنید. البته در اغلب موارد، کاربران کریپتو روی این مسئله وسواس به خرج نمی‌دهند و آن‌ها را به‌جای یکدیگر نیز به کار می‌برند.

اگر بخواهیم معنای دقیق کوین و توکن را درک کنیم، باید به تفاوت فنی آن‌ها دقت داشته باشیم. در واقع، کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که روی شبکه‌ی بومی خود راه‌اندازی شده‌اند و فعالیت می‌کنند. برای مثال، اتر (ETH) یک کوین است که روی شبکه‌ی بومی خود، یعنی اتریوم (Ethereum) ساخته شده و کار می‌کند. در این توضیح، اتریوم نام کلی شبکه و ارز دیجیتال اتر با نماد اختصاری ETH، کوین بومی آن است.

در عوض، ارز دیجیتال یونی سواپ (Uniswap) با نماد اختصاری UNI، یک توکن است. این ارز دیجیتال با استاندارد ERC-20 راه‌اندازی شده و روی شبکه‌ی اتریوم فعالیت می‌کند. پس، فهمیدیم که کوین‌ها شبکه‌ی بومی خود را دارند و توکن‌ها از چنین مزیتی برخوردار نیستند. با وجود این تفاوت فنی، هر دو نوع رمزارزها، یعنی کوین و توکن، برای ذخیره‌ی ارزش در بلاک چین استفاده می‌شوند و ارز دیجیتال هستند.

انواع ارز دیجیتال کدام‌اند؟

همان‌طور که دیدید، ارزهای دیجیتال به دو دسته‌ی کلی کوین‌ها و توکن‌ها تقسیم می‌شوند. بااین‌حال، این دسته‌بندی، توضیحاتی کلی را درباره‌ی رمزارزها ارائه می‌دهد؛ بنابراین، باید انواع ارزهای دیجیتال را با توجه به ماهیت و عملکرد آن‌ها، به زیرمجموعه‌های بیشتری تقسیم‌بندی کنیم. به‌خاطر همین، در این بخش، تمام انواع ارز دیجیتال را با توجه به فاکتور‌های گفته‌شده توضیح خواهیم داد.

آلت کوین (Altcoin)

مفهوم آلت کوین (Altcoin) از همان روزهای آغازین گسترش ارزهای دیجیتال و زمانی که تنها چند رمزارز معرفی شده بودند، رواج پیدا کرد. در آن زمان، به هر ارز دیجیتالی، به‌غیر از بیت کوین، آلت کوین گفته می‌شد. امروزه، ارزهای دیجیتال گوناگونی به بازار آمده‌اند و دنیای کریپتو گسترش زیادی داشته است. بااین‌حال، بسیاری از آن‌ها، اهداف مستقلی دارند و به‌دنبال ارائه‌ی جایگزینی برای بیت کوین نیستند.

در دنیای امروز، آلت کوین واقعی اتریوم (ETH) محسوب می‌شود که بعد از بیت کوین، بیشترین ارزش بازار را به خود اختصاص داده است. سایر آلت کوین‌های اصلی، مانند سولانا (SOL) و کاردانو (ADA)، رقبایی برای اتریوم هستند.

البته آلت کوین‌ها می‌توانند، به‌جز انتقال ارزش، اهداف دیگری نیز داشته باشند. برای مثال، درحالی‌که بیت کوین یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز است؛ اما اتریوم شبکه‌ی محاسباتی خود را دارد که از نرم‌افزارهای غیرمتمرکز (dApps) و قراردادهای هوشمند میزبانی می‌کند.

استیبل کوین (Stablecoin)

استیبل کوین (Stablecoin) یکی از انواع ارز دیجیتال است که ارزشش به یک دارایی دیگر ربط دارد. اگر یک استیبل کوین عملکرد درستی داشته باشد، باید بتواند ارزشش را برابر با آن دارایی حفظ کند. مثلاً سرشناس‌ترین استیبل کوین بازار، تتر (Tether) با نماد اختصاری USDT است که قیمتی برابر با 1 دلار آمریکا دارد. استیبل کوین‌ها از روش‌های گوناگونی برای حفظ ارزش خود استفاده می‌کنند. بر همین اساس، استیبل کوین‌ها به 4 دسته‌ی اساسی تقسیم می‌شوند.

استیبل کوین‌های وابسته به پول فیات (Collateralized-Fiat Stablecoins)

استیبل کوین‌های وابسته به پول فیات، رایج‌ترین استیبل کوین‌های موجود در بازار کریپتو هستند. هر واحد آن‌ها قیمتی برابر با 1 واحد ارز فیات دارد. آن‌ها از پشتوانه‌ی پول‌های فیات، مانند دلار، یورو، پوند و... استفاده می‌کنند تا قیمت خود را برابر با آن ارز فیات نگه دارند. این پول‌های خارجی در خزانه‌ی بانک‌ها نگهداری می‌شوند تا از ارزش استیبل کوین پشتیبانی کنند. این روش، ساده‌ترین نوع پشتیبانی از قیمت استیبل کوین است و درک آن برای کاربران نیز ساده خواهد بود. در همین راستا، برخی از معروف‌ترین استیبل کوین‌های وابسته به دلار عبارت‌اند از:

• تتر (USDT)

• یو اس دی کوین (USDC)

• بایننس یو اس دی (BUSD)

استیبل کوین‌های دارای پشتوانه کالا (Commodity-backed Stablecoins)

منظور از کامودیتی (Commodity) کالاها یا کالاهای اولیه‌ای است که دارایی‌های قابل تعویض ارزشمند، مانند فلزات گران‌بها را شامل می‌شوند. به ‌همین ‌منظور، رایج‌ترین کالای گران‌بهایی که از استیبل کوین‌ها پشتیبانی می‌کند، طلا است. همچنین، در مواردی می‌توانید استیبل کوین‌هایی را با پشتوانه‌ای از املاک، نفت و... مشاهده کنید.

در واقع، دارندگان چنین ارزهای دیجیتالی، اغلب مالکیت یک دارایی مشهود را در اختیار دارند. این مسئله به آن‌ها کمک می‌کند که بدون نیاز به دراختیارداشتن یک کالای فیزیکی، مالک ارزش آن شوند. به‌عنوان نمونه‌ای از استیبل کوین‌هایی با پشتوانه‌ای از طلا، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گلد کوین (GLC)

• پکس گلد (PAXG)

• تتر گلد (XAUT)

استیبل کوین‌های با پشتوانه کریپتو (Crypto-backed Stablecoins)

یکی دیگر از انواع استیبل کوین‌ها، آن‌هایی هستند که پشتوانه‌ای از ارزهای دیجیتال دارند. البته این نوع از استیبل کوین‌ها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند؛ چون در بازار رمزارزها که نوسانات بالایی دارد، استفاده از کریپتو برای پشتیبانی از استیبل کوین، می‌تواند با شبهاتی همراه باشد. بااین‌حال، این استیبل کوین‌ها درجه‌ی بالاتری از تمرکززدایی را به خود اختصاص می‌دهند و این مسئله، به‌عنوان مزیت آن‌ها شمرده می‌شود.

ازآنجایی‌که ارزهای دیجیتال دارای نوسانات زیادی هستند، معمولاً استیبل کوین‌های با پشتوانه کریپتو، توسط مقدار بیشتری از رمزارزها وثیقه می‌شوند. فرض کنید که شما می‌خواهید به ارزش 500 دلار، استیبل کوینی را به دست بیاورید، آن‌وقت باید به ارزش 1000 دلار، اتر (ETH) را به‌عنوان وثیقه ارائه دهید. به این روش، «وثیقه‌ی بیشتر با ارز دیجیتال» گفته می‌شود.

برای شناخت بهتر نمونه‌های این استیبل کوین‌ها، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دای (DAI)

• اس یو اس دی (SUSD)

• رزرو (RSV)

استیبل کوین‌های الگوریتمی (Algorithmic Stablecoins)

این دسته از استیبل کوین‌ها، الگوریتمی یا بدون وثیقه نامیده می‌شوند. در واقع، آن‌ها برای حفظ ارزش، به هیچ وثیقه‌ای وابسته نیستند. به ‌همین ‌منظور، آن‌ها از الگوریتم‌هایی برای مدیریت میزان عرضه، بر اساس مقدار تقاضا، استفاده می‌کنند. به‌این‌ترتیب، با افزایش تقاضا، استیبل کوین‌های جدید ضرب می‌شوند تا قیمت را کاهش داده و به سطح مورد نظر برسانند. همچنین، با کاهش تقاضا، کوین‌ها از بازار خریداری می‌شوند تا قیمت افزایش یابد و به محدوده‌ی قیمتی مورد نظر بازگردد.

باید به این نکته توجه داشته باشید که استیبل کوین‌های الگوریتمی دارای بالاترین درجه‌ی تمرکززدایی هستند. نمونه‌هایی از این استیبل کوین‌ها عبارت‌اند از:

• امپل فورث (AMPL)

• بِیسد مانی (BASED)

• امپتی ست دلار (ESD)

میم کوین (Meme Coin)

میم کوین‌ها (Meme coins) کمدین‌های دنیای کریپتو هستند. این مورد از انواع ارز دیجیتال، حاصل شوخی و تفریح است و ارزش خود را از شبکه‌های اجتماعی و هوادارانش می‌گیرد. اصطلاح میم کوین، با معرفی دوج کوین (Dogecoin) به بازار کریپتو، رایج شد. این ارز دیجیتال با نماد اختصاری DOGE با یک شوخی به بازار آمد؛ اما آن‌قدر مورد استقبال قرار گرفت و هواداران فرقه‌ای و پروپاقرصی پیدا کرد که به یکی از ارزهای معروف دنیا تبدیل شد. ظهور دوج کوین، کمک کرد تا میم کوین‌های بیشتری نیز راه‌اندازی شوند.

⚠️از آن زمان تا کنون، بیش از 200 میم کوین به بازار کریپتو آمده‌ و برخی از آن‌ها، محبوبیت بسیاری کسب کرده‌اند. بااین‌حال، باید به این نکته توجه داشت که به همان میزانی که یک میم کوین می‌تواند رشد خوبی داشته باشد، احتمال شکست آن نیز وجود دارد. ازآنجایی‌که ارزش این ارزها به طرف‌دارانشان وابسته است؛ احساسات این افراد می‌توانند نوسانات زیادی را در میم کوین‌ها ایجاد کنند. این مسئله در قیمت دوج کوین هم دیده می‌شود و نوسانات شدیدی را تجربه کرده است.

برخی از شناخته‌شده‌ترین میم کوین‌های بازار عبارت‌اند از:

• دوج کوین (DOGE)

• شیبا اینو (SHIB)

• پپه (PEPE)

• فلوکی (FLOKI)

توکن کاربردی (Utility Token)

یکی دیگر از انواع ارز دیجیتال، توکن کاربردی است. در واقع، ارزهایی که برای تأمین مالی تراکنش‌ها و سایر هزینه‌های یک نرم‌افزار خاص استفاده می‌شوند، توکن کاربردی نام دارند. هربار که تراکنشی در نرم‌افزار غیرمتمرکزی صورت می‌گیرد، بلاک چینی که به‌عنوان زیرساخت آن نرم‌افزار است، هزینه‌ای را دریافت می‌کند. به‌ همین منظور و برای پرداخت این هزینه‌ها، نرم‌افزارها باید کارمزدی را از کاربران بگیرند. به‌این‌ترتیب، کارمزدهای تراکنش‌های نرم‌افزارهای غیرمتمرکز، با توکن‌های کاربردی پرداخت می‌شوند. همچنین، یک توکن کاربردی می‌تواند کاربردهای مختلفی درون نرم‌افزار داشته باشد و کاربران برای دسترسی به امکانات مختلف درون برنامه از آن استفاده کنند.

اصولاً این توکن‌ها پیش از راه‌اندازی نرم‌افزار، پیش‌فروش می‌شوند تا سرمایه‌ی اولیه‌ی پروژه جمع‌آوری شود. در نتیجه، اگر نرم‌افزار موفق باشد و توکن مورد نظر رشد کند، سرمایه‌گذاران نیز از این اتفاق سود خواهند کرد. برای اینکه با توکن‌ کاربردی بیشتر آشنا شوید، می‌توانیم نمونه‌هایی از آن‌ را نام ببریم:

• چین لینک (LINK)

• فایل کوین (FIL)

• اکسی اینفینیتی (SLP)

توکن حاکمیتی (Governance Token)

فرض کنید که سهام زیادی را از یک شرکت خاص خریداری می‌کنید؛ آن‌وقت ممکن است که بتوانید یکی از اعضای هیئت‌مدیره‌ی شرکت شوید و در تصمیمات حاکمیتی آن، مشارکت داشته باشید. توکن حاکمیتی نیز یکی از انواع ارز دیجیتال است که امکان رأی‌دادن و مشارکت در تصمیمات مشارکتی یک پروژه‌ی کریپتو را برایتان فراهم می‌کند.

وقتی یک پروژه‌ی مربوط به امور مالی غیرمتمرکز (Defi) توکن‌های حاکمیتی را ارائه کند، در واقع، از دارندگان این توکن‌ها خواسته که در مورد آینده‌ی پروژه تصمیم‌گیری کنند. به‌این‌ترتیب، دارندگان این توکن‌ها می‌توانند در نظرسنجی‌ها مشارکت داشته باشند و هرچه تعداد توکن‌هایشان بیشتر باشد، ارزش رأی آن‌ها نیز بالاتر خواهد رفت. درصورتی‌که کل تصمیمات حیاتی پروژه توسط کاربران گرفته شود و هیچ توکنی در اختیار مدیران نباشد، به این پروژه یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز یا دائو (DAO) گفته می‌شود. برخی از مهم‌ترین توکن‌های حاکمیتی عبارت‌اند از:

• کامپاند (COMP)

• یرن فایننس (YFI)

• میکردائو (MKR)

• یونی سواپ (UNI)

توکن اوراق بهادار یا امنیتی (Security Token)

توکن اوراق بهادار یکی دیگر از انواع ارزهای دیجیتال است. در واقع، توکن اوراق بهادار یک دارایی دیجیتال محسوب می‌شود که به مالکیت و ارزش یک دارایی دیگر اشاره دارد. یعنی این توکن‌ها، شکل دیجیتالی دارایی‌های سنتی هستند و مالکیت بر سهام، اوراق قرضه، اوراق بهادار و... را نشان می‌دهند. از طرفی، توکن اوراق بهادار تحت مقررات مالی قرار دارد و به‌خاطر همین، به آن امنیتی گفته می‌شود. به‌این‌ترتیب، یک توکن اوراق بهادار به‌جای اوراق بهادار، املاک و دارایی‌های دیگر قرار می‌گیرد و ارزشی برابر با آن‌ها پیدا می‌کند.

این توکن‌ها توسط تنظیم‌کنندگان مالی مدیریت می‌شوند و دارندگان آن‌ها می‌توانند به‌اندازه‌ی سهمی که دارند، سود دریافت کنند. توکن‌های اوراق بهادار در عرضه‌ای به نام STO به کاربران ارائه می‌شوند. کاربرد این توکن در مواردی است که سرمایه‌گذاران نیاز به شفافیت در مدیریت، تسویه فوری، تقسیم دارایی‌ها و مواردی ازاین‌دست دارند. توکن‌های اوراق بهادار به 3 دسته‌ی کلی تقسیم می‌شوند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

توکن سهمی (Equity Token)

این توکن‌ها یکی از انواع ارز دیجیتال هستند که از نظر شکل و عملکرد به سهام سنتی شباهت دارند؛ با این تفاوت که انتقال آن‌ها به‌صورت دیجیتالی صورت می‌گیرد. دارندگان توکن سهمی، در بازه‌های زمانی تعیین‌شده سود سهام خود را دریافت خواهند کرد.

توکن وام یا بدهی (Debt Token)

توکن وام زیرمجموعه‌ای از توکن سهمی است که توسط سرمایه‌گذاران، به‌عنوان وام، به افراد دیگر پرداخت می‌شود. این توکن‌ها به وام‌های کوتاه‌مدتی اشاره دارند که نرخ بهره‌ی آن‌ها، از پیش، مشخص است. سایر متغیرهای وام، مانند بازپرداخت، مدیریت ریسک و... نیز توسط قراردادهای هوشمند کنترل خواهد شد.

توکن دارای پشتوانه کالا (Commodity-backed Token)

همان‌طور که قبلاً هم گفتیم، برخی از این دسته‌بندی‌ها با یکدیگر هم‌پوشانی دارند. به همین ترتیب، این توکن‌ها هم همان استیبل کوین‌های دارای پشتوانه کالا هستند که در بخش استیبل کوین‌ها توضیحشان دادیم. در نتیجه، این ارزهای دیجیتال، در مجموعه‌ی توکن‌های امنیتی نیز قرار می‌گیرند.

توکن پرداخت (Payment Token)

در روش بانکداری سنتی، ما از پول‌ها برای پرداخت‌ها، خرید کالاها و دریافت خدمات استفاده می‌کردیم. حالا توکن پرداخت نیز همین نقش را در امور مالی غیرمتمرکز (Defi) بر عهده دارد. در واقع، توکن پرداخت یکی از انواع ارزهای دیجیتال است که برای خرید کالا، دریافت خدمات و پرداخت‌های دیفای کاربرد دارد. باید به این نکته توجه کنید که اغلب انواع ارزهای دیجیتال می‌توانند در این مجموعه قرار بگیرند و هم‌زمان کاربردهای دیگری نیز داشته باشند؛ بااین‌حال همه‌ی رمزارزها توکن پرداخت نیستند و برای این منظور استفاده نمی‌شوند.

توکن پرداخت در زیرمجموعه‌ی توکن اوراق بهادار قرار نمی‌گیرد و از مقررات مالی مربوط به آن حوزه پیروی نمی‌کند؛ بنابراین، به منظور سرمایه‌گذاری استفاده نمی‌شود؛ مگر اینکه کاربردهای دیگری نیز برای آن تعریف شده باشد.

برخی از مهم‌ترین توکن‌های پرداخت که اهداف دیگری نیز دارند و به‌طور گسترده، روی آن‌ها سرمایه‌گذاری انجام می‌شود، عبارت‌اند از:

• بیت کوین (BTC)

• اتریوم (ETH)

• مونرو (XMR)

⚠️البته باید به این نکته توجه کنید که از نظر فنی، ارزهای دیجیتال فوق، کوین هستند؛ اما از نظر کاربرد در دسته‌ی توکن پرداخت نیز قرار می‌گیرند.

توکن صرافی (Exchange Token)

توکن صرافی یکی دیگر از انواع ارز دیجیتال است که به‌عنوان توکن بومی صرافی‌ها به بازار عرضه می‌شود. این توکن‌ها برای تسهیل امور مالی صرافی، تشویق کاربران به استفاده از پلتفرم مالی، پرداخت هزینه‌های تراکنش‌ها و... کاربرد دارند. البته ممکن است که امکان خرید، فروش و مبادله‌ی آن‌ها در خارج از صرافی هم وجود داشته باشد؛ اما کاربرد اصلی آن‌ها در صرافی‌ها است. این توکن‌ها بیشتر نقش واسطه را برای خرید، فروش و معامله‌ی ارزهای دیگر ایفا می‌کنند.

همچنین، این توکن‌ها باعث افزایش نقدینگی یک صرافی ارز دیجیتال می‌شوند و فعالیت‌های آن را بهبود می‌بخشند. ازآنجایی‌که صرافی‌ها نمونه‌ای از پلتفرم‌های حوزه‌ی دیفای هستند، ممکن است که کاربردهای دیگری را نیز برای این توکن‌ها تعریف کنند و بتوان آن‌ها را در دسته‌بندی‌های دیگر انواع ارز دیجیتال نیز قرار داد.

برخی از معروف‌ترین توکن‌های صرافی یا اکسچنج عبارت‌اند از:

• بایننس کوین (BNB)

• اف تی ایکس (FTX)

• او کی ایکس (OKB)

توکن دیفای (Defi Token)

توکن امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance Token) یا توکن دیفای یکی دیگر از انواع ارزهای دیجیتال است. با گسترش فناوری بلاک چین، امور مالی غیرمتمرکز نیز راه‌اندازی شد که به امور مالی سنتی شباهت دارد؛ با این تفاوت که اغلب فرایندهای آن به‌صورت غیرمتمرکز و بر بستر فناوری بلاک چین انجام می‌شوند. این حوزه شامل پلتفرم‌ها و نرم‌افزارهای غیرمتمرکزی (dApps) است که به کاربران اجازه می‌دهند تا تراکنش‌های همتابه‌همتا را با استفاده از دفترکل توزیع‌شده، در سراسر جهان انجام دهند.

توکن‌هایی که در این حوزه استفاده می‌شوند، توکن دیفای نام دارند. درحال‌حاضر، اغلب این توکن‌ها بر بستر بلاک چین اتریوم راه‌اندازی شده‌اند؛ بااین‌حال، توکن‌های دیفای شبکه‌های دیگر نیز درحال گسترش هستند. این توکن‌ها به کاربران اجازه می‌دهند که وام بگیرند، پس‌انداز کنند، بیمه بخرند، صندوق‌های سرمایه‌گذاری را ایجاد کنند و به بسیاری از کاربردهای دسته‌بندی‌های دیگر انواع ارزهای دیجیتال دسترسی داشته باشند.

مهم‌ترین ویژگی توکن‌های دیفای، عملکرد آن‌ها با استفاده از قراردادهای هوشمند است. به‌این‌ترتیب، توسعه‌دهندگان می‌توانند کاربردها و عملکردهای توکن خود را با استفاده از قرارداد هوشمند تعریف کنند. برخی از مهم‌ترین توکن‌های دیفای عبارت‌اند از:

• آوه (AAVE)

• سینتتیکس (SNX)

• رِن (REN)

• وای اِرن (YFI)

توکن با پشتوانه دارایی (Asset-backed Token)

توکن‌های با پشتوانه دارایی یکی دیگر از انواع ارز دیجیتال هستند که ارزش آن‌ها توسط یک دارایی حقیقی پشتیبانی می‌شود. این توکن‌ها می‌توانند در زیرمجموعه‌ی استیبل کوین‌ها هم قرار بگیرند؛ با این تفاوت که در توکن با پشتوانه دارایی، داشتن توکن نشانه‌ای از مالکیت حقیقی یک دارایی فیزیکی است. به‌این‌ترتیب، توکن با پشتوانه دارایی می‌تواند ارزش یک دارایی واقعی را به بلاک چین منتقل کند و سند مالکیت آن را در اختیار کاربران بگذارد. معمولاً این توکن‌ها در عرضه ETO به کاربران ارائه می‌شوند.

برخی از این توکن‌ها عبارت‌اند از:

• پکس گلد (PAXG)

• دیجیکس گلد (DGX)

• کوادرانت (EQUAD)

توکن حریم خصوصی (Privacy Token)

همان‌طور که از نامش هم پیداست، این مورد از انواع ارزهای دیجیتال مخصوص نرم‌افزارهایی می‌شود که روی حریم خصوصی تمرکز دارند. به همین منظور، این توکن‌ها نسبت به ارزهای دیگر، درجه‌ی بالاتری از حریم شخصی را برای کاربران فراهم می‌کنند. این توکن‌ها می‌توانند در تراکنش‌هایی با اهمیت بالا، تحقیقات امنیتی و... استفاده شوند؛ اما باید توجه داشت که کاربرد زیادی هم در امور مجرمانه و کلاهبرداری دارند.

این توکن‌ها از فناوری‌های مختلفی برای حفظ حریم خصوصی تراکنش‌ها، گیرندگان و فرستندگان استفاده می‌کنند. در نتیجه، حریم خصوصی این توکن‌ها فراتر از روش‌های رمزنگاری شبکه‌های رایج است. برخی از توکن‌های حریم خصوصی عبارت‌اند از:

• مونرو (XMR)

• زی کش (ZEC)

• دیکرد (DCR)

توکن غیرقابل تعویض یا ان اف تی (Non-fungible Token)

توکن غیرقابل تعویض یا NFT یکی دیگر از انواع ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر شهرت و طرف‌داران زیادی پیدا کرده است. این توکن‌ها با سایر ارزهای دیجیتال تفاوت‌هایی اساسی دارند و در حکم سند مالکیت بر یک کالای منحصربه‌فرد و غیرقابل تعویض در بلاک چین هستند. این توکن‌ها از همان فناوری سایر ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند؛ اما به مالکیت یک اثر هنری، عکس، ویدئو، کلکسیون، املاک، محتوای دیجیتالی و... اشاره دارند.

اولین NFT در سال 2015، در بلاک چین اتریوم ایجاد شد. بعد از آن، این دارایی‌ها گسترش پیدا کردند و حالا طرف‌داران زیادی دارند. امضای دیجیتالی یک NFT طوری روی بلاک چین ایجاد می‌شود که امکان مبادله‌ی آن با ان‌اف‌تی دیگری وجود ندارد؛ بنابراین، این توکن‌ها به یک دارایی منحصربه‌فرد تبدیل می‌شوند. به‌این‌ترتیب، هنرمندان و کلکسیونرها می‌توانند دارایی منحصربه‌فرد خود را NFT کنند و در صورت تمایل، آن را به دیگران نمایش داده و بفروشند.

نمونه‌هایی از این توکن‌ها عبارت‌اند از:

• اولین توییت‌ جک دورسی

• یادگاری‌های ویلیام شاتنر

• گربه نیان

• کفش ورزشی دیجیتالی RTFKT

توکن پلتفرم (Platform Token)

توکن پلتفرم یکی دیگر از انواع ارز دیجیتال است که می‌تواند زیرمجموعه‌ی بسیاری از دسته‌بندی‌های فوق باشد. این توکن‌ها به یک اکوسیستم و یا پلتفرم بلاک چین اختصاص دارند. توکن پلتفرم می‌تواند برای کاربردهایی، مانند پرداخت هزینه‌های تراکنش اکوسیستم، مورد استفاده قرار بگیرد. در اغلب موارد، این توکن‌ها را به‌عنوان کوین‌های پلتفرم‌های بلاک چینی می‌شناسیم. برخی از معروف‌ترین توکن‌های پلتفرم عبارت‌اند از:

• اتریوم (ETH)

• کاردانو (ADA)

• پالیگان (MATIC)

توکن معاملاتی (Transactional Token)

این توکن‌ها برای انجام تراکنش‌های خاصی در یک اکوسیستم بلاک چین استفاده می‌شوند. در واقع، توکن معاملاتی می‌تواند امکان انجام تراکنش‌ها و پرداخت‌های همتابه‌همتا را برای کاربران فراهم کند. این توکن‌ها نیز با بسیاری از دسته‌بندی‌های فوق هم‌پوشانی دارند. برخی از مهم‌ترین توکن‌های معاملاتی عبارت‌اند از:

• ریپل (XRP)

• استلار (XLM)

شت کوین (Shitcoin)

اصطلاح شت کوین برای ارز دیجیتالی به کار می‌رود که کم‌ارزش بوده و یا اصلاً ارزشی ندارد؛ همچنین، به ارز دیجیتالی که هدف خاصی برای آن تعریف نشده باشد هم گاهی شت کوین گفته می‌شود. در واقع، شت کوین یک اصطلاح تحقیرآمیز است و در گذشته برای تمام آلت کوین‌ها و ارزهای دیجیتالی که بعد از بیت کوین راه‌اندازی شدند، به کار می‌رفت.

اصولاً شت کوین‌ها به‌خاطر عدم علاقه‌ی سرمایه‌گذاران، ارزش خود را از دست داده و یا اینکه از اول، هیچ رشد خاصی را نشان نمی‌دهند. در نتیجه، شت کوین‌ها گزینه‌های نامطلوبی برای سرمایه‌گذاری هستند. در برخی از موارد، شت کوین‌ها با رشد کوتاه‌مدت و نوسانات بسیار زیاد مشخص می‌شوند.

برخی از ارزهایی که در ابتدا به‌عنوان شت کوین شناخته می‌شدند؛ اما با گذشت زمان قدرت گرفتند و به ارزهایی محبوب و سرشناس تبدیل شدند، عبارت‌اند از:

• دوج کوین (DOGE)

• شیبا اینو (SHIB)

• میم کوین وال استریت (WSM)

توکن ارزی (Currency Token)

همان‌طور که از نام آن‌ها هم پیداست، یکی از انواع ارزهای دیجیتال هستند که می‌توانند برای پرداخت و ذخیره‌ی ارزش استفاده شوند. در نتیجه، کوین‌هایی مانند بیت کوین و بسیاری از ارزهای دیگر، می‌توانند در این دسته هم قرار بگیرند.

توکن سودده (Dividend Token)

توکن سودده یکی دیگر از انواع ارزهای دیجیتال است که توسط برخی از شرکت‌ها و پروژه‌های کریپتو ارائه می‌شود. به‌این‌ترتیب، با نگهداری این توکن‌ها، می‌توانید بخشی از سودآوری شرکت مورد نظر را دریافت کنید. این توکن‌ها با روش‌هایی مانند خرید و استخراج به دست می‌آیند. پس، توکن سودده یکی از روش‌های کسب درآمد غیرفعال است و گزینه‌ی بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.

برخی از بهترین توکن‌های سودده عبارت‌اند از:

• نئو (NEO)

• بیباکس (BIX)

• وی چین (VET)

توکن پاداش یا جایزه (Reward Token)

توکن پاداش یکی دیگر از انواع ارز دیجیتال است که در پلتفرم‌های مختلف دیفای کاربرد دارد. این توکن‌ها برای پرداخت پاداش وفاداری و همچنین، سایر برنامه‌هایی که شامل پرداخت جوایزی هستند، استفاده می‌شوند. این توکن‌ها برای کاربران انگیزه ایجاد می‌کنند تا در فعالیت‌های مربوط به پلتفرم مشارکت داشته باشند و به پیشرفت آن کمک کنند.

برای مثال، در برخی از بازی‌های مبتنی بر بلاک چین، گیمرها با انجام مراحل مختلف، می‌توانند پاداش‌هایی را بگیرند. البته باید به این نکته توجه داشت که توکن پاداش می‌تواند با توکن بومی پلتفرم متفاوت باشد و یا اینکه دقیقاً از همان توکن بومی برای پرداخت پاداش استفاده شود. به‌این‌ترتیب، برخی از توکن‌های پاداش عبارت‌اند از:

• سندباکس (SAND)

• پیکامون (PIKA)

رپد توکن (Wrapped Token)

رپد توکن یا رپد کوین یکی از جدیدترین انواع ارز دیجیتال است. این توکن برای رفع انزوای کوین‌های اکوسیستم‌های مختلف پایه‌گذاری شده و به ارزش آن‌ کوین‌ها اشاره دارد. برای مثال، بیت کوین ارز دیجیتالی است که روی شبکه‌ی خودش حضور دارد و نمی‌توان از آن در قراردادهای هوشمند و نرم‌افزارهای غیرمتمرکز شبکه‌ی اتریوم استفاده کرد. به همین منظور، رپد بیت کوین می‌تواند ارزش این ارز دیجیتال را به شبکه‌ی اتریوم منتقل کند. در نتیجه، رپد بیت کوین توکنی روی شبکه‌ی اتریوم است که ارزشی برابر با بیت کوین دارد. این توکن‌ها از فناوری‌های مختلفی استفاده می‌کنند تا بتوانند ارزش ارزهای دیجیتال را به شبکه‌های دیگر انتقال دهند. برخی از مهم‌ترین رپد توکن‌ها عبارت‌اند از:

• رپد بیت کوین (wBTC)

• رپد اتریوم (wETH)

توکن اجتماعی (Social Token)

توکن‌های اجتماعی یکی از انواع ارزهای دیجیتال هستند که توسط بلاک چین تضمین می‌شوند و به اینفلوئنسرها و افراد تأثیرگذار شبکه‌های اجتماعی اجازه می‌دهند که از محتوای خود، درآمدزایی کنند. برای مثال، اگر شخصی یک گروه شبکه‌ی اجتماعی دارد، می‌تواند برای حق عضویت آن، توکن‌هایی را بفروشد. به‌این‌ترتیب، دارنده‌ی توکن اجتماعی به مزایای تعریف‌شده برای توکن دسترسی خواهد داشت و می‌تواند از خدمات ارائه‌شده استفاده کند.

دارندگان توکن اجتماعی نیز می‌توانند توکن خود را به دیگری بفروشند. همچنین، سازنده‌ی توکن می‌تواند در قرارداد هوشمند تعیین کند که بخشی از فروش مجدد هم به او تعلق بگیرد. علاوه‌بر آن، با افزایش استقبال از برند یک اینفلوئنسر، امکان افزایش قیمت توکن‌های او نیز وجود دارد.

برخی از کاربردهای توکن‌های اجتماعی عبارت‌اند از:

• حق عضویت در یک انجمن مجازی

• امکان دسترسی به محتوایی خاص

• دسترسی به موسیقی

توکن هواداری یا فن توکن (Fan Token)

در گذشته، تعامل هواداران با تیم‌ها و بازیکنان ورزشی منفعل بود و هواداران نقش پررنگی در تصمیمات باشگاه محبوب خود نداشتند. در همین راستا، باشگاه‌های هواداری فن توکن‌ها یا توکن‌های هواداری را عرضه کرده‌اند تا دارندگان این توکن‌ها بتوانند تعاملی فعال با باشگاه محبوب خود داشته باشند. از طرفی، فن توکن‌ها می‌توانند مانند سهام، به باشگاه‌های ورزشی سود برسانند و از سوی دیگر، هواداران می‌توانند در تصمیمات حاکمیتی تیم محبوب خود مشارکت داشته باشند.

برخی از معروف‌ترین فن توکن‌ها عبارت‌اند از:

• لاتزیو (LAZIO)

• پورتو (PORTO)

• سانتوس (SANTOS)

توکن ربات تلگرام (Telegram Bot Token)

یکی از جدیدترین انواع ارزهای دیجیتال، توکن ربات تلگرامی است. همان‌طور که می‌دانید، هزاران ربات مختلف در تلگرام فعال هستند و برخی از آن‌ها توکن اختصاصی خود را ایجاد کرده‌اند. کاربرد توکن ربات تلگرام به موارد استفاده از خود ربات بستگی دارد. در نتیجه، این توکن‌ها مانند توکن‌های کاربردی نرم‌افزارهای غیرمتمرکز هستند؛ با این تفاوت که در ربات‌های تلگرام کاربرد دارند. البته ممکن است که برخی از این توکن‌ها هیچ کاربردی نداشته باشند و صرفاً برای کسب سود خریدوفروش شوند.

بااین‌حال، توکن‌های ربات تلگرامی چندان محبوب نیستند و حجم بازار کمی دارند. دراین‌بین، برخی از مشهورترین توکن‌های ربات تلگرام عبارت‌اند از:

• یونی بات (UNIBOT)

• هوش مصنوعی نسل تصویر (IMGNAI)

• لوت‌بات (LOOT)

توکن بانکی یا ارز دیجیتال بانک مرکزی (Central Bank Digital Currency)

توکن بانکی که به‌صورت خلاصه CBDC هم نامیده می‌شود، شکل دیجیتالی ارزهای فیات است که توسط بانک مرکزی یک کشور ارائه می‌شود. به‌این‌ترتیب، آن‌ها دارای پشتوانه‌ای از ارزهای فیاتی هستند که در اختیار بانک مرکزی قرار دارند؛ بنابراین، می‌توان آن‌ها را نوعی از استیبل کوین‌ها در نظر گرفت که توسط خود بانک مرکزی صادر می‌شوند و دارای درجات بالایی از تمرکز هستند. بسیاری از کارشناسان توکن‌های بانکی را ارز دیجیتال واقعی نمی‌دانند و معتقدند که این ارزها از مزایای رمزارزها برخوردار نیستند. علاوه‌بر آن، ارز دیجیتال بانک مرکزی از قوانین مالی کشور مورد نظر پیروی می‌کند و بانک مرکزی نظارت کاملی بر آن دارد. نمونه‌ای از توکن‌های بانکی عبارت‌اند از:

• دلار کارائیب شرقی (DXDC)

• یوان دیجیتال (e-CNY)

سخن پایانی

همان‌طور که دیدید انواع ارزهای دیجیتال، تا کنون، به بازار کریپتو معرفی شده‌اند و هرکدام ویژگی‌های خود را دارند. از طرفی، به‌خاطر کاربردهای گوناگون، اغلب این ارزها را می‌توان در چند دسته‌بندی مختلف قرار داد. شناخت این ارزها به شما کمک می‌کند که با دید کاملی در حوزه‌ی کریپتو فعالیت کنید و همچنین، در هنگام مطالعه‌ی اخبار و مقالات، بتوانید محتوای آن‌ها را به‌خوبی درک کنید. به‌خاطر همین، در این مقاله، انواع ارز دیجیتال را به شما معرفی کردیم تا دیدی جامع را از این حوزه به دست آورید.

‌